Шупашкарта пурӑннӑ 51 ҫулти арҫын ҫухални пирки право органӗсене хыпарлакансем пулнӑ. Ҫав ӗҫе тӗпченӗ май йӗрке хуралҫисем вӑл хӑй ирӗкӗпе таҫта тухса кайман тесе тӗшмӗртнӗ. Ӗҫе тӗпченӗ май ӑна вӗлерме пултарнӑ текен версие тишкерме пуҫланӑ.
РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн тӗпчевҫисем шухӑшланӑ тӑрӑх, ҫур ӗмӗр урлӑ каҫнӑ арҫын пӗлтӗрхи ҫӗртме уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Шупашкарти Хӗвелтухӑҫ поселокри кафере хӑналаннӑ. Унпа пӗрле пӗр сӗтел хушшинче 24-ри ҫамрӑк та пулнӑ. Малтан бокспа аппаланнӑскер хӑйӗнчен ик хут аслӑрах этемпе чиперех эрех ӗҫсе ларнӑ-ха. Кайран пӗлӗшӗн дача ҫурчӗ патне утнӑ чух тавлашмалли тупӑннӑ. Ҫамрӑкки аслине пуҫӗнчен темиҫе хутчен кӗрӗслеттернӗ. Лешӗ часах тӑн та ҫухатнӑ. Бокс ӑсти арҫынна килне ҫитерсе хӑварма шухӑшланӑ. Унта хайхи тӑна кӗнӗ те ҫапнишӗн ӳпкелеме тытӑннӑ. Ҫамрӑкки каллех чышкӑласа пӗтернӗ. Кӗҫех арҫын ӗмӗрлӗхе куҫне хупнӑ. Тепӗр талӑкран 24-ри ҫамрӑк вилене миххе ярса ҫывӑхри пӗчӗк вӑрмана йӑтса кайнӑ. Унта шӑтӑк алтса чике хунӑ. Йӗр ҫухатас тесе ҫиелтен кӑвайт чӗртсе ҫунтарнӑ.
Тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенче чӑваш чӗлхипе чӑвашлӑх ыйтӑвне хускатнине час-часах асӑрхама пулать. «Контактра» халӑх ушкӑнӗнчи «Эсӗ — ман хӗвелӗм, эсӗ — ман тӗнче» пабликра та чӑваш чӗлхи пирки сӑмах пуҫарнӑ.
«Паян ҫамрӑк ашшӗ-амӑшӗсенчен нумайӑшӗ пепкисене вырӑсла калаҫса ӳстерет. Мӗн сӑлтавпа-ши? Ахӑртнех, тӗпренчӗкӗсене чӑваш чӗлхи кулленхи пурнӑҫра кирлӗ пулмасть, вырӑсла калаҫни вара пур алӑка та яри уҫать тесе шутланӑран ҫапла хӑтланаҫҫӗ», — тесе ҫырнӑ унта.
«Манӑн тете, Шупашкарта пурӑнать пулин те, икӗ ывӑлне чӑвашла калаҫса ӳстерет. «Ашшӗн чӗлхине пӗлмен ачасем ашшӗне чӑнласах хисеплеме пултараҫҫӗ-и вара?» — тет вӑл пӗр иккӗленмесӗр», — хӑпартланнӑ пост авторӗ пиччӗшӗпе.
Пӗр енчен, чӑваш арӗ-арӑмӗ хӑйӗн ачисемпе хӑть Шупашкарта, хӑть Хусанпа Мускавра, хӑть чикӗ леш енче тӑван чӗлхепе пупленинчен тӗлӗнмелли нимӗн те ҫук-ха. Анчах пурте апла туманран ирӗксӗрех тӗлӗнме те хӑпартланма тивет курӑнать.
Паян ирпе Шупашкарти Ленин район сучӗ Федерацин хӑрушсӑрлӑх службин тӗпчевҫисем ыйтнине пӑхса тухнӑ. Тӗпчевҫӗсем «Биологилле тасатмалли сооруженисем» предприятин пуҫлӑхӗн Сергей Анисимовӑн тата Шупашкарти «Ордер» тулли мар яваплӑ обществӑн Ольга Филиппован хваттерӗсене ухтарма ыйтнӑ. Суд тӗпчевҫӗсен ыйтӑвне тивӗҫтерни пирки «Коммерсантъ» кӑларӑм хыпарланӑ.
Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, Сергей Анисимовпа Ольга Филиппова Чӑваш Енӗн Экономика министерствине ертсе пынӑ, республика вице-премьерӗ пулнӑ Владимир Аврелькинпа пӗр шухӑшлӑ пулнӑ имӗш.
