Электронлă вулавăш

Шăп çур çĕрте икĕ çамрăк дружинник хăйсен штабне пĕр аллă пиллĕксене çитнĕ арçынна илсе пычĕç те, штаб начальникĕн сĕтелĕ умне тăрса, пĕр-пĕрине пӳле-пӳлех каласа пама тытăнчĕç…

— Ирĕклĕх урамĕнче тытрăмăр эпир ăна, — терĕ пĕри. пĕчĕкрех каçăр сăмсаллăскер, хура куçĕсене мăчлаттарса. — Тĕттĕм тăкăрлăкран йăпшăнса тухрĕ те вăл, пĕр калинккене темиçе хут та тĕртсе пăхрĕ. Калинкки уçăлмарĕ. Вара нумай шухăшласа тăмарĕ, пушмакĕсене хывса хулпуççи урлă çакрĕ, йĕм пĕççисене тавăрчĕ те хӳме çинелле чакаланма тытăнчĕ. Эпир ăна урамăн тепĕр енчен сăнаса тăтăмăр. Кăштах уйăх çути пулнипе, пире вăл питĕ лайăх курăнчĕ…

— Унтан вара мĕн пулчĕ? — ыйтрĕ штаб начальникĕ.

— Унтан эпир часрах урам урлă чупса каçрăмăр та. иксĕмĕр те уринчен ярса тытрăмăр, — ăнлантарма пуçларĕ тепĕр каччи, сĕвекрех çамки çинчи тарне шăлса. — Ăçта кĕрсе каятăн?! Халех аннă пултăр! — тетпĕр. Анчах вăл хӳме çинчен ним тусан та анасшăн пулмарĕ арçури пек тапкаланма тытăнчĕ. Унтан темлерен хăрах урине вĕçертрĕ те Петюка пĕррех ура кĕллипе сăмсинчен начлаттарчĕ. Çыннин сăмси ахаль те пĕчĕккĕ, вăл ăна тата ытларах лапчăтрĕ курăнать. Çавăн пек хулиганствă хыççăн ăна вăйпах туртса антарма тиврĕ…

— Кам эсĕ? Мĕн тума çĕрле сапурсем урлă сикме хăтланса çӳретĕн? — тесе ыйтатпăр. Чĕнмест, мăшлатать кăна. Ним те каламасть! Петюкпа иксĕмĕр ик енчен тытса кунталла çавăтса килме пуçласан тин сăмах хушрĕ: «Ярăр мана, эп вăрă та, шульăк та мар. Йăпăрт пĕр хĕрарăм патне кĕрсе тухасшăнччĕ çеç, урăх пĕр шухăш та пулман манăн», — терĕ. Ну, паллах ĕнтĕ, вăл çапла каласан тӳсеймерĕмĕр эпир, ахăлтатсах кулса ятăмăр! Шухăшласа пăхăр-ха начальник юлташ, çакăн пек ват çын сĕм çĕрле çӳллĕ хӳме урлă сиксе ют хĕрарăм патне кĕрет! Хăйĕн килĕнче сахалтан та пĕр сакăр ача пулĕ-ха, тен, мăнукĕсем те пур-тăр! Пулать те этем, э? Ял кулли-иç?

— Эпир ăна ĕненмерĕмĕр. Пирĕн шутпа, вăл унта юрату ĕçĕпе мар. çаратас ĕмĕтпе кĕме тăнă… Çавăнпа тытса килтĕмĕр те кунта.

— Тĕрĕс тунă эсир, ачасем…

Дружина штабĕн начальникĕ, вăрçăра сылтăм аллине çухатнăскер Чапаевăнни пек уссийĕсене сулахай аллипе пĕтĕркелесе илчĕ те çамрăксем тытса килнĕ «нарушителе» куçĕсемпе шăтармаллах пăралама тытăнчĕ.

