Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев Республика кунӗпе саламланӑ.
«Вӑл пирӗншӗн пурсӑмӑршӑн та, хӑйсен шӑпине ҫӗр пин юрӑ, ҫӗр пин тӗрӗ, ҫӗр пин сӑмах ҫӗршывӗпе ҫыхӑнтарнӑ ҫынсемшӗн, уйрӑмах паллӑ кун. Паян эпир хамӑрӑн республикӑна, унӑн кун-ҫулне, хальхи пурнӑҫӗпе пуласлӑхне чыслатпӑр. Чӑваш Енӗн хӑйне евӗрлӗхне па-лӑртакан культура еткерлӗхӗпе тӑван чӗлхене, йӑла-йӗркене сыхласа упрани тата аталантарни чӑннипех те пысӑк пӗлтерӗшлӗ», – тенӗ Элтепер.
Республика кунӗнче пирӗн пата сумлӑ хӑна килӗ. Вӑл – РФ спорт министрӗ Михаил Дегтярев.
Министр ЧР Элтеперӗпе Олег Николаевпа физкультура тата спорт тытӑмӗнчи ыйтусене сӳтсе явӗ. Уявра Шупашкарти «Волга» стадион, «Ҫӗнӗ хула микрорайонти пӑр катокӗ уҫӑлӗ. Министр унта пулӗ. Ҫавӑн пекех вӑл Маунтинбайк центрне кайса курӗ.
Сӑмах май, Михаил Дегтярев министр пуканӗ ҫине нумаях пулмасть ларнӑ: кӑҫал ҫу уйӑхӗн 14-мӗшӗнче ӗҫлеме пуҫланӑ.
Республика кунӗнче Шупашкара Пушкӑртстан Республикинчи Пишпӳлек районӗнчи «Асанне арчи» наци культура центрӗ ҫумӗнчи «Ҫеҫпӗл» фольклор коллективӗ килсе ҫитӗ. Унӑн ертӳҫи — Людмила Григорьева.
Фольклор коллективне 2020 ҫулта йӗркеленӗ. Ушкӑна ҫӳрекенсем халӑхӑмӑрӑн йӑли-йӗркине упраса хӑварассипе тӑрӑшаҫҫӗ. Вӗсем тӗрлӗ юрӑ-ташша, вӑййа аван пӗлеҫҫӗ, фольклор экспедицийӗсене хутшӑнаҫҫӗ. Коллектив репертуарӗнче — авалхи чӑваш халӑх юррисем.
«Ҫеҫпӗл» фольклор коллектив «Мӑнкун», «Питрав», «Сурхури», «Нартукан», «Улах», «Ниме», «Акатуй», «Ҫимӗк» этнокультура уявӗсене пӗрмай хутшӑнать.
Ҫертме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, Республика кунӗнче, Шупашкарти Хӗрлӗ тӳремре пӗтӗм чӑвашсен XII Акатуйӗ иртӗ. Ҫурхи ака-суха ӗҫӗ вӗҫленнине халалланӑ уява Чӑваш Енри тата ҫӗршывӑмӑрӑн тӑхӑр регионӗнчи чи лайӑх коллективсем килсе ҫитӗҫ. Уяв 17 сехет те 30 минутра пуҫланӗ.
Программӑна вӑйӑ карти илемлетӗ, авалхи чӑваш халӑх юррисем янӑрӗс. Профессилле пултарулӑх коллективӗсем халӑхӑмӑрӑн авалхи йӑли-йӗркине кӑтартӗҫ. Ҫав шутра —Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗ, Чӑваш патшалӑх академи симфони капелли, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ пулӗҫ.
Мускаври, Питӗрти, Пушкӑртстан, Мари Эл тата Тутарстан республикисенчи; Ленинград, Мурманск, Оренбург, Чӗмпӗр облаҫӗсенчи коллективсем пулӗҫ.
Республика кунӗ пулнӑ май Шупашкарта Хӗрлӗ тӳремре эрех-сӑра сутмӗҫ. Ку ҫӗртме уйӑхӗн 23-24-мӗшӗсене пырса тивет. Эрех-сӑрана ирхи 10 сехетрен пуҫласа 22 сехетчен сутмӗҫ. Республикӑра уявсенче ҫакнашкал йӗркене пӑхӑнасси йӑлана кӗнӗ ӗнтӗ.
Республика кунӗнче, ҫӗртме уйӑхӗн 23-24-мӗшӗсенче, чылай мероприяти пулать. Йӑлана кӗнӗ «Руҫ маҫтӑрӗсем», «Раҫҫей ҫӑлкуҫӗсем», «Черчен чечексем», Пӗтӗм чӑвашсен Акатуйӗ...