Министра, аса илтерер, хыснаран субсиди панӑ чухне ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курнӑ тесе вӑхӑтлӑха арестленӗччӗ. Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Сергей Анисимовпа Ольга Филиппова тата ыттисем пулӑшнипе 20 миллион тенкӗ ытла субсидие саккуна пӑсса хыснаран уйӑрнӑ-мӗн.
Уҫӑ ҫыру – Открытое письмо
Чӑваш аксакалӗсен тӗп канашӗ
Центральный Совет чувашских старейшин,
428000, пр. Ленина, 15, каб. 208, ЦСЧС
Шупашкар хулин ертӳлӗхне
Администрации
города Чебоксары
По поводу открытия памятника Ивану Грозному
Чӑваш аксакалӗсен тӗп канашӗ хӑйӗн 2019 ҫулхи кӑрлачӑн 10-мӗшӗнчи анлӑ ларӑвӗнче Хаяр Йӑван палӑкне Шупашкарта лартасси ҫинчен хускатнӑ ыйтӑва тӗплӗн сӳтсе яврӗ.
Лару пӗр саслӑн ҫапла йышӑнчӗ:
1. Вак халӑхсен пусмӑрҫи Йӑван патша палӑкне Шупашкарта лартни чӑваш халӑхӗнчен тӳррӗн мӑшкӑллани пулать. Аксакалсен канашӗ Чӑваш тӗпчев институчӗ Шупашкарта ӑна лартмалла мар тенипе пӗтӗмпех килӗшет. Халӑх пусмӑрҫисен палӑкӗсене наци республикисенче уҫнине Раҫҫей халӑхӗсен хальхи пӗрлӗхне аркатас тӗллевпе тунӑ ӗҫ тесе шутлатпӑр.
2. Шупашкарта кама хӑҫан мӗнле палӑк лартмалли программмӑна халӑха пӗлтерме ыйтатпӑр. Чӑваш историйӗпе ҫыхӑннӑ Атилла, Кубрат хан, вак халӑхсене ыр суннӑ Пушкин, Бичурин, Лев Гумилев, халӑх ирӗкӗшӗн кӗрешнӗ Пайтул Искеев, Охадер Томеев, тӗнчипе паллӑ тӗпчевҫӗ Николай Ашмарин палӑкӗсем халех хатӗрлеме тытӑнмалла.
Чӑваш Енӗн физкультурӑпа спорт министерствинче кӑҫал пурнӑҫа кӗртмелли пысӑк проектсене пӑхса тухса тишкернӗ. Кун пирки «ПроГород Чебоксары» кӑларӑм хыпарлать.
Пӗр проектне пурнӑҫа кӗртнӗ май республикӑри Олимп резервӗсен спорт шкулӗсене федераци хыснинчен 40 миллион тенкӗ ытла уйӑрса парӗҫ. Ҫавна май халӗ шкулсем спорт оборудованийӗпе хатӗрӗсене туянма заявкӑсем хатӗрлеҫҫӗ.
Кӑҫалах пурнӑҫа кӗртмелли тепӗр проект вара — Шупашкарта регион шайӗнчи хоккей центрне тӑвасси. Ӑна Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи Чӑваш кадет корпусӗ ҫумне ҫирӗплетӗҫ. Хакӗ — 277 миллион тенкӗ. Центра хӑпартма федераци, республика тата хула хыснисенчен укҫа уйӑрӗҫ.
Палӑртса хӑвармалла, Хоккей центрне 2020 ҫул пуҫламӑшӗ тӗлне уҫмалла.
Кирек мӗнле пичет кӑларӑмӗ те ҫулталӑка пӗтӗмлетме кӑмӑллать. Ҫавсенчен пӗри, тӗнче тетелӗнчи «Правда ПФО» хаҫат та, ун пеккине хатӗрленӗ. Алфавитри саспаллисен йӗркипе пухнӑскерте йӗплӗрех те тавлаштаракан самантсене асӑнса тухнӑ. Вӗсенчен пӗрне «Внучка года» (чӑв. Ҫулталӑк мӑнукӗ) ят панӑ.
Унта ҫырнӑ тӑрӑх, юмахри евӗр номинацире РФ Президенчӗн пресс-ҫыруҫин Дмитрий Песковӑн мӑнукне палӑртнӑ.
Хӗр пӗрчӗк амӑшӗпе Шупашкарта пурӑнать иккен. Ачан ашшӗ, Песковӑн ывӑлӗ, ун патне Мускавран килсе тӗрлӗ паллӑ вырӑна кӑтартса ҫӳрет иккен. Иртнӗ ҫул вӗҫӗнче Чӑваш Ен ертӳҫи Михаил Игнатьев пресс-ҫыруҫӑн ывӑлӗпе мӑнукне хӑнана чӗннӗ имӗш. Ачана Чӑваш Ен ертӳҫипе ҫивитти тӑрӑх ҫӳрени, Атӑл леш енче ҫунашкапа ярӑнни, Элтепер парнине тивӗҫни питех те килӗшнӗ иккен. Ҫакӑн пирки РФ Президенчӗн пресс-ҫыруҫин ывӑлӗ Инстаграмра фотоотчет пичетленӗ пулнӑ.
Ҫӗнӗ ҫул уявӗ иртсе кайрӗ ӗнтӗ, акцисем вара вӗҫленмен-ха. Чылайӑшӗ чӗрӗ чӑрӑш туянса ҫурта капӑрлатнӑ. Уяв иртсе кайсан йывӑҫа, шел те, тухса пеме тивет. Тӑхтӑр-ха, йывӑҫа ҫӳп-ҫап контейнерне ывӑтма ан васкӑр.
Шупашкарти «Ковчег» зоокӗтес акци ирттерет: тухса пеме хатӗрленӗ чӑрӑша килсе парсан чӗрчунсемпе киленмешкӗн пӗр билет тыттараҫҫӗ.
Чӑрӑш чӗрчунсемшӗн усӑллӑ, унра витаминсем пур. Ҫавӑн пекех ку йывӑҫпа вольерсене хӑтлӑлатаҫҫӗ. Зоокӗтес усӑ курнӑ чӑрӑшсене кӑна мар, уявччен сутса пӗтерменнисене те йышӑнать.
Акци нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗччен пырӗ.
Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков валли тепӗр икӗ ҫум ҫирӗплетме конкурс ирттереҫҫӗ. Хапӑл тӑвакансенчен документсене кӑрлач уйӑхӗн 29-мӗшӗччен йышӑнаҫҫӗ. Кун пирки «Мой город Чебоксары» портал пӗлтерет.
Ҫумсенчен пӗри архитектурӑра хула строительствин ыйтӑвӗсене тытса пырӗ, тепри экономика аталанӑвӗ тата финанс енӗпе ӗҫлӗ.
Ку должноҫсем пӗлтӗртенпех пушӑ. Хула администрацийӗн экономика аталанӑвӗпе финанс енӗпе ӗҫлекен ҫумне Надежда Колебановӑна иртнӗ ҫулхи ака уйӑхӗнче ӗҫрен хӑтарнӑ. Вӑл асӑннӑ должноҫре ҫур ҫул та ӗҫлеймен. Сити-менеджерӑн тепӗр ҫумне Анатолий Павлова ҫурла уйӑхӗнче ӗҫсӗр хӑварнӑ. Ӑна прокуратура тӗрӗслев ирттернӗ хыҫҫӑн кайма ыйтнӑ-мӗн.
Палӑртса хӑвармалла: хальхи вӑхӑтра Алексей Ладыковӑн — тӑватӑ ҫум: Алексей Маклыгин, Алла Салаева, Владимир Филиппов тата Юрий Васильев.
Шупашкарта пурӑнакан 17 ҫулти хӗрача амӑшӗсӗр тӑрса юлнӑ. Халӗ ун валли ҫемье шыраҫҫӗ. Кун пирки Ленин районӗн администрацийӗн сайтӗнче хыпарланӑ.
Тӑлӑха юлнӑ хӗре амӑшӗ ӳстернӗ, ашшӗ пирки нимӗн те ҫырман. Йӗркепе килӗшӳллӗн, опека органӗсем ҫемьесӗр тӑрса юлнӑ ачана пӗр уйӑхра ашшӗ-амӑшӗ тупса параҫҫӗ. Специалистсем кукамӑшӗ енчи тӑванӗсем ӑна попечительствӑна илес ыйтӑва пӑхса тухаҫҫӗ.
17 ҫулти хӗрӗн амӑшӗ ҫак эрнере ҫут тӗнчерен уйрӑлнӑ.
Раҫҫейре наци сасӑлавне пӗтӗмлетнӗ. Халӑх 2018 ҫулта Раҫҫейри чи паллӑ тата хитре хулана суйланӑ. Аса илтерер: раштав уйӑхӗнче сасӑлавра Шупашкар виҫҫӗмӗш вырӑнта пулнине пӗлтернӗччӗ. Унтанпа лару-тӑру улшӑннӑ-и?
Шупашкаршӑн 153,6 пин ҫын сасӑланӑ. Ҫапла майпа пирӗн хула виҫҫӗмӗш вырӑнтах юлнӑ. Пӗрремӗш вырӑнта – Владикавказ. Уншӑн 400 пин ҫын сасӑланӑ. Иккӗмӗш вырӑна тухнӑ Владивосток 175,2 пин сасӑ пухнӑ.
Шупашар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков Шупашкаршӑн сасӑланӑ ҫынсене тав тунӑ. Унӑн шухӑшӗпе, кӑҫал тӗп хуламӑр туристемшӗн тата илӗртӳллӗрех пулӗ.
-6.7 °C