Электронлă вулавăш

Тăшмансемпе патшапа

Вилечченех çапăçма.

Çапла сăмах Еркиней

Илчĕ ашшĕн пехилне.

Ашшĕ юнĕ кайнипе

Аллине лаш сулчĕ те,

Хытса кайрĕ вилнипе:

Çапла Пукач çарĕнче

Чаплă чăваш паттăрĕ,

Пĕтрĕ улпут сăтăрĕ…

Вăрçă шавĕ шавлани

Хисеп тума чармарĕ,

Ентимерĕн çар çынни

Утаманне манмарĕ:

Хисеплесе çĕр айне

Чикрĕç унăн виллине.

Унтан пурте ывăлне

Сăмах пачĕç итлеме —

Еркинее йĕкĕте

Шанчĕç хăйсен пурнăçне,

Икĕ питлĕ ĕмĕте

Хучĕç хастар пуç çине.

Унтан каллех çапăçма

Кĕрсе кайрĕç уткăнса,

Пукач пуçне сыхлама

Юри ячĕç çын хушса:

Çапла вăйлă вăрçăра

Чăваш вăрçать пăлхавра…

Пит сатуррăн вăрçаççĕ хусахсем

Мухмăр-сухмăр айĕнчен тухнисем,

Анчах хытă ӳсĕрлсе супнисен

Кăлах пулчĕç Пукачшăн пуçĕсем;

Чăтаймарĕç Миххальсан хĕснине

Ик еннелле пит чее хунине,

Сапаланса сиктерчĕç утсемпе

Ăçта кирлĕ ирĕклĕ çулсемпе.

Вĕсем хыççăн пуçĕсене сĕнкрĕç,

Маттурсем те тыткăна хăш лекрĕç,

Пукач вăйĕ сахалланса юлчĕ

Юлашкинчен вăрçайми те пулчĕ.

Еркиней çеç шанчăклă уртипе

Çирĕп вăрçать Хусан шывĕ хĕрринче:

Пукач çарĕ ун патне пынипе

Çар вăйланать пĕр самант хушшинче.

Çапах та Йăлăм ăшне Емелен

Чакма хушать патша çарĕ хĕснĕрен.

Хусан шывне юланни, çуранни

Каçса ӳкет пĕр туххăм сыв юлни.

Унтан чакса çармăссен хулине

Йăлăм витĕр çитеççĕ Кăкшăма,

Кайран тӳрех Еркиней ертнипе

Тухаççĕ Сĕнтĕр патне çапăçма¹.

Шупашкарти патша тарçи-тĕрçисем

Шăпах пулнă килĕсенче çерçисем.

Çапах та Атăл çулне хӳтлемен

Çавăнпа та чарăнса тăмасть Емелен.

Çитменине хыпар илнĕ вăл туран:

«Патша çарĕ анать, тенĕ, Мускавран».

Ав ĕнтĕ вăл Çавал тăрăх кимсемпе

Çĕрпӳ патне улăхать тусĕсемпе…

Çавра çил пек çавăрса хусканса

Хура халăх пăтранать тарăхса:

Хырăç-марăç куланай пухнине,

Чăтаймасть çĕрсен хакĕ ӳснине.

Пуп таврашне рикăсем тӳлесе

Тĕне кĕнисем пулчĕç çӳхелсе.

Çитменнине выçлăхĕ кастарать,

Юлашки чăтăмлăха мантарать.

Пукач çарĕ хăпарнă майĕпе

Пухăнаççĕ йĕкĕтсем ун çумне.

Еркинее Емелленпе пĕр тан

Хисеплесе асăнаççĕ маттуртан:

Чаплă утаманăн кĕçĕн улĕнчен

Халăх хастарлăх кĕтет çарĕнчен.

Çавăнпа çарне ӳстерсе вăйлатма

Ăçтан кирлĕ васкаççĕ пухăнма…

Пычĕç Йĕршшӳ çинчен Уламаспа Патирек

Ĕлĕкхине манасшăн астумаççĕ — пулман пек:

Ертсе пычĕç хайсемпе темиçе ял чухăнне,

Ĕлĕк Урха мулĕшĕн тара хĕрсе пиçнипе.

Ак пухăнчĕç ĕнтĕ темиçе пин:

Çуранни те, юланли, кимĕлли,

Пурнирен пуçласа Туçи таран

Вăйлă çар пырать Çĕрпӳ çинелле.

Туçирен ту çинчен тупăсемпе

Емелен пырать Çĕрпӳ çинелле,

Çав вăхăтрах çавăрса илмелле

Еркинее ярать юлансемпе.

Çĕрпӳ хули — вак хула лапара

Пĕр самантра лапчăнать вăрçăра.

«Парăнатпăр» тесе евĕчсем

Еркиней патне яраççĕ пуçлăхсем.

Еркиней урхамах лашипе

Вĕçсе çитсе Емеленпе канашлать:

Хăйсен çывăхри тусĕсемпе

Çĕрпӳре савăшма шухăшлать.

Емелен те килĕшет ку ĕçе:

«Çĕмĕрменни юрать, тет, крепĕçе,

Кунтан Улатăрпа Етĕрне çинелле

Вăйăмăра сарăпăр, тет, икĕ еннелле».

Çапла вара юрăсем юрласа

Кĕреççĕ Çĕрпӳве маттурсем,

Мăнастирпе крепĕçе шавласа

Шăнăçаççĕ утаман тусĕсем.

Анчах шăнăçнă-шăнăçман Еркиней

Шавламашкăн тытăнать пӳлĕмре.

Пĕр хĕрарăм унăн кăмăлне

Çиллентернĕ тăмса пуплевре.

Хĕрарăмне палланă Еркиней:

Алтутрипе леçекен Силемпи,

Чĕкеçе пăхса пурăннă кинемей —

Урхан пурлăхне пăхакан аслапи.

Анчах паян кун Силемпи ним чĕнмест,

Еркинейпе Урха çинчен пуплемест:

«Пĕлместĕп те, темĕнле те Çĕрпӳве

Килсе кĕнĕ хамăн ĕссĕн крепĕçе»,

Тесе Еркинее суяпа çаптарать,

Хăйĕн хуçи çинчен пĕлнине пытарать.

Анчах Еркиней час илет тавçăрса,

Калаттарать чăн тĕрĕсне ултавçа:

— Урхапала арăмĕ те кунта, тет:

Пăлхавсенчен тарса килчĕ килтен, тет;

Вилĕппин вилĕп те хуçа чунне çимĕп, тет.

Еркинее урăх ним те кирлĕ мар —

Ухрана тупма крепĕçре йăвăр мар:

Пĕр туххăмра хăй пиччĕшне вăл ярать

Тĕппипеле мăнастире ухтарма.

Унтан Емеленпе пĕрле тухтарать

Пуçлăхсемпе пуп-таврашне çаптарма:

«Ыттисемшĕн чухламалли пултăр, тет,