Чӑваш Енри ачасем «Символы России. Литературные юбилеи» (чӑв. Раҫҫей элемӗсем. Литература юбилейӗсем) Раҫҫейри олимпиадӑра палӑрнӑ. Ҫӗрпӳ районӗнчи Кирилл Даниловпа Ҫӗнӗ Шупашкарти Ксения Мартьянова ӗҫӗсем пирӗн республикӑрисенчен чи лайӑххисен шутне кӗнӗ.
Раҫҫей Культура министерстви, А.М. Горький ячӗллӗ литература институчӗ, В.И. Даль ячӗллӗ Раҫҫей литературин историйӗ патшалӑх музейӗ, Раҫсейӗн ача-пӑча вулавӑшӗ йӗркеленӗ пултарулӑх ӑмӑртӑвӗшӗн пирӗн патра Республикӑн ача-пӑча вулавӑшӗ яваплӑ пулнӑ. Ачасене ҫула кура икӗ категорипе пайланӑ: 7-10 тата 11-14 ҫултисене.
Малтан каланӑ йышра Степанов Даниил (Красноармейски районӗ), Пахинов Александр (Хӗрлӗ Чутай районӗ), Алексеева Елизавета (Сӗнтӗрвӑрри районӗ), Александров Максим (Муркаш районӗ), Ефремова Ольга (Пӑрачкав районӗ), Матвеева Александра (Вӑрмар районӗ), Данилов Кирилл (Ҫӗрпӳ районӗ), Шепилова Екатерина (Шупашкар районӗ), Антипов Олег (Шӑмӑршӑ районӗ), Семенова Надежда (Ҫӗмӗрле районӗ), Тимофеева Виталия (Етӗрне районӗ), Муратова Екатерина (Елчӗк районӗ), Николаева Анна (Тӑвай районӗ), Павлова Виктория (Канаш хули), Копанева Мария (Ҫӗнӗ Шупашкар), Николаева Евгения (Шупашкар) палӑрнӑ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче литература клубӗ малалла ӗҫлет.
Ытларикун, чӳк уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, «Варкӑш» литература клубӗн черетлӗ ларӑвӗ иртӗ.
Ӑна йӗркелекенсем пӗлтернӗ тӑрӑх, «клуб ларӑвӗсем ирӗклӗ калаҫу формипе иртеҫҫӗ, хутшӑнакансем суйласа илнӗ кӗнекесене тишкереҫҫӗ, шухӑш-кӑмӑлне пӗлтереҫҫӗ, хӑйсен хайлавӗсемпе паллаштараҫҫӗ».
Чӑваш литературине юратакансем, хальхи вӑхӑтри ӗҫсемпе кӑсӑкланакансем тата вӗсемпе паллашсах тӑракансем Римма Прокопьеван «Сар хӗвел хӗрелсен» кӗнекине сӳтсе явма палӑртнӑ.
Кӗнеке ал ҫырӑвӗ ачасемпе ҫамрӑксем валли чӑвашла ҫырнӑ хайлавсен республикӑри конкурсӗнче 2017 ҫулта ҫӗнтернӗ. Ҫав укҫана ҫӗнӗ кӗнекене пичетлеме усӑ курнӑ. Ӑна сӳтсе явас текенсене «Варкӑш» клуба йыхравлаҫҫӗ.
Ыран, чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗн 150 ҫулхине халалласа ҫавра сӗтел иртӗ. Ӑна Чӑваш Енри Ӑслӑлӑхпа ӳнер наци академийӗ, ЧР Наци вулавӑшӗ, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗ, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗ йӗркелеӗҫ.
Чӗмпӗрти чӑваш шкулне 1868 ҫулхи юпа уйӑхӗн 28-мӗшӗнче уҫнӑ. Вӑл Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи халӑхсене ҫутта кӑларас ӗҫре капашсӑр пысӑк вырӑн уҫнӑ. Наци шкулӗсенче ӗҫлеме унта 1000 ытла вӗрентекене туптанӑ.
Унта Николай Шупуҫҫынни, Марфа Трубина, Михаил Акимов ҫыравҫӑсем, Федор Павлов, Степан Максимов композиторсем, чӑваш театрне пуҫарса янӑ Иоаким Максимов-Кошкинский тата ытти паллӑ нумай ҫын вӗреннӗ, вӗсем пурнӑҫра тарӑн йӗр хӑварнӑ.
