Гиннесс рекорчӗсен кӗнеки чи ҫӳллӗ ҫын йышне Султан Кесена кӗртнӗ. Вӑл 1982 ҫулта ҫуралнӑ. Унӑн алли те, ури те чи пысӑкки. Султан Турцире пурӑнать.

Султан валли саккаспа чи пысӑк пушмак ҫӗлеттернӗ. Ҫавӑн пекех перчетке, шӑлавар, футболка та саккаспа хатӗрленӗ. Чылайӑшӗ тума универмаргра суйлать, анчах Султанӑн унта кайни усси ҫук. Тӗлӗнмелле те, Султан темиҫе ҫул каялла та ӳснӗ. 2011 ҫулта вӑл 8 фут та 2 дюйм ӳснӗ.

Султан 246,5 сантиметр ҫӳллӗш.

Малалла...

Тӗнчен тӗрлӗ кӗтесӗнче тӗлӗнмелле йывӑҫем ӳсеҫҫӗ иккен.

10. Кӗленче евӗр йывӑҫ Намибире ӳсет. Вӑл Ҫӗр ҫинчи чи хӑрушшисенчен пӗри. Унӑн кӑштах кӑна сӗткенӗ те питӗ наркӑмӑшлӑ. Тахҫан бушменсем ӑна ухӑ вӗҫне сӗрсе усӑ курнӑ. Ята йывӑҫ калӑпӑшне кура панӑ. Вӑл ытларах чухне Намибири пушхирсенче ӳсет. Унӑн чечекӗ кӗрен е шурӑ тӗслӗ.

9. Вована йывӑҫ, унчченхи Секвойя, - АПШри Йосемит наци паркӗнче.

Малалла...

Ҫын алли пымасан пурте юхӑнать ҫав. Ҫав шутра – чулран ҫавӑрнӑ ҫурт-йӗр те. Ҫакӑнта илсе кӑтартнӑ вырӑнсенчен хӑшӗсене ҫут ҫанталӑк стихийӗ, вӑрҫӑ-харҫӑ е техногенлӑ инкек хур тунӑ, теприсем саманапа килӗшсе тӑманнипе манӑҫа тухнӑ.

Ҫӗр ҫинче шыв айне путарнӑ Христос статуйи е Намиби ҫеҫехирӗнчи Колманскоп пек хитре вырӑнсем те пур. Халӗ вӗсем ҫынсене сайра-хутра кӑна илӗртеҫҫӗ. Акӑ, сӑмахран, пӗр арҫын Болгаринчи коммунистсен партийӗн Тӗп комитечӗн ишӗлме пуҫланӑ ҫуртне ӳкерет.

Коммунистсен партийӗ ҫӗршыва тӗрӗслесе тытса пыма пӑрахнӑ хыҫҫӑн ҫурт та кирлӗ мар пулса юлнӑ.

Малалла...

Фан сӑрчӗ – Таджикистанра, Памиро-Алайра, вырнаҫнӑ. Вӑл чылай туриста илӗртет. Ҫавна май вырӑнти халӑхӑн хӑйне евӗр йӑла ҫуралнӑ: туристсене халӑх ташшипе кӗтсе илсе ӑсатса яраҫҫӗ.

Фан сӑртӗнче 5 пин метртан ҫӳллӗрех вырӑнсем те пур. Чи ҫӳлли – Чимтарга (5489), унтан – Бодхона, Чапдара, Пысӑк Ганза, Пӗчӗк Ганза, Замок, Мирали, Энергия.

Таджикри хресченсем сӑнӳкерӗнме питӗ килӗштереҫҫӗ, анчах куншӑн вӗсем канфет, кӗнеке е тумтир ыйтаҫҫӗ.

Малалла...

Ювелир капӑрлӑхӗ илемлисӗр пуҫне сывлӑхшӑн та усӑллӑ пулать иккен.

Ӑсчахсем ятарлӑ датчиклӑ ылтӑн хӑлха ҫакки шухӑшласа кӑларнӑ. Ҫав япала хуҫин сывлӑхне сӑнаса тӑрать. Хатӗре смартфонпа ҫыхӑнтармалла, вӑл кирек епле хӑлха ҫакки валли те юрӑхлӑ.

Датчиксем хӑлха ҫаккин хуҫин хастарлӑхӗн шайне виҫеҫҫӗ, вӑл мӗн чухлӗ калори пӗтернине, чӗре епле ӗҫленине.

«Ӑслӑ» хӑлха ҫакки iOS тата Android никӗсӗллӗ сматрфонсемпе ӗҫлет. Вӗсемпе Bluetooth 4.0 урлӑ пӑралуксӑр меслетпе ҫыхӑнать.

Малалла...

