Чӳк уйӑхӗн 17-19-мӗшӗсенче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче «ТОЧКА РОСТА» (чӑв. Ӳсӗм пуҫламӑшӗ) ятпа Шупашкарти театрпа вӗрентӳ форумӗ иртӗ.
Форума театр ӳнерӗн паллӑ специалисчӗсем пухӑнса лекцисем, семинар-практикумсем, ӑсталӑх сехечӗсем, киномаркетингпа, ӳнер гримӗпе, пластикӑпа тата драматургипе тренингсем ирттерӗҫ.
Киномаркетинг вӑрттӑнлӑхне, сӑмахран, Хусанти «МТД медиа» компани-интегратор специалисчӗсем уҫса парӗҫ. Вӑл интегратор Раҫҫейри чи пысӑк букинг компанийӗсенчен пӗри шутланать. Унӑн сетӗнче — ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионӗнчи 100 ытла кинотеатр.
Тутарстанӑн тӗп хулинче пӗтӗм тӗнчери тӗрӗк халӑхӗсен «Восточный базар в Казани» (чӑв. Хусанти тӗрӗк пасарӗ) пысӑк шайри калӑпӑшлӑ музыка фестивалӗ иртӗ. Унта Чӑваш халӑх артистки, Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институчӗн доценчӗ Августа Уляндина тата «Ярды» халӑх юррин театрӗ — этно-фолк ушкӑн хутшӑнӗ.
Тӗрӗк халӑхӗсен эстрадин пӗтӗм тӗнчери пӗрремӗш фестивалӗ юпа уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Хусанти «Пирамида» культурӑпа кану комплексӗнче иртӗ.
Гала-концерта 10 ҫӗршыври тата Раҫҫейӗн 12 регионӗнчи коллективсем хутшӑнӗҫ. Сумлӑ йышра — Августа Уляндинан Халӑх юррин театрӗ. Асӑннӑ ушкӑн чӑваш юррине ҫӗнӗлле янӑратать.
Паян, авӑн уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн культурӑпа наукин паллӑ ӗҫченӗ Михал Тинехпи ҫуралнӑранпа 145 ҫул ҫитнӗ.
Вӑл 1877 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Етӗрне уесӗнчи (халӗ Вӑрнар районӗ) Мӑн Элмен ялӗнче ҫуралнӑ. Чӗмпӗрти чӑваш учителӗсен шкулӗнчен вӗренсе тухсан Чӗмпӗрти тӗн семинарийӗнче тата Хусанти тӗн академийӗнче ӗҫленӗ. Унтан вӑл тӗрлӗ ҫӗрти шкулта ачасене вӗрентнӗ, ҫав шутра — Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗнче те.
1921 ҫулта Шупашкарта Тӑлмачсен комиссийӗнче тӑрӑшма тытӑннӑ, педагогика техникумӗнче, рабфакра, издательствӑра, Тӗп чӑваш музейӗнче, Республикӑри ӑслӑлӑх библиотекинче тимленӗ.
Чӑваш этногенезӗпе чӑваш халӑхӗн этнос историне тӗпчессипе ӗҫленӗ.
1937 ҫулта ӑна репрессиленӗ, 1956 ҫулта таса ятне тавӑрнӑ.
Авӑн уйӑхӗн 23-мӗшӗнче ирхи 7 сехетре Куславкка районӗнче, М-7 ҫул ҫинче, фурӑпа ГАЗ машина ҫапӑннӑ. Шел те, ГАЗель водителӗ, 35 ҫулти арҫын, ҫавӑнтах вилнӗ. Вӑл Хусан ҫынни пулнӑ.
Фура рулӗ умӗнче 36 ҫулти Дагестан ҫынни ларнӑ. Следстви версийӗ тӑрӑх, вӑл транспорт хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухса кайса ГАЗельпе ҫапӑннӑ. Водитель тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи маньяка 30 ытла ҫынна вӗлернӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Хусанта пурӑнакан 40 ҫулти Радик Тагиров тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе РФ Следстви комитечӗн ӗҫченӗсем тӗпчесе пӗтернӗ.
Вӑйпитти 30 ытла ҫынна вӗлернӗ, 3 хутчен вӗлерме тӑнӑ, ватӑ ҫынсене хурахла тапӑнса 30 хут ытла ҫаратнӑ.
Пуҫтаха чылай вӑхӑт тытса чарайман. 10 пин ытла ҫынна тӗрӗсленӗ, 5 пин ытла эксперт тӗрӗслевӗ ирттернӗ.
Преступление ҫав арҫын 2011 ҫулхи пуш уйӑхӗнчен тытӑнса 2012 ҫулхи юпа уйӑхӗччен тунӑ. Арҫын Хусан, Нижнекамск, Волжск, Ижевск, Чулхула, Шупашкар, Ӗпхӳ, Перӗм, Екатеринбург, Сарӑту, Иваново, Киров, Самар, Челепи, Мускав хулисенче пурӑнакан кинемейсене шар кӑтартнӑ. Вӑл ватӑсене коммуналлӑ служба ӗҫченӗ тесе ӗнентерсе вӗсен килне кӗнӗ. Кайран кинемейсене тапӑнса пӑвса вӗлернӗ, карчӑксен укҫине илсе тухса кайнӑ. Хусан арҫынни Шупашкарти икӗ кинемее вӗлернӗ.