Юпа уйӑхӗн 8-мӗшӗнче Чӑваш ҫӗрӗн сумлӑ ывӑлӗ, профессор, филолог, ӑслӑ-тӑнлӑ та анлӑ тавракурӑмлӑ Атнер Хусанкай 70 ҫул тултарчӗ. Ҫав кун тӗлне Чӑваш наци вулавӑшӗнче курав уҫӑлнӑччӗ. Эрнекун, юпан 19-мӗшӗнче, асӑннӑ культура учрежденийӗнче «Чӑн чӑваш филологийӗ: иртнӗ ӗмӗр ӑслӑлӑхӗ е пирӗн пуласлӑх?» ятпа ҫавра сӗтел иртрӗ.
Уявра пулнӑ Тимӗр Акташ зал лӑк тулли пулнине пӗлтерет. Унта ӑслӑлӑх ӗҫченӗсемпе пултарулӑх интеллигенцийӗ ҫеҫ мар, республикӑри районсенчен ялти вӗрентекенсем те ҫитнӗ. Мероприятие Етӗрне районӗнчи ача-ача фольклор ушкӑнӗ уҫнӑ.
Атнер Хусанкай пурнӑҫӗ, унӑн ӑслӑлӑхпа педагогика тата обществӑри вырӑнӗ ҫинчен Чӑваш Енӗн Общество палатин ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗ, Чӑваш наци конгресӗн вице-президенчӗ Анатолий Ухтияров тата ЧНКн президиумӗн пайташӗ Николай Лукианов каласа кӑтартнӑ. Анатолий Ухтияров Атнер Хусанкая Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн тата ЧНКн Тав хучӗсемпе чысланӑ. Чӑваш наци конгресӗн вице-президенчӗ Тимӗр Тяпкин чӑваш тӗрриллӗ шурӑ кӗпе тӑхӑнтартнӑ.
Паян, юпа уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗн «Мерчен» юрӑ-кӗвӗ залӗнче «Филипп Лукин – мастер песенной лирики» (чӑв. Филипп Лукин — юрӑ лирикин ӑсти) астӑвӑм каҫӗ иртмелле. Ӑна Филипп Лукин ҫуралнӑранпа 105 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Филипп Миронович Лукина чӑвашсен профессилле музыкине пуҫараканӗсенчен тата аталантараканӗсенчен пӗри тесе хаклаҫҫӗ. Пултаруллӑ музыкант, композитор, дирижер, общество ӗҫченӗ тата педагогӑн вӗренекенӗсем Раҫҫейпе Чӑваш Енӗн музыка культурине илем кӳнӗ тесе пӗлтерет ЧР Культура министерстви.
Астӑвӑм каҫӗ паян Наци вулавӑшӗнчи 4-мӗш хутра 14 сехетре пуҫланать. Ҫитсе курас текенсене унта пурне те йыхравлаҫҫӗ.
Юбилея халалласа ҫу уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Красноармейски районӗнчи Чатукассинчи кану центрӗнче «Песней порадуем друзей» (чӑв. Юлташсене юрӑпа савӑнтарар) хӑй тӗллӗн вӗреннӗ хор ушкӑнӗсен фестивалӗ иртнине эпир пӗлтернӗччӗ.
Паян Атнер Хусанкай филолог, литература критикӗ, публицист 70 ҫул тултарнине эпир пӗлтернӗччӗ. Хисеплӗ ҫынна хисеп туса Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗн Геннадий Айхи залӗнче «Геннадий Айги тата Атнер Хузангай» пӗчӗк курав уҫӑлнӑ.
Вулавӑшра пӗлтернӗ тӑрӑх, Атнер Петровичпа Чӑваш халӑх поэчӗ Геннадий Айхи питӗ туслӑ пулнӑ. Вӗсене чӑваш чӗлхине, чӑваш, вырӑс, тӗнче поэзийӗпе культурине юратни питех те ҫывӑхлатнӑ. Ӑслӑ-тӑнлӑ икӗ ҫын 1970 ҫулхи ҫулла Мускаври В. Маяковский музейӗнче паллашнӑ. Ун хыҫҫӑн тӗлпулусемпе уйрӑлусем, аякри тата инҫетри калаҫусем пӗрре кӑна мар пулнӑ. Ҫирӗп туслӑх никӗсӗнче — Петӗр Хусанкай, Атнер Петровичӑн ашшӗ, Геннадий Лисинӑн (ун чух вӑл Айхи хушма ятпа ҫӳремен) хреснашшӗ пулни те.
Юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Кӳкеҫ поселокӗнче веломобиль ӗҫлеме тытӑннӑ. Мӗн япали вӑл тетӗр-и? Виҫӗ кустӑрмаллӑ велосипед ҫине карҫинкка ҫаклатнӑ, унта кӗнекесем хунӑ. Веломобиль поселокри урамсем тӑрӑх ҫӳрет, ҫынсене кӗнекесемпе паллаштарать тата вӗсене киле пырса парать.
