Ҫӗртмен 27-мӗшӗнче республика ҫулӗ-йӗрӗнче 5 пӑтӑрмах таранах тухнӑ пулнӑ, вӗсенче 6 ҫын аманнӑ. Тӗслӗхрен, ҫав кун 8:15 сехетсенче Ҫӗрпӳ–Красноармейски ҫул синче «Лада-211440» урапапа пыракан 53 ҫулхи водитель хирӗҫле ҫул ҫине тухнӑ пулнӑ. Вӑл иккен хӑйӗн умӗнче пыракан «ГАЗ-271211» урапана иртсе каясшӑн пулнӑ. Анчах «Газель» ҫул тӑваткӑлӗнче сулахай еннелле пӑрӑнма тытӑннӑ, ҫапла вара «Ладӑпа» ҫапӑннӑ.
Сиксе тухнӑ пӑтӑрмахра ҫӑмӑл урапа ҫинче ларса пыракан 30 ҫулхи хӗрарӑм тата 2 уйӑхри ача сусӑрланнӑ пулнӑ. Иккӗшне те вӗсене васкавлӑ пулӑшупа пульница леҫнӗ. Кунта, паллах, «Лада» машинӑн водителӗ айӑплӑ — ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗн йӗркипе ҫул тӑваткалӗнче ытти машинсене хӑваласа иртсе кайма юраманни пирки маннӑ-тӗр.
Ҫӗнӗ Шупашкарти Силикат урамӗн таврашӗнче вырнаҫнӑ чарӑну ҫывӑхӗнче 15:15 сехетре тата тепӗр пӑтӑрмах сиксе тухнӑ пулнӑ. Кунта ҫул ҫине кӗтмен ҫӗртен сиксӗ тухнӑ 10 ҫулхи хӗрача урапан кустӑрми айне лекнӗ иккен. 50 ҫулхи Шупашкар ҫынни ҫул-йӗрте шӑпӑрлана асӑрхасан тӳрех чарӑнма хӑтланнӑ, ҫав ҫавах инкекрен хӑтӑланасси пулайман.
Пурнӑҫ кустӑрми яланхилле хӑйӗн ҫулӗпе малалла чуптарать. Куллен тӗнчере мӗнле кӑна пулӑмсем пулса иртмеҫҫӗ те: ыррисемпе пӗр танах тискер пӑтӑрмахӗсем те начасах сиксе тухаҫҫӗ.
Ытларикун, ҫӗртмен 25-мӗшӗнче Шупашкарти Октябрӗн 50 ҫуллӑх урамӗнчи 10-мӗш ҫуртӑн виҫҫӗмӗш хутӗнче пушар тухнӑ пулнӑ. Вут-ҫулӑм нумай хваттерле ҫурт-йӗрен пӗр балконӗнче хыпса илнӗ.
ИӖМ ӗҫченӗсем тӑрӑшнипе пула ҫунакан балкон хуҫине шырлӑх нумай кӳреймен. Ҫапах та вут-ҫулӑм айӗнче чӳрече рами, тумба тата пласмаслӑ балкон алӑкӗ ҫуннӑ пулнӑ.
Пушар тухнӑ вӑхӑтра хваттер хуҫи килӗнче пулман. ИӖМ пӗлтернӗ тӑрӑх вут-ҫулӑм ҫӳлерех хутри балкон ҫинче пируса пушар асӑрхануллӑ турманнинчен тухнӑ иккен.
Тӗнчере тӗрлӗрен кӗнчеле теҫҫӗ те, ҫаплах пуль ҫав. Хӑшӗсем, ав, эрех ярса паманшӑн ним мар ҫынна ҫӗҫӗпе чиксе пӑрахаяҫҫӗ иккен.
