Электронлă вулавăш

Вова та инвалид терĕмĕр ĕнтĕ. Ăна инвалида кăларса хваттерне туртса илме хăтланнă тискер ĕç пилĕк çул каялла пулнă. Çакна шухăшласа кăларса пурнăçлаканĕ, тĕлĕннипе ураран ӳкес мар тетĕр пулсан — ларăр, Вован арăмĕн йăмăкĕн упăшки. Çак путсĕрлĕхе вăл тунă. Хими заводĕнче ĕçленĕскер, — çапла, халĕ çук вăл, Турă наказани панă ăна, çĕр çинчен илсе кайнă, — пĕрлехи пĕр ĕçкĕре Вована ăсран кăларакан шĕвек ĕçтернĕ. "Питĕ лайăх астăватăп, ĕçкĕ хыççăнах, порошокне шеллемен йĕксĕк, анраса кайрăм. Куçа темле ăмансем, шăнасем, эрешменсем, кăпшанкăсем курăнма тытăнчĕç. Хам мĕн тунине, ăçта иккенне ăнланми пултăм. Ал айне мĕн е кам лекет — çавна çĕкле-çĕкле çапатăп. Кайран каласа кăтартрĕç, хĕрарăмсене те пуç урлă ывăтнă иккен эпĕ, хам та балконран сикме хăтланнă, — тет Вова. — "Юратнă" тăвансем маншăн питĕ тăрăшрĕç. Пульницара "сиплентерсе" инвалидноç йĕркелесен психбольницăна кайса хупрĕç. "Эпир опекун пулатпăр, сана пăхса пурăнăпăр, хваттерне пирĕн çине куçар", — тесе темле хутсем çине алă пустарма хăтланчĕç. Килĕшмерĕм. Шĕкĕр Турра, психбольницăра нумай тытмарĕç. Ара, ухмаха тухса ĕлкĕреймерĕм. Вăт çапла, Виктор, укçа, хваттер тесен паян кун тăванĕсене кăна мар, ашшĕпе амăшне те пĕтерме хатĕр. Арăм пĕлмен пек турткаланчĕ, анчах чĕрем туять, вăл та каварта пулнă. Çавăнпа ĕçе те вырнаçас килмест ман, вĕсемшĕн ĕçлес килмест. Эпĕ хамăн пурнăçпа пурăнатăп, никама та кансĕрлеместĕп, никампа та интересленместĕп", — тенĕ хыççăн Вова кĕсйинчен пĕчĕк пакет кăларчĕ. "Чĕлхе айне ак насвай хурап та — полный кайф пулать", — терĕ кăмăллăн, çутă куçне пĕрре Олег çине, тепре ман çине ыткăнтарса.

Хăй каланă тăрăх, эрех ĕçме пăрахнă вăл, сигарет туртмасть. Пакетри тĕксĕм симĕс тĕслĕ хутăша çеç чĕлхи айне хурать. Хумассерен шăп пулса ларать. Пичĕ çеç килпетлĕн чалăша-чалăша илет. Куçне вут-хĕм тапса тухать — Вова ыррăн-ыррăн ирĕлет. Хăй çапла калать. Тепĕр вунă минутран сурса кăларсан кайф тамалать имĕш, пилĕк минутран пуç мими яланхи картне ларать. Тĕрлĕ курăкран хатĕрленĕ çак хутăша вăл пасарти азербайджансенчен вунă тенкĕлле туянать. "Тытса кур, чĕлхе айне хурса пăх" тенĕрен, ăнтирес çĕнтерчĕ, пакета алла илтĕм, уçкаласа пăхкаларăм. Сăмсана усал шăршă кӳ-ӳ! пырса кĕчĕ. Чăн-чăн ĕне пăх шăрши. "Фу! Çакăн пек шăршлă тислĕке çăвара мĕнле хума пулать?!" — тесе пакета каялла тыттартăм. Вована мĕн, Вова лăх-лăх çеç кулать. "Хăнăхсан шăршăна туймастăн", — тет.