Лаутебеербруннен ятлӑ Швейцарири хуларан инҫех мар вырӑнта Штауббах ятлӑ шыв сикки пур. Асӑннӑ ҫӗршывра вӑл паллӑ вырӑн шутланать.

Шарлак виҫҫӗр метр ҫӳллӗшӗнчен ӳунӗ май миллионшар тумлам тӑвать. Тумлама пула пулса тӑракан тӗтре шарлака ҫавӑн пек ят пама хистенӗ те ӗнтӗ. «Staub» тенине нимӗҫлерен куҫарсан «тусан» пулать.

Ҫӳллӗшпе илсен Штауббах Швейцарире иккӗмӗш вырӑн йышӑн йышӑнать. Ӑна чи ҫӳлли тесе пурӑннӑ-ха.

Малалла...

Чылайӑшӗ ҫурт ҫӗклес е туянас тесе банкран кредит илет те ӑна пурнӑҫ тӑршшӗпех тӳлет. Аслӑ Британири Майкл Бак ҫак ҫула суйламан. Вӑл 240 доллар тӑкакласа… ҫурт лартнӑ.

59 ҫулти фермер хӑйне евӗр «коттедж» ҫӗклесе лартнӑ. Строительство ӗҫӗ 8 уйӑх пынӑ. Тӗлӗнмелле те, ӑна тумашкӑн пӗр инструмент та кирлӗ пулман. Ку технологие кивӗ кӗнекере тупнӑ.

Стенасене тумашкӑн фермер тӑм, хӑйӑр, улӑм, шыв, тӑпра хутӑшӗпе усӑ курнӑ. Тӑрри 300 тӑваткал метр. Ӑна улӑмпа витнӗ. Уйрайне кивӗ коттеджран илнӗ.

Малалла...

Тӗнчере эпир пӗлменни, курманни чылай. «Вилӗм стени» пирки, сӑмахран.

«Вилӗм стени» - аттракцион. Вӑл пысӑк йывӑҫ пичке евӗр. Шалта, стена тӑрӑх, каскадерсем мотоциклпа ҫӳреҫҫӗ. Ҫакнашкал пӗрремӗш мотодром 1911 ҫулта Нью-Йоркра пулнӑ. Вӑл чылай ҫынна илӗртнӗ. Ҫавна май 1915 ҫул тӗлне АПШра куҫса ҫӳрекен кунашкал темиҫе мотодром пулнӑ. 1930 ҫул тӗлне вӗсен йышӗ 100-тен те иртнӗ.

Мотодром диаметрӗ – 6 метртан пуҫласа 11 метр таран. Куракансем мотоциклсене ҫӳлтен сӑнаҫҫӗ. Каскадерсем пысӑк хӑвӑртлӑхпа стена тӑрӑх пыраҫҫӗ.

Малалла...

Польшӑри Грыфино хулинчен инҫех мар кукӑр вӑрман шыраса тупма пулать. Ӑна теприсем «ӳсӗр вӑрман» та теҫҫӗ.

Кукӑр вӑрманта 400 яхӑн хыр ӳсет. Чи интересли – йывӑҫем ҫурҫӗр енне самаях авӑнса ӳсеҫҫӗ. Ҫавӑнпа ӑна ҫапла ят панӑ та. Вӑрмана 1930-мӗш ҫулсенче лартнӑ.

Йывӑҫем мӗншӗн кукӑр ӳснине никам та ӑнлантараймасть. Пӗр теори ӗнентернӗ тӑрӑх, вӑйлӑ ҫил вӗрнӗ те йывӑҫем пӗр еннелле авӑннӑ. Тепӗр теорипе килӗшӳллӗн, пӗр селекционер вӑрманта ҫухалса каяс мар тесе хырсене ҫурҫӗр енннелле авса лартнӑ.

Малалла...

Ӳнерҫӗсем нумай ӗҫлесе илеҫҫӗ-и? Тӗнчери чи пуян ӳнерҫӗсемпе паллашма сӗнетпӗр.

Маркиз Льюис.

Ӑна Ретна тесе те чӗнеҫҫӗ. Вӑл Лос-Анджелесра пурӑнать, вӑл – урамри ӳнерҫӗ. Маркиз – пултаруллӑ ҫамрӑк. Унӑн картинисем 10000 доллартан кая мар тӑраҫҫӗ. Вӑл 33 ҫулта кӑна-ха. Анчах унпа Forbes ҫыхӑнса ӗҫлет. Ун пирки халӑх 2010 ҫулта пӗлнӗ. Вӑл Нью-Йоркри мода эрнинче курӑннӑ. Ретна хӑйӗн ӗҫӗсенче иероглифсемпе, калиграфипе усӑ курать. Ӳнерҫӗ 5 000 000 доллар ӗҫлесе илнӗ.

Тьерр Гетта.

Малалла...