Европӑри вӑрмансем сахалланса юлнишӗн чи малтанах этем яваплӑ. Кивӗ тӗнчере ҫын ури пырса пусман вӑрман тупма май ҫук ӗнтӗ, анчах хальхи вӑхӑтра кунта аркатаканӑн утти ҫеҫ мар.
Вӑрманти ҫутҫанталӑкӑн упранса юлнӑ лаптӑкӗсене час-часах уйрӑм майпа хӳтлӗхре усраҫҫӗ, ҫыннисем те унта ытларах ырӑ шухӑшпа килеҫҫӗ.
Хӑй тӗллӗн ӳссе ларнӑ вӑрман лаптӑкӗ Европӑра пурӗ 27 ҫеҫ шутланать, анчах та юлашки ҫулсенче ырӑ туртӑмсене те асӑрхама пулать, сӑмахран, тискер чӗрчунсем таврӑнаҫҫӗ, вӑрман лаптӑкӗсем те ӳсеҫҫӗ.
Европӑра халӗ чи пысӑк «вӑрман утравӗсем» Раҫҫейре, Финляндире, Швецире, Норвегире тата Румынире сыхланса юлнӑ.
Ормьернкампен — Норвегири чи пӗчӗк наци паркӗ, вӑл Ослоран 200 ҫухрӑм ҫурҫӗрелле Гёусдал коммунӑра, Оппланн хвӳлкӗре (Норвегири администрациллӗ пайланӑвӗн ячӗ; облаҫпе тан) вырнаҫнӑ. Парк лаптӑкне чӑрӑш вӑрмансем йышӑнаҫҫӗ, кӳлӗсемпе шурлӑхсем пур.
Кунта Норвегире урӑх ниҫта та тӗл пулман ӳсентӑрансене курма пулать, ҫакӑнпа вӑл ыттисенчен уйрӑлса тӑрать те.
Финляндишӗн вӑрмансем питӗ пӗлтерӗшлӗ шутланаҫҫӗ.
Чӑваш Енри «Энергия» предприяти туса кӑларакан ӗҫ перчеткисем Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсене ӑсаннӑ. Пӗрремӗш партие тӗрӗслемелле мелпе унта тиесе те янӑ ӗнтӗ.
Ҫуркунне Чӑваш Енри пӗчӗк предприятипе Нью-Йоркри тавар туянакан ҫыхӑннӑ. Унпа экспорт контрактне алӑ пуснӑ. Ҫывӑх вӑхӑтра тата тепӗр парти АПШна ӑсанмалла.
«Энергия» тулли мар яваплӑ общество трикотаж перчеткене Калининградран пуҫласа Кӑнтӑр Сахалинск таран сутать. Шупашкар районӗнче вырнаҫнӑскерте 50 ытларах рабочи ӗҫлет. Икӗ производство цехӗнче уйӑхра 1 миллион та 200 пин мӑшӑр перчетке кӑлараҫҫӗ.
Чӑваш перчеткисем Казахстана, Беларуҫе, Армение, Кӑркӑстана, Нидерланда, Германие ӑсанаҫҫӗ. Итали, Франци тата Великобритани ҫӗршывӗсемпе те ӗҫлӗ ҫыхӑнӑва йӗркелесшӗн.
Гербри хӑш-пӗр элементсене пӗчӗк улшӑнусем кӗртессисӗр пуҫне эскиз авторӗсем унти глобуса та — хальхи вӑхӑтра унӑн пысӑк пайне Раҫҫей лаптӑкӗ йышӑнать — ҫавӑрма шут тытнӑ.
БелТА хыпарланӑ тӑрӑх, Беларуҫри юстици министрӗ Олег Слижевский хӑйсен ведомстви патшалӑх символӗсем пирки калакан саккунсен пуххине коррекцилекен саккун проектне хатӗрлени ҫинчен пӗлтернӗ. Палӑртнӑ тӑрӑх улшӑнусем республика гербне пырса тивӗҫ.
Слижевский каланӑ тӑрӑх, герб тавра ыйтусем сиксе тухнӑран унӑн сӑнне лайӑхлатма тивет. Министр ӑнлантарнӑ тӑрӑх, сӑмахран, ҫӳлте вырнаҫнӑ ҫӑлтӑр хальхи вӑхӑтра «кӑштах харсӑртарах характерпа» сӑнланать.
«Беларуҫ — мирлӗ пурӑнакан патшалӑх, вӑл хӑйне нейтралитетлӑ тытать, хӑйӗн политики шутне агресси мелне кӗртмест», — тенӗ Слижевский. Вӑл каланӑ тӑрӑх, ҫак позиципе килӗшӳллӗн ҫӑлтӑрӑн хӗррисем вӑйлӑ палӑрмалла мар.
Ҫавӑн пекех Бералуҫ контурӗсем айӗнче вырнаҫнӑ глобус ҫинчи параллельсемпе меридиансене урӑхларах ӳкересшӗн, тата хӑш-пӗр элементсене лайӑхрах палӑртасшӑн. «Пур чухне те тӗрӗсех ассоциацилеме май парайман нюанссем пур, ҫавӑнпа та вӗсене, паллах, йӗркене кӗртмеллех», — тенӗ министр.