Çурăм çинче тăтăш выртнăран-ши е урăх сăлтавпа Олег хускалса илчĕ. "Мĕн, çиес килсе кайрĕ-и? Çиччас çăмарта лăкаса паратăп", — тесе Вова ура çине тăчĕ. Сĕт, хăйма, йогурт пур çĕртех кашнинчех "çăмарта лăкаса паратăп" тени йăлăхтарсах çитернĕ пулмалла Олега. Çак сăмахсене илтсенех çĕлен пек чашкăрса илчĕ, сывă аллипе сывлăша кастара-кастара: "Тă-тă-тă, тă-тă-тă!" — теме тытăнчĕ. Лешĕ пушшех те йĕкĕлтешет: "Кур-ха, мĕнлешшĕ вăрçать. Куçне-пуçне еплешшĕ тата чалтăртаттарать. Как путтă эпĕ айăплă вăл сусăра тухнăшăн, чĕлхи çĕтнишĕн, тă-тă-тă тесе выртнишĕн. "Инвалидноç хучĕсене туса пĕтериччен хăвăн хваттерунта прописат ту-ха", — тет арăм. Те çав териех ухмах вырăнне хурать вăл мана. Качака таки купăста пахчине иленсен ăна вĕренпе сĕтĕрсен те, патакпа ислетсен те картаран кăлараймастăн. Çапла вĕт, Виктор?" — тет Вова йăл-йăл кулса. Унтан Олег валли тесе лăкаса хатĕрленĕ пĕр стакан çăмартана пĕр ăстрăмпах лăнкăртаттарса антарчĕ. Çакна курса выртакан Олег тепĕр хут тă-тă-тă терĕ те /тем каласа хăртрĕ ĕнтĕ/ — шăпланчĕ, урăхран сас кăлармарĕ. "Арăм кĕçех килет, бульон илсе килет", — терĕ тути-çăварне çулласа Вова. Олегăн усăнса аннă утиялне тӳрлетнĕ хыççăн манпа алă тытсах сыв пуллашрĕ, палатăран тухрĕ.

Вова сассинчен пушаннă пӳлĕм шăплăха путрĕ. Кашниех хăйĕн ăшне чакаланса кĕчĕ-тĕр. Чĕнместпĕр. Шел, нумая пымарĕ çак лăпкăлăх. Палатăна вăтам пӳллĕ, хĕрлĕ чĕкĕнтĕртен те хĕрлĕрех питлĕ, пуклак сăмсаллă арçын саркаланса кĕчĕ. Олег патне: «Тусăм, Олег, эх, Олег!» — тесе аллине тăсса пычĕ, юлташĕн ĕçлемен аллине тытса силлерĕ. Хăй пĕр вĕçĕм пакăлтатать, ыйтать. Лешĕ тă-тă-тă тет те, татах сăмах савалама пикенет. "Ыран бригадăпах килетпĕр, пурте килетпĕр. Сан валли мĕн-мĕн илсе килмелли пирки калаçма тин çеç гаражра пуçтарăнтăмăр. "Кайса кил-ха, ыйтса пĕлсе кил", — терĕç мана. Сывлăхна сиплеме, лекарствăсем туянма сана ик çĕр тенкĕ матпулăшу панине, çак тĕлĕшпе кăларнă приказа чи курăнмалла çĕрте çакса хунине калама, укçана хăв-и е майру пырса илмеллине пĕлтерме ыйтрĕ тата бригадир. Куратăп, хăв çӳрейместĕн пулĕ. Майру килкелесе каять-и? Ăна яр, хăв ан çӳре. Так штă, кам пырассине шăнкăравласа пĕлтер, тепĕр виçĕ сехетрен килте пулатăп", — терĕ те çакскер, кайма пуçтарăнчĕ.

— Юлташăм, тăхтăр-ха, сирĕн пата Олег шăнкăравлаймасть, — терĕм. Арçын чарăнса тăчĕ. Ман пата çывхарчĕ. Вăл хĕрĕнкĕ пулни халĕ янкăрах палăрчĕ.

— Мĕншĕн? Унăн сотовăй пур вĕт. Вăн, чӳрече янаххи çинчех выртать. Зарядки пĕтнĕ пулсан хăвăрăннипе, тархасшăн, калаçтарăр. Темиçе минутшăнах укçа нумай ӳкмест, — тет пуклак сăмса, сăра, ыхра, сухан шăршине ман çинелле сывласа кăларса.

