Республика шайӗнче тухса тӑракан обществӑпа политика хаҫачӗсенчен пӗри, «Советская Чувашия», паян пӗр ӗмӗрхи юбилейне паллӑ тунӑ. Сумлӑн, тивӗҫлипе. К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн ҫутӑ та илемлӗ залне пуҫтарӑнса.
Юбилея халь ӗҫлекенсене ҫеҫ мар, унччен ҫав тытӑмра тӑрӑшнисене, хаҫата вулакансемпе тӳре-шарана пуҫтарнӑ. Сцена ҫине тухса калаҫнисем хаҫата ырланӑ, унӑн пӗлтерӗшне пысӑка хурса хакланине палӑртнӑ.
Самана таппипе тан пыма хӑтланса хаҫат ята пӗрре ҫеҫ мар ылмаштарнӑ. Африкан Соловьев редактор вӑхӑтӗнче вӑл «Газета, с которой советуются» слоган тупса идеологи сӗмӗнчен пӑрӑннӑ та бреэнда ҫаврӑннӑ «Советская Чувашия» ятпах юлма пултарнӑ. Паян кӑларӑм слоганӗ — «Газета на все времена».
Ҫи-пуҫа кура кӗтсе илеҫҫӗ тетпӗр-ха, ҫапах та чи кирли — тӗшши. Пичет кӑларӑмӗ вулаканшӑн чун апачӗ пулсан ӑна ҫын алӑран ямӗ. Ҫавна суннӑ та уява пуҫтарӑннисем.
Ака уйӑхӗн 6-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан Ирина Герасимова 100 ҫул тултарнӑ. Сумлӑ юбилейпа ӑна тӳре-шара та саламланӑ.
Ирина Алексеевна ҫулӗсене кура мар: вӑл хӑнасене хӑйех кӗтсе илнӗ. Ун патне РФ Президенчӗ Владимир Путин янӑ саламлӑ ҫыру та килнӗ. Ватӑскер юбилей мӗнле иртесси пирки пӑшӑрханнӑ. Хӑнасем килсен вара «Лар, аннеҫӗм, юнашар» юрра шӑрантарма ыйтнӑ, чӑтса тӑрайман — хӑй те ташлама тухнӑ.
Ирина Алексеевнӑн пӗрремӗш упӑшки Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче вилнӗ. Унтан вӑл Алексадр Казакова тӗл пулнӑ. Анчах вӗсем ҫырӑнмасӑр пурӑннӑ. Хӗрарӑм 7 ача ҫуратнӑ. Пӗрремӗш упӑшкинче — иккӗ, иккӗмӗшӗнчен — пиллӗк. Шел те, вӗсенчен пиллӗкӗшӗ халӗ пурӑнмасть ӗнтӗ.
Ирина Герасимова халӗ 14 мӑнукпа, вӗсен 20 ачипе, кӗҫӗн мӑнукӗсен 9 ачипе савӑнса пурӑнать. Хӗрлӗ Чутай районӗнче ҫуралнӑ Ирина Алексеевна хӑйӗн ӗмӗрӗнче пӗрре ҫеҫ чирлесе курнӑ.
Ӗнер, пуш уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче чӑваш поэзийӗн улӑпӗ, Чӑваш АССРӗн К.В. Иванов ячӗллӗ патшалӑх преми лауреачӗ (1967), Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш комсомол премийӗн лауреачӗ (1969), СССР писателӗсен Союзӗн пайташӗ (1934) П. П. Хусанкай ҫуралнӑранпа 110 ҫул ҫитнине халалланӑ «Петӗр Хусанкайӑн пултарулӑх эткерӗ» ятпа пӗтӗм тӗнчери ӑслӑлӑхпа ӗҫлӗх конференцийӗ иртнӗ.
ЧППУн сайтӗнче ҫырнӑ тӑрӑх, конференци ӗҫне И.Я. Яковлев ячӗллӗ ЧППУн ректорӗн тивӗҫне пурнӑҫлакан Владимир Иванов профессор П. Хусанкайӑн чӑваш культурипе литературинчи тӳпи вышкайсӑр пысӑк пулнине, унӑн ӗҫӗ-хӗлӗ пуриншӗн тӗслӗх пулса тӑнине палӑртнӑ.
Ҫавра сӗтеле Чӑваш Республикин вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министрӗ Юрий Исаев, ЧР культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министрӗ Константин Яковлев та хутшӑннӑ.
Британи академийӗн профессорӗ Питер Франс, Туркменистанри ӑслӑлӑх академийӗн академикӗ, филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ Соегов Мурадгелди профессор видео саламсем янӑ.
