Чӑваш чӗлхин онлайн-клубӗ кашни шӑматкунсерен ӗҫлет. Иртнинче кӳртӗм сӑмахсем пирки калаҫнӑ. Черетлӗ пуху раштав уйӑхӗн 25-мӗшӗнче 9 сехет те 30 минутра пуҫланӗ.
Чӑваш чӗлхи онлайн-клубне хутшӑнма Алпарух (Александр Блинов) патне ҫак каҫӑпа https://vk.com/alparuh ҫырса ямалла. Вӑл сире зум-каҫӑвне ярса парӗ.
Клуб хастарӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, асӑннӑ пӗрлешӳ чӑвашла (кӑштах та пулсан) пӗлекенсем валли. Клубра тӗрлӗ темӑна хускатса сӳтсе яваҫҫӗ.
Александр Блинов пирки каласан, вӑл – тӗрлӗ проект авторӗ. Хӗрӗх урлӑ каҫнӑ ҫав ар – полиглот. Чӑваш чӗлхипе вырӑс чӗлхисемсӗр пуҫне эсперанто, итальян, француз, акӑлчан, турккӑ чӗлхисене пӗлет.
Темиҫе чӗлхе пӗлсен те тӑван чӗлхене мала хуракансем пирӗн хушӑра пурри питех те савӑнтарать. Ҫавӑн пеккисенчен пӗри вӑл — Александра Васильева. Ҫӗрпӳ районӗнчи Кӑнарта ҫуралса ӳснӗ ӑслӑ та талпӑнуллӑ хӗрпе ҫак йӗркесен авторӗ тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче паллашрӗ.
Александра Сергеевна чӑвашла хӑй ҫырнӑ юмахсен пуххипе Zoom платформӑра паллаштарма палӑртнӑ. Презентаци раштав уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Мускав сехечӗпе 11 сехетре пуҫланӗ. Хӑтлав чӑвашла иртӗ. 40-минутлӑ икӗ сессирен тӑракан презентацие кирек кам та хутшӑнайӗ.
Александра Сергеевна И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче акӑлчан тата нимӗҫ чӗлхисене вӗреннӗ. Унтан Мускавра ассистент, тӑлмачӑ пулса ӗҫленӗ. 2016-2018 ҫулсенче вӑл пӗлӗвне Экономикӑн аслӑ шкулӗнче ҫӗнӗлле уҫӑлнӑ ют чӗлхе факультетӗнчи магистратурӑра анлӑлатнӑ. Халӗ Китайри Куньмин хулинче акӑлчан чӗлхи вӗрентет.
«Эпӗ студент чухнех ҫырма пуҫланӑ. Ку юмахсен пуххин пӗрремӗш пайне эпӗ 2017-мӗш ҫулта ҫырнӑ, пӗлтӗр иккӗмӗш пайне ҫырса пӗтернӗ. Малтан ҫырнисем пурте вырӑсла, чӑвашла ҫырни пӗрремӗш хут», — пӗлтерчӗ вӑл ҫак йӗркесен авторне.
Тутар чӗлхине Японире вӗрентме пуҫланӑ. Токиори ют чӗлхесен институтӗнче Юто Хиcияма ҫамрӑк ӑсчах вӗрентет.
Вӑл журналистсене пӗлтернӗ тӑрӑх, тутар чӗлхине вӗрентме тахҫанах ӗмӗтленнӗ. Каччӑ хӑй вӑхӑтенче тутар чӗлхипе тата литературипе пӗтӗм тӗнчери олимпиадӑра ҫӗнтернӗ. Хусанти университетӑн магисиратуринче вӗреннӗ. Унта тутар чӗлхипе диссертаци хӳтӗленӗ.
Халӗ Юто Хиcияма тутарла ирӗклӗн калаҫать ҫеҫ мар, ҫырать те. Тутар грамматикине тӗпченӗ май ӑслӑлӑх статйисем шӑрҫалать. Японири ӑсчах тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенче аккаунтсене тутар чӗлхипе йӗркелет, тутарсемпе Тутарстан ҫинчен хӑйӗн ҫӗршыв ҫыннисене каласа кӑтартать.
«Чӑвашла радио итлес терӗм, чӑвашла вӗренмешкӗн. Сайта уҫрӑм та итлеме пуҫларӑм, вырӑсла калаҫаҫҫӗ. Ытти канала куҫрӑм, вырӑсла юрӑ янрать... Ман шутпа, чӑваш чӗлхине упрас тесен, чӑвашла радиора кунӗпех чӑвашла кӑна янрамалла», – тесе чӑвашла ҫыпӑҫуллӑ ҫырнӑ тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче Yuto Hishiyama.