— Тăванăм, тепĕр хут калатăп, Олег сирĕнпе калаçма пултараймасть. Хальлĕхе.

— Мĕншĕн калаçаймасть пултăр-ха? Тин çеç вĕт вун пилĕк минут хушши хавхаланса калаçрăмăр, — тет арçын.

— Эсир калаçрăр, Олег мар. Унăн чĕлхи çĕтнĕ, тă-тă-тă тенисĕр пуçне урăх пĕр сăмах та калаймасть.

— Да-а?! — тĕлĕнчĕ арçын. Унтан ĕçтешĕ енне çаврăнчĕ те: — Эсĕ пурпĕр ан парăн, чире ан парăн, — терĕ, палăтăран тухрĕ. Эпир пурте ахăлтатса кулса ятăмăр. Олег та кулчĕ, куçĕ йĕпеничченех сассăр кулчĕ. Хушăран тă-тă-тă та терĕ.

Пĕр кун иртрĕ. Иккĕ. Виççĕ. Тăваттă... Бригада çаплах курăнмарĕ, урăхран пĕр çын та Олег патне ĕçĕнчен килмерĕ".

"Чăн-чăн калав. Тĕл-тĕл якатмалла çеç", — тесе шухăшларĕ Михайлов. Аслăлатсан та пăсмасть — сюжет-пулăмсем тăкăнса тăраççĕ.

Леонтий Андреевич сехечĕ çине пăхса илчĕ. Ылтăн шĕвекĕпе витнĕ пĕчĕк йĕп вун иккĕ урлă каçнине курсан вăхăт çав тери хăвăрт иртнинчен тĕлĕнчĕ. Çутăна сӳнтерчĕ. Кĕлетки краватьре вырнаçсан Любăна куçĕ умне илсе килчĕ. "Çуралнă кунне кампа паллă турĕ-ши? Тен, халĕ те савăнаççĕ? Çур çĕр иртни тин çеç вĕт, — кĕвĕçнĕ хурăм шухăшларĕ Михайлов. — Манăн та ăна саламламалла... Çак уявпа усă курмалла, пĕлсе усă курмалла. Пĕтĕм малашлăх-пуласлăха çав каç, пĕрлехи каç татса пама пултарать. Мĕнлерех парне туянмалла-ши, мĕне килĕштеререх парать-ши Люба? Юрĕ, кун пирки ирхине шухăщлăпăр. Ирхи пуç каçхинчен ăнăçлăрах ĕçлекенччĕ, йăнăшсем те сахалрах тăваканччĕ".

 

* * *

Ирхи процедурăсем, яланхи пекех, ир-ирех, улттă çурăрах пуçланчĕç: градусник лартрĕç, уколсем турĕç, эмелсем ĕçтерчĕç, юн пусăмне виçрĕç. Тăхăр сехетре сиплекен врач Надежда Николаевна килчĕ.

Кăкăр кăшкарне, çурăма ятарлă хатĕрĕпе темиçе çĕртен итлерĕ.

— Леонтий Андреевич, сиплев йĕркеллех пырать. Анчах та кăкăрти хăйăлти сас пĕтмен-ха. Юн пусăмĕ те нормăна кĕрсе çитмен, — терĕ уçă сассипе тухтăр. — Çавăнпа та мĕн палăртнине тĕплĕн пурнăçлăр.

Галокамерăна, массажа çӳреме тытăнăр... Ыйтусем пур-и?

— Çук, пĕтĕмпех йĕркеллĕ, — хуравларĕ Михайлов.

Обход хыççăнах, эй, тĕнче, эх, савăнăç — Люба капельница лартма кĕчĕ.

— Сывă-и, Леонтий? Ĕнер мĕнле пурăнтăр, куна мĕнле ирттертĕр? — терĕ хĕр венчете халь-халь тăраслăн çиçсе.

— Ăнран каяттăм. Сире аса иле-иле асăм типетчĕ...

