Сайта кӗр | Регистраци | Сайта кӗрсен унпа туллин усӑ курма пулӗ
 -2.7 °C
Ҫӳрен каска якалнӑ, выртакан каска мӑкланнӑ.
[ваттисен сӑмахӗ]
 

Хальтерехри статьясем

А свой народ?

  17.09.2023 11:03 | 5024 хут пӑхнӑ

Как и обещано – последняя статья (пока) – и понятно, что никак нельзя не вспомнить Завещание. В статье Родионова В.Г. «Выявлена ранняя рукописная редакция «Завещания чувашскому народу» приводятся сведения о наличии черновой записи Завещания Яковлева, но ее текст не приводится.

Эта черновая запись храниться в архиве ЧГИГН, еще несколько лет назад мне удалось прочитать ее (но, как рассказывал мне Егоров Н.И.

Малалла...

 

Уникальный инспектор

  01.08.2023 17:14 | 3429 хут пӑхнӑ

В прошлой статье мы рассмотрели не совсем достоверные интерпретации фактов из жизни и деятельности Яковлева.

Вот еще, к примеру, один из самых «любимых» фактов исследователей-яковлеведов – как Ивана Яковлевича лишили должности инспектора чувашских школ. (Сам термин «яковлеведение» по своей непогрешимости смутно напоминает советский «марксизм-ленинизм»).

Вот только несколько примеров описаний этого «гнобления»:

  • Тенюшев И.

Малалла...

 

«Отец» и его стеснительные потомки

  13.06.2023 16:12 | 4480 хут пӑхнӑ

Портреты И.Я. Яковлева в разные годы его жизни

Продолжая предыдущую публикацию, всё-таки хочется еще раз напомнить – конечно интересно, что, оказывается, в 19 веке были дворяне из чувашей, но важно – они не отказались от чувашского языка, признавая его своим родным. (Как они стали дворянами? Agabazar в своих комментариях напутал основательно). Это их – чуваш-дворян личное достоинство и самоуважение. Жаль, что мы не знаем кто они, зато мы хорошо знаем о других знаменитых чувашах 18, 19 веков – Никита Бичурин, Петр Егоров, Спиридон Михайлов и другие.

Малалла...

 

Чувашские праздники в календарях

  18.09.2022 17:54 | 6509 хут пӑхнӑ

Национальные праздники чувашского народа проводятся повсеместно, весьма красочно и содержательно. Кроме региональных и общенародных они бывают семейные и родовые. Много раз видел, когда старые деды, отцы и матери традиционно и чинно проводили дни рождения своих чад, минуты памяти погибших воинов, готовили праздники сурхури, сюварни, мункун, День Победы, День Республики. Не встретил человека, кто считал бы эти обряды никчемными и устаревшими.

Обычно общенародные праздники предварялись этнорелигиозными ритуалами чӳк и чӳклеме, калӑм, освящения и посещения места предков.

Малалла...

 

Ваттисен йӑли паянхи пурнӑҫра

  04.08.2022 13:41 | 3345 хут пӑхнӑ

Ваттисен йӑлине пӑхӑнасси паянхи кун темле кивӗ, ниме тӑман, юрӑхсӑр япала шутланать тесен йӑнӑшмастӑп пуль. Паянхи кун пирӗн пурнӑҫра компьютер-смартфон таврашӗпе тивӗҫлӗ шайра усӑ курма пӗлесси хисепленет, модӑпа тан пыни тата ытти те. Пирӗн мӑн асаттесем пире хӑварнӑ йӑласем вара манӑҫа тухаҫҫӗ.

Ваттисен йӑли

Ваттисен йӑли тенӗ чухне пӗр енчен хамӑр авалхи тӗн пирки калама пулать (тепӗр тесен, йӑла-йӗрке унта самай вырӑн йышӑннӑ), тепӗр енчен вӑл йӑласем нимӗнле тӗнпе те ҫыхӑнмаҫҫӗ.

Малалла...

 

«Хӗҫ тӗк хӗҫ пултӑр, Ҫӗпӗр тӗк – Ҫӗпӗр»

  19.05.2022 14:33 | 3153 хут пӑхнӑ

(180 ҫул каярах Шурча вӑрҫи пулса иртнине аса илсе)

 

2022 ҫулхи ҫу уйӑхӗнче чӑваш хресченӗсем вырӑнти туре-шарана хирӗҫ пӑлхав ҫӗкленӗренпе шӑп та лӑп 180 ҫул ҫитрӗ. 1942 ҫулта, Шурча вӑрҫин ҫавра ҫулӗнче, Чӑваш патшалӑх издательстви тӗрлӗ архивсенче упраннӑ хутсене пуҫтарса «Восстание чувашского крестьянства в 1842 года» ятлӑ кӗнеке кӑларнӑ. Унта кӗнӗ 115 документ 1842 ҫул тӗлнелле чӑвашсем тӳсекен кропостла тата наци пусмӑрӗ тӳсме ҫук вӑйланса ҫитнине лайӑх кӑтартса парать (вӗсенчен хӑшӗ-пӗрне кунта кӗскетсе пичетлетпӗр).

Малалла...

 

Чӑваш ӗҫӗ – сумлӑ ӗҫ

  25.03.2022 12:15 | Улӑштар | Кӑларса пӑрах | 3425 хут пӑхнӑ

Украинӑра мӗн пулса иртнине кура тӗнче тепӗр майлӑ ҫаврӑнса ӳкрӗ. Раҫҫейпе ытти патшалӑхсем хушшинчи ҫыхӑнусем начарланса кайрӗҫ. Вӑрҫӑ сиенлӗхӗ яланах халӑх ҫине ӳкет, ҫавӑн чӑтмалла. Ывӑл-хӗрне ҫара пани ҫеҫ мар, пурлӑх тӗлӗшӗнчен патшалӑха пулӑшасси те халӑхранах.

Хаклӑ йӑхташӑмӑрсем, эпӗ сире ҫакна каласшӑн. Тӑван Ҫӗршывӑмӑршӑн хальхи йывӑр тапхӑрта хамӑр яваплӑха манар мар. Чӑвашӑн чи паха енӗсенчен пӗри вӑл ҫын хуйхи-суйхине чӗрене илсе пулӑшма тӑрӑшасси. Йывӑрлӑха пула Украинӑран куҫса килнӗ кулянуллӑ ҫынсене пулӑшма хал ҫитересчӗ.

Малалла...

 

Мӑнаҫлӑ Пушкин: Пирӗн, чӑвашсен..! Мӗншӗн вӑл ҫапла каланӑ?

  20.01.2022 13:44 | 5568 хут пӑхнӑ

Раҫҫей историйӗн пӗрремӗш обществин пуҫлӑхӗ, историк тата сӑвӑҫӑ Вяземский патне 1824 ҫулхи июнӗн 7-мӗшӗнче, вырӑс сӑмахлӑхӗн хуҫи Пушкин Александр Сергеевич шӑпах ҫапла ҫырнӑ: "Пирӗн, чӑвашсен, критиксем ҫук." Анчах та критика вӑл ҫитменлӗхсем ҫинчен япӑх кӑтартни. Пушкин вахӑтӗнче критиксене юратман.

Пушкин ӗҫӗсене тӗпчекенсем калани тӑрӑх Александр Сергеевич Пушкин чӑваш халӑхӗ ҫинчен Николай Карамзин истори тӗпчевҫинчен пӗрремӗш хут илтнӗ. 1816 ҫулти ҫу вӑхӑтӗнче Карамзин ҫемйи Патша ялӗнче пурӑннӑ.

Малалла...

 

Ийе тата йети

  04.01.2022 12:55 | 3867 хут пӑхнӑ

Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр (ку ӗҫе тахҫантанпах тӑвайманччӗ-ха...). Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).

Мӗн-ха вӑл ийе?..

Ийе чӑмланӑ, тени пур. Ачана пӗччен хӑварсан ийе вӑрлама пултарать, тенӗ тата ӗлӗк. Ийе тенине кашни чӑвашах илтнӗ-ха ӗнтӗ. Акӑ, Н. И. Ашмарин словарӗнче те Ийе пирки виҫӗ страница ҫырнӑ. «Ийе мунчара пурӑнать.

Малалла...

 

Чувашские Боги Асы (Астурри)

  28.12.2021 18:09 | 9531 хут пӑхнӑ

Главный Бог у чувашей Вселенский бог Турӑ (Туръ, Туро). Он тот же, что и Христос, Аллах, Яхве и подобные у других народов и религий. Чуваши не знают как выглядит Турӑ, у него нет внешности, он Великий дух, душа Вселенной.

В божественном пантеоне чувашей Турӑ помогают святые вестники: Кепе (Кебе), Пихампар (Пихамбар), глава всех пирешти (ангелов) Пӳлӗх (Пюлех) и многие менее значимые духи - ийе, которые наполняют всё сущее в Мире. У каждого предмета живого и неживого свой дух.

 

Некоторым особняком стоят чувашские боги Асы (Ас-турри).

Малалла...

 
Страницӑсем: 1, [2], 3, 4, 5, 6, 7, ... 19
Orphus

Баннерсем

Шутлавҫӑсем

0 Хурал кӗтесӗ (чат)

Ҫанталӑк

Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (08.01.2025 03:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 751 - 753 мм, -3 - -5 градус сивӗ пулӗ, ҫил 2-4 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.

Гороскоп

СурӑхВӑкӑрЙӗкӗрешРакАрӑсланХӗрТарасаСкорпионУхӑҫӑТу качакиШывтӑканПулӑсем
Сурӑх: Ку уйӑх пуҫламӑшӗнче харпӑр ӳсӗм тума, хӑюллӑ пуҫарусене пурнӑҫлама пултаратӑр, уйрӑмах – ӗҫлӗ проектсем тӗлӗшпе. Ҫынпа ытларах калаҫӑр, шӑпах ҫӗнӗ паллашусем ҫитес кунсенче мӗн тумаллине кӑтартӗҫ. Шалти ҫураҫулӑха упрас тесен вӑхӑтра канма тӑрӑшӑр, ытлашши ан ывӑнӑр.

Кӑрлач, 08

1905
120
Фёдоров Моисей Фёдорович, литература критикӗ ҫуралнӑ.
1933
92
Скворцов Михаил Иванович, чӑваш чӗлхи тӗпчевҫи ҫуралнӑ.
1962
63
Игнатьев Михаил Васильевич, Чӑваш Енӗн иккӗмӗш президенчӗ ҫуралнӑ.
1974
51
Ефейкин Аким Кузьмич, биологи ӑслӑлӑхӗсен тухтӑрӗ, профессор вилнӗ.
2013
12
Димитриев Василий Димитриевич, паллӑ чӑваш историкӗ ҫут тӗнчерен уйрӑлнӑ.
Пулӑм хуш...Пулӑм хуш...