10 ҫул каялла Чӑваш халӑх сайчӗ йӗркеленнӗ. Вӑл кун Чӑваш халӑх канашлӑвӗнче пӗрремӗш тема уҫӑлнӑ. Унтанпа хӑйӗн Чӑваш халӑх сайчӗ кун-ҫулне пуҫланӑ тесе шутланать те.
10 ҫул хушшинче эпир сахал мар ӗҫ турӑмӑр теме пулать. Чӑваш халӑх сайчӗн уҫлӑхӗнче вуншар сайт йӗркеленнӗ — Чӑваш халӑх канашлӑвӗ, Электронлӑ вулавӑш, Электронлӑ сӑмахсарсен пуххи, Орфографи тӗрӗслемелли хатӗрӗн сайчӗ, Чӑвашла терминсем ӑсталамалли сайт, «Чӑваш тӗнчи» сӑнсен галереи, чӑвашла сайтсем каталогӗ (хальлӗхе вырӑсла кӑна-ха), «СУМ» электронлӑ лавкка, Халӑх пултарулӑхӗн сайчӗ (yumah.ru), «Тупмалли юмахсем» вӑйӑ-сайт, чӑвашсен кун-ҫулне уҫса паракан «Повествование о чувашах» сайт тата ыттисем. Хӑшӗ-пӗри (сӑмахран, чӑвашла юрӑ-кӗвӗ пуххи) паянхи кунччен пурӑнса ҫитереймерӗ пулин те хӑй вӑхӑтӗнче йӗр хӑварчех.
Паян вара, Чӑваш халӑх сайчӗ 10 ҫул тултарнӑ тӗле эпир сире валли ҫӗнӗ сайт йӗркелесе патӑмӑр — Ваттисен сӑмахӗсем ятлине. Вӑл as.chv.su адреспа вырнаҫнӑ. Унта эсир чӑваш халӑхӑн ӗмӗр-ӗмӗр тӑршшӗпе пухӑннӑ ӑс-хакӑлӗпе паллашма пултаратӑр.
Шупашкарти пӗр ҫуртра пулнӑ ҫак пулӑма пӑтӑрмах та теме пулать пулӗ. Телее, унта никам та вилмен. Анчах ку ҫынсен пурнӑҫӗшӗн хӑрушлӑх кӑларса тӑратнӑ.
Шӑматкун, авӑн уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Шупашкарти ҫӗнӗ кӑнтӑр районӗнчи Кадыков урамӗнчи пӗр ҫуртра лифт йӑтӑнса аннӑ. Унта пассажирсем пулнӑ.
18 сехет те 20 минут тӗлне пӗр подъездра 9-мӗш хутран ватӑ мӑшӑр аннӑ. Анчах вӗсем 4-мӗш хута ҫитнӗ те лифт татӑлса аннӑ.
Унта пурӑнакан халӑх каланӑ тӑрӑх, вӗсем лифт япӑх ӗҫлени пирки нумай ҫӑхав панӑ. Анчах ӗҫ вырӑнтан та хускалман.
Ҫав вырӑнта полицейскисем тата васкавлӑ медпулӑшу ӗҫленӗ. Тухтӑрсем лифтра пулнӑ ҫынсен сывлӑхне тӗрӗсленӗ. Пӗрин шӑмӑ хуҫӑлма пултарнӑ.
Чӑваш Ен Элтеперӗн должноҫне йышӑнассишӗн хӑйӗн кандидатурине тӑратнӑ Валерий Сапожников суйлава хутшӑнмассине пӗлтернӗ. Кун пирки «Советская Чувашия» хаҫат хыпарланӑ.
Хаҫатра ҫырнӑ тӑрӑх, кун пирки Раҫҫейри пенсионерсен союзӗ тата парти хастарӗсем тӗл пулнӑ чухне пӗлтернӗ. Вӗсем Михаил Игнатьевӑн кандидатурине ырласа ӑна пулӑшма чӗнсе каланӑ.
Анчах Тӗп суйлав комиссийӗнче «Регнум» информаци агентствин корреспондентне ҫакна ҫирӗплетсе каламан. Вӗсем каланӑ тӑрӑх, кандидатурӑна илмешкӗн нимӗнле заявлени те пулман.
Аса илтерер: суйлава хутшӑнмашкӑн 12 ҫын кӑмӑл пулнине пӗлтернӗ. Анчах вӗсенчен 5-шне ҫеҫ суйланӑ: Михаил Игнатьев («Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей»), Валентин Шурчанов (КПРФ), Олег Николаев («Тӗрӗслӗхлӗ Раҫҫей»), Константин Субботин (ЛДПР), Валерий Сапожников («Раҫҫейри пенсионерсен партийӗ»).
Хулара ӗнер пулса иртнӗ пулӑма инкек теме те юрать ӗнтӗ. Телее, унта никам та вилмен, сусӑрланнӑ ҫеҫ.
Пӗтӗмӗшле илсен, Шупашкарти троллейбуссем ҫул ҫинче пӑтӑрмаха ытлах ҫакланмаҫҫӗ. Ку ҫын пурнӑҫӗшӗн хӑрушсӑр транспорт шутланать. Анчах хальхинче пӗр пассажир самаях аманнӑ.
