Эрех-сӑра енне супнӑ, ачи-пӑчи пирки маннӑпа пӗрех пурӑнакан ҫемьесене вӑхӑтра тупса палӑртассипе ҫул ҫитменнисен ӗҫӗпе тата вӗсене хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен комиссисем ӗҫлеҫҫӗ. Кашни районтах пур ун пеккисем. Ҫул ҫитменнисене хӳтӗлессинчен ытла вӗсене явап тыттарассипе ҫине тӑраҫҫӗ тесе калакаланине те илтме тиветчӗ маларах.
Ҫавӑн пек комиссин черетлӗ ларӑвӗ ҫак кунсенче Шупашкар районӗнче иртнӗ. Унта Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрӗн ҫемьене тата ачасене социаллӑ пулӑшу кӳрекен уйрӑмӗн ертӳҫи Татьяна Михайлова та хутшӑннӑ.
Хальхи ларура яваплисем ашшӗ-амӑшӗпе тата вӗсен ҫул ҫитмен ачисемпе ҫыхӑннӑ вунӑ ӗҫе пӑхса тухнӑ. Учетра тӑракан ҫемьсенчен юсанакансем те пур иккен. 4 ҫемьене, ав, реабилитациленнӗ тесе начаррисен шутӗнчен кӑларнӑ.
Ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев районсемпе хуласен пуҫлӑхӗсемпе лару ирттернӗ. Унта наци проекчӗсем пурнӑҫа епле кӗнине тишкернӗ. Ял хуҫалӑхӗнчи лару-тӑру пирки те тӗплӗн чарӑнса тӑнӑ май пушӑ выртакан ҫӗрсене пусӑ ҫаврӑнӑшне кӗртмелли пирки калаҫнӑ.
Республикӑра кӑҫал ҫеремленнӗ 9 пин ытла га ҫӗре пусӑ ҫаврӑнӑшне кӗртнӗ. Апла пулин те 140 пин га ҫӗрпе тухӑҫлӑ усӑ курмаҫҫӗ. Ку енӗпе Ҫӗмӗрле, Элӗк, Куславкка, Канаш, Сӗнтӗрвӑрри, Хӗрлӗ Чутай районӗсем ҫителӗксӗр ӗҫлеҫҫӗ.
«Ларӑва пухӑннисем Владимир Путин сӑмахне аса илнӗ май ҫынсем пай лаптӑкне харпӑрлӑха куҫарнипе куҫарманнине тӗрӗслеме тытӑнсан ҫеҫ вӗткеленнине палӑртрӗҫ. Чылай чухне калаҫу утӑ ҫинчи анчӑк евӗр лару-тӑрӑва куҫать иккен: лаптӑкпа хӑйсем те усӑ курмаҫҫӗ, ыттисене те парасшӑн мар», — пӗтӗмлетет лару епле иртнине итлесе ларнӑ Вячеслав Григорьев журналист.
Сӑнсем (4)
Шупашкарта антитеррор пирки калаҫнӑ. Ҫӗнӗ ҫул уявӗнче ку уйрӑмах ҫивӗч ыйту пулмалла. Ун чухне хулара йӗрке хуралҫисем, дружинниксем пулӗҫ.
Ҫак кунсенче террорпа кӗрешекен комиссийӗн ларӑвӗ иртнӗ. Унта Ҫӗнӗ ҫула хатӗрленнӗ чухнехи антитеррор мероприятийӗсем пирки калаҫнӑ.
Шупашкарта 30 ытла мероприяти иртӗ. Ытларахӑшӗ тӗп урамсенче иртӗ. Уяв мероприятийӗсем 25 лапамра иртӗҫ.
Ҫын ытларах пухӑннӑ ҫӗрте йӗрке хуралҫисемпе друженниксем сыхлӗҫ. Концерт лапамӗсенче 100 ытла полицейски пулӗ.
Хулара иккӗлентерекен ҫынсем пирки пӗлтермелли «хӗрӳ лини» те ӗҫлет.
Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ ҫитес ҫул «Чувашская мифология: этнографический справочник» (Чӑваш мифологийӗ: этнографи справочникӗ) ӑслӑлӑх кӑларӑмӗ кун ҫути кӑтартма хатӗрленет.
Кун пирки институт пуҫлӑхӗн ҫумӗ Геннадий Николаев Чӑваш Республикинче гуманитари ӑслӑлӑхне аталантарассипе ӗҫлекен канашӑн виҫӗмкунхи ларӑвӗнче пӗлтернӗ. Лару пирки Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.
Кӗнеке чӑвашсем тӗнче тытӑмӗ пирки, Турӑсем пирки тата ҫавӑн йышши ытти япала пирки епле шухӑшланине пухса пӗр ҫӗре пӗрлештермелле. Культурӑпа мифологи пӗр-пӗринпе епле ҫураҫса-килӗштерсе тӑни те унта вырӑн тупмалла. Тӗрӗк тата финн-угор халӑхӗсемпе танлаштарсан чӑвашсен тӗнче курӑмӗ, мифологийӗ мӗнпе улшӑнса е хӑш енчен пӗр пеккине тишкерни те ҫӗнӗ кӗнекере вырӑн тупмалла.