Пӑтӑрмах кӑҫалхи ака уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Канаш хулинче пулса иртнӗ. Унти пӗр арҫын хваттерӗнче ҫав кун ирех хӑна-вӗрле пухӑннӑ (тен,. малтанхи каҫ килнӗскерсемех кайса пӗтмен-ши? Ара, сӑра сакки сарлака-ҫке. Тата мухмӑрӗ ирех аптӑратать мар-и?). Хӑнасем — 53 ҫулхи ниҫта та тӗпленсе пурӑнман хӗрарӑмпа 63-ри Канаш хӗрарӑмӗ хирӗҫсе каяҫҫӗ. Аслӑраххи ҫамрӑкраххине тӗксе ярать, эрех ярса пама килӗшмест. Ҫавна пула кӑтӑрса каять те 53 ҫулхи хӑна. Сӗтел ҫинчен ҫӗҫӗ ярса илсе 11 хутран кая мар чикет. Суранланнӑ хӗрарӑм ҫавӑнтах вилсе каять.
Халӗ ку ӗҫе тӗпчевҫӗсем суда ярса панӑ.
Вырсарникун, ҫӗртмен 16-мӗшӗнче, 15:00 сехет тӗлнелле Шупашкарта пурӑнакан Альберт Ефимов шывра путакан хӗре ҫӑлнӑ пулнӑ.
Инкек хула пляжӗнче сиксе тухнӑ. Альберт хӑй вӑл вӑхӑтра шывра пулнӑ, сасартӑк такам пулӑшу ыйтнине илтнӗ. Йӗри-тавра пӑхсассӑн вара шывра путакан хӗре асӑрханӑ.
— Хӗр ҫыран хӗрринчен 50 метр инҫӗшре путма пуҫланӑ. Ӑна ҫӑлас тесе манӑн шыва виҫӗ хутченех чӑмма тиврӗ. Хӗре аллинчен тытма пултарнӑ хыҫҫӑн эпӗ ӑна ҫыран хӗрнелле туртма тытӑнтӑм. Ҫав вӑхӑтра хам та чутах путмарӑм — ҫынна шывран кӑларма вӑй нумай кирлӗ иккен. Инкекрен хураллакан ҫӑлавҫӑсем вара ку ӗҫ-пуҫа асӑрхаса та ӗлкермен пулнӑ — ҫын нумайран пурне те кураймӑн вӗт, — каласа парать Альберт Ефимов.
Ҫырана тухсан сывлӑш ҫавӑрса илнӗ хыҫҫӑн хӗре лӑпланма самай вӑхӑт кирлӗ пулнӑ. Ҫавах та ҫӑлакана тав тума хал вӑл ҫитернех. Тӗрӗссипе хӗр ишме те пӗлмен иккен, тарӑн мар вырӑнта утса ҫӳренӗ хушӑра ӑна хум Атӑлалла юхтарса кайнӑ пулать.
Чуна ҫӳҫентерекен ку тӗслӗх «Ылтӑн пучах» уйлӑхра (лагерьте) пулса иртнӗ теҫҫӗ. Ҫӗртмен 24-мӗшӗнче Ютуба чуна ҫӳҫентерекен видео лекнӗ-мӗн. 19-22-ҫулсенчи вожатӑйсем лагерьте канакансенчен тӑрӑхламалли меслет шыраса тупнӑ. Вӗсем ҫывӑракан ачасене матрасӗ-мӗнӗ коридора е урӑх пӳлӗме йӑтса тухнӑ, ачасене ҫывӑрнӑ ҫӗртмен вӑратнӑ, ваннӑна матрасӗ-мӗнӗ хурса душран шыв янӑ. Хӑйсем вара вилсе каясла ахӑлтатнӑ тет.
Хальхи вӑхӑтра тӗпчевҫӗсем ку факт пирки ӗҫлеҫҫӗ иккен. Вожатӑйсене вара лагерьтен хӑтарнӑ-мӗн. «Ылтӑн пучах» ертӳҫисем кун пирки комментари пама тӑхтаса тӑраҫҫӗ имӗш.