12-мӗш маршрутпа пулса иртнӗ ку. Вӑл пынӑ чухнех унтан пассажир тухса ӳкнӗ. Ку «Эльгер урамӗ» чарӑнура авӑнӑн 3-мӗшӗнче 18 сехет те 10 минутра пулса иртнӗ.
ҪҪХПИ ӗҫченӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, троллейбус водителӗ варринчи алӑк хупӑ пулнине пӑхса ӗненмесӗрех транспорта хускатнӑ. Алӑк вара уҫах пулнӑ-мӗн. Ҫавна май 65 ҫулти кинемей тухса ӳкнӗ. Унӑн пуҫне амантнӑ. Троллейбус рулӗ умӗнче 37 ҫулти водитель пулнӑ. Вӑл ӳсӗр пулни палӑрман.
Шупашкар хулинче килти профилактори уҫӑлнӑ. Унӑн тӗллевне тӗп хулан Халӑха социаллӑ пулӑшу кӳрекен комплекслӑ центрӗ ҫулланнисен тата сусӑрсен сывлӑхне тытса тӑрассипе тата ҫирӗплетессипе, вӗсен кун-ҫулне вӑрӑмлатассипе сӑлтавлать. Профилактори вӑрҫӑ тата ӗҫ ветеранӗсене, пӗччен пурӑнакансене пулӑшать.
Килти профилакторие центрӑн ҫынсене кӑнтӑрла пулӑшу кӳрекен уйрӑмӗнче уҫнӑ. Унта тӗрлӗ мероприяти ирттерме шухӑшлаҫҫӗ. Профилакторие ҫӳрекен ватӑсене сиплев физкультури кӗтет, тренажерпа занятисем, ингаляци, курӑк чейӗ, тӑм терапийӗ, скандинави мелӗпе утасси. Юн пусӑмне те виҫеҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне ватӑсене сӑваплӑ ҫӑлкуҫсене, музейсене, театрсене, кинотеатрсене илсе кайӗҫ. Тата ҫынпа чухне вӑхӑт та хаваслӑрах иртет.
Сӑнсем (7)
Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрӑн вӑхӑтлӑх пурӑнмалли уйрӑмсем пиллӗк. Вӗсем Кӑшавӑшра, Янӑшра, Ишекре, Шорккара, Хыркассинче вырнаҫнӑ. Вӗсенче пӗччен 94 ватӑпа сусӑр пурӑнать. Вӗсене пурне те 20 ҫул каяллах уҫнӑ. Ҫав вӑхӑтра вӗсенче сахал мар ҫын пурӑннӑ. Кашни ҫуртӑнах хӑйӗн хушма хуҫалӑхӗ пур. Унта хӑш-пӗр выльӑх-чӗрлӗх тытаҫҫӗ, пахча-ҫимӗҫ ӳстереҫҫӗ.
Вӑхӑтлӑх пурӑнмалли уйрӑмсенче нумаях пулмасть К.П. Андреева уйрӑм усламҫӑ пулнӑ. Вӑл халӑха социллӑ пулӑшу кӳрекен центр специалисчӗсемпе Екатерина Москаленкопа тата Лариса Ивановапа пӗрле ахальтен кайман – ватӑсене усламҫӑ спонсор пулӑшӑвӗ кӳнӗ, тасалма кирлӗ япаласем ҫителӗклех панӑ. Ырӑ кӑмӑлшӑн ӑна ваттисем тав тунӑ.
Сӑнсем (4)
Шӑмӑршӑра ӗнер ҫулланнӑ ҫынсене вӑхӑтлӑх пурӑнмалли уйрӑм уҫнӑ. Маларах вӗсене ваттисен ҫурчӗсем тетчӗҫ.
Ҫурта савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫма Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев тата республика шайӗнче ӗҫлекен тӗрлӗ тӳре-шара пырса ҫитнӗ.
Шӑмӑршӑри халӑха социаллӑ пулӑшу кӳрекен центрӑн шутланакан ваттисемпе сусӑрсен вӑхӑтлӑх пурӑнмалли уйрӑмӗнче 30 ҫын хӳтлӗх тупайӗ. Икӗ хутлӑскере виҫӗ ҫул каяллах тума пуҫланӑ. Пӗлтӗр Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев пуҫарнипе Раҫҫейӗн Пенси фончӗ ӑна туса пӗтерме 13 миллион тенкӗ укҫа уйӑрнине пӗлтерет РФ Пенси фончӗн Чӑваш Енри уйрӑмӗн пресс-служби. Унсӑр пуҫне республика хыснинчен те «кӗмӗл» янӑ-мӗн. Сӑмах май, Пенси фончӗ кӑҫал та укҫа уйӑрнӑ. Хальхинче вӑл 600 пин тенкӗ хушса панӑ.
Ҫуртра икшерӗн пурӑнмалла тунӑ. Кашнинче туалет, умывальник тата душ пур.Маларах районти пӗччен ватӑсемпе сусӑрсем виҫӗ уйрӑмра пурӑннӑ.
Пирӗн республикӑпа кӳршӗллӗ Чӗмпӗр хулинче инкеклӗ лару-тӑру сиксе тухнӑ. Унта 90 ҫулхи ватта шалтан питӗрсе хунӑ. Мучи хӑй тӗллӗн ҫӳрейменскер пулнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин ветеранӗ ҫитменнине 1-мӗш ушкӑн инваличӗ шутланнӑ.
Ашшӗне пӑхма хӗрӗ пынӑ та алӑка уҫайман — ӑна шалтан питӗрсе хунӑ. Аптӑранӑ хӗрарӑм ҫӑлавҫӑсенчен пулӑшу ыйтнӑ. Лешсем пусма йӑтса пырса ҫитнӗ. Унпа вӗсем иккӗмӗш хута хӑпарнӑ, балкон витӗр хваттере кӗнӗ. Старик, Турра шӗкӗр, таса-сывах пулнӑ. Вӑл хӑйӗн пӳлӗмӗнче пӗчӗк ача пек лӑпкӑн ҫывӑрнӑ.
Хваттере шалтан питӗрекенни кушак пулнӑ. Вӑрҫӑ ветеранӗн хӗрӗ ҫӑлавҫӑсене ӑнлантарнӑ тӑрӑх, ҫак янавар алӑк тӑрӑх унччен те чакалтанма юратнӑ. Ҫавӑн пек аташнӑ вӑхӑтра тимӗр сӑвӑса куҫарса янӑ курӑнать.
Ҫӗнӗ фельдшерпа акушер пункчӗсем уҫӑлнӑ май вутӑпа хутмалли кӑмакасем иртнӗ вӑхӑтра тӑрса юлаҫҫӗ. Сывлӑх сиплев учрежденийӗпе ӑшӑтмалли ҫав хатӗр хушшинче епле ҫыхӑну пур текенсене пӗлтерер: кивӗ ФАПсенчен хӑшӗсене вутӑпа хутса ӑшӑтса пурӑннӑ. Вӑрнар районӗнчи Чӑрӑш Ишек ялӗнче те ҫавӑн пек пулнӑ. Паянтан унта ҫӗнӗ медпункт ӗҫлеттерсе янӑ. Халӗ тухтӑр ҫуртӗнче ӗҫлеме тата ҫынсене йышӑнма мӗнпур услови пур.
Ӑна савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫма ҫитнӗ Чӑваш Республикин парламенчӗн спикерӗ Юрий Попов ФАПсем медицина учрежденийӗ ӑна мар, вӗсем ҫынсене туртаҫҫӗ тата пӗрлештереҫҫӗ тесе те палӑртнӑ. Ялти тухтӑр ҫурчӗсем ват ҫынсемшӗн уйрӑмах меллӗ. Юн пусӑмне виҫтермелле-и, укол тутармалла-и — ҫын унта ҫул тытать. Юлашки икӗ ҫул ҫурӑ хушшинче республикӑри кашни пиллӗкмӗш ФАПа ҫӗнетнӗ.
Вӑрнар районӗнчи тепӗр ялта та паян фельдшерпа акушер пункчӗ уҫӑлнӑ. Вӑл маларах ҫынсене йышӑнма тытӑннӑ-ха. Хӗрлӗ хӑйӑва халь кӑна каснӑ.
Сӑнсем (44)
Ӗнер, утӑ уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, Шупашкарта ватӑ ҫынсем валли «Сывлӑх ярмӑркки» йӗркеленӗ. Ку социаллӑ проект сывӑ пурнӑҫ йӗркине пӑхӑнакансен кӑмӑлне кайнӑ.
Хулари ҫӗнӗ кӑнтӑр районӗнче уҫӑлнӑ ярмӑрккӑра пенсионерсен аллипе тунӑ ӗҫсем ҫеҫ пулнӑ. Хӑшӗ-пӗри чун киленӗҫне пахчара тупнӑ. Пӗрисем майра патши евӗр панулми илсе килнӗ, теприсем — шапа евӗр пӑрӑҫ. Хӑшӗ-пӗри ярмӑрккӑна курӑк чейӗ илсе пынӑ.
Сывӑ пурнӑҫ йӗркине пӑхӑнакан ватӑсем валли специалистсем сывлӑха ҫирӗплетмелли гимнастика ирттернӗ. Кашни тренажер вӑл е ку мышцӑна аталантарать.
Пенсионерсем унта сывлӑха ҫирӗплетме кӑна мар килеҫҫӗ. Кунта вӗсем пӗр-пӗринпе хутшӑнма, савӑнӑҫӗпе пайланма пултараҫҫӗ.
«Сывлӑх ярмӑрккинче» тухтӑрсем ватӑ ҫынсен юн пусӑмне тӗрӗсленӗ, юн илнӗ. Тухтӑрсем палӑртнӑ тӑрӑх, кунта ҫӳрекенсем хӑйсен пурнӑҫне вӑрӑмлатаҫҫӗ кӑна мар, ыттисене тӗслӗх те кӑтартаҫҫӗ.
«Сывлӑх ярмӑркки» ҫитес вӑхӑтра хулари ытти районта та иртмелле.
+11.3 °C