— Аплах мар-тăр ĕнтĕ, — симĕс куçне тĕлĕннĕ пек йăлкăштарчĕ сестра. Унтан система йĕппине меллĕн, пĕр ыраттармасăр юн тымарне кĕртрĕ. Çак самантра антăхса каясран хăраса хăйне аран-аран алăра тытса выртрĕ Михайлов. Люба пĕшкĕнсе ытла та çывăх пулнăран, хĕртен çав тери тутлă шăршă килсе сарпăннăран, чăкăт пек шурă кăкăрĕсене çурри таран çеç хупласа тăракан суперкăкăрлăх халат çурăкĕнчен курăннăран.

— Люба, санăн çуралнă кунна паллă тăвас килет, питĕ те паллă тăвас килет. Вăхăт туп, тархасшăн. Паян каçхи смена мар пулсан та — ан кай, юл. Чĕререн ыйтатăп, — терĕ Леонтий. — Кӳренмелле пулмĕ, асра юлмалла пулĕ.

— Мĕнле ăнланмалла "кӳренмелле пулмĕ, асра юлмалла пулĕ" тенисене? Манпа мĕн тăвасшăн эсир? — йăл кулчĕ хĕр.

— Тем усалли ан шутлăр, Люба, тархасшăн. Пĕтĕмпех пысăк шайра иртĕ. Сюрприз та, уяв кĕреки те пулĕ. Ан хирĕçле, ыйтатăп, — хĕре юрас тесе çуллăн калаçать Леонтий.

— Чăннипех те мана уяв туса парасшăн-и эсĕ? Кирлех-и вăл сана?

— Кирлĕ, питĕ кирлĕ, Люба, — çирĕппĕн, кашни сăмаха пайăррăн каларĕ Михайлов.

— Юрĕ, вăхăт тупăп. Каçхи смена мар пулсан та — килĕп, — ура çине тăрсан килĕшнине пĕлтерчĕ Люба. — Асту, савăннипе ташша ан яр, системăна сирпĕнтерсе ан яр. Мĕн пирки сăмах татнине кашни кĕтесре павраса çӳремессе те шанатăп. Ахаль те тем те пĕр калаçаççĕ.

— Çапла пулмасăр, Люба, çапла пулмасăр. Иксĕмĕрсĕр пуçне никам та, пульница шăшийĕ те сисмĕ. Ĕнен те шан.

— Юрĕ, эп вĕçтерем-ха. Капельница лартмалли тата вунă çын. Кĕленчери лекарство юхса анса пĕтсен мĕн тумаллине пĕлетĕр, — терĕ те Люба, куçĕнчен ăшă пайăркасем тăкса хăварса палатăран тухрĕ.

Çурăмĕ лачкам йĕпеннине, чĕри хутаççинчен тухса ӳкесле тăпăлтатнине Леонтий тин туйса илчĕ, кăкăрĕнчи тулса çитнĕ сывлăша хыттăн пĕрхĕнтерсе кăларчĕ.

Галокамерăпа массажра пулнă хыççăн Леонтий Андреевич чăн малтан килне çитрĕ. Ваннăйне кĕрсе выртсах çăвăнчĕ. Кирлĕ кун кирлĕ пулĕ-ха тесе пуçтарса пынă хут укçасене кĕсйине пĕтĕрсе чикрĕ. Хула варринчи ювелир лавккине такси тытсах кайрĕ.

— Мана çав тери хитре çĕрĕ кирлĕ, — терĕ хăйĕн патне самантрах çитсе тăнă хĕрарăма.

— Кам валли?

— Хĕр валли.

— Миçере?

— Мĕн миçере?

— Хĕрĕр миçере? Çавна шута илсе суйлаççĕ çĕрĕне, — вĕрентме тивнишĕн клиенчĕ ан кӳрентĕр тесе йăл кулчĕ çулсенчи хĕрарăм.

— Çирĕм саккăрта.

— Туй çĕрри-и е урăх уяв валли?

— Çуралнă кунпа парнелесшĕн.

— Размерĕ мĕнле?

— Пĕлместĕп. Виçмен, ыйтман...

— Ну, мĕнлерех унăн пӳрнисем: хулăн-и, вăрăм-и?

— Пианисткăнни пек черченкĕ.