Яндекс.Тӑлмачпа куҫарнӑ пулӗ тесе шухӑшлама кирлӗ мар. Вӑл каччӑ тахҫантанпах чӑваш чӗлхине тата тутар чӗлхине вӗренет. Сӑмах май каласан, вӑл «#эпӗчӑвашлакалаҫатӑп» хэштегпа чӑвашла сӑвӑ вуланине те хӑйӗн страницине вырнаҫтарнӑ. «Чӑваш чӗлхи манӑн тӑван чӗлхе мар пулсан та, вӑл мана вӑй парать. Юратса вӗренетӗп. Ӗмӗрлӗхе упранса юлтӑр!», – тесе ҫырнӑ ҫамрӑк.
Тӗлӗнмелле ҫак пӑтӑрмах пирки Елчӗк тӑрӑхӗнче ҫуралса ӳснӗ, халӗ Турцинче ӗҫлесе пурӑнакан Надина Джавадова Фейсбукра ҫырса пӗлтернӗ.
Вӑл икӗ ҫул каялла тӑван ене килнӗ. Шупашкарта унӑн аптекӑна кайма тивнӗ. «Чӑвашра пулнипе хӗпӗртесе кайса-ши, сутуҫӑпа чӑвашла калаҫас терӗм.
Анчах та, кӗтмен ҫӗртен шовинистла сӑмахсем илтмелле пулчӗ: «Так прилично выглядите, а говорите по-чувашски», — терӗ куҫӗсене чарса пӑрахса, вырӑсла пӗлнӗ таран...», — ҫырса кӑтартнӑ ентешӗмӗр.
Тӑван республикӑмӑрта наци чӗлхипе калаҫакан чӑваш хӑйне хӳтӗлеме хӑтланни фармацевта ӳкӗте кӗртеймен. Вӑл хыҫран тем каласа вӑрҫса юлнӑ.
Ют ҫӗршывра, Раҫҫей турисчӗсем йышлӑ ҫӳрекен вырӑнсенче, вырӑнтисем вырӑсла пӗлеҫҫӗ-ши тесе вырӑсла хӑюсӑррӑн сӑмах пуҫарнине ӑнланма пулать-ха. Анчах чӑваша килсен Шупашкарта чӑвашла калаҫма шикленни, чӑн та, тӗлӗнтермӗшех.
Ӗҫ шыракансен «HeadHunter» сервисӗ пирӗн ҫӗршыв ҫыннисем вырӑс чӗлхисӗр пуҫне тата хӑш чӗлхене пӗлнине тишкернӗ. Чи анлӑ сарӑлнӑ чӗлхесен йышне тутар, пушкӑрт тата чӑваш чӗлхисем лекнӗ. Маларах эпир асӑннӑ сервис резюмесене тишкернӗ май ҫапла пӗтӗмлетнӗ.
Ӗҫпе тивӗҫтерекенсем ҫав вӑхӑтрах хӑш чӗлхене пӗлнине питӗ сайра чухне ыйтаҫҫӗ-мӗн. Кун пирки «HeadHunter Поволжье» (чӑв. HeadHunter Атӑлҫи) сервисӑн пресс-служба ертӳҫи Александра Севостьянова пӗлтернӗ.
«HeadHunter» специалисчӗсен пӗтӗмлетӗвӗ тӑрӑх, тутар чӗлхине пӗлнине резюме авторӗсенчен 0,6 проценчӗ кӑтартать, пушкӑрт чӗлхине — 0,09%, чӑваш чӗлхине — 0,02%. Ҫапла вара чӑваш чӗлхи виҫҫӗмӗш йӗрке йышӑннӑ.
«HeadHunter» вырнаҫтарнӑ вакансисенчен 500-е яхӑнӗнче тутар чӗлхи пӗлмеллине кӑтартнӑ, 40 вакансире — пушкӑрт чӗлхине, 15-ре — чӑваш чӗлхине.
Тӑван чӗлхесене пулӑшакан «Язык предков» (чӑв. Мӑн асаттесен чӗлхи) фонд тӑван чӗлхе вӗрентекенсен хушшинче конкурс ирттерет. Ку ӑмӑртӑва пӗлтӗр, 2019 ҫулта, пурнӑҫланӑ ӗҫсемпе хутшӑнмалла. Ҫав шутра тӗрлӗ проект та пулайрать. Чӗлхе вӗрентекенӗсен ӗҫӗсене Мускав шайӗнчи сумлӑ жюри хаклӗ.
Конкурса хутшӑнакансене икӗ ушкӑна пайлӗҫ: учитель профи (кунта ӗҫ стажӗ 10 ҫултан пысӑкраххисем кӗреҫҫӗ) тата ҫамрӑк учитель (ӗҫ стажӗ 10 ҫултан пӗчӗкреххисем).
Кашни категоририсене хӑйсен номинацийӗсене палӑртнӑ:
– шкул ҫулне ҫитменнисене вӗрентекен педагог;
– хушма пӗлӳ паракан педагог;
– пуҫламӑш шкулсенчи педагог;
– тӗп шкулти педагог.
Вӗрентекенсен ӗҫӗсене кӑрлач уйӑхӗн 20-мӗшӗччен йышӑнӗҫ.
Конкурс условийӗпе фонд сайтӗнче тӗплӗнрех паллашма пулать.
Раҫҫей Президенчӗ Владимир Путин ачасене наци чӗлхипе вӗрентесси пирки мӗн шухӑшланине каланӑ. Ҫакӑн пирки «Новости» Раҫҫейӗн информаци агентстви пӗлтернӗ.
Владимир Путин шухӑшланӑ тӑрӑх, ачасене наци чӗлхине вӗрентни вӗсене вырӑс чӗлхи пӗлмелле мар туса хӑвармалла мар. Вырӑс чӗлхи ачана ӳлӗмрен, сӑмахран, Раҫҫейӗн урӑх регионӗнче вӗреннӗ чухне кирлӗ пулӗ. Ҫак шухӑша ҫӗршыв ертӳҫи Вырӑс чӗлхи енӗпе ӗҫлекен канашӑн ларӑвӗнче каланӑ.
Кирлӗлӗх хушшинчи шайлашӑва тупмалла. Наци чӗлхине ачана вӗрентмеллех. Унсӑрӑн наци культури пулаймӗ. Ҫав вӑхӑтрах вырӑс чӗлхине те вӗрентмеллех.
Шкул ачи е студент пӗлӗве Раҫҫейӗн урӑх регионӗнче малалла тӑсас тесен, унта вара программа вырӑсла пулсан ҫыннӑн йывӑрлӑх сиксе тухма пултарать тесе шухӑшлать Владимир Путин.
Китайри Гуйчжоу провинцире Вырӑс чӗлхи вӗренмелли центр уҫӑлнӑ. Тепӗр специалистсем каланӑ тӑрӑх, чӑваш чӗлхине пӗлекенсем китай чӗлхине те ӑша хӑвӑрт хываҫҫӗ.
Центр уҫма И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн ӗҫченӗсем хутшӑннӑ. Делегацире Владимир Иванов ректор, аслӑ шкулӑн ӑслӑлӑх тата инноваци ӗҫӗн пайӗн пуҫлӑхӗ Александр Кириллов, шкул ҫулне ҫитменнисен, коррекци педагогикин тата психологи факультечӗн деканӗ Игорь Кожанов пулнӑ.
ЧППУ Гуйчжоури педагогика университечӗпе килӗштерсе ӗҫлет. Чӑваш Енри ҫак аслӑ шкулта пӗлӳ илекенсем Китайри асӑннӑ аслӑ шкулта стажировка ирттереҫҫӗ.
Гуйчжоу провинцийӗн тӗп хулинчи, Гуйянти, 10-мӗш вӑтам шкулта та пулнӑ делегаци. Унта та килӗштерсе ӗҫлес ыйтусене сӳтсе явнӑ.
Паллӑ телеертӳҫӗрен Владимир Познертан журналистсем акӑ мӗн ыйтнӑ: вӑл наци чӗлхисене ачасен кӑмӑлне, суйлавне кура вӗрентни пирки мӗн шутлать? Владимир Познер ку ӑна килӗшменнине палӑртнӑ, кунашкал ыйту тухса тӑни те ӑна питӗ тӗлӗнтерет. Унӑн шухӑшӗпе, чӗлхе ҫынна кӑтартать. «Вырӑс чӗлхине вӗренмеллех-и?» тесе ыйтнӑ пулсан вӑл хӑть ҫакна ӑнланӗччӗ. Наци чӗлхи пирки вара…
«Манӑн шухӑшпа, республикӑра кун пек ыйту пулмалла мар, ҫакна ӑнланманни, наци чӗлхин аталанӑвне хӗстерни ырри патне илсе ҫитермест, тӗрлӗ наци ҫыннисен туслӑхне ҫирӗплетмест», - тенӗ Владимир Познер.
Телеертӳҫӗ тӗслӗх вырӑнне Канадӑна, Бельгие, Швейцарие, Финляндие илсе кӑтартнӑ. Познер каланӑ тӑрӑх, ҫак ҫӗршывсенче халӑхран унӑн тӑван чӗлхине туртса илмелле маррине ӑнланакан ҫынсем пурӑнаҫҫӗ.
+12.5 °C