Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче те «Паха тӗрӗ» фабрикӑн пӗр ӗмӗрхи юбилейне халалласа ятарлӑ эрне ирттерессине эпир пӗлтернӗччӗ-ха.
авна май вулавӑшра курав уҫӑлнӑ. Экспозицире фабрикӑн малтанхи художникӗсем Е.И. Ефремова, М.В. Симакова, Т.И. Петрова тата хальхи вӑхӑтра унта ӗҫлекен А.В. Андреева, О.А. Ландышева тӗрленӗ костюмсем, платьесем, ытти япаласем вырӑн тупнӑ. Унтах ал ӑҫтисен биографийӗпе паллашма пулать.
Курав утӑ уйӑхӗн 15-мӗшӗччен ӗҫлӗ.
«Паха тӗрӗ» эрни иртнӗ май ҫӗртме уйӑхӗн 28-мӗшӗнче 10 сехетре «Бренд «Паха тӗрӗ» в истории и национальной культуре Чувашии» (чӑв. Чӑваш Енӗн истрийӗпе наци культуринче «Паха тӗрӗ» бренд») ятпа ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ уҫӑлӗ.
Чӑваш Енри паллӑ фабрика, «Паха тӗрӗ», кӑҫал пӗр ӗмӗрхи юбилейне паллӑ тӑвӗ.
Сумлӑ куна Чӑваш Респуликин Наци вулавӑшӗ те палӑртасшӑн. Фабрикӑн пӗр ӗмӗрхине тата Республика кунне халалласа вулавӑшра «Паха тӗрӗ» эрнине ирттерӗҫ. Вӑл ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшенчен тытӑнса ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗччен пырӗ. Асӑннӑ эрне «Кӗмӗл ӗмӗр» галерейӑри куравран пуҫӑнӗ. Ӑна ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче 16 сехетре уҫма палӑртса хунӑ.
Художество промыслисен «Паха тӗрӗ» фирми 1923 ҫулта хӑйӗн сулмаклӑ утӑмне тытӑннӑ. Ҫавӑнта РСФСР тава тивӗҫлӗ художникӗн Е.И. Ефремован (1914-2000) тӳпи те пысӑк. Фабрикӑра вӑл 1930-1980-мӗш ҫулсенче ӗҫленӗ, чӑваш тӗррине чӗртсе тӑратассипе тата аталантарссипе нумай тӑрӑшнӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче Чӑваш кӗнекин кунӗ пулӗ.
Ҫав куна 2021 ҫулта пӗрремӗш хут ирттернӗ. Ӑна 1769 ҫулта Питӗрте кун ҫути курнӑ «Сочинения, принадлежащие к грамматике чувашского языка» чӑваш чӗлхин пӗрремӗш пичет грамматикине халалланӑ.
Кӑларӑм чӑваш халӑхӗн культура тата ҫутӗҫ историйӗнче пӗлтерӗшлӗ вырӑн йышӑнса тӑнӑ. тӑчӗ. Вӑл Чулхула, Хусан тата Оренбург епархийӗсен ӑс-хакӑл училищисемпе семинарийӗсенче вӗренекен чӑвашсемпе вырӑссемшӗн пӗртен-пӗр вӗренӳ пособийӗ пулнӑ. Кӗнеке авторӗ — Чулхула епархийӗн чӑваш чӗлхи проповедникӗ, иерей Ермей Рожанский.
Виталий Родионов профессор шучӗпе, Ермей Рожанский ҫӗртме уйӑхӗнче ҫуралма пултарнӑ.
Мероприяти 13 сехетре пуҫланӗ.
Халӗ Шупашкарта пурӑнакан вулавӑш ӗҫӗн ветеранӗ Евдокия Тихонова юратнӑ ӗҫӗнче виҫӗ теҫетке ҫула яхӑн тӑрӑшнӑ. Пӗтӗм Раҫҫейри библиотекӑсен кунӗ (ӑна ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче палӑртаҫҫӗ) апла пулсан уншӑн та уяв.
Евдокия Тихоновна кӗнеке вулама ачаранпах юратнӑ. Ҫавӑнпах вӑл ӗҫне те вулавӑшпа ҫыхӑнтарнӑ. 1968 ҫулта Муркаш районӗнчи Тойкилтри вулавӑшра ӗҫлеме тытӑннӑ. Ҫав вӑхӑтра библиотека фончӗ палӑрмаллах ӳснӗ. Вулавӑш валли тимӗр ҫӳлӗксем, ҫӗнӗ сӗтел-пукан вырнаҫтарса тухнӑ. Ҫынсем вулавӑша йышлӑн ҫӳреме тытӑннӑ. Библиотекӑра ирттерекен мӗнпур мероприятие вырӑнти тӳре-шарапа шкулта ӗҫлекенсемпе вӗренекенсем хутшӑннӑ.
Кинемей паян та кӗнекесӗр лармасть. Хӑйне пӑхакан социаллӑ ӗҫчене вӑл яланах кӗнеке илсе пырса пама ыйтать.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче Станислав Юхтарпа тӗлпулу иртӗ.
Станислав Юхтар — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗ, Раҫҫей художникӗсен союзӗн членӗ, Нестер Янкас тата Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ премисен лауреачӗ.
Станислав Юхтар – республикӑри паллӑ иллюстраторсенчен пӗри. Вӑл чӑваш ҫыравҫисен нумай кӗнекине хӑйӗн ӳкерчӗкӗсемпе илемлетнӗ.
Тӗлпулӑва вулавӑшра «Параллели: песни мудрости народов Поволжья» курав ӗҫленӗ май йӗркелеме йышӑннӑ.
Тӗлпулу искусство литературин секторӗнче ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче 15 сехетре пуҫланӗ.
Ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, шӑматкун, 27 мая, Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче «Библионочь» (чӑв. Библиокаҫ) Пӗтӗм Раҫҫейри акци черетлӗ хутчен иртӗ. Кӑҫалхи пулӑмӑн девизӗ — «Пӗрле вулатпӑр».
Вулавӑшра ӗнентернӗ тӑрӑх, библиокаҫра иртекен мероприятисем тӗрлӗ енлӗ пулӗҫ. Библиотекӑна пӗрмай ҫӳрекенсем те, сайра хутра пырса каякансем те унта хӑйсене валли кӑсӑкли тупасса шанаҫҫӗ.
Театр ӳнерне юратакансем валли ҫав каҫ Александр Островскин «Волки и овцы» пьеси тӑрӑх лартнӑ инсценировкӑна тата испани поэчӗн Федерико Гарсиа Лоркӑн «Нить судьбы» лирики тӑрӑх хатӗрленӗ моноспектакле кӑтартӗҫ.
Ҫу уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци библиотекинче «Варкӑш» клубӑн хастарӗсем Георгий Федоровӑн «Суйласа илнисем» кӗнекине сӳтсе явма пуҫтарӑнӗҫ.
Георгий Федоров – чӑвашсен паллӑ тӗпчевҫи, прозаикӗ, сӑвӑҫи, филологи наукисен докторӗ, профессорӗ. Вӑл 250 ытла ӑслӑлӑх ӗҫӗсен, 4 монографи, учебниксен, вӗренӳ кӗнекисен авторӗ.
Вулавӑшра пӗлтернӗ тӑрӑх, унӑн 2022 ҫулта пичетленсе тухнӑ «Ай, мӑнтарӑн хир мулкачи» (У нас колесница одна) кӗнеки «Литературӑллӑ Чӑваш ен: ҫулталӑк кӗнеки-2022» республикӑри фестиваль-конкурсра мала тухнӑ.
Тӗлпулура «Суйласа илнисем» кӑларӑмпа тата ҫыравҫӑн пултарулӑхӗпе ҫывӑхрах паллашӗҫ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче Валентина Кириллова ҫыравҫӑн «Сас пачӗ ывӑлӑм» кӑларӑмӗ кун ҫути курнӑ.
Кӗнекене аслӑ класра вӗренекенсем валли хатӗрленӗ, унта повеҫсемпе калавсем кӗнӗ.
Кӗнеке издательствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, «хайлавсенче тӗпре – паянхи ял ҫыннин пурнӑҫӗ».
Валентина Кириллова («Елчӗк Ен» хаҫат тусӗсем ӑна Тимӗр Алюш Вали ятпа та пӗлеҫҫӗ иккен) 1963 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Чӑваш Енри Комсомольски районӗнчи Нӗркеҫ ялӗнче ҫуралнӑ. И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче историпе филологи факультетӗнче пӗлӳ пухнӑ. 1982 ҫулта вӑл Комсомольски районӗнчи «Октябрь ялавӗ» хаҫатра ӗҫлеме пуҫланӑ, 1988 ҫулта Елчӗке куҫсан унти «Елчӗк Ен» район хаҫатӗнче мӗн тивӗҫлӗ канӑва тухиччен тӑрӑшнӑ. Валентина Кириллова – Раҫҫей Федерацийӗн Журналистсен союзӗн (2001), «Чӑваш Республикинчи Профессинал писательсен союзӗ» общество организацийӗн членӗ (2019).
Чӑваш Республикин Элтеперӗн Олег Николаевӑн хушӑвӗпе Чӑваш Енри икӗ библиотекаре тава тивӗҫлӗ ятсем панӑ.
«Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» ята Улатӑрти тӗп вулавӑш тытӑмне кӗрекен хулари библиотекӑра пай пуҫлӑхӗнче ӗҫлекен Михаил Скрипина тата Ҫӗрпӳ тӑрӑхӗнчи Ҫымапуҫ ял библиотекин заведующине Надежда Титовӑна пама йышӑннӑ.
Сӑмах май каласан, ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче пӗтӗм ҫӗршыври Библиотекӑсен кунне паллӑ тӑваҫҫӗ. Ун пирки калакан хушӑва хӑй вӑхӑтӗнче Борис Ельцин Президент алӑ пуснӑ. Документра Раҫҫейри вулавӑшсем халӑха ҫутта кӑларас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнине палӑртса хӑварнӑ. Асӑннӑ датӑна Раҫҫейре халӑх валли пӗрремӗш библиотекӑна 1795 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче уҫнӑран суйласа илнӗ.
Ака уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Мускаври Раҫҫей патшалӑх истори библиотекинче И.Я.Яковлев ҫуралнӑранпа 175 ҫул ҫитнине халалланӑ конференци иртессине эпир унччен пӗтернӗччӗ-ха.
Марина Карягина тележурналист пӗлтернӗ тӑрӑх, конференцие Чӑваг Енӗн Наци вулавӑшӗн директорӗ Роза Лизакова ертсе пынӑ, тӗп хулари библиотекӑн пуҫлӑхӗ Михаил Афанасьев, Чӑваш Енӗн культура министрӗ Светлана Каликова, Раҫҫейӗн наукӑсен академийӗн информатика проблемисене тӗпчекен центр ертӳҫи Юрий Чёрный, Мускаври чӑваш культурин пӗрлешӗвӗн ертӳҫи Лира Смирнова салам сӑмахӗпе тухса калаҫнӑ.
«И.Я. Яковлев еткерне тишкерсе нумай ӗҫ тӑватпӑр. Ҫав ӗҫсене пӗтӗмлетсе форумра Олег Студенцов (гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ, Шупашкар), Нина Литвинова (Чӗмпӗр), Галина Ертмакова (ЧР патшалӑх истори архивӗ, директор), Александр Семёнов (ЧР патшалӑх истори архивӗ), Андрей Зарубин (Чӑваш патшалӑх Наци музейӗ), Татьяна Баймушкина (ЧР Наци библиотеки, директор ҫумӗ), Галина Быкова (ЧР Наци библиотеки, директор ҫумӗ), Надежда Кириллова (ЧР тава тивӗҫлӗ артисчӗ) тухса калаҫрӗҫ. Эпӗ Вӗрентекенӗмӗрӗн сӑнарне "Чувашия" ГТРК ӳкернӗ телефильмсенче камсем тата мӗнле кӑтартни ҫинчен кӗскен каласа патӑм», — хыпарланӑ «Контактра» Марина Карягина.
+26.3 °C