Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» политика партийӗн Чӑваш Енри уйрӑмӗ конференци ирттернӗ, унта уйрӑм ертӳҫи пулма Юрий Кислова шаннӑ. Кун пирки «Правда ПФО» интернет-кӑларӑм хыпарлать.
Депутатсен ытларахӑшӗ шӑпах Юрий Кисловшӑн сасӑланӑ, ҫавна май вӑл уйрӑм ертӳҫи пулса тӑнӑ. Аса илтерер: Юрий Кислов Улатӑр районӗнчи Кувакино салинче 1954 ҫулта ҫуралнӑ, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнче, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ. Тӗрлӗ ҫулта вӗренӳ мастерӗ, техникум директорӗн ҫумӗ пулса ӗҫленӗ. 30 ҫула яхӑн Шупашкарти 2-мӗш ҫӑкӑр савучӗн директорӗ пулнӑ. Халӗ те вӑл унтах аталану директорӗнче вӑй хурать. Ҫав вӑхӑтрах вӑл Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, ача-пӑча фончӗн Чӑваш Енри уйрӑмӗн председателӗ.
Паян, юпа уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗн «Мерчен» юрӑ-кӗвӗ залӗнче «Филипп Лукин – мастер песенной лирики» (чӑв. Филипп Лукин — юрӑ лирикин ӑсти) астӑвӑм каҫӗ иртмелле. Ӑна Филипп Лукин ҫуралнӑранпа 105 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Филипп Миронович Лукина чӑвашсен профессилле музыкине пуҫараканӗсенчен тата аталантараканӗсенчен пӗри тесе хаклаҫҫӗ. Пултаруллӑ музыкант, композитор, дирижер, общество ӗҫченӗ тата педагогӑн вӗренекенӗсем Раҫҫейпе Чӑваш Енӗн музыка культурине илем кӳнӗ тесе пӗлтерет ЧР Культура министерстви.
Астӑвӑм каҫӗ паян Наци вулавӑшӗнчи 4-мӗш хутра 14 сехетре пуҫланать. Ҫитсе курас текенсене унта пурне те йыхравлаҫҫӗ.
Юбилея халалласа ҫу уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Красноармейски районӗнчи Чатукассинчи кану центрӗнче «Песней порадуем друзей» (чӑв. Юлташсене юрӑпа савӑнтарар) хӑй тӗллӗн вӗреннӗ хор ушкӑнӗсен фестивалӗ иртнине эпир пӗлтернӗччӗ.
Паян, юпа уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, чӑваш ҫӗрӗн тата тӗнчин сумлӑ ҫынӗ Атнер Хусанкай 70 ҫул тултарать.
Атнер Петрович Шупашкарта 1948 ҫулхи юпа уйӑхӗн 8-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Вӑл нумай енлӗ пултарулӑхпа уйрӑлса тӑракан, тӗлӗнмелле интеллигентлӑ ҫын. Тепӗр тесен, урӑхла пулма та пултарайман пулӗ. Ашшӗ — Петӗр Хусанкай, чӑваш халӑх поэчӗ. Амӑшӗ — Вера Кузьмина, СССР халӑх артистки. Атнер Петрович Ленинград патшалӑх университечӗн хӗвӗлтухӑҫ чӗлхисен факультетӗнче, СССР Наукӑсен академийӗн Хӗвелтухӑҫ чӗлхисен институчӗн аспирантуринче вӗреннӗ. Филолог, литература критикӗ, хӗвелтухӑҫ чӗлхисен тӗпчевҫи, публицист, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, доцент, СССР Писательсен союзӗн членӗ. Социолингвистика, ономастика, куҫару ыйтӑвӗсен, чӗлхен поэзи тытӑмӗсен специалисчӗ.
Египет Араб Республикинче ҫар куҫаруҫи пулнӑ, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн чӑваш чӗлхипе тюркологи кафедринче ассистентра, аслӑ преподавательте, доцентра, профессорта ӗҫленӗ. Каярах вӑл Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче тӑрӑшнӑ.
Паян, юпа уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, биологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, ветеринари ӑслӑлӑхӗсен докторӗ Николай Кириллов профессор тата академик 70 ҫул тултарать.
