Ыран — вилӗмсӗр «Нарспи» поэма авторӗн, чӑваш литературин классикӗн Константин Ивановӑн ҫуралнӑ кунӗ. Ҫав ятпа К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче поэтӑн 125 ҫулхи юбилейне халалланӑ уяв каҫӗ иртет. Савӑнӑҫлӑ мероприяти 15 сехетре пуҫланмалла. Унта кирек кам та кайса курма пултарать.

Константин Васильевич Иванов пирки пӗлмен чӑваш ҫук пулӗ те, ҫапах та унӑн ҫуралнӑ кунӗ умӗн пӗр-ик сӑмахпа та пулин аса илни ытлашши пулас ҫук. Вӑл 1890 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче ҫуралнӑ. 1915 ҫулхи пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче вилнӗ. Унӑн «Нарспи» поэмипе чӑваш халӑхӗ мӑнаҫланмаллипех мӑнаҫланать. Ӑна тӗнчери нумай чӗлхе ҫине куҫарнӑ. Вырӑсла ӑна Петӗр Хусанкай куҫарнӑ. «Нарспи» тӑрӑх темиҫе пьеса ҫырнӑ, Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ опера лартнӑ, Чӑваш патшалӑх филармонийӗ Борис Чиндыков либретти тӑрӑх сцена ҫине мюзикл кӑларнӑ.

Ҫу уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Элӗкре чӑваш эстрада юррисен «Виръял шевлисем» регионсен хушшинчи фестиваль иртӗ. Кӑҫал унта Елчӗк, Комсомольски, Муркаш, Патӑрьел, Ҫӗрпӳ, Улатӑр, Хӗрлӗ Чутай районӗсенчи, Шупашкарти, Ҫӗнӗ Шупашкарти пултаруллӑ ҫынсемсӗр пуҫне Чӗмпӗр облаҫӗнчен те килӗҫ.

25 ҫын заявка панӑ. Унта 14-35 ҫулсенчи ҫамрӑксене йышӑнаҫҫӗ. Фестиваль ҫулран-ҫул анлӑланса пырать. Ку таранччен унта 2500 ытла ҫын хутшӑннӑ. «Виръял шевлисем» фестивалӗн истори те пуян. Ара, кӑҫал вӑл 20 ҫул тултарать-ҫке-ха.

Кӑҫал фестивале Чӑваш Республикинчен кӑна мар, чӑваш диаспоринчен те хутшӑнма пултараҫҫӗ. Вӑл икӗ номинаципе иртӗ: солистсем тата ансамбльсем.

Ҫӗнтерӳҫӗсене I, II, III степень лауреат ятне параҫҫӗ. Призерсене вара — дипломант. Жюри Гран-при пама та пултарать. Пурне те унта хутшӑнма чӗнеҫҫӗ.

Чӑваш Енре Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун умӗн тата ҫӗршывӑн чрезвычайлӑ ведомстви 25 ҫул тултарнӑ май «Эпӗ ҫӑлавҫӑ пулатӑп!» сӑнӳкерчӗксен конкурсне пуҫарнӑ. Ӑна ҫулӑмпа кӗрешекен, кашни кун хӑйсен пурнӑҫне хӑрушлӑха кӗртсе ӳкерекен ҫынсем пирки каласа кӑтартмашкӑн йӗркеленӗ.

Унта хутшӑнас тесен РФ МЧСӗн ӗҫченӗсемпе ӳкерӗннӗ ачан сӑнӳкерчӗкне ярса памалла. Е пушар урапин умӗнче, ятарлӑ техника рулӗ умӗнче, пушарнӑйсен тумӗпе ярса памалла.

Конкурса номинацисемпе пӗтӗмлетӗҫ: «Ҫулӑмпа кӗрешекен пек пулса кур», «Ҫамрӑк пушарнӑйӗн куллине кӑтарт», «Ятарлӑ урапа рулӗ умӗнче». Сӑнӳкерчӗке хӑҫан тунине, вӑл мӗн ятлине ҫырма манмалла мар. Сӑнӳкерчӗкӗн пахалӑхӗ лайӑх пулмалла.

«Эпӗ ҫӑлавҫӑ пулӑп!» ятлӑ ӗҫсене infa209@yandex.ru электронлӑ почтӑпа утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗччен йышӑнаҫҫӗ. Номинацисенче ҫӗнтернисене парнесемпе хавхалантарӗҫ. Чи лайӑх ӗҫсемпе Ҫӑлавҫӑсен кунӗ умӗн Шупашкарта куравсем йӗркелӗҫ.

Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков Ҫимӗкре тата ваттисен кунӗнче транспорт мӗнлерех ҫӳресси пирки алӑ пуснӑ.

