Ӗнер республикӑн ҫурҫӗр енчи районӗсенче самай вӑйлӑ ҫил алхасрӗ, тӗнче пӗтсе килнӗн вӑйлӑ ҫумӑр ҫурӗ, аслати кӗмсӗртетрӗ, ҫиҫӗм ҫиҫрӗ, хӑш-пӗр ҫӗрте пӑр ҫурӗ. Хӑш-пӗр ҫӗрте ҫынсен ҫурт-хуралтӑ ҫивиттине илсе кайса та вӗсен хуҫисене шар кӑтартрӗ.

Аслатиллӗ ҫумӑр вӑхӑтӗнче 6 пушар тухнӑ. Пӗтӗмпе вара ӗнер республикӑра вут-ҫулӑм 11 хутчен алхаснӑ.

Пӗрремӗш пушар Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Тракушкӑнь ялӗнче 16 сехетре тухнӑ. Вӑл пурӑнман ҫурта ярса илнӗ. Пушарпа кӗрешекенсем юнашар хуралтӑсене вутран ҫӑлса хӑварнӑ.

Тепӗр 34 минутран Элӗк районӗнчи Писӗп ялӗнчен шӑнкравланӑ. Унта хуралтӑсем хыпса илнӗ. Ҫулӑма сӳнтерме сехет ытла иртсе кайнӑ.

Шупашкарти хваттерсенче те ҫулӑм алхаснӑ. 17 сехет тӗлӗнче Хусанкай урамӗнчи 34-мӗш ҫуртра пӗр пӳлӗмлӗ хваттер ҫунма пуҫланӑ. Подъездра вӑйлӑ тӗтӗм тӑнине кура 12 ҫынна урама кӑларма тивнӗ. Хваттерти сӗтел-пукан, кухньӑна илемлетни ҫунса кайнӑ, чӳрече хашакӗ сиенленнӗ. Ҫав вӑхӑтрах тӗп хулари Пролетарски урамри 5-мӗш ҫуртри пӗр хваттерте кухня ҫунма тытӑннӑ.

Малалла...

Канаш районӗнчи Чакаҫ ялӗнче пурӑнакан арҫын ывӑлне вӑратас тесе хӑйӗн пӳртне чӗртсе янӑ. Инкекӗ Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун пулса иртнӗ. Ирхи 8 сехет иртсен.

51 ҫулти кил хуҫи хӑйӗн вун ҫиччӗри ывӑлне вӑратма хӑтланнӑ. Анчах яш ӳсӗр ашшӗн сӑмахне хӑлхана чикмен — малалла хуп турттарнӑ. Итлемен ывӑлне тӑн кӗртес тесе киккирикне ирех хӗртнӗ ашшӗ хайхи ҫывӑракан пӳлӗме чӗртсе янӑ. Пушар кӑларнӑ вӑхӑтра килте арҫыннӑн арӑмӗ те пулнӑ. Вӗсем виҫҫӗшӗ те ҫунакан пӳртрен тухса тарма ӗлкӗрнӗ, анчах 17-ри каччӑ сулахай енчи хулпуҫҫипе пӗҫҫине пӗҫертсе янӑ. Сурана 1–2-мӗш степеньлӗ тесе хакланӑ тухтӑрсем. Ҫемьери тепӗр ача вӑл вӑхӑтра шкулти уйхӑхра пулнӑ.

Пушара сӳнтерме пырса ҫитнӗ ҫӑлавҫӑсем хуралтӑсене тата ВАЗ–2110 автомашинӑна ҫӑлса хӑварнӑ. Пӳрте вара юсама май килмӗ.

Ҫанталӑк шӑрӑх пулнӑ май Чӑваш Енре ҫу уйӑхӗн 24-мӗшӗсенчен пуҫласа пушар енӗпе ятарлӑ режим пулнине палӑртӗҫ. Ҫавна май республикӑра пурӑнакансене вӑрмансенче пушар хӑрушсӑрлӑхӗн правилисене пӑхӑнма ыйтаҫҫӗ. Хальлӗхе вӑрмансенче пушар хӑрушсӑрлӑхӗн 3-мӗш класӗ пулнине палӑртнӑ.

Ятарлӑ режим вӑя кӗрсен вӑрмансенче кӑвайт чӗртме, типӗ курӑка, ҫӳп-ҫапа ҫунтарма юрамасть.

ЧР Ҫутҫанталӑк министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑрман участокӗсенче мобильлӗ ушкӑнсем йӗркелӗҫ. Кӗнӗ ҫӗрте тӗрӗслев пункчӗсем пулӗҫ.

Ведомство вӑрмансенче тухнӑ ҫулӑмсем пирки 8(8352) 40-24-00 тата 8-800-100-94-00 номерсемпе шӑнкӑравласа пӗлтерме ыйтать.

Ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗ тӗлне патшалӑх вӑрман фончӗсенче ҫулӑм тухнине асӑрхаман. Анчах Атӑлҫи федераци округӗнче 140 пушар тухнине палӑртнӑ

Ятарлӑ режима республикӑра ЧР Министрсен Кабинечӗ хушу кӑлариччен тӑсӗҫ.

