Нарӑсан 8-мӗшӗнче Пӗтӗм Раҫҫейри «Йӗлтӗр йӗрӗ» ӑмӑрту иртнӗ. Унта республикӑри кашни тӑрӑхах хутшӑннӑ.
Ӑмӑртура чи вӑйлисене кӑна мар, чи ҫамрӑккисемпе ваттисене те чысланӑ, парнесем панӑ. Шупашкарта чыслав «Шупашкар: 500 ул» паркра иртнӗ.
Ӑмӑртӑва хутшӑннӑ ачасене уйрӑммӑн палӑртнӑ. Чи ҫамрӑк йӗлтӗрҫӗсен йышне 2012 ҫулта ҫуралнӑ Стефания Юрьевна тата 2013 ҫулта ҫут тӗнчене килнӗ Матвей Игонин кӗнӗ. Йӗлтӗр сырнӑ чи аслӑ ҫынсем – 81-ри Леонид Иванович Никифоров, 85 ҫулти Миранда Васильевна Кольцова тата 81 ҫулти Вера Афанасьевна Орлова. Вера Орлова — Стефания Юрьевӑн кукамӑшӗ.
1946 ҫулта ҫуралнӑ Валерий Гаврилов та старта тухнӑ. Вӑл судьясене «Йелтӗр йӗрӗ» тесе ҫырнӑ 13 калпак кӑтартнӑ. Валерий Гаврилов ӑмӑртӑва пӗрремӗш хут Мускавра 1983 ҫулта хутшӑннӑ, 40 ҫухрӑм чупнӑ.
Нарӑсӑн 8-мӗшӗнче Пӗтӗм Раҫҫейри «Йӗлтӗр йӗрӗ — 2015» иртет. Халӗ мероприятие хӗрсе хатӗрленеҫҫӗ. Кӑҫал ӑна Сочири Олимп вӑййисем уҫӑлнӑранпа 1 ҫул ҫитнине халаллӗҫ.
ЧР Спорт министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак кун 48 пин ҫын йӗлтӗр ҫине тӑма палӑртать. Шупашкарта ӑмӑрту «Шупашкар: 500 ҫул» паркра иртӗ. Хулара унта 2 пине яхӑн ҫын хутшӑнмалла.
Ӑмӑртӑва хутшӑнмашкӑн нумайрах ҫынна илӗртес тӗллевпе Канашра «Йӗлтӗр йӗрӗ» логотиппа усӑ курса ҫӑматӑсем хатӗрленӗ. Вӗсем йӗлтӗр ӑмӑртӑвӗн ҫӗнтерӳҫисемпе призерӗсене лекӗҫ.
Нумаях пулмасть Шупашкарти «Ковчег» зоокӗтесре икӗ марал вырӑн тупнӑ. Хальлӗхе вӗсем кунти рациона хӑнӑхса ҫитеймен-ха. Ҫынсем панӑ кишӗрпе купӑстана сурса ҫеҫ кӑлараҫҫӗ.
Хальлӗхе вӗсене утӑпа тата сӗлӗпе тӑрантараҫҫӗ, хура ҫӑкӑр ҫитереҫҫӗ. Ҫурҫӗр пӑланӗсем валли ятсем тупман-ха. Аҫипе ами валли кашни ҫын ят сӗнме пултарать. Нарӑсӑн 22-мӗшӗнче вӗсене ят хурӗҫ.
Шупашкара илсе килнӗ пӑлансем ҫамрӑк-ха. Ҫитӗнсен 155 сантиметр таран пулма, 350 килограмм тайма пултараҫҫӗ.
Зоокӗтес ӗҫченӗ Ольга Романова каланӑ тӑрӑх, ҫулла кӗтесе пуянлатасшӑн. Ҫурҫӗр тилли, хурарах тӗслӗ тилӗ, пысӑк кайӑксем илсе килесси пирки шухӑшлаҫҫӗ.
Шупашкарти А. Николаев космонавт ячӗллӗ ача-пӑча паркӗнчи «Ковчег» зоокӗтес пӑлан аҫипе амине илсе килнӗ.
