Чӑваш халӑх ҫыравҫи Александр Спиридонович Артемьев ҫуралнӑранпа авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнче 90 ҫул ҫитрӗ. «Ан авӑн шӗшкӗ!», «Улма йывӑҫ авӑнать», «Алтӑр ҫӑлтӑр», «Ҫунатлӑ ҫуралнисем», «Хунавлах хӑрнисем», «Симӗс ылтӑн», «Тӑвӑл умӗн», «Ҫӑлтӑр ҫумӑрӗ», «Салампи» тата ытти 20 ытла кӗнекесен авторӗ Элӗк районӗнчи Тури Вылӑ ялӗнче кун ҫути курнӑ, вӑтам пӗлӳ илме ялтан 5 ҫухрӑмра вырнаҫнӑ Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Штанашри вӑтам шкула ҫул тытнӑ, 1941-мӗш ҫулта алла аттестат илсе ҫӗршыва тӑшманран хӳтӗлеме тухса кайнӑ.
Писатель 90 ҫул тултарнӑ ятпа вӑл ҫуралса ӳснӗ ялта унӑн тӑванӗсем, Элӗк район администрацийӗн элчисем, Тури Вылӑ ял халӑхӗ тата ыттисем вӑл ҫуралса ӳснӗ кил патне пухӑнчӗҫ. Пухӑннисем умӗнче Элӗк район архивӗн ӗҫченӗ Л.С.Семенова, профессор В.А. Иванов, С. Талвир ячӗллӗ преми лауреачӗ Б.И. Борисов тата ыттисем паллӑ ҫыравҫа ӑшшӑн аса илчӗҫ.
Ураскилтри культура ҫурчӗн ӗҫченӗсем «Пултаруллӑ ҫыравҫӑ, кӑвар чӗреллӗ салтак» литература композицийӗпе куракансене савӑнтарчӗҫ.
Паян Елчӗк хӑйӗн черетлӗ ҫуралнӑ кунне палӑртнӑ. Халӗ чылай ҫӗрте зарядка тума тытӑнчӗҫ те, елчӗксем те хӑйсен ҫуралнӑ кунне ирхи хускануран пуҫланӑ. Вырӑнти «Улӑп» вӑй-хал культурипе сывлӑх комплексӗн территорине Елчӗкри вӑтам шкулта вӗренекенсем, унта ӗҫлекенсем тата ыттисем пухӑннӑ. Уяв ячӗпе район пуҫлӑхӗ Роза Молодова, Елчӗк ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Владислав Сайкин тата ыттисем саламланӑ. Хусканӑва йывӑр атлетика енӗпе спорт маҫтӑрӗ Илья Ишмуратов тата эстрада юрӑҫи Тамара Ишмуратова ертсе пынӑ. Хускану 500 ытла ҫынна кун каҫмалӑх хӑват панӑ.
Хусканӑва хутшӑннисем тата Елчӗк хӑнисем валли вырӑнти вӑтам шкулта «Елчӗке эпӗ юрататӑп» курав йӗркеленӗ. Унта тӑван тӑрӑха ачасем тӗрлӗ енчен ӳкернӗ сӑнӳкерчӗксене пухнӑ.
Сӑнсем (36)
Чӑваш патшалӑх драма театрӗнче Андриян Григорьевич Николаев 85 ҫул тултарнине халалласа сӑнӳкерчӗксен куравӗ уҫӑлнӑ.
Андриян Николаев пурӑннӑ пулсан авӑнӑн 5-мӗшӗнче 85 ҫул тултарӗччӗ. Вӑл — Совет Союзӗн икӗ хут Паттӑрӗ, ЧР хисеплӗ ҫынни.
Курава Чӑваш наци музейӗ Шуршӑлти Космонавтика музейӗпе, Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗпе, ЧР Наци вулавӑшӗпе тата Патшалӑх истори архивӗпӗпе пӗрле уҫнӑ. Музей ӗҫченӗсем Андриян Николаевӑн авиаци учищинче вӗреннӗ чухнехи, космоса вӗҫнӗ тапхӑрпа ҫыхӑннӑ тунӑ сӑнсене хатӗрленӗ.
Курав авӑнӑн 5-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх академии драма театрӗн фойинче уҫӑлнӑ.
Елчӗкри историпе тӑван тавралӑх халӑх музейӗнче асӑннӑ районти Аслӑ Пӑла Тимешре ҫуралса ỹснӗ, Шупашкарта пурӑнакан Валентина Васильева тӗрӗ ӑстин куравӗ уҫӑлнӑ.
Ҫирӗм-вӑтӑр ҫул каялла та ялта ӳссе ҫитӗнекен хӗр-упраҫа амӑшӗ шкул парти хушшине ларсанах ал ӗҫне вӗрентнӗ. Ӗлӗкрен пыракан чӑваш йӑли-йӗркипе хӗр ҫап-ҫамрӑклах качча кайма арча тулли тупра хатӗрленӗ. Турӑш ум, чӳрече карри, минтер пичӗ, простынь, алшӑлли тата ытти ӗрленӗ. Ытларах чух хӗреслӗ майпа тӗрленине пӗлтерет «Елчӗк ен» хаҫат.
Мӗн ачаран тӗрлеме юратнӑ Валентина Васильева хӑй аллипе сахал мар япала ӑсталанӑ. Анчах вӑхӑт иртнӗ май вӗсем «модӑран» тухнӑ та кил-ҫуртра усӑ курма пӑрахнӑ. Ҫапах Валентина уншӑн ӳпкелешмест, вӑхӑтӗнче тӗрлеме вӗреннӗшӗн хӗпӗртет-мӗн.
Валентина ача чухнехи юратнӑ ӗҫе тепӗр хут пуҫӑнни виҫҫӗмӗш ҫул ҫеҫ иккен-ха. Малтанах пӗчӗк ỹкерчӗксем тӗрленӗ, унтан хавхаланса — пысӑккисене. Хӗрарӑма мӗн пӗчӗкрен илемлӗх тӗнчи илӗртет, ҫавна май вӑл чечексене канва ҫине «куҫарнӑ». Валентина Витальевна тӑван тавралӑх илемне те ытараймасть теҫҫӗ: мӑшӑрлӑ чарлансем, ҫерҫисем.
«Иккӗмӗш Сӑпасра чухӑн та панулми ҫиет», — тенӗ авалтан. Ҫинӗ чухне вара лайӑххи пирки ҫеҫ ӗмӗтленмелле тесе аса илтереҫҫӗ Елчӗкри тӗп вулавӑшра. Ҫӑпасра панулми ҫинӗ чух ӗмӗтленни пурнӑҫланать имӗш.
«Сӑпас сӗтелӗ апат-ҫимӗҫпе тулӑх. Ку вӑхӑтра пахча ҫимӗҫ те, улма-ҫырла та пиҫсе ҫитет. Улмуҫҫийӗ те йӑтӑнса ларать. Ҫанталӑк, ҫуллахипе танлаштарсан, йӑвашланни палӑрать. Ахальтен мар ваттисем: «Иккӗмӗш Сӑпасран алсиш хатӗрле», — теҫҫӗ. Ку уяв хыҫҫӑнхи ҫумӑр ҫӑкӑра ҫӗртни ҫинчен те калаҫҫӗ халӑхра. Апла пулсан хӗвел те вӑрмансем, уйсем урлӑ ура яни куҫ кӗретех», — тесе тишкернӗ авалтан сӑнанине асӑннӑ культура учрежденийӗ.
Виҫӗ Сӑпас хушшинче вӗҫен кайӑксем те кӑнтӑр енне кайма пуҫтарӑнаҫҫӗ. Ҫак кунран кӗрхи тырӑсене акма юрать.
Елчӗкри тӗп вулавӑшра «Виҫӗ сӑпас» кӗнеке куравӗ хатӗрленӗ. Ҫак куравра вулакансем тӗн уявӗсен пӗлтерӗшӗпе историне, халӑхӑн авалтан пыракан йӑли-йӗркипе паллашма пултараҫҫӗ. Ҫавӑн пекех халӑхра ҫанталӑка анлӑн сӑнанисем ҫинчен те.
Сӑмахран, панулми Сӑпасӗ мӗнле пулать, Пукравра та ҫавнашкал кун кӗт. Е тата иккӗмӗш Сӑпасри ҫанталӑк кӑрлачрипе пӗр килет, теҫҫӗ.
Хӗрлӗ Чутай районӗнче чылай ҫыравҫӑпа сӑвӑҫ ҫуралса ӳснӗ. Вӗсен кӗнекисене районта кӑна мар, республикӑра та пӗлеҫҫӗ тата хаваспах вулаҫҫӗ. Хӗрлӗ Чутай вулавӑшӗн ача-пӑча уйрӑмӗнче вулакансене районта ҫуралса ӳснӗ тата пурнҫне Хӗрлӗ Чутай районӗпе ҫыхӑнтарнӑ писательсен ӗҫӗсемпе ытларах паллаштарас тесе тӗрлӗ авторсен кӗнекисен куравне йӗркеленӗ.
Куравра 30 кӗнеке ытла. Петӗр Ялкир, Иван Лисаев, Александр Угольников, Иван Данилов, Александр Трофимов, Тамара Шачкова, Галина Зотова ячӗсене вулакансем лайӑх пӗлеҫҫӗ. Куравра ҫавӑн пекех юлашки вӑхӑтра сас панӑ ҫыравҫӑсемпе сӑвӑҫсен кӗнекисем те вырӑн тупнӑ.
Нумаях пулмасть Ҫӗрпӳ районӗнчи Кӑшаркасси ял халӑхӗ уява пухӑннӑ. Унта ҫак ялта ҫуралса ӳснӗ, каярахпа тӗрлӗ ҫӗре саланнӑ ҫынсем те килнӗ. Уяв савӑнӑҫлӑ иртнӗ.
Ял кунӗн уявӗпе килӗшӳллӗн Кӑшаркасси ялӗнчи культура ҫуртӗнче ЧР Ӳнерҫӗсен пӗрлӗхӗн пайташӗн Николай Николаевич Николаев ӳнерҫӗн куравӗ уҫӑлнӑ. Экспозицире 50 яхӑн ӳкерчӗк пулнӑ. Вӗсем — натюрмортсем, пейзажсем.
Николай Николаевич 1950 ҫулта ҫуралнӑ. И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУн ӳнерпе графика факультетӗнче вӗреннӗ.
Сӑнсем (14)
Ӗнер «Кӗмӗл ӗмӗр» галерейӑра Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ вӗрентекенӗн Валентин Наездниковӑн куравӗ уҫӑлнӑ.
Унта ӳнерҫӗн акварель тата пастель техникипе тунӑ 70 ӳкерчӗкӗпе паллашма пулать. Вӗсем — юлашки ҫулсенчи ӗҫсем. Вӗсен йышӗнче — натюрмортсем, пейзажсем, портретсем. Валентин Николевичӑн арӑмӗн, мӑнукӗн юлташӗсен сӑнӗсем уйрӑмах паллӑ вырӑн йышӑнаҫҫӗ.
Валентин Николаевич 1937 ҫулта Иваново облаҫӗнче ҫуралнӑ. Шупашкара 1960 ҫулта килнӗ. Ун чухне вӑл ӳнерҫӗ тата педагог пулнӑ. 1965 ҫулта И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУн ӳнерпе графика факультетне пӗтернӗ. Пултаруллӑскере живопиҫ кафедринче вӗрентме хӑварнӑ. Ун хыҫҫӑн вӑл Шупашкарти 35-мӗш шкулта ӳнерпе черчени урокӗсене 40 яхӑн ҫул вӗрентнӗ.
Утӑн 27-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Ҫӗньял Ойкассинчи клубра сурпан куравӗ иртнӗ. Вӗсене таврари ялсенче пурӑнакансем парнеленӗ.
Сурпан хӗрарӑмӑн пуҫа ҫыхмалли хатӗрӗсенчен пӗри пулнӑ. Ӑна вӑрӑм та ҫинҫе алшӑлли евӗр хатӗрленӗ. Шарф тесен те ӑнланмалла пулӗ чылайӑшӗшӗн. Вӗҫӗсене тӗрлесе капӑрлатнӑ. Качча кайман хӗрсем ӑна хӑйӗн каччи валли тесе тӗрленӗ, ҫураҫма килсен ӑна чун варлине парнеленӗ. Ку вӑл юрату тата ҫураҫу палли евӗр пулнӑ. Ҫамрӑк мӑшӑрсене пӳрте аллисене сурпанпа ҫыхса илсе кӗртнӗ. Ку вӑл вӗсене пӗрле вӑрӑм кун-ҫул пилленине палӑртнӑ. Арӑм тунӑ май хӗре сурпан ҫыхтарас йӑла пулнӑ. Кӗтӳ хӑвалама тухнӑ чух та хӗрарӑмсем сурпан ҫыхса тухнӑ. Ӑна ҫыхманнисем пирки кахал тесе шухӑшланӑ.
Ҫӗмӗрле районӗнчи Юманай ялӗ нумаях пулмасть уява пухӑннӑ. Ял ячӗ ӑҫтан пулса кайнӑ-ха? Вӑл юмансем ӳсекен вырӑнта пуҫланнӑ. Ҫынсем вӗсене касса ҫуртсем купаланӑ. Ялта малтанах урамсем пулман, мӗншӗн тесен вун-вун ҫул ӳснӗ юмансен тункатисем кансӗрленӗ. Пысӑкскерсене тӑпӑлтарма май пулман. Вӗсем тахҫанчченех сыхланса юлнӑ.
Унтанпа нумай ҫул иртнӗ. Халӗ Юманайра 247 пӳрт шутланать. Ял уявӗнче стадиона ирех халӑх пухӑнма тытӑннӑ. Чи малтанах ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Олег Яковлев тухса калаҫнӑ. Ҫӗмӗрле район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Лев Рафинов та ҫитнӗ. Чӑваш Республикин РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчи Леонид Волков юманайсене саламланӑ. Унӑн аллинчен Владимирпа Зоя Петровсем «Юратупа шанчӑклӑхшӑн» медале илнӗ.
Ҫӗмӗрле район администрацийӗн ЗАГС пайӗн пуҫлӑхӗ Альбина Никитина Вениаминпа Мария Максимовсене, Николайпа Валентина Яковлевсене 55 ҫул пӗрле пурӑннӑ ятпа саламланӑ. Юбилярсене Хисеп хучӗсемпе чысланӑ.
Галина Малышкина хӑй ӑсталанӑ япаласен куравне йӗркеленӗ. Уявра шӳрпепе, чӑваш сӑрипе, хуплупа хӑналанӑ.
+32.3 °C