Хакас Республикинче пушар алхасни пирки телекуравсем нумай калаҫрӗҫ. Чӑваш Енре ҫунса кайнисене пулашас тӗллевпе укҫа-тенкӗ пухма тытӑннӑ. Кӑмӑл пуррисене унта хутшӑнма чӗнеҫҫӗ.

Ку ӗҫе ӗнер, ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, пуҫӑннӑ. Пухнӑ укҫана Хакасие ярса парӗҫ. Кӑна ЧР Строительство министерствин ларӑвӗнче йышӑннӑ. Укҫа пушар тӗп тунӑ вырӑна ҫӗнӗрен хута яма кайӗ.

Акцие предприятисем, организацисем, уйрӑм ҫынсем хутшӑнма пултараҫҫӗ. Реквизитсем ҫаксем:

ХРОФ "Республика", ИНН/КПП 1901089888/190101 001,

р/с40703810337110000017

Хакасский РФ ОАО «Россельхозбанк» г. Абакан,

БИК 049514767,

К/с30101810700000000767.

Укҫа хывнӑ чухне «Добровольное пожертвование пострадавшим от «Огненной стихии» в республике Хакасия» тесе ҫырмалла. Налук илмеҫҫӗ.

Паянтан, ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнчен, Чӑваш Енре пушара хирӗҫле йӗрке йышӑннӑ. Республикӑн Министрсен Кабинечӗн ҫакӑн пирки калакан йышӑнӑвӗн проектне правительствӑн паянхи ларӑвӗнче йышӑннӑ.

Пушара хирӗҫле ятарлӑ режим етни вӑрман хуралӗпе вӑрманти пушарсемпе кӗрешекен подразделенисем инкеке ҫӗнме ялан хатӗр тӑмаллине пӗлтерет. Кунсӑр пуҫне ҫак тапхӑрта ҫынсене вӑрмана кӗме чарӗҫ. Пуҫӗпех мар, анчах вӗҫӗ-хӗррисӗр кӗрсе тухма, тарнспорта вӑрман тӑрӑх хутлама ирӗк пулмӗ. Вут-ҫулӑмпа ҫыхӑннӑ ӗҫ-пуҫпа та ку вӑхӑтра аппаланма юрамӗ.

Йӗркене пӑхӑнмасӑр пуҫтахланакансене пуҫран шӑлмӗҫ. Ун пеккисене явап тыттарассине вӑйлатнӑ. Вӑрманта кӑвайт чӗртсен уйрӑм ҫынсене 2 пинрен пуҫласа 4 пин тенкӗ таран штарфлӗҫ, должноҫрисене — 15 пинрен пуҫласа 30 пин тенкӗ таран, предприяти-организацисене — 400 пинрен пуҫласа ҫур миллион таран. Вӑрмана шар кӑтартсан ӑна чӗртсе тӑратма тата пушара сӳнтерме тӑкакланнине те айӑплинчен шыраса илӗҫ.

Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен пуҫласа Шупашкарта пушара хирӗҫле йӗрке туса хурасси пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Ун пеккине Патӑрьел районӗнче те йышӑнни пирки Инкеклӗ ӗҫсен министерстви пӗлтернӗ. Ятарлӑ йӗркепе пурӑннӑ вӑхӑтра ҫынсен вӑрманта кӑвайт чӗртме тата ҫӳп-ҫап ҫунтарма юрамасть.

Йӗркене пӑхӑнмасан пуҫран шӑлмӗҫ. Айӑплисене административлӑ майпа ҫирӗп явап тыттарасси пирки асӑрхаттараҫҫӗ. Штрафӗ пӗчӗк мар. Уйрӑм ҫынсене саккун 2 пин тенкӗрен пуҫласа 4 пин таран штрафлама ирӗк парать, должноҫри ҫынсене — 15 пинрен пуҫӑнса 30 пин таран. Предприяти-организацисем ҫаклансан 400 пин тенкӗрен пуҫласа 500 пин тенкӗ таран штрафлама юрать.

Пушара хирӗҫле тапхӑр Патӑрьелте те, Шупашкарти пекех, ҫу уйӑхӗн ҫурриччен пырӗ.

Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен пуҫласа Шупашкарта пушара хирӗҫле йӗрке туса хурӗҫ. Кун пирки республикӑн тӗп хулин администрацийӗ хӑйӗн сайтӗнче пӗлтерет.

Ятарлӑ йӗркепе шупашкарсем ҫитес уйӑхӗн ҫурричченех пурӑнӗҫ. Ҫакӑн пек йӗрке вӑйра тӑнӑ чух хулан район администрацийӗсен пуҫлӑхӗсен пушарпа кӗрешмелли хушма вӑй тата хатӗр тупса хумалла.