Аса илтерер: ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Мускава Пӗтӗм чӑвашсен Акатуйӗ иртнӗ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Мускаври ВДНХра Пӗтӗм чӑвашсен Акатуйӗ пулнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ-ха. Унта тӗрлӗ регионти чӑвашсем пырса ҫитнӗ. Куракансем умне юрӑ-ташӑ ӑстисем тухнӑ. Ҫав шутра — Августа Уляндина та.
Чӑваш Акатуйӗнче пулнисем пӗлтернӗ тӑрӑх, унта пӗр коллектив ҫӗршывӗпе паллӑ Шаман юрӑҫӑн «Я — русский» юррине те шӑрантарнӑ. Ҫав юрра пуҫличчен Акатуя ертсе пыракансем пухӑннисене «Я — русский» (чӑв. Эпӗ вырӑс) тесе калама чӗнсе каланӑ.
Ку вӑл эпир пӗр халӑх тенине пӗлтерет-тӗр, ҫапах та «Я — россиянин» (чӑв. эпӗ — Раҫҫей ҫынни) тесен вырӑнлӑрах марччӗ-ши тесе аптӑракансем те пулнӑ.
Ачасене чӑваш халӑхен культурипе тарӑнрах паллаштарас, ламран лама пыракан йӑла-йӗркемӗре ӑша хывма пулӑшас тӗллевпе, культура эткерлӗхне упраса хӑварас тӗллевпе «Ача садӗнче Акатуй» конкурс ирттереҫҫӗ.
Республикӑри ӑмӑрту ҫак номинацисемпе иртӗ: «Шкул ҫулне ҫитмен ачасен «Акатуй» уявӗн чи лайӑх конспект-сценарийӗ»; «Ача пахчинчи чи лайӑх «Акатуй» (видеоролик)».
Шкул ҫулне ҫитменнисен учрежденийӗ пӗр номинаципе ҫеҫ конкурса хутшӑнма пултарать. Чӑваш Енӗн Вӗренӳ министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, документсене утӑ уйӑхӗн 16-мӗшӗччен электрон мелпе https://forms.gle/jnssemhwMnx5pTu39 каҫӑпа йышӑнаҫҫӗ.
Республика кунӗнче фейерверксен «Асамат» фестивальне ирттерессине ырӑ йӑлана кӗртнӗ. Анчах кӑҫал вӑл пулмӗ. Ҫакӑ самана асӑрхануллӑ пулма хистенипе ҫыхӑннӑ. Кун пирки республика Элтеперӗ Олег Николаев Республика кунне уявлассипе ӗҫлекен йӗркелӳ комитечӗн черетлӗ ларӑвӗнче пӗлтернӗ.
Йӑлана кӗнӗ ытти мероприяти пулӗ. Ӗҫ программи Шупашкарта иртекен экономика форумӗпе уҫӑлӗ. Вӑл ҫӗртме уйӑхӗн 20-21-мӗшӗсенче пулӗ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Муркаш округӗнчи Йӳҫкасси тӑрӑхӗнче Йӳҫкасси пуххи иртнӗ. «Ку уяв Турӑ ҫул тӳпене улӑхнӑ кун ячӗпе иртет. Шел те, юлашки ҫулсенче уяв манӑҫма та пуҫланӑ, анчах тӑрӑхри пуҫаруллӑ ҫынсем тӑрӑшнипе ӑна кӑҫал ҫӗнӗрен чӗртсе тӑрӑтса муниципалитет шайӗпе туса ирттерчӗҫ. Малашне вӑл «Сурӑм ҫӑлтӑрӗсем» халӑх пултарулӑхӗсен фестивалӗ ятлӑ пулӗ». — хыпарланӑ Чӑваш Сурӑм шкулӗнчи вӗрентекен Алина Петрова халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче.
Уява эстрада, фольклор, ташӑ ушкӑнӗсем хутшӑнса халӑха хӑйсен юрри-ташшипе савӑнтарнӑ.
Улатӑрта Раҫҫей кунне халалласа илемлӗ фотосесси ирттернӗ. Хӗрсем триколор тӗслӗ ҫипуҫ тӑхӑнса сӑн ӳкерӗннӗ. Пӗри шурӑ тӗслӗ тӑхӑннӑ, тепри — хӗрлӗ, виҫҫӗмӗшӗ — кӑвак.
Фотосессие вырӑнти «Мираж» халӑх фольклор клубӗ тата «Диалог» бал ташшин ансамблӗ йӗркеленӗ.
Чӑваш чӗлхи кунӗнче те ҫавӑн пекрех тӗрлӗ акци иртет. Ун чухне ҫынсем ӗҫе чӑваш эрешӗллӗ тум тӑхӑнса пыраҫҫӗ.
+19.3 °C