Ун умĕнче вăтам пӳллĕ, ятарласа самăртнă сысна аçи пекрех çын тăрать Пичĕ арбуз евĕрлĕ, çап-çаврака. Уссийĕ шăрт пек, кăштах кăвакарнă. Янахĕсем виççĕ. Малалла мăкăрăлса тухнă хырăмĕ çинчи кĕпи çурăлнă (ку ĕнтĕ хăйне хӳме çинчен сĕтĕрсе антарнă чух пулнă пуль) — çав çурăк витĕр хура çăм ăшне путнă кăвапа курăнать. Чĕркуççи таран тавăрнă хăрах йĕмпĕççи те çӳлтен пуçласа аяла çитичченех çурăлса тухнă. Çара уран, анчах пуçĕнче — самаях хаклă йышши шлепке.

— Чăн-чăн карикатура ку… — хăй ăшĕнче кулса илчĕ начальник. — Ӳкерсе илмелле те «Капкăн» хуплашки валли леçсе памалла çеç, тупата. Питĕ вăйлă хуплашка пулать!..

— Ларăр, — терĕ вăл унтан, тытса килнĕ çынна хăй умĕнчи пукан çине кăтартса.

Ку ларчĕ. Ним каличчен малтан вăл начальник куçĕнчен çав тери хурлăхлăн пăхрĕ те:

— Пушмака тăхăнма ирĕк парсамăрччĕ, сирĕн урай сивĕ кунта, манăн урасене шăнтма юрамасть — ревматис, — терĕ.

— Тархасшăн, тăхăнăр, — пуçĕпе сулчĕ начальник, хăй ăшĕнче çак этемрен халĕ те кулма чарăнаймасăр.

Пĕр вунă минут тăрмашрĕ вара çав çын хăйĕн пушмакĕсемпе. Пĕшкĕнме хырăмĕ кансĕрлерĕ ăна. Аллисем ниепле те пушмакĕ патне çитеймеççĕ. Асапланмаллипех асапланчĕ шеремет! Эхлетрĕ, ахлатрĕ, виçине пĕлмесĕр клевер çисе тултарнă ĕне пек мăшлатрĕ, хушшăн-хушшăн сывлăшĕ те пӳлĕнсе ларчĕ курăнать. Хăй йĕп-йĕпе тарларĕ. Юлашкинчен, шнурокĕсене çыхкаласа пĕтерсен, пукан хыçĕ çине тайăнчĕ те, хырăмне ик аллипе ыталаса илсе, тепĕр пилĕк минут хушши сывлăш çавăрса ларчĕ. Çавăн хыççăн тин дружина штабĕн начальникĕ унпа сăмах пуçларĕ…

— Ну, хисеплĕ гражданин, халь ĕнтĕ калаçма пултаратăр-и! Пирĕн сирĕнтен ăна-кăна ыйтса пĕлмелле. Йĕрки çапла.

— Халь пултаратăп, — терĕ те лешĕ ăна хирĕç, тем аса илме тăрăшнă çын лек куçĕсене хупрĕ.

— Сирĕн хушаматăр, ятăр тата аçăр ячĕ мĕнле-ха?

— Поросенков, Макар Кузьмич.

— Аçта пурăнатăр?

— Коммунальнăй слобода, 33. Частнăй хваттер.

— Çемьеллĕ-и эсир, хусах-и?

— Арăмран судпа уйрăлни пĕр уйăх çитет.

— Ачусем пур-и?

— Виççĕшĕ арăмпа, виççĕшĕ манпа.

— Мĕнле професси сирĕн, ăçта ĕçлетĕр?

— Бухгалтер эпĕ. Картус-çĕлĕк çĕлекен мастерскойĕнче. Вунвиçĕ çул ĕçлетĕп унта.

— Так, так…. Халь каласа парăр ĕнтĕ: мĕн шутпа, мĕн ĕмĕтпе эсир çакăн пек сĕм çĕрле ют çын килне хӳме урлă каçса кĕме хăтлантăр? Тĕрĕссине калăр!

Поросенков ытла тăруках ответ памарĕ, каллех хырăмĕ кӳпме пуçланă ĕне пек йывăррăн сывла-сывла илчĕ. Начальник тепĕр хут ыйтрĕ:

— Мĕншĕн эсир çĕр варринче çын хӳми çине хăпартăр? Калăр тӳррипе — мĕн сăлтавпа!

— Манăн… манăн ачасене курас килекен пулчĕ, çавăнпа кĕрес терĕм… Хамăн ачасем-çке вĕсем, ман юн… — чылайран тин мăкăртатса илчĕ Поросенков.