Документпа килӗшӳллӗн ҫу уйӑхӗн 30–31-мӗшӗсенче ирхи 7 сехетрен пуҫласа каҫхи 7-ччен Шупашкарти Богдан Хмельницкий урамӗпе Ю.Фучик урамӗ таран, Карачура масарӗ патӗнчи чукун ҫул урлӑ каҫмалли вырӑн патне ҫити, пассажир автобусӗсене, пассажир тата тиев турттармалли ирӗк пур ҫӑмӑл таксисене, ятарлӑ транспорта ҫеҫ ҫӳреме ирӗк парӗҫ.

Трансортсем Чукун ҫул вокзалӗ умӗнчи тӳремре тӑрӗҫ. «Чӑвашавтотранс» ертӳлӗхне 14-мӗш номерлӗ 40 автобусран кая мар, 10-мӗш номерлӗ 6 автобуса яхӑн, 249-мӗш номерлӗ 30 автобусран кая мар яма сӗннӗ.

ЧР Транспорт министерстви ҫу уйӑхӗн 30–31-мӗшӗсенче 232-мӗш номерлӗ маршрутка (Явӑшри ҫӑвана ҫити каять) тата 331-мӗш маршуртка (Карачура масарӗ таран ҫитӗ) схемисене тӑсӗҫ.

Ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун, Шупашкарта шӑпӑрлансем ирхине хускану тӑвӗҫ. «Сывӑ ачасем — телейлӗ ашшӗ-амӑшӗ» ятпа иртӗ вӑл.

Мероприяти Хӗрлӗ тӳремре ирхи 10 сехетре пуҫланӑ. Шупашкар хула администрацийӗнчен пӗлтернӗ тӑрӑх, унта 10 пин ытла ҫын хутшӑнмалла. Вӗсен йышӗнче ача пахчине ҫӳрекенсем, педагогсем, ашшӗ-амӑшӗсем пулмалла.

Уява республикӑри фитнес-аэробика федерацийӗн председателӗ Оксана Вербина ертсе пырӗ.

Ачасем флешмоба хатӗрленме тытӑннӑ ӗнтӗ. Шупашкарти ача пахчисенче репетицисем пуҫланнӑ. Вӗсем валли хусканусене маларах хатӗрленӗ.

Аса илтермешкӗн: ачасен хусканӑвӗ пӗрремӗш хут пӗлтӗр иртнӗ. Унта 15 пин ҫын хутшӑннӑ. Кунашкал мероприятие ирттермешкӗн аслисен хусканӑвӗ хавхалантарнӑ. Ун чухне вӑл Гиннесс рекорчӗсен Раҫҫейри тата Европӑри кӗнекисене кӗнӗччӗ.

«Пурнӑҫ Турӑ аллинче» тесе, ахаль мар каланӑ ватӑсем. Ирхине вӑрансан ҫӗнӗ кун мӗн кӳнине пӗлме май ҫук.

Ҫу уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Шупашкарти Ҫурҫӗр-анӑҫ районӗнче вырнаҫнӑ шашлык сутакан кафере инкеклӗ пӑтӑрмах сиксе тухнӑ. РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн тӗпчевҫисем пӗлтернӗ тӑрӑх, 55 ҫулхи хула ҫынни асӑннӑ кафене йӗтӗрлесе кӑвар ҫинче пӗҫернӗ аша ҫиме пынӑ. Шашлыка ҫинӗ хыҫҫӑн апатланнӑ вырӑнтан тухса кайма хатӗрленнӗ. Анчах ҫав самантра арҫынна япӑх пулса кайнӑ. Ҫакна курса сутуҫӑ тӳрех ун патне чупса пынӑ, пӗрремӗш медица пулӑшӑвне кӳме те хӑтланса пӑхнӑ. Вӑлах васкавлӑ пулӑшу чӗннӗ. Анчах та пӗтӗмпе кӑлӑхах пулнӑ, арҫын тухтӑрсем ҫитичченех вилсе кайнӑ.

Суд-медицина тӗпчевӗ пӗтӗмлетӗвӗ тӑрӑх, хайхи арҫынӑн пурнӑҫӗ пыра ларнӑ аш сывлӑша пӳлнӗшӗн (аспираци) вӗҫленнӗ имӗш.

Паянхи куна, пӑтӑрмахӑн сӑлтавне тӗпленрех пӗлес тӗллевпе, тӗпчев ӗҫӗ иртет.

Ҫу уйӑхӗн 18–23-мӗшӗсенче Чӑваш Республикинче Н.В.Овчинников ячӗллӗ Пӗтӗм Раҫҫейри I плэнер иртнӗ. Унта Раҫҫейри тӗрлӗ хуларан ӳнерҫӗсем ҫитнӗ: Ӗренпуртан, Волгоградран, Тольяттирен, Орскран, Питӗртен, Хусантан, Шупашкартан.

Ӳнерҫӗсем Н.В.Овчинников профессорӑн, РСФСР халӑх ӳнерҫин тӑван тӑрӑхӗнче, Сӗнтӗрвӑрри районӗнче, виҫӗ кун ӗҫленӗ. Ҫак тапхӑртан хӑнасем ҫамрӑк ӳнерҫӗсемпе ӑсталӑх класӗсем ирттернӗ, канашсем панӑ, опытсемпе тата вӑрттӑнлӑхсемпе пайланнӑ.