— Вунулттăмĕш размер юрамалла, — терĕ иккĕленмесĕр сутуçă. Хĕрарăм çапла татăклă пулни Леонтие вăй пачĕ, çирĕм-вăтăр пин тенкĕ тăракан çĕрĕсене васкамасăр пахалама тытăнчĕ.

— Паян шурă ылтăн модăра. Ак çакă сирĕн хĕрĕре çав тери килĕшмелле. Курăр-ха, епле гармони: варринчи симĕс изумруда икĕ енчен виçшер шурă бриллиант çупăрласа тăраççĕ. Ячĕ те пур унăн — Черная Богиня, — мăнаçлăн калать чăнах та хитре çĕрĕ пирки хĕрарăм.

— Сирĕн хĕрĕн куçĕ мĕн тĕслĕ?

— Симĕс куçлă та йăм хура çӳçлĕ.

— Вăт ун валли тенĕ пекех ăсталанă ку çĕрре. Питĕ килĕшӳллĕ, элегантлă пулĕ, унăн характерĕпе те пĕр килсе тăрĕ, — терĕ вышкайсăр хăпартланса сутуçă.

— А, мĕншĕн çапла ятлă? Çĕрĕ хура мар-çке.

— Шăпах çавăнта ĕнтĕ унăн оригиналлăхĕ, капăрлăхăн вăрттăнлăхĕ. Çавăнпах ĕнтĕ вăл хăйĕн патне туртать, илемлĕх тĕнчине илсе кĕрет, — тет хĕрарăм çĕрре хăйĕн кача пӳрни вĕçĕнче тытса, апла та капла çавăра-çавăра кăтартса.

— Туянатăп. Мĕн чухлĕ тăрать?

— Çирĕм çичĕ пин тенкĕ та виççĕр тенкĕ.

Леонтий Андреевич каланă суммăна шутласа пачĕ те хакĕпе те, илемĕпе те селĕм япалана тарăн кĕсйине чикрĕ, — тухса ан ӳктĕр. Унтан Мускав олигархĕсем уçнă моднăй лавккана кĕчĕ. Хула администрацийĕнчи чиновниксем кăмăллакан "Черная кошка" ятлă çутă эрех туянчĕ. Эрменсен коньякĕ чухлех тăракан çурма пылак эрех Леонтие те килĕшет: чун-чĕрене уçăлтарать, ырă ĕçсем тума ырăлантарса ярать. Любăна та чухах пулĕ. Ячĕ тата мĕне тăрать — "Хура кушак"! Кĕленчи йăм хура, этикетки çинчи хура кушак вошше чăнкă. «Юригинально, ослепительно» теççĕ-и-ха кун пек чух вырăссем?..

 

Каçхи вунă сехет тĕлнелле кăритурти ĕçлĕ шав тамалса çитрĕ, кăштăр-кăштăр-кăштăр утни илтĕнми пулчĕ. Леонтий пĕтĕм ĕçме-çимене сĕтел çине кăларчĕ. Панулмипе виноград, кивипе мандарин, шăрттанпа хура вăлча, "История любви" канфетпа «Хура кушак» эрех хăйсене ас тивессе, ырласа каласса кĕтеççĕ. Икĕ хĕрлĕ çурта асамлăха тата та вăйпатаççĕ. Килĕнчен илсе килнĕ темиçе канал тытакан пĕчĕк радио романссем шăрантарать.

Люба хăйĕн сăмахне тытрĕ, кăштăрт çеç кĕрсе тăчĕ.

— Во парать эколог. Кам валли çавăн чухлĕ янтăларăр?.. Çакăнта кам та пулин е дежурнăй врач килсе кĕрсен — ураран ӳкет. Унтан, кайран, сăмах айне тăвать, — тет алăк кутĕнчен иртеймесĕр Люба-Любаша.

— Чăх чĕриллĕ ан пулăр-ха, Любовь Геннадьевна. Сăмах айне тума вĕсене сăлтав тупса памăпăр. Алăка питĕрсе илетпĕр те ак — уççо пулчĕ те, — кĕсйинчен уçă кăларчĕ Леонтий. — Ку палата питĕрĕнекен алăклă иккенне пĕрремĕш кунах асăрханăччĕ эпĕ...