Чӑваш ял хуҫалӑх академийӗнче нумай ҫул ӗҫленӗ Николай Кириллов 1948 ҫулта Вӑрнар районӗнчи Авруй ялӗнче ҫуралнӑ. «Ачалӑхӗ аваллӑхран ламран лама ним улшӑнмасӑр куҫнӑ, XX ӗмӗрчченех упраннӑ вӑрманпа хутшӑнса иртнӗ. Вӑл колхоз уйӗнче ӗҫленине — ҫавапа курӑк ҫулнине, утӑ турттарнине, ҫурлапа тырӑ вырнине, ӑна йӗтемрен кӗлете кӗртнине, ытти ӗҫре пилӗк авнине — ӑшшӑн аса илет. Вун пӗр ҫулта чухнех ҫул-талӑкра 75 ӗҫ кунӗ тунӑ!», — ҫырса кӑтартнӑ Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗнче ректор пулнӑ ҫын ҫинчен нумаях пулмасть Юрий Михайлов журналист.
Асӑннӑ аслӑ шкулта Н. Кириллова манмаҫҫӗ. Ыран, юпа уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, ӑна халалласа унта Раҫҫейри ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ ирттерӗҫ.
Паян Шупашкарти коопераци институчӗн ректорӗ Валерий Андреев 60 ҫул тултарнӑ. Тӗрӗссипе вӑл хӑшӗсемшӗн ҫеҫ, тен, студентсемшӗн кӑна та пулӗ, ректор пулнипе паллӑ-тӑр. Чылайӑшӗ ӑна самай урӑхларах пӗлет. Вӑл — Ҫӗрпӳ районӗн хисеплӗ гражданинӗ, министр тилхепине икӗ хутчен тытса пынӑ, Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутатне суйланнӑ.
Валерий Андреев Ҫӗрпӳ районӗнчи Малтикас Патӑръяль ялӗнче 1958 ҫулта ҫуралнӑ.
Сулмаклӑ утӑмпа утмӑла ҫирӗппӗн ҫитнӗ ҫын пирки чылай каласа кӑтартма пулать. Ӗҫ вырӑнӗсене асӑнма, наградисене. Слесарьтен икӗ хут министра ҫитнӗскерӗн тӗп енӗ — таса чунлӑх. Эрбина Никитина журналист тата философи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ ҫырнӑ тӑрӑх, хӑй ертсе пыракан коллективсенче Валерий Андреев хӑйне мӑнна хуманнипе, ӗмӗтсӗрлӗх ҫуккипе, ултавсӑрлӑхпа палӑрса тӑнӑ. Паян та вӑл ҫаплах.
Паян, авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, Иоаким Максимов-Кошкинский вил тӑпри ҫине чечек хунӑ. Чӑвашсен профессилле театрӗн йӗркелӳҫине, «Чувашкино» киностудие уҫаканне, драматурга, тӑлмача, актера, театрпа кино режиссерне, общество деятельне, театр педагогне, Чӑваш АССРӗн халӑх артистне, РСФСР искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченне хисеп туса К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑвал патшалӑх академи драма театрӗн артисчӗсем, Чӑваш Енӗн электрон тата кинодокументацин патшалӑх архивӗн ӗҫченӗсем, журналистсем пуҫтарӑннӑ.
Астӑвӑм митингне театрӑн илемлӗх ертӳҫи, СССР халӑх артисчӗ Валерий Яковлев уҫнӑ. Иоаким Максимов-Кошкинскийӗн сумлӑ ӗҫне вӑл пысӑка хурса хакланӑ, унӑн пархатарлӑ ӗҫне тивӗҫлипе малалла тӑсмаллине палӑртнӑ.
Чӑваш обкомӗн пӗрремӗш секретарӗнче нумай ҫул вӑй хунӑ Илья Прокопьева хисеп туса тата асра тытса вӑл пурӑннӑ ҫурт ҫине асӑну хӑми вырнаҫтарнӑ. Паян ӑна савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ.
Илья Прокопьев пӗлтӗр ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑччӗ. Ун чухне вӑл 90 ҫула ҫитнӗччӗ.
Асӑну хӑми Шупашкарти Ленинград урамӗнчи 26-мӗш ҫурт ҫинче тивӗҫлӗ вырӑн тупнӑ. Хӑмана РФ Художниксен союзӗн пайташӗ Игорь Голубев ӑсталанӑ.
Хӑмана уҫнӑ ҫӗре тӗрлӗ шайри тӳре-шара хутшӑннӑ. Вӗсем пурте Илья Прокопьевӑн ырӑ кӑмӑлне пӗр шухӑшлӑн палӑртнӑ. Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та ҫавнах каланӑ.