Ҫавӑн пекех хӑнансем РФ тава тивӗҫлӗ ӳнерҫи, ЧР халӑх ӳнерҫи А.П.Рыбкин доцент патӗнче, Ваҫликасси ялӗнче, пулнӑ, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи паллӑ вырӑнсенче пулса курнӑ. Ҫапла вӗсем ҫак тӑрӑх илемне хут ҫине куҫарнӑ. Хӑшӗ-пӗр картина Сӗнтӗрвӑрринчех юлӗ.

Сӑнсем (9)

Михаил Игнатьев мӑшӑрӗпе тата ывӑлӗпе

Чӑваш Ен Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн ывӑлӗ юлашки шӑнкӑрав уявне паллӑ тунӑ. Иван Игнатьева ҫакӑнпа саламлама, паллах, ашшӗпе амӑшӗ Михаил Васильевичпа Лариса Юрьевна шкула килнӗ. Иван Шупашкарти 5-мӗш гимназирен вӗренсе тухнӑ.

Ку ҫу уйӑхӗн 23-мӗшӗнче пулнӑ. Михаил Игнатьев выпускниксен умӗнче тухса калаҫнӑ, яш-хӗре вӗсен пуласлӑхӗ хӑйсен алинче пулнине аса илтернӗ. Ҫавӑн пекех вӑл ҫамрӑксене пулӑшу кӳрессипе республика правительстви нумай ӗҫленине палӑртнӑ.

Михаил Васильевич тухса калаҫнӑ хыҫҫӑн вӗрентекенсем, ашшӗ-амӑшӗсем, вӗренсе тухакан ачасем сӑмах илнӗ, концерт лартнӑ.

Палӑртмалла: кӑҫал Чӑваш Ен шкулӗсенчен 11-мӗш класран 6,5 пин ача вӗренсе тухать, 9-мӗш класран — 11,2 пин.

Ҫитес уйӑхран Чӑваш Енрен Мускава «ЮТэйр» авиакомпанин самолечӗсем вӗҫме пуҫлӗҫ. 70 вырӑнлӑ ATR 72 самолетсем вырсарникунсӑр пуҫне кашни кун хутлӗҫ.

Асӑннӑ авикомапанин регионти ертӳҫи пулса Чӑваш Республикин хисеплӗ гражданинӗ, Раҫҫей Федерацийӗн Геройӗ, авиацин генерал-лейтенанчӗ Николай Гаврилов ертсе пырать иккен.

Ҫу уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Николай Гавриловпа Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев тӗл пулнӑ иккен. Ун вӑхӑтӗнче ҫӗнӗ авиарейс уҫасси пирки калаҫса татӑлни ҫинчен Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби хыпарлать.

Мускавран самолет Внуково аэропортран шӑматкунсӑр пуҫне кашни кунах 21 сехет те 10 минутра хускалӗ. Шупашкартан 7 сехет те 30 минутра, вырсарникунсӑ пуҫне, вӗҫсе кайӗ. Билет хакӗ 3 пин тенкӗрен пуҫласа 50 пин тенкӗ таран пулассине пӗлтереҫҫӗ.

Шупашкарта чӑвашла сӑмах чӗннишӗн ял каччисене хӗненӗ пулать. Кун пирки «Ирӗклӗ сӑмах» интернет-хаҫат Чӑваш Енри Шалти ӗҫсен министерствин пресс-служби хыпарлани тӑрӑх пӗлтернӗ.

Республикӑн тӗп хулинчи пӑтӑрмах пирки ведомствӑн пресс-служби ҫу уйӑхӗн 20-мӗшӗнче пӗлтернӗ пулать. Чӑвашла калаҫакансене вара маларахах, ҫу уйӑхӗн 11-мӗшӗнче, хӗненӗ иккен. Вӑрмар районӗнчен хулана килнӗскерсем Шупашкарӑн Кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ районӗнче хӑйсемпе пӗр вӑхӑтри ҫынсенчен туртмалли ҫук-и тесе чӑвашла ыйтнӑ. Шупашкар каччисене ҫакӑ килӗшмен имӗш. Ял каччисем лавккаран тухасса кӗтсе илнӗ те вӗсене хӗнесе пӗтернӗ.

Шупашкарта чӑвашла пуплени ял каччисенчен пӗриншӗн сӑмса хуҫнипе, теприншӗн пуҫне суранлатнипе вӗҫленнӗ пулать. Ку та ҫитмен-ха хула каччисене: вӗсем ял ҫамрӑкӗсенчен пӗрин документсем чикнӗ курткине йӑтса кайнӑ.

Пуҫиле шырав ӗҫченӗсем хӗнекенсене тупса палӑртнӑ. Вӗсенчен пӗрне ҫу уйӑхӗн 19-мӗшӗнче тытса чарнӑ, вӑхӑтлӑха хупса хунӑ.

Пӑтӑрмах пирки пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.