— Санăн арăму пулнă хĕрарăм çав çуртра пурăнать-им?

— Иййа çав. Вăл çурчĕ манăн хамăн-çке, анчах суд мана унтан хăваласа кăлармалла, çуртне арăма памалла турĕ. Халĕ вăл, эсремет, качча кайма шут тытнă пулмалла, нотариус патне кайса кил-çурта пĕтĕмпех хăйĕн йăмăкĕ çине çыртарнă, теççĕ. Ну, парнеленĕ эппин. Ахалех, пĕр пуссăрах, тăванла. Мана вара пуçĕпех шăхăртса хăварчĕ… Çвер мар-и ара вăл!

— Эсир судпах уйрăлнă пулсан, арăму пулни сире киле кĕртет-и вара?

— Ачасем патне пыма чармасть. Эпĕ вĕсем валли кашнинчех кучченеç илсе каятăп-çке. Хăш чух канфет, хăш чух шăкалат….

Çак самантра Поросенков хӳмерен çакăнса тăнă чух хăйне сăмсинчен ура кĕллипе тăхăнтартса янă дружинник унăн пиншакĕн шал енчи кĕсйинчен эрех кĕленчин пырĕ курăнса тăнине асăрхарĕ те, ăна пĕррех туртса кăларса сĕтел çине лартрĕ.

— Çакăн йышши шăкалат илсе каятăн-и эсĕ ачусем валли? — ыйтрĕ вăл унтан çилĕпе. — Мĕн ятлă-ха ку шăкалат? Перцовка теççĕ пулас ăна? Çапла-и?

— Ку вăл ачасем валли мар, эп унпа хама грипп ересрен карланка чӳхесе дезинфекци тăватăп… — мăкăртатрĕ Поросенков.

— Çапах та, тен, эсир суятăр? Улталатăр пире? — ун куçĕнчен каллех чăрлаттарса пăхрĕ начальник. — Темле, эсир каланисем ытлах çыхăнса пымаççĕ. Арăмупа уйрăлни пĕр уйăх çеç, анчах эсир ун патне çӳретĕр…

— Каларăм-çке, эп ачасем патне çӳретĕп! — хирĕçлерĕ Поросенков.

— Эппин, ма-ха эсир унта кун çутинче мар, çĕрле, пăч-тĕттĕм Чух çӳретĕр? Вăрă пек, хӳме урлă каçса кĕретĕр?

— Кăнтăрла… мĕн… аван мар!

— Мĕншĕн?

— Çынсем курма, кайран хамран кулма пултараççĕ… Арăмĕпе каллех пĕрлешесшĕн пуç çапма çӳрет, тейĕç. Анчах эпĕ мăн кăмăллă çын, хама тиркенине тӳсме пултараймастăп. Апломб вăйлă манăн….

— А-ав мĕн иккен! Пĕлмен, каçарăр. Чăн та, мăн кăмăллă пулмалла çав эсир. Халь пăхсан та курăнать вăл — Наполеон пекех ларатăр ав. Хырăму çурăк, йĕммӳ çĕтĕк, сăмсу пиçсе çитеймен помидор пек. Картинка вĕт, хуть те халех выставкăна яр!

— Эсир мана кӳрентертĕр, начальник юлташ! — сасартăк паттăрланчĕ Поросенков.

— Юрĕ, юрĕ, кӳрентермĕпĕр. Çапах та сирĕн пирки ыран пурĕ-пĕр тĕплĕнрех тĕрĕслесе пĕлме тивет. Тем, питех шанас килмест-ха манăн сире!

— Тархасшăн ара, тĕрĕслĕр! Ним чухлĕ те хăрамастăп, мĕншĕн тесен эп пур енчен те тап-таса çын! Анчах халĕ эсир мана киле кайма ирĕк парăр: ирччен кунта юлма пултараймастăп эпĕ, кам та пулин эп милицирен тухнине курсан, манăн пĕтĕм авторитет пĕтсе ларма пултарать. Хулара мана пурте пĕлеççĕ, паллă çын эпĕ.

— Чармастăп. Вĕçтерĕр, — пуçĕпе алăк еннелле сулчĕ начальник. Унтан çапах та тĕртсе илмесĕр тӳсеймерĕ: — Çĕрле пĕччен çӳреме хăрамастăр-и? Е хăнăхнă ĕнтĕ?