Пушара хирӗҫле вӑхӑт пынӑ тапхӑрта ку енӗпе лару-тӑру епле иккенне кунсерен тӗрӗслесси пирки асӑрхаттараҫҫӗ. Йӗркешӗн яваплисем уйрӑм ҫынсен кил-ҫуртне пӑхса ҫаврӑнӗҫ, вӑрман-парксене ҫитӗҫ. Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен тытӑнса ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗччен типӗ курӑка чӗртсе юрамасть. Хуҫасӑр вырӑнсене те тӑтӑшах тӗрӗслесе ҫӳрӗҫ. Каланине итлемесен административлӑ майпа явап тыттарма та пултараҫҫӗ.

Улатӑр районӗнчи Ахматовӑри ача пахчинчи пушара клоун сӳнтернӗ. Анчах чӑн-чӑн пушара мар. Унти шӑпӑрлансемпе аслиcем вӗренӳ ирттернӗ. Пушар сиксе тухсан епле тытмаллине 17-мӗш номерлӗ пушар пайӗн инженерӗ Любовь Батманова тата Пӗтӗм Раҫҫейри ирӗклӗ пушар обществин Улатӑр районӗнчи уйрӑмӗнчи профилактика енӗпе ӗҫлекен инженер Елена Афондеркина вӗрентнӗ. Урока вӑйӑ евӗр йӗркеленӗ. Унта ҫурхи вӑхӑтра инкеке лекес мар тесен мӗнле пулмалли пирки каласа кӑтартнӑ.

Ачасен спектакле те хутшӑнма тивнӗ, пушар эстафетине те. Спектакле харсӑр Игорёша клоун та вылянӑ. Пушара сӳнтермелле вылянӑ хыҫҫӑн «Юлташа инкекрен ҫӑл!», «Вӑрманти пушара сӳнтер!» эстафета йӗркеленӗ.

Мӗн вӗреннине ачасем астуса юлччӑр тесе Игорёша клоун ачасем валли хӑрушсӑрлӑх правилисемпе паллаштаракан брошюра тата ӳкермелли пӗчӗк кӗнеке парнеленӗ.

Сӑнсем (3)

Пӑрачкав районӗнче пысӑк пушар сӑлтавне тӗпчеҫҫӗ. Унта пӳрт ҫунса кайнӑ. Ҫулӑма пула ҫурт шал енчен сиенленнӗ. Ҫулӑмра 76-ри кинеми тата унӑн 18-ти мӑнукӗ вилнӗ.

18 ҫулти хӗр хӑйӗн амӑшӗпе пӳртрен чупса тухма ӗлкӗрнӗ. Унта вӗсем кӳршӗсем патне кайса пушарнӑйсене йыхравланӑ. Хытӑ куляннипе амӑшне япӑх пулса кайнӑ, кайран ӑна пульницӑна вырттарнӑ. Пӳртре кукамӑшӗ тӑрса юлнине кура ун патне 18-ти мӑнукӗ чупса кӗнӗ, анчах вӗсенчен нихӑшӗ те тухмайман. Тӗпчевҫӗсем малтанласа палӑртнӑ тӑрӑх, хӗрарӑмсем сӗрӗм тивнипе вилнӗ. Ҫулӑм тухнин сӑлтавӗ электропӑралукри кӗске замыкани пуль теҫҫӗ.

Паян ирпе Шупашкарта инкек пулнӑ. Кӑнтӑр поселокри пӗр хутлӑ уйрӑм ҫын ҫуртӗнче вут-ҫулӑм алхаснӑ. Следстви комитечӗн республикӑри Следстви управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, «хӗрлӗ автан» ирхи 7 сехет те 45 минутра сиксе тухнӑ. Ҫулӑма пула пӳрт хытах сиенленнӗ. Анчах чи хӑрушши ку та мар темелле-тӗр: ҫулӑма сӳнтернӗ хыҫҫӑн пӳртре тӑватӑ хӗрарӑм виллине тупнӑ: 59 ҫулти кил хуҫи хӗрарӑмне тата унӑн виҫӗ хӗрне. Вӗсенчен асли 31 ҫулта пулнӑ, йӗкӗрешсем — 29-та. Инкек сӑлтавне палӑртас тесе тӗпчевҫӗсем ӗҫлеҫҫӗ-ха.

Материалсем тӑрӑх, 31 ҫулти хӗрарӑм хӑйӗн пӗчӗк, пепке ҫут тӗнчене пӗлтӗр килнӗ, хӗрне илсе тухса ӑна кӳршӗсем патне илсе каҫма ӗлкӗрнӗ. Кайран вӑл пӳрте тепӗр хут кӗнӗ. Ҫав вӐхӑтра газ баллонӗ сирпӗннӗ. Кӗҫех пӳрт ҫивиттийӗ те ишӗлсе аннӑ.

Тӗпчевҫӗсем хӗрарӑмсем сӗрӗм тивнине пула вилнӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Инкеке тӗпчекенсем малтанласа палӑртнӑ тӑрӑх, ҫулӑм кӑмака патӗнчен тухнӑ. Пушар е кӑмакапа тӗрӗс мар усӑ курнине, е газ баллонӗ сирпӗннипе тухнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.