Ара, вулавӑша хӑй тӗллӗн ҫитме пултарайман ҫын сахал мар вӗт: сусӑрсем, ветерансем, тивӗҫлӗ канурисем. Веломобиль пулӑшнипе вара вӗсем те килтен тухмасӑрах кӗнеке вулайӗҫ.
Кӳкеҫсем ку проекта вулакан ҫынсен йышне ӳстерес тӗллевпе пуҫарнӑ. Анчах веломобиль хӗлле ӗҫлемӗ. Вӑл урамсем тӑрӑх ҫуркуннерен пуҫласа кӗр варриччен ҫӳрӗ. Ҫулла веловулавӑш ача-пӑча лапамӗсенче те пулӗ.
Авӑн уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче Михаил Кондратьевӑн «Чувашская музыка в зеркале параллелей: к проблеме Волго-Уральской музыкальной цивилизации» ӗҫне хӑтлӗҫ.
Монографи авторӗ — искусствоведени докторӗ, профессор, Раҫҫейӗн тата Чӑваш Республикин ӳнер тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ.
Кӗнекере Атӑлҫипе Урал тӑрӑхӗнчи регионсенче пурӑнакан халӑхсен йӑлари кӗввине танлаштарса тӗпченӗ. Ӑна профессор халь ҫеҫ сӑнаман. Вӑл —вуншар ҫул тӗпченӗ ӗҫ.
Михаил Кондратьев Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи тутарсен, ҫармӑссен тата ытти халӑхӑн кӗвви-ҫеммине тишкернӗ.
Мероприятие культурӑпа тата ӳнерпе кӑсӑкланакан мӗнпур ҫынна йыхравлаҫҫӗ. Наци вулавӑшӗнчи монографи хӑтлавӗ авӑн уйӑхӗн 17-мӗшӗнче 15 сехетре пуҫланӗ.
Ӗнер, ҫурлан 22-мӗшӗнче, Раҫҫей ялавӗн кунне паллӑ турӗҫ. Патӑрьел районӗнчи Сителти клубпа вулавӑш та ҫав куна уявланӑ. Унта ӗҫлекен Ирина Лякова культорганизаторпа Оксана Хомуткина библиотекарь патшалӑх символӗпе паллаштарас тӗллевпе мероприяти ирттернӗ. Унта ачасене чӗннӗ.
Вулавӑш ӗҫченӗ уяв историйӗпе паллаштарнӑ. Манса каясран шӑпӑрлансенчен хӑшӗ-пӗри блокнотах ҫырса пынӑ.
Унтан ачасем хӑйсем мӗн пӗлнине кӑтартас кӑмӑлпа «Эпир Раҫҫейе юрататпӑр» викторинӑна хутшӑннӑ.
Малалла велочуп иртнӗ. Ачасем Сител ялӗн аслӑ урамӗпе ялавсем тытса велосипедсемпе ярӑнса ҫаврӑннӑ.
Ҫав кун ачасемпе Аслӑ Арапуҫ, Пӑлапуҫ-Пашьел, Ишлӗ ял тӑрӑхӗсенчи полици участокӗсен ӗҫченӗсем Владислав Романов лейтенантпа Александр Ахмеев кӗҫӗн лейтенант тӗл пулнӑ, уявпа саламланӑ.
Ыран, ҫурла уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн наци вулавӑшӗнче (вӑл Шупашкарти Ленин проспектӗнчи 15-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ) Ҫынсен правине хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен уполномоченнӑйпа Надежда Прокопьевӑпа республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗ Владимир Викторов ҫынсене йышӑнӗҫ.
Халӑха тӗрлӗ шайри тӳре-шарапа пӗрле йышӑнасси, уполномоченнӑйӑн аппаратӗнче ӗнентернӗ тӑрӑх, йӑлана кӗрсе пырать. Ҫынсен ыйтӑвӗсене нумаях пулмасть Чӑваш Енӗн прокуратурин тата РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗн специалисчӗсемпе пӗрле хуравланӑ.
Ыранхи йышӑну вӑхӑчӗ 15 сехетре пуҫланса 17 сехетчен пырӗ. Унта лекес тесен 8 (8352) 62-33-80 телефонпа шӑнкӑравласа маларах ҫырӑнма сӗнеҫҫӗ. Уполномоченнӑйпа министр сывлӑх сыхлавӗпе ҫыхӑннӑ ыйтусене уҫӑмлатӗҫ.
+21.3 °C