Поросенков хăйĕнчен тăрăхланине сисрĕ, анчах начальнике хирĕç нимĕн те каламарĕ, шăрт пек уссийĕсене хăвăрт-хăвăрт хускаткаласа илчĕ çеç.

 

* * *

Кӳршĕсем каланă тăрăх, Макар Кузьмичпа унăн арăмĕ Варвара Федоровна нумай-нумай çулсем хушши пит лайăх пурăннă. Пĕр-пĕрне чунтан-вартан юратса, кăвакарчăнсем пекех килĕштерсе, пĕр сивĕ сăмах каламасăр, Пĕрне-пĕри вĕсем хуть те хăçан та «Макарушка», «Варварушка» тесе кăна чĕннĕ. Çӳçĕсем кĕмĕлленме пуçланă пулин те, ялан пĕрле, хулран-хул çакланса çӳренĕ — пасара та, кинона та, шăрăх кунсенче Атăл леш енчи хăйăр çинче хĕртĕнсе выртма та, кăмпа татма та. Хăш чухне çынсем умĕнчех чаплаттарса чуптунă…

Килĕ-çурчĕ вĕсен хăйсен пулнă — ăна Макар Кузьмич пĕр çирĕм пилĕк çул ĕлĕкрех, хăй леспромхоз бухгалтерĕнче ĕçленĕ чух укçасăр-мĕнсĕрех майлаштарса юлнă, пĕтĕм расхучĕ те директора эрех ĕçтерни çеç пулнă. Темшĕн-çке, авланнă хыççăн малтанхи вунă çул хушшинче ача таврашĕ пулман вĕсен, анчах кайран Варвара Федоровна такам çине хытă тарăхнă пекех, умлăн-хыçлăн ултă ача туса панă, патшалăхран пособи илме те тапратнă. Кĕскен каласан, Поросенковсен пурнăçĕ пур енчен те ăнсах пынă, вĕсен пурнăçне хуть те кам та ăмсанма пултарнă!

…Унтан сасартăк çаксен килĕнче ырă мар шăв-шав илтĕнме пуçланă. Ятлаçу, харкашу. Пĕрне-пĕри калама çук кӳрентермелле вăрçнисем, ылханнисем.

Кӳршĕсем шалт тĕлĕннĕ: мĕн амакĕ пулчĕ кусене? Мĕнле тухатмăш пăсса ячĕ вĕсен чип-чипер пурнăçне? Мĕн пирки çуйхашаççĕ?

Хаçатра Варвара Федоровна хăйĕн упăшкинчен уйрăлма «ĕç пуçарни çинчен» пĕлтерӳ тухсан (ун чух йĕрки çаплаччĕ), вĕсене пĕлекенсем пурте пĕççисене шарт! çапса ах! тенĕ, турра ĕненекен карчăксем темиçешер хут сăхсăхса илнĕ.

— Кай, кусем ухмаха ернĕ пуль!

— Ачи-пăчи те пĕр кĕтӳ, хăйсем те ватă ĕнтĕ…

— Çынсенчен вăтанасчĕ хуть…

— Тьху, каяннисем! Иккĕшне те чĕн пушă çеç кирлĕ!

Суд пулнă кун ăна итлеме пĕр икçĕр çын ытла пухăннă. Ай тур-тур, мĕн кăна илтмен вĕсем унта! Макар Кузьмиччи Варвара Федоровна çинчен, Варвара Федоровни Макар Кузьмич çинчен каламанни те хăварман, тет, çав. Эс апла та эп капла, эп капла та эс апла! Хăйсен сăмахĕсене ĕненсен, вĕсем чăн-чăн вĕреçĕленсемех пулнă, çирĕм пилĕк çул пĕрне пĕри пĕр çутă кун та кăтартман, пĕр-пĕрин юнне ĕçсе кăна пурăннă. Упăшки арăмĕ çинчен тем те пĕр каланă чух та, арăмĕ упăшкине кашлама тытăнсан та залра ларакан тӳрĕ чунлă çынсем, тӳсеймесĕр, урисемпе тăпăртатсах кăшкăрнă:

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн