Чӑваш Енре хӑрушӑ преступнике шыраҫҫӗ. Вӑл Атӑлҫи федераци округӗнче 30 ытла ҫынна вӗлернӗ-мӗн.
Арҫын пӗччен пурӑнакан 75–90 ҫулсенчи хӗрарӑмсене тапӑннӑ. РФ ШӖМӗн Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, хайхискер вӗсен шанӑҫне кӗнӗ, хӑйне социаллӑ служба е урӑх тытӑм ӗҫченӗ тесе паллаштарнӑ.
Хӗрарӑмсем ӑна хваттере кӗртсен арҫын вӗсене пӑвма тытӑннӑ. Тӗлӗнмелле те, пурлӑхне вӑрламан вӑл.
Арҫын 20–35 ҫулсенчи пек курӑнать, 170–175 сантиметр ҫӳллӗш. Ҫӳҫӗ — ҫутӑ, куҫӗ тӗттӗм мар. Хура куртка, ҫавӑн тӗслех шӑлавар, ҫыхнӑ калпак тӑхӑннӑ пулнӑ.
Полици ӗҫченӗсен унӑн фоторобочӗ ҫеҫ пур. Ҫак арҫынна йӗрке хуралӗ тахҫантанпах шырать. Следствие ҫак арҫын кам пулнине уҫӑмлатма пулӑшнӑ ҫынна 1 миллион тенкӗпе хавхалантарӗҫ.
Халӑха социаллӑ пулӑшу кӳрекен центрта ваттисене кино пулӑшнипе сиплеҫҫӗ. Ку технологие центр иртнӗ ҫулхи авӑн уйӑхӗнче ӗҫлеттерсе янӑ.
Епле кино суйлассине центрӑн психотерапевчӗ палӑртать. Ушкӑнпа пӗр-пӗр фильм пӑхнӑ хыҫҫӑн ватӑсем кинона пӗрле сӳтсе яваҫҫӗ. Унти пулӑмсемпе сӑнарсене йышӑнасси кашни ҫыннӑн шалти комплексӗсенчен килет тесе ӑнлантараҫҫӗ специалистсем.
Кинотренинг вӑхӑтӗнче ҫӗнӗ шупашкарсем хальлӗхе «История дельфина», «Миссис Даутфайр», «А зори здесь тихие», «Белые росы» тата пилӗк Оскара тивӗҫнӗ «Форрест Гамп» фильма пӑхма ӗлкӗрнӗ. Унтан вӗсем пурте пӗрле пулса кинолентӑри сӑнарсен тыткаларӑшне, шӑпи вӗсен мӗншӗн ҫавӑн пек ҫаврӑнса тухнине сӳтсе явнӑ геройсемпе пӗрле савӑннӑ та, куляннӑ та.
Чӑваш Енре нумай хваттерлӗ ҫуртсене тӗплӗ юсама ватӑсенчен суд урлӑ шыраса илме тытӑнни пирки Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, шавлӑ суд ӗҫӗ Шупашкарти Ленин районӗнче пурӑнакан 83 ҫулти Евгения Ерофеева тӗлӗшпе пулнӑччӗ. Тӗплӗ юсавшӑн кинемей иртнӗ ҫул укҫа тӳлемен. Ҫакна кура ватта «Капиталлӑ юсав фончӗ» коммерцилле мар республика организацийӗ суда панӑ. Карчӑкран капюсавшӑн укҫа шыраса илессипе ҫыхӑннӑ судра укҫа шыраса илмелле тунӑччӗ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев правительство пайташӗсемпе ирттернӗ канашлура асӑннӑ фонд тыткаларӑшӗпе кӑмӑлсӑрланнине пӗлтернӗ. Ҫитменнине, федераци шайӗнче ватӑсене ку енпе ҫӑмӑллӑх кӳресси ҫинчен саккун йышӑннӑ. Фонд пуҫлӑхӗ Олимпиада Епифанова ватӑсенчен укҫа шыраса илме суда тухнӑ тавӑҫсене каялла илнине ӗнентернӗ.
Пирӗн маттур ентеше Пӗрремӗш каналпа пыракан «Ырӑ ир» кӑларӑмра кӑтартнӑ. Шупашкарта пурӑнакан Вера Афанасьевна Орлова пирки журналист сюжет хатӗрленӗ.
Кӑҫал Вера Афанасьевна 83 ҫул тултарнӑ. Вӑл чунӗпе ҫамрӑк, хастар. Маттурскер «Раҫҫей йӗлтӗр йӗрӗ» спорт уявне хутшӑнать. 11 хутчен йӗлтӗр сырса тухнӑ вӑл.
