Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев Пӗтӗм тӗнчери тӑван чӗлхе кунӗпе саламланӑ.
«Тӑван чӗлхе – нимрен хаклӑ пуянлӑх, наци культурин никӗсӗ. Тӑван сӑмах пурӑнма, хамӑра тата ыттисене лайӑхрах пӗлме пулӑ-шать.
Пӗтӗм Раҫҫейри 2010 ҫулхи халӑх ҫыравӗн кӑтартӑвӗсем тӑрӑх, Раҫҫейре чӑвашла калаҫакансен шучӗ 1 миллион ытла ҫынпа танлашать. Ҫакӑ витӗмлӗ йыш.
Тӑван чӗлхепе литературӑна вӗрентекенсене, ҫырулӑх тӗпчев-ҫисене, этнографсене, филологи факультечӗн преподавателӗсене пӗтӗм чунтан тав тӑвас тетӗп. Эсир тӑван чӗлхене тӗпчетӗр тата унӑн асамлӑхне палӑртакан пӗлӗве ытти ҫынсене паратӑр, ҫапла майпа пирӗн халӑхӑмӑрӑн культурипе историне тата йӑли-йӗркине сыхласа хӑваратӑр, чӗлхемӗре хисеплеме вӗрентетӗр.
Чӑваш Енре пурӑнакан кашни ҫынах тӑван чӗлхе пуласлӑхӗшӗн ҫине тӑрса тӑрӑшассине, халӑх йӑли-йӗрки вара, типтерлӗн упранса, ӑрура-ӑрӑва йӗркеллӗн куҫса пырассине ҫирӗппӗн шанса тӑратӑп», — тенӗ Олег Николаев хӑйӗн саламӗнче.
ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев ертсе пыракан планеркӑра Ҫӗнтерӳ пулнӑранпа 75 ҫул ҫитнине халалланӑ уяв пирки калаҫнӑ. Унта хутшӑнакансем пулӑртнӑ тӑрӑх, Шупашкарти П.Хусанкай ячӗллӗ культура керменне тата «Ҫӗнтерӳ» асӑну комплексне уяв тӗлне юсаса ҫӗнетмелле.
Олег Николаев кун валли укҫа тупмаллине, тӗп хуламӑрти ҫак паллӑ вырӑнсене илем кӗртмеллине палӑртнӑ.
П.Хусанкай ячӗллӗ культура ҫуртне 1965 ҫулта хута янӑ. Ӑна халӗ юсаса ҫӗнетмелле. Ун ҫывӑхӗнчи асӑну комплексне унпа пӗрлех хӑтлӑх кӗртме палӑртнӑ.
Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе кӑҫал 75 ҫӳл ҫитет. Ҫавна май вӑрҫӑ ветеранӗсене федераци бюджечӗ шучӗпе 75-шер пин тенкӗ парӗҫ. Кунсӑр пуҫне республика хыснинчен те укҫа уйӑрма шухӑшлаҫҫӗ. Ҫакӑн пирки Чӑваш Республикин Правительствинче паян ирпе ирттернӗ канашлура сӑмах хускатнӑ.
Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев вӑрҫа хутшӑннисене 25-шер пин тенкӗ хушма укҫа уйӑрассине ырланӑ. Ун валли хыснара укҫа тупма май пур иккен. Ҫапла вара Чӑваш Енри вӑрҫӑ ветеранӗсем 100-шер пин тенкӗ илӗҫ.
Олег Николаев Чӑваш Республикин ӗҫ тата социаллӑ хӳтлӗхӗн министрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Алена Елизаровӑна тивӗҫлӗ саккун проектне вӑраха хӑвармасӑр хатӗрлеме хушнӑ.
Кӑҫал Республика кунӗ Шупашкарта тата Хӗрлӗ Чутай районӗнче иртесси пирки эпир сайтра хыпарланӑччӗ. Уяв ҫитмен-ха, ҫапах влаҫрисем ҫитес ҫул праҫнике хӑш муниципалитетра ирттересси пирки шутлама тытӑннӑ.
