Тӗнче тетелӗнче ҫӗнӗ хыпарсене тишкернӗ май пӗри куҫ умне пулчӗ: «Шупашкарти тӗп чӑрӑша Авито сайтра сутаҫҫӗ». Ку чӑнах та мана кӑсӑклантарса ячӗ. Ҫав чӑрӑш пирки юлташсемпе унчченех калаҫнӑччӗ…

Тӳлевсӗр пӗлтерӳсен сайтӗнче Республика тӳремӗнче ларнӑ елкӑна 6,5 миллион тенкӗпе сутассине палӑртнӑ. «7 миллион тенкӗпе илнӗ, 6,5-пе сутатӑп. Тепӗр ҫул ҫӗннине, хаклӑраххине, туянас тетпӗр, ҫавӑнпа кирлӗ мар», — тенӗ унта. Телефон номерне те кӑтартнӑ, анчах вӑл йӑнӑш. Хула администрацийӗ ку пӗлтерӗве ҫырман-мӗн. Такам, ахӑртнех, ҫапла шӳтлес тенӗ.

Хыпара сӳтсе явакан сахал мар тупӑннӑ. Пурте тенӗ пекех чӑрӑш хаклине, вӑл илемлех маррине палӑртнӑ. «Пире бюджетниксене укҫа парса татман. Хӑйсем 7 миллион тенкӗпе чӑрӑш туянса лараҫҫӗ», — тенӗ пӗри. «Ҫак конус евӗр япала симӗс пулнипе ҫеҫ чӑрӑша аса илтерет», — тенӗ тепри.

Тӗрӗссипе, тӗп чӑрӑш, 25 метр ҫӳллӗшскер, 7 миллион тенкӗ тӑнине пӗлсен хам та тӗлӗннӗччӗ. Апла вӑл ҫав тери хитре тесе шухӑшланӑччӗ. Анчах куртӑм та — кайса ӳкмеллех нимӗнле илем те ҫук. Хамӑн шухӑша палӑртам: ӑна мӗнлерех хитрелетни те кӑмӑла каймарӗ.

Малалла...

Дмитрий Хайбуллин тунӑ сӑн

Ҫӗнӗ Шупашкарта паян ҫынсем мӗн асӑрханине пӗлетӗр-и? Нихӑҫан та шухӑшламан-туман ҫӗртен иртен-ҫӳрен упа курнӑ. Хулана ӑҫтан килнӗ вӑл?

Упана ӳкернӗ сӑна Дмитрий Хайбуллин «Про Город» хаҫата ярса панӑ. Ку ирхи 10 сехетре пулнӑ. Упа «Химик» культура ҫурчӗ ҫывӑхӗнче уҫӑлса ҫӳренӗ.

Кӗҫех вӑл ӑҫтан тупӑнни те паллӑ пулнӑ. Хулана Пензӑран цирк килнӗ-мӗн. Цирк ӗҫченӗсем ӑнлантарнӑ тӑрӑх, упа хӑрушлӑх кӑларса тӑратман. Цирк паянах ҫула тухнӑ.

«Про Город» хаҫат тунӑ сӑн

Шупашкарта пурӑнакан Уткинсен 10-мӗш ача ҫуралнӑ. Амӑшӗпе ывӑлне кӑрлачӑн 4-мӗшӗнче пульницӑран киле янӑ.

Уткинсем 10-мӗш ачине Вениамин ят хунӑ. Асли Лида 13-ре. Унтан Вера, Дарья, Степа, Иван, Руфина, Семен, Валя, Павел ҫуралнӑ. Пурте ырӑ чунлӑ вӗсем, ҫынпа хутшӑнма юратаҫҫӗ.

Уткинсем пӗрлешсенех пысӑк ҫемье пирки ӗмӗтленнӗ. Вӗсем иккӗшӗ нумай ачаллӑ ҫемьере ӳснӗ. Малтанах тӑватӑ ача ҫуратса ӳстерме палӑртнӑ мӑшӑр. Анчах каярахпа ӑнланнӑ: ачасем кил-ҫурта хаваслӑх парнелеҫҫӗ.

Уткинсем килтех ача пахчи йӗркеленӗ. Халӗ Аннӑпа Дмитрий ачисене пӑхнӑшӑн шалу илеҫҫӗ. Вӗсем воспитатель тивӗҫне пурнӑҫлаҫҫӗ-ҫке-ха. Апат-ҫимӗҫ валли те патшалӑх укҫа парать.

Ҫемье чиркӗве ҫӳрет. Юлташӗсемпе ҫемйипех каяҫҫӗ унта. Вӗсен 9-шер ача. Уткинсен 5 ача пулнӑ чухнех вӗсене патшалӑх икӗ яруслӑ, 6 пӳлӗмлӗ хваттер панӑ.

Уткинсем кунпа ҫеҫ ҫырлахасшӑн мар. Турӑ парсан 11-шне те ҫуратӗҫ вӗсем.