П. Хусанкай поэзийӗнчи Ҫеҫпӗл Мишшин традицийӗсем пирки филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ, И.
Ӗнер, пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче «И собаки лают по-чувашски» (чӑв. Йытӑсем те чӑвашла вӗреҫҫӗ) курав уҫӑлнӑ. Сатира графикипе кӗнеке иллюстрацийӗсен куравне Виталий Емельянов (1937–1982) ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Кулӑшла та ҫивӗч ӳкерчӗксене курассишӗн иртнӗ ӗмӗрӗн 60–70-мӗш ҫулӗсенче пиншер ҫын «Капкӑн» журнал ҫырӑнса илнӗ тесе палӑртнӑ музей сайтӗнчи хыпарта.
Виталий Емельянов хутпа тата кӑранташпа нихӑҫан та ҫӳремен-мӗн. Унӑн вичкӗн куҫӗ хӑйех йӑлтах асра хӑварнӑ. Унӑн сатирӑлла ӳкерчӗкӗсенчи сӑнсем йӑлтах чӑвашла тенине илтме пулать. Чуна парса ӗҫлекен художника Чӑваш кӗнеке издательствинче те, «Капкӑнта» та, Ӳнер пуххинче те юратнӑ. Сатирик пулин те кӑмӑлӗ ырӑ пулнӑ-мӗн.
Александрпа Нина Пчеловсем пӗрле 70 ҫул пурӑнаҫҫӗ. Александр Дмитриевич Ленинграда блокадӑран кӑларнӑ, Нина Андреевна — тыл ӗҫченӗ. Мӑшӑра ял-йыш хисеплет.
Александр Дмитриевич фронта 18 ҫулта тухса кайнӑ. Вӑл Ленинград ҫывӑхне лекнӗ. Ветеран хӑрушӑ ҫав вӑхӑта халӗ те манаймасть. Ун чухне кашни салтака 300 грамм ҫӑкӑр лекнӗ. Вӑл вӑрҫӑра аманнӑ, госпитальте сипленнӗ.
Нина Андреевна кӳршӗ ялта ӳснӗ. Вӑл вӑрҫӑ пуҫланнӑ ҫул 7-мӗш класс пӗтернӗ. Йывӑр тапхӑрта вӑл ыттисемпе тан ӗҫленӗ. Унтан Улатӑр районӗнче вӑрман каснӑ, окоп чавнӑ. Кайран вӑл Свердловска вӑрман касакансен савутне кайнӑ. Киле 1945 ҫулта ҫеҫ таврӑннӑ.
Пчеловсем 1947 ҫулта пӗрлешнӗ. Мӑшӑр 5 ача ҫуратса ӳстернӗ. Халӗ мӑнукӗсемпе, вӗсен ачисемпе савӑнса пурӑнаҫҫӗ.
Пуш уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Чӑваш наци вулавӑшӗнче «Сӑмах ӑсти — Порфирий Афанасьев» литературӑпа поэзи каҫӗ иртӗ. Ӑна Чӑваш халӑх поэчӗ 75 ҫул тултарнине халаллӗҫ.
Порфирий Афанасьев Тутарстанри Ҫӗнӗ Йӗлмел ялӗнче ҫуралнӑ. Хусанти патшалӑх педагогика институтӗнче, Мускаври Партин аслӑ шкулӗнче вӗреннӗ. Ӗҫе вӑл Хусанта тухса тӑракан «Хӗрлӗ ялав» хаҫатри литература ӗҫченӗнчен пуҫланӑ.
Тӗрлӗ ҫулта Порфирий Афанасьевӑн «Хуркайӑк ҫулӗ», «Хӗвел хапхи», «Ҫарӑмсан кӗввисем», «Тав», «Корни», «Родники под Ильмами», «Пурӑнатӑп Атӑл хӗрринче», «Юрату ҫӗршывӗ», «Каҫхи кӑвайт» кӗнекисем, «Писатели Чувашии» библиографилле справочникӗ тата ытти кун ҫути курнӑ.
Поэт тӑлмачӑ евӗр те нумай ӗҫленӗ. В. Шекспирӑн, М. Шолоховӑн, Ф. Достоевскин, Л. Леоновӑн, В. Распутинӑн тата ытти нумай ҫыравҫӑн ӗҫне чӑвашла куҫарнӑ. Унӑн хайлавӗсене те тӗрлӗ чӗлхене куҫарнӑ.
Канаш хулинче тӗпленнӗ Салдаевсем нумай-нумай ҫул пӗрле пурӑнаҫҫӗ. Вӗсем ҫак кунсенче «тимӗр» туя паллӑ тунӑ.