Ларӑва ертсе пынӑ Иван Моторин премьер-министр мифологинчи сӑнарсене ӑслӑлӑх ҫыннисем кӑна мар, усламҫӑсем те усӑ курма пултарнине палӑртса хӑварнӑ.
Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче ӗнер Министрсен Кабинечӗ ҫумӗнче йӗркеленнӗ гуманитари ӑслӑлӑхӗсене аталантаракан канашӑн черетлӗ ларӑвӗ иртнӗ. Пурӗ тӑватӑ ыйту пӑхса тухнӑ: соцологи ыйтӑмӗсен пӗлтерӗшӗ; чӑваш халапӗсен вырӑнӗ; чӑваш интернетне аталантармалли майсем; Чӑваш Ен историйӗн вӗренӳпе меслетлӗх концепцине хатӗрлесси. Унсӑр пуҫне 2016 ҫулта гуманитари ӑслӑлӑхӗсен ӗҫ планне ҫирӗплетрӗҫ, унта Шупашкара миҫемӗш ҫулта никӗсленине татса парас тӗлӗшпе пухӑнма та палӑртрӗҫ.
Чи кӑсӑклӑ доклад шутӗнче Чӑваш интернетне аталантарас ыйту пулчӗ. Тухса калаҫакансем гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн директорӗ Юрий Исаев тата ертсе пыракан ӑслӑлӑх ӗҫченӗ Геннадий Дегтярёв пулчӗҫ. Юрий Николаевич хӑйӗн сӑмахӗнче хальхи тапхӑрта тунӑ лайӑх утӑмсене палӑртрӗ, ҫак тӗлӗшпе ӗҫлеме май паракан федераци саккунӗ (Информаци, информаци технологийӗсем тата информацие хӳтӗлесси ҫинчен калакан 149-ФЗ №-лӗ саккун) пуррине асӑнчӗ, вӗсем ҫине таянса ӗҫлемеллине каларӗ.
Чӳк уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Чӑваш Республикин правительствин пуҫлӑхӗ Иван Моторин Украинӑран куҫса килнисене пулӑшу парассипе ӗҫлекен ушкӑнӑн ларӑвне ирттернӗ.
ЧР ӗҫпе социаллӑ хӳтлӗх министрӗ Сергей Димитриев Украинӑран ирӗксӗр тарса килнӗ 61 ҫын пурӑннине пӗлтернӗ. Вӗсенчен 34-шне вӑхӑтлӑха «Юрма» предприятире тата 37-шне «Чувашиякурорт» кану ҫуртӗнче вырнаҫтарнӑ. Йывӑрлӑх кӑларса тӑратакан ыйтусене вӑхӑтра татса пама хӗрӳ лини те йӗркеленӗ.
Украинӑран вӑхӑтлӑха килнисене пулӑшма федераци хыснинчен 20,8 млн тенкӗ куҫарса панӑ. Кунсӑр пуҫне республикӑри Хӗрарӑмсен канашӗ ыркӑмӑллӑх фончӗ урлӑ 1 млн тенкӗ пулӑшу куҫарнӑ. Укҫапа выртса тӑма кравать, чашӑк-тирӗк, ытти хатӗр илнӗ. Ӗҫпе тивӗҫтерекен служба Украинӑран тарса килнисене ӗҫ вырӑнӗпе тивӗҫтерессипе ҫивӗч тимленине ӗнентернӗ.
Сӑнсем (5)
Чӑваш наци конгресӗ ҫумӗнче тӗрлӗ канаш ӗҫлет. Вӗсенчен пӗри — Ваттисен канашӗ.
Иртнӗ эрнере шурсухалсем Чӑваш наци конгресӗн Ваттисен Канашӗн черетлӗ ларӑвне пухӑннӑ. Унта, ЧНКн пресс-ҫыруҫи Зоя Яковлева пӗлтернӗ тӑрӑх, хастарсем тӑватӑ ыйту пӑxca тухнӑ.
Пӗрремӗшӗ — чӑваш халӑхӗн историне кӗнекесенче тата ытти ҫӗрте тӗрӗс ҫутатасси, иккӗмӗшӗ — чӑваш чӗлхине сыхласа хӑварас енӗпе тӗрлӗ мел шырасси, виҫҫӗмӗшӗ — ҫамрӑксене халӑх йӑли-йӗркипе сӑпайлӑха вӗрентесси, тӑваттӑмӗшӗ — чӑваш наци кадрӗсене хатӗрлесси.
Ларӑва Ваттисен Канашӗн ертӳҫи Василий Шадриков ертсе пынӑ. Ӗҫлӗ калаҫӑва ЧНК президенчӗн пӗрремӗш ҫyмӗ Валерий Клементьев та хутшӑннӑ.
Канашлура палӑрнӑ ыйтусене сӳтсе явнӑ май вӗсене ҫитес вӑхӑтра Республика Элтеперӗпе тӗл пулса сӳтсе явма йышӑннӑ.
Паян ҫурҫӗр иртсен Пӗтӗм тӗнчери ҫӑмӑл атлетика федерацийӗсен ассоциацийӗ (IAAF) Раҫҫей спортсменӗсене дисквалификацилеме шутланӑ. Ҫав шутра ассоциаци 2016 ҫулта Раҫҫейре ирттерме палӑртнӑ пысӑк спорт мероприятисене чарса лартнӑ. Ку — Шупашкарта ирттермелли Хӑвӑр утас енӗпе тӗнче кубокӗ тата Хусанта иртмелли юниорсен ҫӑмӑл атлетика енӗпе тӗнче чемпионачӗ. Ҫавӑн пекех Раҫҫей спортсменӗсем 2016 ҫулта иртекен олимп вӑййисене хутшӑнасси те пысӑк ыйту кӑларса тӑратать.
Хӑварт утас енӗпе тӗнче кубокӗ Шупашкарта 2016 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 7-мӗшпе 8-мӗшӗнче иртмеллеччӗ. Ку йышӑнӑва 2013 ҫулхи чӳкӗн 15-мӗшӗнче IAAF Монакора пухӑнсан тунӑччӗ. Шупашкар та ҫак ӑмӑртӑва хатӗрленсе пыратчӗ.
Допинг пӑтӑрмахӗ никама пӑхӑнман WADA агентство тӗпчев ирттернӗ хыҫҫӑн пуҫланнӑ. Вӗсен доклачӗ тӑрӑх Раҫҫейри допинга тӗрӗслекен агентство хӑйӗн ӗҫне тивӗҫлӗ туса пыман, 1400 ытла илнӗ пробӑна ҫухатнӑ, ФСБ ҫыннисем допинг тӗрӗслевӗн ӗҫне хутшӑннӑ пулса тухать. Паян иртнӗ IAAF ларӑвӗнче Раҫҫей спортсменӗсене дисквалификацилес е каҫарас тӗлӗшпе самай хушӑ пуҫ ватнӑ. Виҫӗ сехет иртсен тин пӗтӗмлетӳпе паллаштарнӑ: сасӑлавра 22-шӗ Раҫҫей спортсменӗсене хирӗҫ, пӗри ҫеҫ майлӑ пулнӑ.
Пӗтӗмӗшле практика врачӗсене наркотик сиенӗнчен хӑтӑлма ятарлӑ консультацисем пама вӗрентеҫҫӗ. Кун пирки Наркотика хирӗҫ кӗрешекен республика комиссийӗн ларӑвӗнче республикин сывлӑх сыхлавӗн министрӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Татьяна Богданова пӗлтернӗ. Лару ӗнер иртнӗ. Ӑна Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ертсе пынӑ.
Михаил Игнатьев ӗнентернӗ тӑрӑх, паян «Чӑваш Енре наркотик патне туртӑнас текенсен шучӗ сахалланса пырать, лару-тӑру ку енӗпе аван».
Тухтӑрсене вӗрентни патне таврӑнсан, пурӗ 60 тухтӑра тата 45 медицина ӗҫченне ятарлӑ пӗлӳ панӑ.
Чӑваш Ен Пуҫлӑхӗ наркотик сиенӗ пирки массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче ытларах материал хатӗрлесе кӑлармалла тесе шухӑшланине пӗлтернӗ. «Обществӑн пӗр шухӑшлӑ пулса кӗрешмелле. Ҫак ӗҫре МИХсенче тӑрӑшакансен, шкулта ӗҫлекенсен, спорт учрежденийӗсен витӗмлӗхӗ пысӑк пулмалла», — тенӗ Михаил Игнатьев.
Сӑнсем (6)
Паян Чӑваш Республикинче терроризма хирӗҫ кӗрешекен комиссийӗн черетлӗ ларӑвӗ иртнӗ. Ӑна Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ертсе пынӑ.
Михаил Игнатьев шучӗпе террорла идеологи сарӑлни йывӑрлӑх кӑларса тӑратма пултарать. «Чӑваш Ен пӗр тан лайӑх аталанса пыракан тӑнӑҫлӑ регион, анчах та ҫакӑ пире лӑпланса лармаллине пӗлтермест, ыйтӑва пурпӗрех ҫивӗч тӗрӗслесе тӑмалла», — тенӗ Элтепер. Михаил Васильевич терроризма хирӗҫ кӗрешессипе тухӑҫлӑрах ӗҫлеме чӗнсе каланӑ.
Ларура пухӑннисем Раҫҫей Федерацийӗнче терроризма хирӗҫ кӗрешессипе 2013–2018-мӗш ҫулсем валли йышӑннӑ плана епле пурнӑҫласа пынине тишкернӗ. «Пирӗн тӗп тӗллев — терроризмран хӳтӗленессине ӳстересси, профилактика ӗҫӗсене ытларах йӗркелесси, ҫамрӑксем хушшинче усал ӗҫе сирсе ярасси, ютран килнисене асӑрхаса тӑрасси», — тенӗ Михаил Игнатьев.
Сӑнсем (7)
+12.5 °C