Ҫывӑх вӑхӑтра арҫынна суд тӑвӗҫ.
Ҫеҫпӗл Мишши премине Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченне Эдурад Бахимисова пама йышшӑни пирки эпир ӗнер пӗлтернӗччӗ. Сумлӑ списока тата тепӗр ҫын лекнӗ. Вӑл – Звениговӑри аш-какай комбинаначӗн генеральнӑй директорӗ Иван Казанков.
Чӑваш Республикинчи Ҫеҫпӗл Мишши фончӗн директорӗ Валери Туркай пӗлтернӗ тӑрӑх, Иван Ивановича та премие «чӑваш халӑхӗн авалхи йӑли-йӗркине упраса хӑварасишӗн ырми-канми ӗҫленӗшӗн, Тутарстанри Сиктӗрме ялӗн сӑн-сӑпатне тӗпрен ҫӗнетсе илемлетес ӗҫе уйрӑмах пысӑк тӳпе хывнӑшӑн» парас тенӗ.
Иван Казанков 1942 ҫулта Тутарстанри Сиктӗрме ялӗнче ҫуралнӑ. Чӑваш. Хусанти Бауман ячӗллӗ Ветеринари институтне вӗренсе пӗтернӗ. Вӑл РФ Патшалӑх Думин депутачӗ те пулнӑ.
Ҫурла уйӑхӗн 15-мӗшӗнчен «Валдай» карапсен расписанийӗ ылмашӗ. Вӗсен каҫхи рейсӗсем пӗр сехет иртерех пулӗҫ.
Аса илтерер: хальхи вӑхӑтра карапсем Шупашкартан Хусана тата Хусантан Шупашкара килме 8 сехетре тата 16 сехетре тухаҫҫӗ. Ҫурла уйӑхӗн 15-мӗшӗ хыҫҫӑн «Валдайсен» каҫхи рейсӗсем улшӑнӗҫ, карапсем пӗр сехет маларах (хальхи 16 сехет вырӑнне 15 сехетре) хускалӗҫ.
Сӑмах май каласан, вырсарникунсерен ҫӳрекен «Свияжск–Шупашкар» маршрутра та улшӑну пулса иртӗ.
Ҫурла уйӑхӗн 15-мӗшӗнчен «Валдай» карапсен расписанийӗ ылмашӗ. Вӗсен каҫхи рейсӗсем пӗр сехет иртерех пулӗҫ.
Аса илтерер: хальхи вӑхӑтра карапсем Шупашкартан Хусана тата Хусантан Шупашкара килме 8 сехетре тата 16 сехетре тухаҫҫӗ. Ҫурла уйӑхӗн 15-мӗшӗ хыҫҫӑн «Валдайсен» каҫхи рейсӗсем улшӑнӗҫ, карапсем пӗр сехет маларах (хальхи 16 сехет вырӑнне 15 сехетре) хускалӗҫ.
Сӑмах май каласан, вырсарникунсерен ҫӳрекен «Свияжск–Шупашкар» маршрутра та улшӑну пулса иртӗ.
Чӑвашсем Хусанта иккӗмӗш хут иртнӗ «Этно-fashion» фестивале хутшӑннӑ. Кун пирки Телеграмри чӑвашла каналсенчен пӗри пӗлтернӗ.
Культура фестивалӗнче «Паха тӗрӗ» фабрика хӑй ӑсталакан тумтире кӑтартса панӑ. Чӑваш пикисем наци тумне «Ҫиларман» ушкӑн юрри янӑранӑ, Александр Воробьевпа Олег Вунберов чӗрӗ сасӑпа юрласа чӑваш тумӗн куравне тата илемлӗрех тума пулӑшнӑ.
«Культура кочӗ — пурнӑҫ стилӗ» ятпа йӗркеленӗ ӗҫ-пуҫ Хусанти Г. Камал ячӗпе хисепленекен театр умӗнчи тӳремре иртнӗ.
Кун хыҫҫӑн кун сисмесӗр иртет те пурнӑҫи хӑш-пӗр саманта асӑрхамасӑр та ирттерсе яратпӑр пулӗ. Хӑшӗсем пирки кая юлса пулин те чарӑнса тӑрасах килет.
Ҫурла уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Иван Васильев (01.08.1882-16.02.1974) юрӑҫ, педагог, Чӑваш АССРӗн тава тивӗҫлӗ учителӗ ҫуралнӑранпа 140 ҫул ҫитрӗ.
Иван Васильевич — чӑвашсен профессилле пӗрремӗш юрӑҫӗ. Хальхи Тутар Республикинчи Чӑваш Чураппан ялӗнче ҫуралнӑ. Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗнче, Хусанти учительсен семинарийӗнче, Пермьри музыкӑпа педагогика институтӗнче вӗреннӗ.
Вӑл баритон сасӑпа юрланӑ. Чӑваш патшалӑх театрӗн управляющийӗ, Радиокомитетра юрӑҫ пулсак ӗҫленӗ, Ашхабадри тата Шупашкарти музыка училищисенче вӗрентнӗ. 1957-1974 ҫулсенче Питӗр хулинче пурӑннӑ.
+12.5 °C