— Çапла, ку палатăна питĕрсех тăраççĕ. Сирĕнни пек вырăнта ĕçлекенсем килмен, сипленекенсем сахал чухне. Ыттисенчен аванрах пӳлĕм шутланать. Краватьсем йывăçран, чĕриклетмеççĕ. Раковина пур. Ключа камран илтĕр?

— Валентина Яковлевнăран. Паян каçхи сменăра вăл, — алăка шăнкăлт питĕрнĕ май çурма сасăпа хуравларĕ Михайлов.

— Унран илнĕ пулсан — юрать. Вăл шарламасть, курнине те курмăш тума пĕлет. Пурнăçĕ вĕрентнĕ ăна — ачана пĕччен пăхса ӳстерме çав тери йывăр вĕт халь. Ĕçсĕр тăрса юлсан — пушшех. Çавăнпа пулă пекех шăпăрт вăл. Ăнланать, пĕлет мĕнле пурăнмаллине, — терĕ хĕр ирĕклĕн, ĕçтешĕ хăйĕнчен аяларах тăнă пек палăртараххăн.

Леонтий ун сăмахĕсене пуçне илмерĕ. Упăшкасăр, пĕчченех ача ӳстерекен хĕрарăмăн статусне ансăртарах курасси, кăтартасси пирĕн обществăн юнĕнче ĕнтĕ вăл.

— Люба, ĕçме-çиме кĕтсе ывăнчĕ пуль, ларар сĕтел тавра, — терĕ Леонтий кăштах хумханса. — Эсĕ кравать çине вырнаç, эпĕ айван пукана утланăп, унăн лĕнчĕрлĕхне лайăхрах пĕлетĕп. Сĕтел-пукана çĕнетмелли пирки администрацире сăмах хускатăп-ха тухсан, тен, сывлăх сыхлавĕн министрĕ патне те кĕрĕп. Юрĕ, халь вакланар мар ун пирки, чаплă эрех тутанса пăхар, — терĕ çунатланса Леонтий, кĕленче пăккине штопăрпа пăк! çеç уçса.

— Мĕнле ятлăскер? Кун пеккине ĕçсе курман, — терĕ хĕр, сĕтел урлă ятне вулас пек пуçне каçăртса.

— "Черная кошка". Хамăрла, чăвашла каласан — "Хура кушак", — терĕ Леонтий. — Ăна Германири Доктор Цензен йăхĕ виç çĕр çул ĕнтĕ кăларать. Çапла çырнă. Аван ĕçĕнет. Сана та килĕшессĕн туйăнать.

Çутă эрех стакансене çутатса тулчĕ.

— Люба, ырă çыннăм, сана çуралнă кунупа саламлатăп. Ырлăх, телей, ăнăçу, ăнтăлу, юрату, лайăх юлташсем сунатăп. Эсĕ питĕ хитре çын. Манса ан кай: хитре çынсем, ырă чунлă çынсем Çĕре, хитре Çĕре, тата та илем кӳме, усал та хура чунлисем сирĕн пеккисене ура хума, çак илеме сăтăр тума килеççĕ. Кун пек çынсем эсĕ утас çула пӳлме нихăçан та хăю ан çитерччĕр. Телей кур, юп кур! — калас тенĕ сăмахĕсене такăнмасăр, шухăшлăн калама мехел çитернĕшĕн Леонтий питĕ савăнчĕ.

— Тавтапуç, ырă та чунлă сăмахсемшĕн, — терĕ Люба. Стакансем чанк! турĕç, эрех кĕлеткесене уçăлтарса анчĕ.

— Çийĕр, Люба, мĕн пуррипе сăйланăр, — терĕ те Леонтий кравать çумĕнчи тумпăчкă патне пычĕ, туртминчен шурă курупка илчĕ. Унăн ăшĕнчен симĕс тĕслĕ пĕчĕк те тăваткал футляр кăларчĕ. Ăна меллĕ уçрĕ, çурта çутинче йăлтăр та ялтăр çиçекен симĕс изумрудлă çĕрĕне Любăна тыттарчĕ.

— Ку — манран парне. Астăватăн ĕнтĕ, сюрприз пирки ирхине каланăччĕ...

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн