Иртнӗ эрнери ҫумӑрлӑ ҫанталӑка пула вырма хӑвӑртлӑхӗ чакнине пӗлтерет республикӑн Ял хуҫалӑх министерстви. Паянхи кун тӗлне пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши культурӑсене хуҫалӑхсем 228,4 пин гектар ҫулса илме ӗлкӗрнӗ, ку вӑл мӗнпур лаптӑкӑн 85,7 проценчӗпе танлашать. Тӗшӗлессе вара 226,9 пин гектар, е 85,1 процент, ҫинчен ҫапса илнӗ.
Вырмана пӗтернисем те пур. Районсенчен ҫак енпе елчӗксем мухтанма пултарни пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Патӑрьелсем 95 процента ҫитнӗ, сӗнтӗрвӑррисем — 92 процента, каҫалсем — 90,4 процента.
Тухӑҫ гектар пуҫне вӑтамран 21,7 центнера ларать. Пысӑк тухӑҫлисен шутӗнче — Вӑрнар районӗ (26,3 центнер), Красноармейскинче — 26 центнер, Етӗрнере — 25,8 центнерӗ Ҫӗмӗрле районӗнче тухӑҫ 17,3 центнера ларать, Улатӑрта — 16,5 центнера.
Ҫанталӑк уяр тӑрсан эрнере вырса пӗтерме шанаҫҫӗ.
«Шупашкар районӗнчи «Туруновский» ЯХПКра ҫак тарана ҫитсе те тырӑ вырма тухман. Комбайнсене арестленӗ. Сӑлтава тӗпчесе уҫӑмлатма вырӑна ҫитрӗмӗр», — тесе хыпарларӗ иртнӗ уйӑх вӗҫӗнче «Хыпар» хаҫат.
Вячеслав Григорьев журналист ӗнентернӗ тӑрӑх, хуҫалӑх ертӳҫи Азиз Бадиров ирех пӑсӑк кӑмӑллӑ пулнӑ, мӑншӗн тесен хир карапне ҫӗрле такам юсавсӑра кӑларнӑ, темиҫе болтне кӑларса кайнӑ. Механизаторсем маларах асӑрхаман пулсан шар ытларах крума пултарнӑ иккен, мӗншӗн тесен ун пек техника арканатчӗ иккен.
Хуҫалӑх ертӳҫи Азиз Бадиров Азербайджанри пӗр ялта ҫитӗннӗ, уй-хире пӗчӗкренех кӑмӑлланӑ-мӗн. Шкул ҫулӗсенче вӑл Чӑваш ҫӗршывӗ ҫинчен пачах та пӗлмен. Каярах, Баку университетӗнче математик пулма хатӗрленекенскер, ҫу кунӗсенче студентсен строительство отрячӗпе Совет Союзӗн тӗрлӗ тӑрӑхӗнче пулнӑ. Ҫавӑн чухне Ҫӗмӗрле районӗн каччипе ҫывӑх туслашнӑ. Пӗр вӑхӑт Ҫурҫӗрте вӑй хунӑ, суту-илӳре те ӗлкӗрнӗ. Усламҫӑ Бакура темиҫе хваттер туянма вӑй ҫитернӗ.
Пӗррехинче Чӑваш Енри юлташӗ ӑна хӑнана чӗннӗ, пӗрле ӗҫлеме сӗннӗ иккен. Кунта Азиз чӑваш хӗрӗпе паллашнӑ, туслӑх юратӑва куҫсан ҫемье ҫавӑрнӑ.
Авӑнӑн 2-мӗшӗ тӗлне Чӑваш Енре 267 пин гектар ҫинчи тыр-пула пухса кӗртнӗ. Ҫав шутра — 93,3 пин гектар тулӑ. Пӗтӗмпе 81% тыр-пула вырнӑ. Кун пирки ЧР Ял хуҫалӑх министерстви пӗлтерет.
Елчӗк районӗнче вырма вӗҫленнӗ. Патӑрьел районӗнче 90 процентне пухса кӗртнӗ. Элӗк тата Шупашкар районӗсем варахрах ӗҫлеҫҫӗ.
Чӑваш Енре пӗтӗмпе 473,6 тонна тырӑ вырнӑ. Вӑрнар, Красноармейски, Етӗрне районӗсенче 1 гектартан тухӑҫ ытларах туса илнӗ. Чи сахалли — Улатӑр, Ҫӗмӗрле районӗсенче.