Паян каҫхине, ӗҫрен килнӗ чух, хам пурӑнакан Кӳкеҫ поселокӗпе утнӑ чух урамра тӑватӑ арҫын ачана куртӑм. Вӗсем савӑннине курса хам та ачалла савӑнтӑм.

Ачасене ҫулта-йӗрте час-часах асӑрхама тивет-ха. Ирпе — вӗсем шкула васканине, каҫхине — тӗрлӗ секцинчен (ултӑ сехетсенче ӗҫрен таврӑнатӑп та, вӑл вӑхӑтра секцинчен килеҫҫӗ пуль тесе шухӑшлатӑп) таврӑннине. Анчах урамри кӗрт ӑшӗнче ашакансене юлашки хутчен хӑҫан курнине те манса кайнӑччӗ. Паян, ӗҫрен таврӑннӑ чухне, Советски урамри ҫуртсен умӗнчи юр купи ҫинче тӑватӑ арҫын ача ашнине куртӑм. Хӑйсем пӗр 9–12 ҫулсенчисем пуль. Курткисемпе шӑлаварӗсем, алсишӗсем шап-шурӑ хӑйсен. Шӑлаварпах ярӑнса анаҫҫӗ вӗсем ҫӳллех мар сӑртран.

Мана пуринчен ытла хӗпӗрттерни — ҫав ачасен питӗнчи иксӗлми савӑнӑҫӗ. Вӗсем чунтан хавасланнине кура хам та пӗчӗк ачалла савӑнтӑм. Анчах чуна пӗр япала канӑҫсӑрлантарчӗ. Пӑрланса ларнӑ ҫипуҫпа киле пырса кӗрсен ашшӗ-амӑшӗ ан вӑрҫтӑрах ӗнтӗ вӗсене.

Ачасем урама тухманни пирки аслисем пӑшӑрханса калаҫнине илтме тивет-ха. Чӑн та, пӗчӗкренех паян ачамӑрсем планшетсемпе телефонсене хӑнӑхаҫҫӗ, компьютертан хӑпмаҫҫӗ.

Малалла...

Чӑваш халӑх поэчӗн Петӗр Хусанкайӑн ҫуралнӑ кунне чӑваш хастарӗсемпе палӑртасси йӑлана кӗрсе пырать. Паян та Богдан Хмельницкий урамӗнче вырнаҫнӑ хула ҫӑвинче халӑх сахал мар пухӑнчӗ. Ӑшах мар ҫанталӑка пӑхмасӑр шкул ачисем те пырса сӑвӑ чӑвашла вуласа пачӗҫ.

Чи малтанах мероприятие йӗркелекен «Самант» журналӑн редакторӗ Владимир Степанов (вӑл нумай пулмасть Никольский ячӗллӗ премие тивӗҫрӗ) ытти ҫулсемпе танлаштарса кӑтартрӗ — хӑҫан мӗнле ҫанталӑк пулнӑ, миҫен хутшӑннӑ. Ун хыҫҫӑн паллӑ сӑвӑҫа асӑнчӗҫ, унӑн сӑввисене вуларӗҫ. Мероприятие хутшӑннӑ Атнер Хусанкайӑн мӑшӑрӗ те Гажидма Домбаевна пӗр сӑвӑ вуласа пачӗ — поэтӑн вырӑсла куҫарнине.

Часах шкул ачисем те ҫитрӗҫ. Вӗрентекенӗсӗр килнӗ пулин те 6-мӗш класс хӗрачисемпе арҫын ачисем поэтӑн кун-ҫулӗпе паллаштарчӗҫ, темиҫе сӑввине вуласа пачӗҫ.

Мероприяти пӗрле сӑн ӳкерӗннипе вӗҫленчӗ.

Шупашкарти «Водоканал» акционерсен уҫӑ обществи шывсӑр хӑварассипе хӑратать. Вӑл кама тата хӑҫан «типӗ тыттарассине» те палӑртнӑ.

Шывпа тивӗҫтерекен предприяти ҫут ҫанталӑкӑн ҫак ырлӑхӗсӗр пули-пулми ҫыннах хӑвармӗ. Хӑйӗн умӗнче пысӑк парӑма кӗрсе кайнисенчен хӑшӗсене.

Теприсен, ав, парӑмӗ миллиона та ҫывхарать, икӗ миллионтан иртнӗ предприяти те пур.

Текстильщиксен урамӗнчи «Юта» общество иртнӗ ҫулхи чӳк тата раштав уйӑхӗсенчи парӑмӗ — 9 291,21 тенкӗ. Ӑна кӑрлачӑн 25-мӗшенче шывсӑр лартӗҫ. Париж Коммуни урамӗнчи Иванова Алевтина Васильевна парӑмӗ те «Ютӑран» кая мар - 9 268,76 тенкӗ. Вӑл та кӑрлачӑн 25-мӗшӗнче шывсӑр ларӗ.

