Муркаш районӗнчи пултарулӑх ушкӑнӗсем питӗ хастар — чылай мероприятирен айккинче юлмаҫҫӗ. Темӗнле пулсан та — чӑваш халӑхӗ хӑйӗн йӑли-йӗркине упрама тӑрӑшать. Ку енӗпе культура ӗҫченӗсем самай тӑрӑшаҫҫӗ. Ав Орининти информаципе культура центрӗнче кӑҫал чылай мероприяти иртнӗ. Ҫулла пахчара ӗҫ нумай пулин те пултарулӑх ушкӑнӗсем халӑха савӑнтарма вӑхӑт тупаҫҫӗ. Атапайри «Сурпан», Мулкачкассинчи «Пучах», Орининти «Шуракӑш» тата «Орин ен» пултарулӑх ушкӑнӗсем Муркаш районӗпе республикӑра кӑна мар, Чӑваш Ен тулашне те ҫитсе килнӗ.
Мулкачкассинчи «Пучах» ушкӑн Мари Республикинчи Звенигово районӗнче иртнӗ Акатуя хутшӑннӑ ав. «Сурпан» Орлов-Шуҫӑм композитор ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалланӑ фестивале (Ҫӗрпӳ районӗ) ҫитнӗ. Москакассинчи «Пилеш» ташӑ ушкӑнӗ вара Алтая таранах кайса килнӗ.
Утӑн 13-мӗшӗнче «Пучах» каллех уява ҫитнӗ. Хальхинче — Шупашкар районӗнчи Атӑльял уявне. Уяв вӗсен кӑмӑлне кайнӑ. Ял мӗнле пуҫланса кайнине кӑтартнӑ.
Паян Сентӗрвӑрри районне ырӑ хыпар ҫитнӗ. Культура ҫурчӗн электрон почтине «ПАРИ агентствисем» Президентӗнчен, «Раҫҫей рекорчӗсен кӗнекин» тӗп редакторӗнчен Алексей Свистуновран ҫыру килнӗ.
Мӗн пирки пӗлтернӗ-ха унта? Тахҫантанпах кӗтнӗ ҫырӑва культура ҫурчӗн ӗҫченӗсем хумаханса та савӑнса вуланӑ. Ҫырура Сӗнтӗрвӑрри хули «Раҫҫей рекорчӗсен кӗнекине» кӗнине пӗлтернӗ. Нумаях пулмасть Акатуйра, ҫӗртмен 14-мӗшӗнче, Сӗнтӗрвӑрри хулинче 1679 ҫын алӑран тытӑнса вӑрӑм сӑнчӑр тунӑ. Эппин, Сӗнтӗрвӑрри – рекордсмен!
Ыран Чулхулара чӑваш наци уявне – Акатуя – паллӑ тӑвӗҫ. Пуҫаруҫисем – Чулхулари «Чӑваш культурин центрӗ» общество организацийӗ тата вырӑнти чӑваш наципе культурин автономийӗ.
Уяв Чулхулари Ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗ ячӗллӗ канупа культура паркӗнче пулӗ. Чӑваш наци культурине сыхласа хӑварас, сарас тӗлӗшпе йӗркеленӗ мероприятие ирттерме Чулхула облаҫӗнчи Шалти регион тата муниципалитет политикин министерстви пулӑшать.
Ҫак кун чулхуласене Чӑваш культурин центрӗн председателӗн Анатолий Ефимовӑн чӑваш халӑх йӑли-йӗркине, наци тумне халалланӑ кӗнекипе паллаштарӗҫ.
Уявра концерт пулӗ. Унта Чулхула облаҫӗнчи тата Чӑваш Республикинчи пултарулӑх ансамблӗсем, юрӑҫӑсем сцена ҫине тухӗҫ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Мускавра чӑвашсен Акатуйӗ пулать. Унӑн йӗркелӳҫисем Вӑрнар районне Акатуя чӗнсе ҫыру янӑ, Мускава Вӑрнар районӗнчи ветерансен халӑх хорне яма сӗннӗ.
Паллах, хор ҫакна хапӑлласах йышӑннӑ, Мускава ҫула тухнӑ. Ветерансен хорӗ республика тулашне унччен те тухса ҫӳренӗ. Пӗлтӗрхи раштавра вӗсем Смоленск хулинче иртнӗ Пӗтӗм Раҫҫей канашлуне хутшӑннӑ.
Ветерансен халӑх хорӗ 1993 ҫулта йӗркеленнӗ. Унӑн пӗрремӗш ертӳҫи — ЧР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ Анатолий Юдин. Вӑл Красноармейски районӗнчи Кушкӑ ялӗнче ҫуралса ӳснӗ. Вӑл районти культура ҫуртӗнче чылай ҫул ӗҫленӗ. Халӗ хора Елена Матвеева ертсе пырать. Музыка ертӳҫисем — Василий Семенов тата Валерий Кудрявцев.
Ӗнер чӑвашсем Акатая паллӑ тунӑ. Уяв Шупашкарти кӳлмекре, Анне палӑкӗ умӗнче, пулнӑ.
Унта этнокультурӑпа ҫыхӑннӑ картишсем йӗркеленӗ. Вӗсенче ӗлӗкхи чӑвашсен йӑлине курма май пулнӑ. Ҫавӑнтах ҫынсем алӗҫ ӑстисен куравӗпе киленнӗ. Уявра чӑвашсен рецепчӗсемпе апат-ҫимӗҫ хатӗрленӗ.
Уйрӑм лапамра Раҫҫей регионӗсенчен, Чӑваш Республикин районӗсенчен килнӗ пултарулӑх ушкӑнӗсем юрланӑ-ташланӑ. Унтах спорт ӑмӑртӑвӗсем иртнӗ.
Сӑнсем (25)
Ҫӗр ӗҫченӗн тӗп уявне ирттерме Хӗрлӗ Чутай район ҫыннисем ҫӗртмен 12-мӗшӗнче йӑлана кӗнӗ тӑрӑх «Чавал» уҫланкӑна пухӑннӑ. Ҫанталӑк ҫумӑрлӑ пулнӑран-ши, халӑх ытти ҫулсенчи чухлех пухӑнаймарӗ, апла пулин те Раҫҫей кунне тата акапа сухана вӗҫленине халалланӑ Ӗҫпе юрӑ тата спорт уявӗ ҫỹллӗ шайра иртнӗ. Уява йӗркелекенсем хӑнасене «Чавалта» хӑтлӑ пултӑр тесе чунтанах тӑрӑшнӑ. Таса уҫланкӑ, илемлӗ сцена, ял тӑрӑхӗсен тата районти организацисемпе предприятисен хӑна картишӗсем, суту-илỹ, спорт ӑмӑртӑвӗсем, ташӑ-юрӑ, вӑйӑ-кулӑ...
Районӑн пӗрлештернӗ хорӗ Раҫҫей тата Чӑваш Республикин гимнӗсене шӑрантарнӑ тата Чутай пикисем чӑваш ташӑ композицине лартса панӑ хыҫҫӑн уява пухӑннисене саламлама сцена ҫине ЧР Министрсен Кабинечӗн Председатель ҫумӗ — ҫурт тӑвӑмпа архитектура тата коммуналлӑ хуҫалӑх министрӗ Олег Марков, ЧР Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем Николай Маловпа Валерий Павлов, ЧР тӗрӗслевпе шутлав палатин председателӗ Татьяна Минина, район пуҫлӑхӗ Александр Степанов, район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Александр Башкиров, ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсем тата предприятисемпе организацисен ертỹҫисем, кỹршӗ районсенчен килсе ҫитнӗ хӑнасем хӑпарнӑ.
Пӑрачкав районӗ Раҫҫей кунӗпе пӗрлех Акатуя та уявланӑ. Лапамра алӗҫ ӑстисен куравне йӗркеленӗ, ял апат-ҫимӗҫӗн шӑрши таврана сарӑлнӑ. Пӑрачкав район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Евгений Лебедев ентешӗсене ҫурхи ӗҫсем вӗҫленнӗ ятпа саламланӑ.
ЧР юстици министрӗ Надежда Прокопьева маттуррисене чысланӑ. Николай Гущин тракторист «ЧР тава тивӗҫлӗ механизаторӗ» ята тивӗҫнӗ. Вера Быкова, Александр Барыкин ЧР Элтеперӗн тав сӑмахне тивӗҫнӗ. Райадминистраци пуҫлӑхӗ Евгений Лебедев, Наталья Масеева ЧР Юстици министерствин грамотине илнӗ.
Мария Васильева доярка, Ольга Киреева ферма заведующийӗ ЧР Ял хуҫалӑх министерствин Хисеп грамотине тивӗҫнӗ.
Вера Болотина, Татьяна Пиняева ЧР Культура министерствин Хисеп грамотине илнӗ. Уявра ял хуҫалӑхне аталантармашкӑн Елена Васильева тата Александр Васильев, Александр Ермаков гранта тивӗҫнӗ.
Унтан Акатуйра концерт пулнӑ. Унта Шупашкартан килнӗ «Родничок» халӑх ансамблӗ те халӑха савӑнтарнӑ.
Сӑнсем (87)
Вӑрмар районӗнче Акатуя кӑҫал 61-мӗш хут паллӑ тунӑ. Вӑрмарти тӗп стадионта ир-ирех халӑх хӗвӗшме тытӑннӑ. Ачасем аслисемпе танах ял хуҫалӑх техникин куравӗпе кӑсӑкланса паллашнӑ.