Виктор Афанасьевичпа Зинаида Степановна 65 ҫул каялла пӗрлешнӗ. Мӑшӑр виҫӗ ача ҫуратнӑ, вӗсене пурнӑҫ ҫулӗ ҫине тӑратнӑ. Халӗ Виктор Афанасьевичпа Зинаида Степановна 4 мӑнукне, вӗсен 6 ачине пӑхма пулӑшаҫҫӗ.
Салдаевсем — тыл ӗҫченӗсем. Вӗсем иккӗшӗ «Ӗҫ ветеранӗ» ята тивӗҫнӗ. Мӑшӑр «тимӗр» туя паллӑ тунӑ май йӑлана пӑсман — Канашри Хисеплӗ юбилярсен кӗнекине алӑ пуснӑ.
Канаш хулинче тӗпленнӗ Салдаевсем нумай-нумай ҫул пӗрле пурӑнаҫҫӗ. Вӗсем ҫак кунсенче «тимӗр» туя паллӑ тунӑ.
Виктор Афанасьевичпа Зинаида Степановна 65 ҫул каялла пӗрлешнӗ. Мӑшӑр виҫӗ ача ҫуратнӑ, вӗсене пурнӑҫ ҫулӗ ҫине тӑратнӑ. Халӗ Виктор Афанасьевичпа Зинаида Степановна 4 мӑнукне, вӗсен 6 ачине пӑхма пулӑшаҫҫӗ.
Салдаевсем — тыл ӗҫченӗсем. Вӗсем иккӗшӗ «Ӗҫ ветеранӗ» ята тивӗҫнӗ. Мӑшӑр «тимӗр» туя паллӑ тунӑ май йӑлана пӑсман — Канашри Хисеплӗ юбилярсен кӗнекине алӑ пуснӑ.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн артистки Раиса Полякова ӗнер 65 ҫул тултарнӑ. Красноярск крайӗнче ҫуралнӑскерӗн вӑл виҫҫӗре чухнех ашшӗ-амӑшӗ тӑван тӑрӑха, Чӑваш Ене, куҫса килнӗ, Канашра тӗпленнӗ.
Раиса Полякова театр сцени ҫинче 80 ытла сӑнар калӑпланӑ. Тӗрлӗ репертуарти рольсем лекнӗ ӑна: классикӑлла хайлавсенчисем те, хальхи вӑхӑтри драматургсен ӗҫӗсем те. «Куракана питӗ юрататӑп», — тесе калать иккен артистка. Пӗчӗк куракан-и вӑл, пысӑкки-и — пуриншӗн те чунтан пӗр пек вылянӑ.
1996 ҫултанпа вӑл театрта литературӑпа драматурги пайне ертсе пырать. Спектакльсене синхрон мелӗпе вырӑсла вӑл куҫарать. Ҫав вӑхӑтрах тепӗр чухне сцена ҫине те тухать, юратнӑ кураканӗ валли тӗрлӗ сӑнара калӑплать.
Шупашкар районӗнчи «Бичурин тата хальхи самана» музейра паян Вячеслав Эткерӗн черетлӗ куравӗ уҫӑлчӗ. «Йывӑҫсем тата ҫынсем» ят панӑскере ӳнерҫӗ 55 ҫул тултарнӑ ятпа йӗркеленӗ.
Курава уҫнӑ ятпа тӗрлӗ тӳре-шара Слава Эткере саламларӗ, тӗрлӗ хисеп хучӗсемпе чысларӗ. Вӗсен шутӗнче культура министрӗн ҫумӗ Вячеслав Оринов та пулчӗ.
Кӳкеҫри «Бичурин тата хальхи самана» музей кашни кун 9 сехетрен пуҫласа 17 сехетчен ӗҫлет. Канмалли кунсенче — 15 сехетчен.
Вячеслав Эткер (чӑн ячӗ Андреев Вячеслав Анатольевич) Шупашкар районӗнчи Тимой ялӗнче 1962 ҫулхи пуш уйӑхӗн 3-мӗшӗнче ҫуралнӑ. 1963 ҫулта кил-йышӗ Ишлее куҫнӑ. 1989 ҫулта педагогика институчӗн ӳнерпе графика факультетӗнче аслӑ пӗлӳ илнӗ. Унӑн ӗҫӗсем ҫӗршывӑн анлӑ кӗтесӗсенче кӑна мар, тулашӗнче те упранаҫҫӗ. Вӑл ӑсталанӑ юпасене Алтай тӑрӑхӗнчен пуҫласа Кавказ тӑрӑхӗ таранах вырнаҫтарнӑ.
+8.3 °C