Нарӑсӑн 5–6-мӗшӗнче Минскра, пӗтӗм тӗнчери 27-мӗш Минскри кӗнеке ярмӑркки вӑхӑтӗнче тӗнче шайӗнчи «Ҫыравҫӑ тата вӑхӑт: литература — культура диалогӗн пӗр пайӗ» литераторсен симпозиумӗ иртнӗ. Беларуҫ республикин информаци министерстви йыхравӗпе унта виҫҫӗмӗш хут — юлашки ҫулсенче беларуҫ поэчӗсен хайлавӗсене чӑвашла куҫарас енӗпе хастар ӗҫлекен чӑваш Халӑх поэчӗ Валери Туркай — хутшӑннӑ. Сӑмахран, 2018 ҫулта вӑл тӑрӑшнипе Шупашкарта «Юратӑвӑм ман — Беларуҫ!..» поэзи антологийӗ пичетленсе тухнӑччӗ.
Хальхинче Валери Туркая Минскра ырӑ тӗрӗнтермӗш кӗтсе тӑнӑ. Ӗҫ акӑ мӗнре: «Ҫыравҫӑ тата вӑхӑт» симпозиум ӗҫленӗ вӑхӑтра Минскра, «Я.Колас ячӗллӗ полиграфкомбинат» издательствӑра, беларуҫ чӗлхипе унӑн «Вершы простые мае…» (Ман ансат сӑввӑмсем…) поэзи пуххи кун ҫути курнӑ. Чӑваш поэтӑн тӗрлӗ ҫулта ҫырнӑ сӑввисен куҫаруҫи пулса хӑйӗн пултарулӑхне Беларуҫри чи паллӑ сӑвӑҫисенчен пӗри, Беларуҫ Патшалӑх премийӗн лауреачӗ Микола Мятлицкий кӑтартнӑ.
Кӗнеке умсӑмахне Беларуҫ Республикин информаци министрӗ А.Н.Карлюкевич ҫырнӑ.
Чӑваш Енӗн делегацийӗн Беларуҫ Республикине ӗҫлӗ ҫул ҫӳревпе тухса кайнӑ. Асӑннӑ ҫӗршывра чӳк уйӑхӗн 20-22-мӗшӗсенче виҫӗ кунлӑх лару иртӗ. Унта Чӑваш Республикипе Беларуҫ Республики хушшинче ӑслӑлӑхпа техника, суту-илӳпе экономика тата культура ҫыхӑнӑвӗсене аталантарас ыйтусене сӳтсе явӗҫ.
Чӑваш Енӗн экономика аталанӑвӗн, промышленноҫӑн тата суту-илӗвӗн министрӗ Павел Иванов каланӑ тӑрӑх, делегаци йышне республикӑн ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсенче ӗҫлекенсем, промышленноҫ тата ял хуҫалӑх предприятийӗсен, IT-компанисен, вӗренӳ заведенийӗсен ертӳҫисемпе специалисчӗсем кӗнӗ. Делегацие Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗ Ертӳҫи Иван Моторин ертсе пырать.
Чӑваш Ен пайташӗсем хӑйсен компанийӗсемпе паллаштарӗҫ. Беларуҫ Республикинчи машиностроени, ядл хуҫалӑх тата тирпейлекен предприятисен ӗҫӗ-хӗлӗпе паллашма палӑртнӑ.
Чӳк уйӑхӗн 22-23-мӗшӗсенче Шупашкарта Чӑваш Ен Элтеперӗн Михаил Игнатьев парнисемшӗн ӑмӑрту иртмелле. Ҫавӑн чухне пирӗн республикӑра Ирӗклӗ майпа кӗрешекен хӗрарӑмсен Раҫҫейри уҫӑ кубокӗшӗн тупӑшӗҫ.
ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑмӑрту Шупашкарти Пӑр керменӗнче иртӗ. Михаил Игнатьев кубокӗшӗн Раҫҫейри хӗрарӑмсем ҫеҫ мар, Азербайджанри, Кӑркӑстанри, Беларуҫри тата Монголинчи спортсменсем те кӗрешӗҫ.
Медальсен 10 комплектне выляттарӗҫ. Чӳк уйӑхӗн 23-мӗшӗнче 17 сехетре финалти ӑмӑртусем иртӗҫ. Ун чухнехи тупӑшӑва спортпа концерт шоувӗ евӗр йӗркелӗҫ. Ирӗклӗ мелпе кӗрешекен хӗрарӑмсен ӑмӑртӑвӗ вӑхӑтӗнче хушшинче чӑваш эстрада артисчӗсем пултарулӑхӗпе киленме май туса парӗҫ.