Дмитрий Моисеев хаҫатҫӑ пӗлтернӗ тӑрӑх, зоокӗтес ертӳҫинчен Георгий Богославскирен ывӑлӗ Хӗл Мучи мӗнле транспортпа ҫӳрени пирки ыйтнӑ-мӗн. Вӑл ачасене Ҫӗнӗ ҫулхи тӗп сӑнар пӑланпа ҫӳренине кӑтартма тӗв тунӑ имӗш.
Икӗ ҫулти чӗрчунсем ҫут тӗнчене Уралта килнӗ, кӑштахран вӗсене Тутарстанри харпӑр хуҫалӑх тытса тӑракан туяннӑ. Халӗ вара вӗсем — Шупашкарта.
Зоокӗтесре ытти чӗрчун та пур: тилӗ, енот, кроликсем, качакасем... Пурӗ — 30 ытла чӗрчун. Пӑлансем зоокӗтесре — чи пысӑккисем. Тата — чи хаклисем. Вӗсене Хӗрлӗ кӗнекене кӗртнӗ.
Ӗнер, кӑрлачӑн 9-мӗшӗнче, Шупашкарти «Шупашкар: 500 ҫул» паркра шкул ачисем хушшинче йӗлтӗрпе хӑваласа чупас енӗпе «Йӗлтӗр хули» массӑллӑ спорт ӑмӑртӑвӗ иртнӗ.
Хула администрацийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑмӑртӑва Шупашкарти 26 шкулти 300 ытла ача ҫитнӗ. Ҫак кун сывӑ пурнӑҫ йӗркине пӑхӑнакансем чи лайӑх йӗлтӗрҫӗ ятне илессишӗн тупӑшнӑ. Ӑмӑрту хӗрӳ иртнӗ.
Йӗлтӗр йӗрӗ «Шупашкар: 500 ҫул» паркран пуҫласа кӳлмек таранах выртнӑ. Ҫамрӑк спортсменсене йывӑрлӑхсем кӗтнӗ: тӑвайккине хӑпарасси, чӑнкӑ тӑвайккинчен анасси… Кашниех хӑйӗн вӑйне тӗрӗсленӗ, ҫӗнтерӳ патне талпӑннӑ, уҫӑ сывлӑшпа тата илемлӗ тавралӑхпа киленнӗ.
Кӑрлачӑн 18-мӗшӗнче Раҫҫейре пӗрремӗш хут Юр кунне паллӑ тӑваҫҫӗ. Ӑна уявлама йӗлтӗр спорчӗн пӗтӗм тӗнчери федерацийӗ сӗннӗ. Ҫапла ӑна ҫулсерен паллӑ тӑвасшӑн. Хӑҫан? Кӑрлач уйӑхӗнчи юлашки умӗнхи вырсарникун.
Ҫак куна ятарласа йышӑннӑ. Кӑрлачра уявсем нумай. Сӗтел хушшинче тӑтӑшах апатланнӑ хыҫҫӑн юр ҫинче йӑваланни те вырӑнлӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ йӗркелӳҫӗсем. Вӗсем ҫак кун ачасемпе аслисене спортӑн хӗллехи тӗсӗсемпе явӑҫтарасшӑн.
Юр кунӗнче йӗлтӗрпе конькипе, ҫунашкапа, сноубордпа ярӑнма, тӗрлӗ ӑмӑртусемпе фестивальсем ирттерме пулать.
Халӗ Чӑваш Ен те ҫак мероприятие тӗплӗн хатӗрленет. Шупашкарта вӑл «Шупашкар: 500 ҫул» паркра иртӗ.
Шупашкарта Ҫӗнӗ ҫул каҫхине эрех таврашне пур ҫӗрлӗ стума чарӗҫ. Хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, чару хӑш-пӗр лавккапа кафесене пырса тивет.
Ҫапла хушӑва хула мэрийӗнче республикӑн Министрсен Кабинечӗн 2012 ҫулхи чӳкӗн 14-мӗшӗнчи йышӑнӑвӗпе ҫыхӑнтараҫҫӗ. Асӑннӑ документра массӑллӑ мероприятисем ирттернӗ чух урамсенче, лапамсенче, халӑх йышлӑ савӑнакан, курмалли тата спорт мероприятийӗсене хутшӑнакан вырӑнсенче эрех стума юрамасть.