Вера Афанасьевна йӗлтӗр сырса тухнӑ чухне наци тумне яланах тӑхӑнать. Вӑл хӑйне уҫӑ сывлӑшра лайӑх туять, килте лараймасть. Вера Орлова ӗмӗр тӑршшӗпех йӗлтӗрпе туслӑ. Виҫӗ ҫухрӑм чупасси те уншӑн нимӗн те мар. Вӑл хӑйӗнпе пӗрле пӗчӗк мӑнукӗсене спортпа туслаштарать.
Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрӗн Янӑш ялӗнчи вӑхӑтлӑх пурӑнмалли уйрӑмӗнче (халӑхра ун пек уйрӑмсене ваттисен ҫурчӗ тенипе лайӑх пӗлеҫҫӗ) пурӑнакан кинеми-мучисем почтальон килессе чӑтӑмсӑр кӗтеҫҫӗ. Куҫӗ лайӑх куракансем хаваспах тӗрлӗ пичет кӑларӑмне шӗкӗлчеҫҫӗ. Витӗрех курманнисем куҫлӑх тӑхӑнса вулаҫҫӗ. Теприсене вара ваттисен ҫуртӗнче ӗҫлекенсен вуласа пама тивет тесе ӗнентереҫҫӗ унта тӑрӑшакансем. Кинеми-мучисем хаҫатсене чӑвашлине те, вырӑслине те тиркемеҫҫӗ. Вӑхӑтлӑх пурӑнмалли уйрӑмра вӗсем валли виҫӗ пичет кӑларӑмӗ ҫырӑнса панӑ: районта тухса тӑракан, пӗлекен ҫынсем ҫинчен каласа кӑтартакан «Тӑван Ене» тата республика шайӗнчи «Хыпар» тата «Советская Чувашия» хаҫатсене.
Республикӑра кӑҫал геронтологи центрӗ ӗҫлеттерсе ярасшӑн.
Чӑваш Енре хальлӗхе паллиативлӑ пулӑшу кӳрекен 5 уйрӑм ӗҫлет. Кӑҫал республика шайӗнче геронтологи центрӗ уҫасшӑн. Ҫакӑ, республикӑн Сывлӑх сыхлав министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑрӑм ӗмӗрлисен шучӗ юлашки ҫулсенче йышланса пынипе ҫыхӑннӑ. Пилӗк ҫулта вӗсен йышӗ 5 пине яхӑн хутшӑннӑ. 2010-мӗш ҫултан пуҫласа пурнӑҫ тӑршшӗ вӑтамран 2,4 ҫул хушӑннӑ, ҫапла вара хальхи вӑхӑтра ҫынсен вӑтам ӗмӗрӗ 71 ҫулпа танлашать. ЧР Сывлӑх сыхлав министерствин штатра тӑман гериатрӗ Елена Иванова экспертсем палӑртнине шута илсе каланӑ тӑрӑх, 100 ҫултан кӑҫал 26 ҫын иртме, ҫапла вара пӗр ӗмӗр урлӑ ярса пуснисен йышӗ 90 ҫын таран хушӑнма пултарать.
Республикӑра уҫма палӑртакан геронтологи центрӗн пӳлӗмӗсемпе амбулатори центрӗсем кашни поликлиникӑрах уҫӑлмалла. Шупашкар районӗнче, сӑмахран, вырӑнти район хаҫачӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ун пеккине кӑҫалхи виҫҫӗмӗш кварталта ӗҫлеттерсе ярасшӑн.
«Ҫын куҫӗнчен пӑхма Тур ан хуштӑр», — тесе кашни ҫынах калать пулӗ. Чӑн та, ҫын куҫӗнчен пӑхасси питӗ йывӑр. Пӑхаканне те ҫӑмӑл мар, пӑхтараканнине те. Ватӑсемпе ӗҫлеме пурте пултараймаҫҫӗ. Кунта чӑтӑмлӑх та, ырӑ кӑмӑл та, ӳрӗклӗх те тем чухлех кирлӗ. Ун пек ҫынсенчен пӗри вӑл — Маргарита Антонова. Вӑл Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрта улттӑмӗш ҫул социаллӑ ӗҫчен пулса тӑрӑшать. Йӑрӑ ҫак хӗрарӑм виҫӗ ҫынна пӑхать. Маргарита Антонована шанса панӑ ватӑсен хушшинче пӗрремӗш ушкӑн cусӑрӗ те пур.
Ватӑсене пӑхни кӑна мар, вӗсене вӑхӑтра каланӑ ӑшӑ сӑмах та пахине Маргарита Антнова аван ӑнланать, ҫавна пулах вӑл вӗсемпе юнашар ларса та калаҫать, кинеми-мучисен чун ыратӑвне итлет.
Чӑваш Енре нумай хваттерлӗ ҫуртсене тӗплӗ юсама ватӑсенчен суд урлӑ шыраса илме тытӑнни пирки Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.
Аса илтеретпӗр, шавлӑ суд ӗҫӗ Шупашкарти Ленин районӗнче пурӑнакан 83 ҫулти Евгения Ерофеева тӗлӗшпе пуҫланнӑччӗ. Тӗплӗ юсавшӑн кинемей иртнӗ ҫул укҫа тӳлемен. Ҫакна кура ватта «Капиталлӑ юсав фончӗ» коммерцилле мар республика организацийӗ суда панӑ. 83 ҫулти кинемее судра «Ҫурт-йӗр харпӑрлӑхҫисен пӗрлешӗвӗ» общество организацийӗн ертӳҫи Тамара Манаева хӳтӗлеме хӑтланнӑ. 83 ҫулти карчӑкран капюсавшӑн укҫа шыраса илессипе ҫыхӑннӑ черетлӗ суд ларӑвӗ ҫак уйӑхӑн 18-мӗшӗнче иртнӗ. Халӗ ку ӗҫпе Шупашкарти Ленин районӗнчи мировой суд пӑнчӑ лартнӑ — карчӑкран укҫа шыраса илмелле тунӑ.
Пултаруллӑ ҫын пур енӗпе пултаруллӑ. Ҫакна Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн «Республика» хаҫачӗн ӗҫченӗсем нумаях пулмасть Муркаш районӗнчи Каршлӑхри вӑрҫӑ тата ӗҫ ветеранӗсен ҫуртӗнче пулнӑ чух кӑтартса панӑ. Шӑпа ҫавӑн пек ҫаврӑнса тухнипе ваттисен ҫуртне лекнисем патне хаҫатҫӑсем хӑйсен пичет кӑларӑмӗ тухма пуҫланӑранпа 20 ҫул ҫитнине халалланӑ ыр кӑмӑллӑх акцине ирттернӗ май ҫитнӗ. Ватӑсене сума сунине ЧР парламенчӗн депутачӗ, Муркашри чӑх-чӗп хапрӑкне чылай ҫул ертсе пынӑ Николай Ванеркин та кӑтартнӑ — унта вӑл парнесемпе ҫитнӗ.
Хаҫатҫӑсем хӑйсемпе пӗрле чӗнсен Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ артистки Лариса Васильева та хирӗҫлемен: мучи-кинемейсене хӑйӗн ҫепӗҫ сассипе савӑнтарнӑ. «Республика» хаҫат тӗп редакторӗ Лидия Филиппова хӑйӗн чуна тивекен сӑввисене вуланӑ, Эрбина Никитина журналист сӗрме купӑспа чех композиторӗн Эденек Фибихӑн «Поэма» хайлавне каласа кӑтартнӑ.
Ыран, эпир маларах пӗлтернӗччӗ, Раҫҫейӗпех йӗлтӗр ҫине тӑрӗҫ. Чӑваш Ен те «Йӗлтӗрӗ йӗрӗ — 2016» акцие хутшӑнӗ.
Палӑртма кӑмӑллӑ: спорт уявне хутшӑнакансем кашни ҫулах чылаййӑн. Унта ватти те, вӗтти те хаваспах хутшӑнать. Вера Афанасьевнӑна чылайӑшӗ пӗлет. Вӑл наци тумне тӑхӑнса, ӗлӗкхи йӗлтӗре сырса тухнӑччӗ. Кӑҫал та вӑл йӑлинчен пӑрӑнас темен. Вӑл мероприятие хутшӑнмашкӑн заявка панӑ.
Вера Афанасьевна — 83 ҫулта. Вӑл хӑйӗнпе пӗрле икӗ мӑнукне 4-ри Стефания Юрьевӑпа 2-ри Эмилия Юрьевӑна илет. Вӗсем ҫапла сывӑ пурнӑҫ йӗркине пропагандӑласшӑн.
Ахӑртнех, Вера Афанасьевна ыран «Йӗлтӗр йӗрӗ — 2016» акцире чи асли пулӗ.
+14.3 °C