Паллӑ ҫынпа пӗрле ӗҫленӗ Валериан Дубинин Чӑваш Енӗн ял хуҫалӑх министрӗ пулнӑ. Асӑну хӑмине уҫнӑ ҫӗре хутшӑнӑ Андрей Михайлов журналист Дубинин та Илья Прокопьев сӑпайлӑхпа уйрӑлса тӑнине палӑртнине пӗлтернӗ.
Чӑваш Енри чи ватӑ хӗрарӑмсенчен пӗри, Ҫӗмӗрлере пурӑнакан Ольга Яфаркина 104 ҫул тултарнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ салтакӑн тӑлӑх арӑмне ҫуралнӑ кун ячӗпе хула администрацийӗн ертӳлӗхӗ саламланӑ.
Ольга Васильевна Тутар Республикинчи Теччӗ районӗнче нумай ачаллӑ ҫемьере ҫуралнӑ. 1930 ҫулта кул хуҫине кулаксен йышне кӗртсе аякка ӑсатнӑ. Ҫавна пулах ачасен шӑпи тата йывӑрланнӑ.
Пӗчӗк Ульхана Ҫӗмӗрлере пурӑнакан тӑванӗсем илсе килнӗ. Кунта вӑл хурӑнташӗсене кил-тӗрӗшре пулӑшнӑ. Темиҫе ҫултан Ольга Васильевна тӑван ялне таврӑннӑ, 1937 ҫулта качча кайнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи пуҫлансан мӑшӑрне фронта илсе кайнӑ, Ольга Васильевна икӗ пӗчӗк ачапа тӑрса юлнӑ. Кил хуҫи ҫапӑҫу хирӗнче йывӑр амансан килне таврӑннӑ. 1951 ҫулта ҫемье Ҫӗмӗрле хулине пурӑнмах куҫнӑ.
Чӑваш Енӗн Общество палатин аппарачӗн ертӳҫине Министрсен Кабинечӗн пуҫлӑхӗн Иван Моторинӑн паянхи, ҫӗртме уйӑхӗн 19-мӗшӗнчи, хушӑвӗпе килӗшӳллӗн Евгений Бондарева лартнӑ.
Евгений Бондарев 1982 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Шӑмӑршӑ салинче ҫуралнӑ. 2005 ҫулта Чӑваш патшалӑх культурӑпа искусствӑсен институтӗнчен вӗренсе тухнӑ, «Библиотека-информаци ӗҫӗ-хӗлӗ» специальноҫе алла илнӗ. 2008 ҫулта Патшалӑх службин Атӑл-Вятка академийӗн дипломӗллӗ пулнӑ. Ӗҫлеме вара 2005 ҫулта тытӑннӑ, вӑл ун чухне республикӑри ачасемпе ҫамрӑксен вулавӑшӗн ӑслӑлӑх-тӗпчев ӗҫӗн секторӗн ертӳҫинче тӑрӑшнӑ. 2006-2014 ҫулсенче Шупашкарти ача-пӑча вулавӑшӗсен пӗрлештернӗ тытӑмӗн директорӗнче ӗҫленӗ, ун хыҫҫӑн Шупашкарти пӗрлештернӗ вулавӑшсен тытӑмӗн ертӳҫи пулнӑ.
Шупашкарти аэропорта мухтавлӑ ентешӗмӗрӗн Андриян Николаевӑн ятне пама пултарасси пирки «Про Город» (чӑв. «Хула пирки») кӑларӑм хыпарлать.
ТАСС пӗлтернӗ тӑрӑх, республика влаҫӗ Чӑваш Енӗн тӗп хулинчи халӑхсен хушшинчи статуслӑ аэропорта виҫҫӗмӗш летчик космонавтӑн, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑл ялӗнчен тухса чӑваш халӑхӗ ҫинчен пӗтӗм тӗнчене пӗлтернӗ ентешӗмӗр ячӗпе 2020 ҫулта хисеплесшӗн. Кун пирки Чӑваш Ен Элтеперӗ ТАСС корреспондентне каланӑ.
Палӑртса хӑварни вырӑнлӑ пулмалла, Чӑваш Ен ертӳлӗхӗ аэропорта Андриян Григорьевич ятне пама ыйтса Росреестра унччен те ҫырупа тухнӑ, анчах ведомство хирӗҫленӗ. «Ку ыйтӑва куҫран вӗҫертмӗпӗр, пуҫланӑ ӗҫе вӗҫне ҫитерӗпӗр. Халӗ тивӗҫлӗ хутсем хатӗрлетпӗр», — ӑнлантарнӑ регион пуҫлӑхӗ.
+0.3 °C