Ҫурла уйӑхӗн 23-25-мӗшсенче Шупашкарта Ыттисенчен уйрӑлса тӑракансен V «Одинаковыми быть нам необязательно» (чӑв. Пирӗн пӗр пек пулмасан та) фестивалӗ иртӗ. Ӑна ыттисенчен уйрӑлса тӑракан куракансем валли йӗркелеҫҫӗ. Мероприяти пуҫаруҫи — РФ Культура министерстви. Ыттисенчен уйрӑлса тӑракансен фестивальне Пукане театрӗсен пӗтӗм тӗнчери «Карусель сказок» (чӑв. Юмахсен каруселӗ) I фестивальне пуҫтарӑннӑ май ирттерӗҫ. Чӑваш Ен тӗп хулине Китайран, Раҫҫейӗн ҫичӗ регионӗнчен: Мускавран, Улатимӗр, Волгоград, Воронеж, Мускав облаҫӗсенчен, Тутарстантан, Удмурт Республикинчен пултарулӑх ушкӑнӗсем килмелле.
«Юмахсен каруҫҫельне», сӑмах май, хӑнасем 7 ют ҫӗршыран: Бангладешран, Беларуҫран, Германирен, Казахстанран, Китайран, Японирен тата Раҫҫейӗн 18 регионӗнчен ҫитмелле.
Белоруҫри Минск хулинче хурсене ҫырӑнтарман. Хулара пурӑнакан пӗр арҫын, Андрей, хӑйӗн икӗ хурне пӗрлештерес тенӗ. Харвистер аҫапа Кришна амана ҫырӑнтарасшӑн пулнӑ вӑл. Харвистер хваттерте пурӑннӑ. Кришна — дачӑра. Хур аҫи хур ами патне хӑнана час-часах ҫӳрет тенӗ арҫын. Пӗрле чухне вӗсем хӑйсене лайӑх туяҫҫӗ тенӗ. Халӑх ушкӑнӗсенчи подписчиксем икӗ хура кайӑк туйӗ туса пама сӗннӗ.
Андрей хурсене паркра ҫырӑнтарма ыйтса ҫырнӑ. Анчах хула влаҫӗсем ҫырӑнтарма килӗшмен. Хӗрпе каччӑн хӑйсен заявлени ҫырмалла тенӗ хула влаҫӗсем. Белоруҫӑн Ҫемье кодексӗ хурсене ҫырӑнтарма ирӗк памасть тесе те ӑнлантарнӑ вӗсем.
Хурсен хуҫи вӗсене хӑй тӗллӗн ҫавах пӗрлештересшӗн. Хулари пӗр паркра. Утӑн 28-мӗшӗнче.
Паян Патӑрьел районӗнчи Турхан ялӗнче Кокель ячӗллӗ пӗтӗм тӗнчери XIII пленэр-симпозиум уҫӑлнӑ. Ӑна
Патӑрьел район администрацийӗнче ӗнентернӗ тӑрӑх, кӑҫалхи культура мероприятийӗн географийӗн нихҫанхинчен анлӑ. Унта Лӑпкӑ океан патӗнчен пуҫласа Хӗвеланӑҫ Европӑран килсе ҫитнӗ. Хакас Республикинчи, Хабаровск крайӗнчи, Чулхула облаҫӗнчи художниксем пленэра кӑҫал пуҫласа хутшӑнаҫҫӗ. Сумлӑ йышра Беларуҫри Витебск хулинчи Светлана Врублевская доцент та пур.
Пленэр Турханти вӑтам шкулта утӑ уйӑхӗн 17-мӗшӗнче куравпа тата «ҫавра сӗтелпе» вӗҫленӗ. Пленэр-симпозиума хутшӑннисен ӗҫӗсене пухса Шупашкарти художество музейӗнче те курав уҫӑлмалла.
Пленэра йӗркелесе пыраканӗ — культурологи докторӗ Владимир Васильев. Илемлӗх ертӳҫи — Раҫҫей халӑх художникӗ Ревель Федоров.
Чӑваш Ен пики Турцинче иртнӗ «Мисс Аполлон 2019» (чӑв. Апполон пике 2019) ҫӗнтернӗ. Унта пирӗн республикӑри икӗ хӗр хутшӑннӑ. Ҫавсенчен пӗри — Шупашкарти коопераци институчӗн колледжӗн 1-мӗш курс студентки Валерия Игнатьева. Тӗнче шайӗнчи илем ӑмӑртӑвӗнче вӑл тӗп коронӑна тата «Аполлон пике 2019» ята тивӗҫнӗ.
Конкурсра Турцинчи Дидим хулинче иртнӗ. Унта Раҫҫейри, Казахстанри, Беларуҫри, Сербинчи, Литвари, Грузинчи, Чехинчи, Узбекистанри тата Кӑркӑстанри 20 хӗр ӑмӑртнӑ.
Шупашкарти коопераци институтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Валерия маларах «Мисс Новочебоксарск — 2019» (чӑв. Ҫӗнӗ Шупашкар пики — 2019) конкурсра ҫӗнтернӗ. «Мисс Чувашия - 2019» (чӑв. Чӑваш Ен пики — 2019) ӑмӑртура вице-пике ята илнӗ.
+13.3 °C