21 ҫулхи ҫав каччӑ килтен ҫӗртмен 7-мӗшӗнче «Дэу Нексия» автомашинӑпа тухса кайнӑ. Унпа ырӑ маррине сиссе тӑванӗсем тепӗр кунне чан ҫапма тытӑннӑ. Ҫамрӑка полици те ҫине тӑрсах шыранӑ-мӗн. Волонтерсем те кӑмӑлтан пулӑшнӑ — вӗсенчен пӗри шырав вырӑнне вертолетпах пӑхса ҫаврӑннӑ. Каччӑна, тӗрӗсрех, унӑн машинине ҫӗртмен 21-мӗшӗнче тупнӑ. Вӑл Шупашкар районӗнчи Янашкасси патӗнчи пӗвене путнӑ иккен. Ятарлӑ техникӑпа автомобиле шывран туртса кӑларнӑ хыҫҫӑн ҫухалнӑ ҫамрӑкӑн виллине те асӑрханӑ.
Экспертсем малтанласа палӑртнӑ тӑрӑх, каччӑн кӗлетки ҫинче суран тавраш асӑрхаман. Апла тӑк ӑна вӗлернӗ теме ҫук. Ҫапах та халӗ ку тӗслӗхпе пакунлисем ӗҫлеҫҫӗ-мӗн.
ШӖМӗн пресс-служби ҫак кунсенче республикӑра «Шырав» акци иртнине хыпарлать. Ҫу уйӑхӗн 19–21-мӗшӗсенче 39 хурахпа сас-хурасӑр ҫухалнӑ 45 ҫынна шыраса тупнӑ иккен.
Ҫул-йӗрти лару-тӑру паянхи кун та йӗркелле мар-ха. Кашни кун тенӗ пек ҫул ҫинче водительсен айӑпне пула тӗрлӗрен пӑтӑрмахсем сиксе тухаҫҫӗ, вӗсенче ҫын пурнӑҫӗ те татӑлма пултрать. Шел пулин те ДТП-ра ачасем сусӑрланни те час-часах тӗл пулать. Ытларах ӗнтӗ ҫуллахи кунсенче ачасем мопед, скутер тавраш «тимӗр» лашапа ҫӳресе пӑтӑрмахсене ҫакаланаҫҫӗ.
Шупашкарта пилӗк уйӑхра ҫул ҫинче ачасемпе ҫыхӑннӑ 35 пӑтӑрмах сиксе тухнӑ пулнӑ, унта 37 шӑпӑрлан сусӑрланнӑ. Урапасен водителӗсем 18 ҫула ҫитмен ачасене ҫапса кайни 26 пулӑм пулнӑ. Вунӑ пӑтӑрмахӗнче 7-11 ҫулхи ачасем сусӑрланнӑ, 9 пулӑмра вара 12-15 ҫулхисем аманнӑ, 7 пӑтӑрмахра шкул ҫулӗсене ҫитмен ачасем урапа айне лекнӗ. Кӑҫалхи пилӗк уйӑх хушшинче ҫул-йӗрте пӗлтерхи кӑтартусемпе танлаштарсае пӗтӗмпе 20,5 % сахалрах.
2013 статистикӑпа килешӳллӗн аварине лекесси тунтикун тата юнкунсенче 12-15 тата 17-19 сехетсенче ытларах тӗл пулать.
Шӑпӑрласене ҫул-йӗр инкекӗсенчен хӑтӑлтарас тесен ҪХПИ ӗҫченӗсем кӑна мар, ашшӗ-амӑшсен те хӑйсен ачисене упрама тӑрашмалла: ҫул йӗркине ӑнлантармалла, асӑрханулӑха ӳстермелле.
Иртнӗ кунхине, ҫурҫӗр иртни икӗ сехет тӗлнелле, Тӗмен облаҫӗнчи ҫул ҫинче инкек сиксе тухнӑ пулнӑ. Пӑтӑрмахра пирӗн ентӗшсем, Шупашкарта пурӑннӑ 59 ҫулсенчи икӗ арҫын вилнӗ. Вӗсенчен пери «Ауди 100» урапапа, тепри «Лада Калинӑпа» пынӑ пулнӑ.