Строительство министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, хуласемпе ял-саласем заявкӑсене пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗччен пама пултарӗҫ. Конкурсра ҫӗнтернӗ муниципалитета уяв тӗлне хӑтлӑх кӗртмешкӗн 10 миллион тенкӗ уйӑрса параҫҫӗ. Ку укҫапа общество инфратытӑмне аталантарӗҫ.
Аса илтерер: кӑҫал Чӑваш автономине йӗркеленнӗренпе 100 ҫитет, уява ҫакӑнпа та ҫыхӑнтарӗҫ.
Кӗҫех Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫисен кунне паллӑ тӑвӑпӑр. Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, ҫак уявра ытларах канатпӑр. Кӑҫал та ҫаплах.
Кӑҫал нарӑсӑн 23-мӗшӗ вырсарникуна лекет. Анчах ку сахал канассине пӗлтермест. Эрнере пилӗк кун тӑрӑшакансем уявра виҫӗ кун канӗҫ: нарӑсӑн 22-мӗшӗнчен пуҫласа нарӑсӑн 24-мӗшӗччен (шӑматкун, вырсарникун, тунтикун).
Кӗҫех пире каллех канмалли кунсем кӗтӗҫ. Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунӗнче те ӗҫлекенсене виҫӗ кун кантарӗҫ.
Чӑваш автономи облаҫне туса хунӑранпа 100 ҫитнӗ тӗле логотип тата унӑн элеменчӗсене ҫирӗплетнӗ. Логотипа ятарлӑ ӗҫлӗ ушкӑн ларӑвӗнче ырланӑ.
Логотипа тата унӑн элеменчӗсене республика уявне халалласа ирттерекен тӗрлӗ фестивальпе конкурс валли пичет продукцийӗ (буклетсене, листовкӑсене, афишӑсене), ялавсем, сувенирсем хатӗрленӗ чухне усӑ курмалла. Республикӑмӑр пӗр ӗмӗрхине уявлама хатӗрленӗ лапамсене те пӗр стильпе хитрелетӗҫ. Вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсен те ҫавна шута илмелле. Кун пирки республикӑн Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерстви пӗлтерет.
Логотипа тата унӑн элеменчӗсене Шупашкарти художество училищин (техникумӗн) студенчӗсемпе преподавателӗсем хатӗрленӗ.
PDF тата COREL форматлӑ логотиппа унӑн элеменчӗсене ЧР Культура министерствин сайтӗнче ҫак _http://www.cap.ru/news/2020/02/06/utverzhden-oficialjnij-logotip-100-letiya-obrazova_|каҫӑпа__ вырнаҫтарнӑ.
Шупашкарти Хӗрлӗ лапама реконструкцилеҫҫӗ. Ҫӗнелнӗ кӳлмеке хӑҫан уҫасси паллӑ: Республика кунӗ умӗн. Уяв шӑпах Хӗрлӗ лапамра иртӗ. Кун пирки ЧР культура министрӗ Константин Яковлев пӗлтернӗ.
Кӑҫал Республика кунӗ Анне палӑкӗ умӗнче, Юрламалли уйра, Оперӑпа балет театрӗ умӗнче тата «Шупашкар-Арена» пӑр керменӗнче иртӗ. Аса илтерер: уяв мероприятийӗсем Хӗрлӗ Чутай районӗнче те пулӗҫ.
Чӑваш автономийӗ йӗркеленнӗренпе 100 ҫул ҫитнӗ май республикӑра муниципалитет пӗрлешӗвӗсен «Марафон 100-летия» фестивалӗ пуҫланнӑ. Иртнӗ эрнере вӑл Улатӑрта уҫӑлнӑ, ку эрнекун Шӑмӑршӑ районӗнче пулӗ. Ҫак марафон ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗччен тӑсӑлӗ.
Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнине халалланӑ уява Мускавра та палӑртӗҫ. Ҫак тата ытти ыйтӑва паян республикӑн Правительство ҫуртӗнче иртнӗ ларура сӳтсе явнӑ. Унта Чӑваш автономийӗн 100 ҫулхине халалланӑ уява хатӗрленсе ирттермелли ӗҫлӗ ушкӑн тата йӗркелӳ комитечӗн пайташӗсем пухӑннӑ. Пӗрлехи ларӑва Иван Моторин премьер-министр ертсе пынӑ.