Уй-хирте ҫӗрулми кӑларас ӗҫ пырать. Хальлӗхе 751 гектар ҫинчи ҫимӗҫе пухса кӗртнӗ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Апакассинчи культура аталанӑвӗн центрӗн пултарулӑх ушкӑнӗсем ял халӑхне юрӑ-ташӑпа савӑнтараҫҫӗ. Нумаях пулмасть «Сывлӑмпи» агитбригада — культура ҫурчӗн директорӗ Алина Максимова, Владимир Парфенов аккомпаниатор, Ирина Константиновӑпа Надежда Филиппова культйӗркелӳҫӗсем тата Алевтина Иванова библиотекарь — А.И.Марков усламҫӑ патӗнче йӗтем ҫинче ӗҫлекенсем патӗнче концертпа пулнӑ.
А.Макаров хуҫалӑхӗ вырмара лайӑх ӗҫлет. Кунта 90 тонна ытла кӗрхи тулӑ пухса кӗртнӗ. Вырмапа пӗрле кӗрхисене те акаҫҫӗ.
Хӗрӳ ӗҫре тӑрӑшакансем чӑваш тата вырӑс юррисене итлесе кӑмӑлӗсене ҫӗкленӗ.
Сӑнсем (10)
Республикӑри ял хуҫалӑх предприятийӗсенче вырма малалла пырать. Ӗҫҫи епле пынине республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев хула тата район пуҫлӑхӗсемпе ирттернӗ видеоконференцире те сӳтсе явнӑ.
Паян вырмана пӗрремӗш хуҫалӑх та пур республикӑра. Патӑрьел районӗнчи «Батыревский» акционерсен хупӑ обществинче пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши культурӑсене вырса пӗтернӗ. Асӑннӑ хуҫалӑх ертӳҫи Петр Ялуков пӗлтернӗ тӑрӑх пӗрчӗллисене 1 пин гектар ытла лаптӑк ҫинче ҫапса тӗшӗленӗ. Вырмана унта ҫурлан 8-мӗшӗнче тухнӑ та виҫӗм кун ӗҫе вӗҫленӗ. Ӗҫе пурӗ виҫӗ «Дон-1500» тата икӗ «Палессе» комбайна явӑҫтарнӑ. Вырмара Геннадий Арланов, Геннадий Ялуков тата Николай Викторов экипажӗсем уйрӑмах хастар ӗҫленӗ. Тухӑҫ гектартан 32 центнер тухнӑ.
Ҫурхи кун ҫулталӑк тӑрантарать тетпӗр те, кӗрхи кун та питӗ яваплӑ. Хальхи вӑхӑтра хуҫалӑхсенче тӗш тырӑ вырассипе ҫине тӑраҫҫӗ.
Паянхи куна илсен, Елчӗк районӗнчи хресченсем пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши культурӑсене ҫурри ытла ҫулса илме ӗлкӗрнӗ. Сӑмах май каласан, ытти районпа танлаштарсан вырма лаптӑкӗ вӗсен — пуринчен пысӑкки, 20,6 пине яхӑн.
Тӗш тырӑна ҫулса илессипе ҫавӑн пекех Шӑмӑршӑ, Ҫӗмӗрле, Патӑрьел тата Комсомольски районӗсем малта пыраҫҫӗ. Вӗсем пурте вырмалли лаптӑкран 30 ытла проценчӗ ҫинчен ҫулса илме ӗлкӗрнӗ. Тӗшӗленӗ лаптӑк тӑрӑх пӑхсан та маларах асӑннӑ районсем малтисен ретӗнче. Хыҫалта хальлӗхе Улатӑр районӗ пырать. Ӗҫе вӑл 11,9 процент кӑна пурнӑҫланӑ.
Республикипе пӗтӗмӗшле илсен, тӗш тырӑна 75,8 пин гектар ҫинче тӗшӗленӗ, ку вӑл 27,3 процент тенине пӗлтерет.
Оперативлӑ кӑтартусем тӑрӑх пӑхсан, тухӑҫ гектар пуҫне вӑтамран 20,4 центнера ларать.
Шупашкар районӗнчи 15 пысӑк ял хуҫалӑх кооперативӗнчен саккӑрӑшӗнче типӗтмелли юсавлӑ комплекссем ҫитмеҫҫӗ. Шупашкар район администрацийӗн ял хуҫалӑх Куйбышев ячӗллӗ колхоз, «Прогресс» акционерсен обществи, «Туруновский» ял хуҫалӑх кооперативӗ, «Туруновская» агрофирма, «Средняя Волга» (чӑв. Вӑта Атӑл) агрофирма, И.Г. Кадыков ячӗллӗ кооператив, «Юрма» агрохолдинг пуҫтарса илнӗ тырра урӑх хуҫалӑхра типӗтеҫҫӗ. Кун пек, паллах, тӑкакӗ те нумай.
Сӑмах май каласан, ӗнерхи кун тӗлне Шупашкар районӗнчи 2637 гектар пухса илнӗ, ку вӑл планпа пӑхнин 89 проценчӗ пулать. Тухӑҫ гектартан 23 центнер тухать.
Вырмапа пӗрлех кӗрхисене акма ҫӗр хатӗрлеҫҫӗ. Пӗтӗмпе 3455 гектар акма палӑртаҫҫӗ.
Йӗпреҫ районӗнче ӗҫҫи епле пыни пирки «Ҫиҫӗм» информаци хучӗ хыпарлать. Эрнере пӗрре тухаканскере ял тӑрӑхӗсенчи информаци хӑмисем ҫине вырнаҫтараҫҫӗ. «Хушма информаци материалӗсем пичетлени, юлашки ҫулсенчи ӗҫ опычӗ кӑтартнӑ тӑрӑх, ӗҫ тухӑҫлӑхне ӳстерет», — тесе ӗнентереҫҫӗ вырӑнтисем. «Ҫиҫӗм» вырма епле пынипе, кӗрхисене акма хатӗрленнипе паллаштарать-мӗн.
Комбайнерсен ӗҫне хӑвӑртлатас тата кӗрхи ҫӗртме сухи сухалакансемпе кӗрхисене акакансене хавхалантарас тесе ял хуҫалӑх предприятийӗсен ӗҫӗпе паллаштаракан цифрӑсене эрнесерен район хаҫатӗнче пичетлеҫҫӗ иккен. Малта пыракан ҫичшер комбайнерпа механизатора кӗркунне хавхалантарӗҫ.
Утӑн 28-мӗшӗ тӗлне илсен, Чӑваш Енре пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши культурӑсене 21,8 пин гектар вырса илнӗ. Пӗлтӗрхи ҫак кун тӗлне 30 пин гектар вырма ӗлкӗрнӗ пулнӑ иккен. Кӑҫалхине илсен, ку вӑл пӗтӗмӗшле вырма лаптӑкӗн 7,8 проценчӗпе танлашать. Тухӑҫ хальлӗхе пӗлтӗрхинчен пӗчӗкрех курӑнать. 2013 ҫулхи утӑн 28-мӗшӗнче гектартан 20,6 центнерпа танлашнӑ пулсан кӑҫал вӑл 19,8 центнер тухать.
Хирте хальхи вӑхӑтра 350 комбайн ӗҫлет. Ку вӑл ӗҫлеме пултаракансен ҫурри иккен. Ҫакна ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Павлов паянхи правительство ларӑвӗнче палӑртнӑ.
Хальлӗхе хуҫалӑхсен 30 проценчӗ вырмана та тухман иккен. Ӗҫлемелӗх вара пур — кӑҫал тӗш тырӑпа пӑрҫа йышшсием 280 пине яхӑн гектар йышӑнаҫҫӗ.
Шупашкарти Гидрометцентр пӗлтернӗ тӑрӑх паян хулара ҫумӑрлӑ ҫанталӑк, +17–+19 ӑшӑ пулмалла. Ҫил ҫурҫӗр енчен 7 м/ҫ хӑмӑртлӑхпа вӗрмелле. Тӳпене пӗлӗтсем карса илӗҫ, ҫавах та вӑхӑт-вӑхӑтӑн хӗвел те пӑхса илӗ.
Ҫавах та ҫумӑр нумай ҫумӗ, пысӑк ҫумӑрсем ытларикунсене килмелле. RP5 портал хыпарланӑ тӑрӑх ун хыҫҫӑн кашни кунах ҫумалла. Ҫил ҫак кунсенче малтан ҫурҫӗр енчен вӗрӗ, кайран — анӑҫ енчен.
Чӑвашра ҫумӑр утӑ уйӑхӗн 6-мӗшӗнчен пуҫласа ҫуман — унтанпа тӑпра самай типме ӗлкӗрнӗ. Хальхи вӑхӑтра вырма пынӑ май, паллах, типӗ ҫанталӑк тӑни ял хуҫалӑх ӗҫченӗсене самай пулӑшу кӳрет.
-6.7 °C