Кӑнтӑрлахи 11 сехетре уява уҫнӑ. Гимн юрланӑ май Чӑваш Ен Ялавӗ ҫӳлелле ҫӗкленнӗ. Ӑна кӑҫӑл ҫӗклеме Геннадий Ямуков фермер хуҫалӑхӗнче ӗҫлекен Владимир Николаев тракторист тивӗҫнӗ.
Юрий Власов тракториста, Сергей Сидоров рабочие, Тамар Кириллова оператора ял хуҫалӑх производствинче пысӑк ҫитӗнӳсем тунӑшӑн Хисеп грамотипе чысланӑ.
Чупай ял тӑрӑхӗ «Чӑваш Енри чи хатлӑ ял тӑрӑхӗ» конкурсра 1-мӗш вырӑн ҫӗнсе илнӗшӗн ЧР Министрсен Кабинечӗн Дипломне тивӗҫнӗ. Вӑрмар ял тӑрӑхӗ вара ҫак конкурсра 2-мӗш вырӑна тухнӑшӑн ҫак хисепе илнӗ.
Ичеснер Атайкасси ялӗнче пурӑнакан Светлана Захаровӑна «Вӑрмар районӗн хисеплӗ ҫынни» ята панӑ. Вӑл — ҫӑмӑл атлетика енӗпе РФ тава тивӗҫлӗ спорт мастерӗ, Афинӑра — 2004 ҫулта, Пекинра — 2008 ҫулта иртнӗ ҫуллахи Олимп вӑййисене хутшӑннӑ. Ҫак ятах Энӗшпуҫ ялӗнчи Василий Нягин тивӗҫнӗ.
Тӑвай районӗнчи Акатуйра «Ял тӑрӑхӗсен чи лайӑх картишӗ» конкурс иртнӗ. Районти ял тӑрӑхӗсем хӑйсен картишӗсене наци йӑлине тӗпе хурса хатӗрленӗ. Жюри композицие, ӳнер тӗлӗшӗнчен епле хатӗрленине хакланӑ.
Мучар ял тӑрӑхӗ халӑх ӳнер промыслине — ҫыхнине, тимӗре ӳнерленине, наци йӑлипе килӗшӳллӗн хатӗрленӗ тумтире — кӑтартнӑ. Кусем пирки пӗтӗмпех каласа кӑтартнӑ, юрланӑ. Мучарсем 1-мӗш вырӑна тивӗҫнӗ.
Енӗш Нӑрваш тата Тӑрмӑш ял тӑрӑхӗсем чӑваш туйне тата чӑваш каччине салтака ӑсатнине кӑтартнӑ. Вӗсен картишӗсем 2-мӗш вырӑна тухнӑ.
Чутей ял тӑрӑхӗ халӑха килти сӑрапа, кваспа хӑналанӑ. Тӗмер ял тӑрахӗ чӑвашсен лармине кӑтартнӑ. Хӗрарӑмсем ҫӑм арланӑ, ҫыхнӑ, халӑх юррисене юрланӑ. Чутей тата Тӗмер ял тӑрӑхӗсем виҫҫӗмӗш вырӑна тивӗҫнӗ.
Сӑнсем (3)
Ку конкурса патӑрьелсем ҫамрӑк специалистсен професси ӑсталӑхне, вӗсен ят-сумне ӳстерес тата вӗсене хавхалантарас тӗллевпе ирттернӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсене районти Акатуйра, темӗн чухлӗ ҫын умӗнче чыслани хӑйех хисеп мар-и тата!
Сывлӑха сыхлас ӗҫре чи лайӑх ҫамрӑк специалист ятне Патӑрьелти тӗп пульницӑра анестезиолог-реаниматологра тӑрӑшакан Татьяна Острякова тивӗҫнӗ. «Патшалӑхӑн ҫамрӑксен политики енӗпе ӗҫлекен чи лайӑх активист–общественник» — райадминистрацин вӗренӳ, социаллӑ аталану, информаци тивӗҫтерӗвӗ тата архив енӗпе ӗҫлекен пайӗн ҫамрӑксен канашӗн пайташӗ Татьяна Илюткина.
«Вӗренӳ ӗҫӗнчи чи лайӑх ӗҫчен» — Патӑрьелти 1-мӗш шкулта чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Наталия Путякова. Юлашкинчен асӑннӑ номинацире 2-мӗшпе 3-мӗш вырӑнсем те уйӑрнӑ. Вӗсене Шӑнкӑртамри шкулта ют чӗлхене ӑша хывтаракан Чулпан Ишмуратова тата Патӑрьелти 1-мӗш шкулти чӑваш чӗлхипе литературин вӗрентекенӗ Ольга Каллина тивӗҫнӗ.
Правӑна сыхлакан органсенче вӑй хуракансенчен асӑннӑ районти муниципалитетсем хушшинчи уйрӑмри кадрсем енӗпе тӑрӑшакан Наталья Мишина инспектора ҫитекенни ҫук иккен.
+21.3 °C