Инкеке лекнӗ арҫынсем Ханты-Мансийск автономи округне урапа туянас тӗллевпе кайнӑ имӗш. Ҫӗнӗ «Аудипе» хуҫаланнӑ хыҫҫӑн арҫынсем икӗ машинпа килелле ҫул тытнӑ. Ҫул-йӗрте тухнӑ инкек сӑлтавӗ вара ҫӗнӗ урапан шофер айӑпӗнче. Вӑл хирӗҫ пыракан ҫурприцеплӑ «Камаз» ҫине пырса ҫапӑннӑ. Тиев машини ҫӑнӑх турттарнӑ, ҫаврӑнса ӳкнӗ хыҫҫӑн вӗсем хыҫалта пыракан «Калина» урапана хупласа хунӑ.
Тӗмен облаҫӗнчи ҪХПИ тытӑмӗн пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх ҫӑмӑл машин водителӗсем йывӑр аманнине пула васкавлӑ пулӑшу ҫитичченех вилнӗ. «Камаз» шофёрӗ вара, пиҫихиппе ҫыхӑннӑскер, пӑтӑрмахра вӑйлӑ аманман.
Ҫӗртмен 19-мӗшӗнче Улатӑрта тӗлентермӗш ӗҫ-пуҫ пулса иртнӗ иккен. Ҫулпа пыракан «Газель» маркӑллӑ маршруткӑн сасартӑк хыҫалти алӑкӗ уҫӑлса кайнӑ, унтан кӗҫӗн ҫулхи ача тухса ӳкнӗ пулнӑ. Турра шӗкӗр, микроавтобус хӑвӑрт пыман, ҫавӑнпа та ӑнсӑртран ҫул ҫине персе аннӑ ача сусӑрланман. Шӑпӑрлан ҫухалман, хӑйӗнпе мӗн пулса иртнине тавҫӑрса илсен хӑварт кӑна автобуса хуса ҫитсе ним пулманла транспорт ҫине кӗрсе ларнӑ.
Ҫак ӗҫ-пуҫ пӗр енчен кулӑшла та пуль, анчах теприхинче унашкалли синкерлӗн те вӗҫленме пултарӗ.
Кӗҫнерникун, ҫӗртмен 13-мӗшӗнче 16:00 сехет тӗлнелле Чернышевский урамӗнчи 18 тата 14 ҫуртсем хушшинче ҫул ҫинче пӑтӑрмах сиксе тухнӑ пулнӑ. Ҫул хӗрринче ларакан «Мазда 3» маркаллӑ урапана (выр.машина) паллӑ мар машина хыҫалтан пырса ҫапнӑ пулнӑ. Ҫак ӗҫ-пуҫа сӑнанӑ ҫынсен сӑмахне ӗненсен асӑннӑ аварире айӑпли хура тӗслӗ «Лада Калина» урапапа пулнӑ. Машина пырса тӑрӑннӑ хыҫҫӑн «Лада Калина» вырӑнтан тарнӑ пулать. Унӑн та машини «сусӑрланнӑ», бамперӑн пысӑк пайӗ пӑтӑрмах вырӑнӗнчех выртса юлнӑ.
Инкеке лекнӗ Мазда 3 урапа хуҫи айӑплӑ шофера шырама пикеннӗ. Халӑх тетелӗнче, урамри ҫутӑ юписем ҫинче пӗлтерӳсем ҫакса тухнӑ — ҫӗртмен 16-мӗшӗнче ҫӳхалнӑ машин номерне пӗлме пултарнӑ. Урапи вара Чӑваш наци конгресӗнче шутланса тӑрать иккен.
Вӑхӑтлӑха ертӳҫӗ ӗҫне пурнӑҫлакан Валерий Клементьевран ыйтсан хурав ҫапларах пулнӑ тет:
— Паянхи куна конгресс ертӳҫи чирлет. Асӑннӑ машин чӑн та пирӗн организацинче шутланать, Анчах та пирӗн гараж ҫук та вӑл урапана эпӗ курман-ха.
Хальхи вӑхӑтра ЧНК машинин рулӗ умӗнче кам ҫынни ларнине тӗпчеҫҫӗ.
-4.7 °C