Евгений Сорокин, Александр Дельман, Руслан Борисов, Людмила Эльгер уйрӑм усламҫӑсем те парӑма аванах пухса тултарнӑ. Вӗсен те пӗр кун шывсӑр ларма тивӗ. Амазарян Альберт Арзуманович, Кузьмина Людмила Фирсовна, Григорьев Виталий Петрович ятлӑ ҫынсем те ҫак списока лекнӗ, «Ингури», «Стройстекло плюс» обществӑсем те.

Шупашкарти агрегат савучӗн парӑмӗ вара — 2 826 606,23 тенкӗ. Ӑна кӑрлачӑн 27-мӗшӗнче шывсӑр хӑварӗҫ.

Шупашкарти 5-мӗш шкулта 2-мӗш класра вӗренекен ачасем хаҫат каларнӑ. Вӑл «Юный путинец» (чӑв. «Ҫамрӑк путинҫӑ») ятлӑ.

2-мӗш «б» класра ӑс пухакансем шкута тата ун тулашӗнче пулса иртнисене ҫырса кӑтартмашкӑн шутланӑ. Заметкӑсене хӑйсемех шӑрҫалаҫҫӗ. Ҫапла хаҫат кӑларас шухӑш ҫуралнӑ.

Кӑларӑма 5-мӗш гимназире 11-мӗш класра вӗренекен Екатерина Кузовихина ертсе пырать. Хаҫатра класри, шкулти тата хулари пулӑмсем пирки ҫырса кӑтартаҫҫӗ. Ачасем репортажсем, статьясем, хыпарсем ҫыраҫҫӗ. Хаҫат шӑпӑрлансене пурнӑҫ пирки интереслӗ каласа кӑтартма хӑнӑхтарӗ.

Кӑрлач уйӑхӗн 20-мӗшӗнче каҫхине Шупашкарти Мускав кӗперӗ ҫинче автобус чутах аялалла чӑмман. Шалта пассажирсем пулнӑ.

Автобус юпана пырса тӑрӑннӑран ҫеҫ вӑл ҫырманалла чӑмман ахӑртнех. Пӑтӑрмаха куракансем ҫапла пӗлтернӗ. Пассажирсем каланӑ тӑрӑх, водитель хӑйӗнчен мӗн килнине йӑлтах тунӑ.

Пӑтӑрмах пулсан васкавлӑ медпулӑшу часах килнӗ. Анчах, телее, пассажирсене пулӑшу кирлех пулман — аманман вӗсем.

Мускав кӗперӗ патӗнче пралуксем сиенленнӗрен троллейбуссем ҫӳреймен. Анчах вӑраха тӑсӑлман вӑл, 20 минутран электричество панӑ та транспорт вырӑнтан хускалнӑ.

Паян Шупашкарта эрнесерен иртекен йӑлана кӗнӗ пӗтӗм хулари планеркӑра коммуналлӑ хуҫалӑхсен ӗҫ-хӗлне те сӳтсе явнӑ. Ун валли вара сӑлтавӗ ҫак кунсенчи тата иртнӗ эрнери вӑйлӑ ҫил-тӑмана пула урамсенче хӳсе лартнине коммуналлӑ службӑсем епле тасатнине хакланӑ.

Канашлура каланӑ тӑрӑх, дворниксем ҫитменни палӑрнӑ. Ҫул-йӗре тасатакансемпе картишӗнчисене тирпейлекенсем пӗр-пӗринпе ҫураҫуллӑн ӗҫлеменни те палӑрнӑ: картишӗнчи юра пуҫтаракансем ӑна ҫул ҫине кӑларса пӑрахнӑ.

Управляющи компанисем пирки хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков хытах асӑрхаттарса хӑварнӑ. Юра вӑхӑтра тасатса тӑманнисене лицензисӗр хӑварасси таранах каланӑ вӑл. Управляющи компанисемсӗр пуҫне суту-илӳ предприятийӗсемпе организацисем те хӑйсен территорийӗсене тасатмаҫҫӗ-мӗн. Ун пеккисене сити-менеджер штарфламалла тесе шухӑшлать.

Шупашкарта «Экспресс-кинемейсем» социаллӑ проект старт илнӗ. Халӗ ватӑ ҫынсене киле ача пӑхма чӗнме пулать.

Проект Шупашкар хулинчи халӑха социаллӑ пулӑшу паракан комплекслӑ центрта пурнӑҫланать. Проектра палӑртнӑ тӑрӑх, хӗрарӑм нимеҫӗсем (волонтерсем) ҫемьесене ачасене пӑхма пулӑшаҫҫӗ.

Унта хутшӑнакан волонтерсене тест витӗр кӑларнӑ. Ҫапла вӗсенчен кашнинех ачана шанса пама юрать.

Тӗплӗнрех кун пирки 51-27-80, 53-42-94 номерсемпе шӑнкӑравласа пӗлме пулать.