Республикӑмӑрӑн 100 ҫулхине хамӑр тӑрӑхра уявланипе ҫеҫ ҫырлахмассине Чӑваш халӑх сайчӗ унччен пӗлтернӗччӗ. Мускавра, Питӗрте, Тутарстанра, Чӗмпӗр облаҫӗнче Чӑваш культурин кунӗсем иртмелле. Удмурт тата Мӑкшӑ республикинсенче уявласси пирки те шухӑшлаҫҫӗ иккен — халӗ калаҫусем пыраҫҫӗ. Ҫапла пӗлтернӗ республикӑн культура министрӗ Константин Яковлев.
««Ч» саспаллие халалланӑ Чӑваш пичет кунӗнче йӗркелӳҫӗсем сценари ҫырнӑ чух «ч» саспаллирен пуҫланакан сӑмахсен йышне «Чебурашка», «чебуреки», А.Московскин «Чу-ча-чи» таранах кӗртнӗ, «чӑваш» сӑмаха вара темшӗн маннӑ, те ӑнсӑртран, те юри», — тесе ҫырнӑ Тутарстанри «Сувар» чӑваш хаҫатӗнче. Унта сӑмах кӑрлачӑн 18-мӗшӗнче Шупашкарта Пичет кунне уявлани пирки пырать.
Уява хутшӑннӑ Ирина Кузьмина палӑртнӑ тӑрӑх, «Чӑваш Еншӗн чӑвашсем, ҫаплах чӑваш журналистики те, ытти регионсенче ҫуккине тахҫанах хӑнӑхнӑ-ха эпир, ҫавӑнпа республика тулашӗнчи чӑваш кӑларӑмӗсем ҫинчен сӑмахпа аса илессе» вӗсем кӗтмен те.
Чӑвашла калаҫманни пирки те ҫырнӑ «Сувар». Уявра, чӑн та, Чӑваш Республикин Журналистсен союзӗн председателӗ Валерий Комиссаровсӑр пуҫне пӗр ҫын та сцена ҫинче чӑвашла сӑмах каламарӗ. Тутарстанран килнӗ йӑхташӑмӑрсем шухӑшланӑ тӑрӑх, «калӑн, чӑваш чӗлхи патшалӑх чӗлхи те мар кунта».
«Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин официаллӑ сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ЧР Элтеперне Михаил Игнатьева партирен кӑларма пултараҫҫӗ.
Элтепершӗн ҫулталӑк питех лайӑх пуҫланнӑ теме ҫук. Пичет кунӗнче вӑл питех хитре мар каласа хунӑ, кайран, паллах, журналистсен умӗнче каҫару ыйтнӑ. Анчах уявра вӑл каланӑ сӑмаха ОБСЕ, Репортеры без границ» организаци, ҫын прависене хӳтӗленекен ООН управленийӗ те ырламан, хӑшӗ-пӗри Элтепере отставкӑна яма ыйтнӑ.
Нумаях пулмасть тепӗр япала та пулса иртнӗ – Элтепер МЧС офицерӗ тӗлӗшпе шӳтленӗ. Ҫӗнӗ машин уҫҫишӗн сикме сӗннӗ шӳте Генсовет секретарӗ Андрей Турчак ырламан, «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» парти Михаил Васильевича партирен кӑларас ыйтӑва тӑратни пирки пӗлтернӗ. Ку ыйтӑва, тен, татса панӑ та: Элтепере партирен кӑлараҫҫӗ кӑна мар, должноҫран та кӑларас хӑрушлӑх пысӑк.
Партирен кӑларас ыйтӑва кӑрлачӑн 27-мӗшӗнче пӑхса тухӗҫ. Тепӗр кун, кӑрлачӑн 28-мӗшӗнче, Элтепер Патшалӑх Канашӗ патне Ҫырупа тухӗ.
+8.3 °C