Ҫапла вара рашатвӑн 31-мӗшӗнче 17 сехетрен пуҫласа кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчи 8 сехетчен Шупашкарти хӑш-пӗр магазинпа кафере эрех стума чарӗҫ. Эрех таврашне Лакрей вӑрманӗнче, А.Г. Николаев ячӗллӗ тата Шупашкара 500 ҫул парксенче те суттармӗҫ.
Шупашкарти А.Г.Николаев ячӗллӗ паркра нанотӑвайкки пур. Ҫӗнӗ йышши тӑвайккинче хӗлле те, ҫулла та ярӑнма пулать иккен. Юр пур-и, ҫук-и — пӗлтерӗшлӗ мар.
Ку тӑвайккинчен пӳремечпе, вӗрсе хапартнӑ ҫунашкапа, пластмасс йӗлтӗрлӗ снегокатпа ярӑнма пулать.
Чӑннипе, искусственнӑй майпа тунӑ тӑвайккисем Европӑра ҫур ӗмӗр ытла пур ӗнтӗ. Раҫҫейре Олимпиадӑри Сочи умӗн искусственнӑй трамплин тунӑ. Ку спортсменсене ҫулталӑкӗпех тренировка ирттерме май панӑ.
Юрсӑр тӑвайкки пирки ытти регионсем те шухӑшлама тытӑннӑ. Ҫав шутра — Чӑваш Ен те. А.Г.Николаев ячӗллӗ паркра ӗҫлекенсем каланӑ тӑрӑх, тӑвайкки 10 ҫулран кая мар чӑтӗ.
Ҫак кунсенче «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗнче икӗ объекта савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Вӗсем — «У медведя во бору» экологи сукмакӗ тата «Снежная» гриль беседка.
Уява наци паркӗн директорӗ Ю.Татарских уҫнӑ. Наци паркӗнче унччен те виҫӗ экологи сукмакӗ пулнӑ: «Тайны чувашского леса», «Приоткрывая двери старины», «Эко — невидаль».
«У медведя во бору» ҫӗнӗ сукмак уҫӑлнӑ май наци паркӗпе ҫывӑхрах паллашма пулать. Вӑл туризмӑн пӗр пайӗ, парка килнӗ ҫынсен тавракурӑмне тата анлӑлатӗ.
Сукмак ҫинче кӑтарту паллисем, информаци стенчӗсем, тискер чӗрчунсен макечӗсем пур.
Шупашкар хула администрацийӗн официаллӑ сайтӗнче хулари «Ӗҫ мухтавӗн аллейине» ӑҫта тӑвасси пирки ыйтӑм ирттереҫҫӗ.
Ҫынсене виҫӗ варианта суйлама ыйтаҫҫӗ. Пӗрремӗшӗ — аллея хула администрацийӗ патӗнче сулахай енче пулмалла. Иккӗмӗшӗ — В.И.Чапаев скверӗнчи фонтансен хӗррипе. Виҫҫӗмӗшӗ — кашни хӑйӗн вариантне сӗнме пултарать.
Хальлӗхе ыйтӑма 15 ҫын кӑна хутшӑннӑ. Вӗсенчен тӑваттӑшӗ (27%) аллейӑн Шупашкар хула администрацийӗ ҫывӑхӗнче пулмалла тесе шухӑшлать. 11 ҫын (73%) аллейӑна В.И.Чапаев скверне вырнаҫтарасшӑн.
Сасӑлав раштав уйӑхӗн 14-мӗшӗнче вӗҫленӗ. Ӗҫ мухтавӗн аллейи архитектурӑпа парк ансамблӗ евӗр пулӗ. Вӑл ҫынсен ӗҫне, хула предприятийӗсене, учрежденисемпе организацисене кӑтартӗ. Кун пирки авӑн уйӑхӗнче Шупашкар хула депутачӗсен пухӑвӗн президиумӗн ларӑвӗнче калаҫнӑ. Унта аллейӑна хула центрӗнче, Республика тӳремӗпе юнашар, вырнаҫтарма йышӑннӑ.
Аллейӑна 2015 ҫулта, Хула кунӗ валли, туса пӗтермелле.
+12.5 °C