«Хавал» чӑваш пуҫару ушкӑнӗ, ЧР Вӗренӳпе ҫамрӑксен политикин министерстви тата «Хыпар» Издательство ҫурчӗн «Ҫамрӑксен хаҫачӗн» редакцийӗ нарӑс уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Чӑваш наци вулавӑшӗнче Чӑваш ҫамрӑкӗсен форумне йӗркелеҫҫӗ. Форума пӗтӗм тӗнчери Тӑван чӗлхе кунне халалланӑ.
Унта 9-11-мӗш классенче вӗренекен тата чӑвашлӑхпа кӑсӑкланакан 18-35 ҫулсенчи ҫамрӑксене йыхравлаҫҫӗ. Форум 10 сехетре пуҫланать. 9 сехетре регистрацилеме тытӑнаҫҫӗ.
Форума килнӗ ҫамрӑксемпе чӑваш хутлӑхӗнче палӑрнӑ ҫамрӑк экспертсем, усламҫӑсем, культура ҫыннисем тӗл пулса калаҫӗҫ, халӑх эткерлӗхне упраса аталантарассипе ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явӗҫ.
Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков ҫитес кӗҫнерникуна, нарӑс уйӑхӗн 14-мӗшне, палӑртнӑ «тӳрӗ линие» тухмӗ. Ҫавӑн пекех ҫитес тунтикун, нарӑс уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, графикпе килӗшӳллӗн ҫирӗплетнӗ тӗлпулӑва та ирттермӗ: хула ҫыннисемпе курнӑҫмӗ. Кун пирки «МК Чебоксары» хаҫат хӑйӗн сайтӗнче хыпарланӑ.
Хайхи ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, йӑлана кӗнӗ мероприятисене Алексей Олегович чылай пӗлтерӗшлӗрех ӗҫсене пурнӑҫланӑран ирттермӗ. Ҫав кунсенче сити-менеджер Сочи хулинче ҫуллен иртекен Пӗтӗм Раҫҫейри инвестици форумне хутшӑнӗ. Чӑваш Енӗн тӗп хулинче пурӑнакансемпе вӑл унтан таврӑнсан тӗл пулӗ, канӑҫсӑрлантаракан ыйтусене хуравлӗ. Кун пирки хула администрацийӗн пресс-служби маларах пӗлтерӗ.
Паян, нарӑс уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Мускава кайнӑ. Вӑл унта «Усламӑн наци тӗллевӗсене ҫӗнсе илнинчи пӗлтерӗшӗ» форума хутшӑнӗ. Кун пирки ЧР влаҫ органӗсен сайтӗнче пӗлтернӗ.
Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, форума РФ президенчӗ Владимир Путин та килӗ. Унта пухӑннисем РФ президенчӗ «ҫу уйӑхӗсенчи хушусенче» лартнӑ наци тӗллевӗсене пурнӑҫланинче усламҫӑсем мӗнле витӗм кӳни пирки калаҫӗҫ.
Форумпа килӗшӳллӗн услама аталантарас тата инвестици климачӗ енӗпе тематика сессийӗсем те иртӗҫ. Ҫавӑн пекех «Усламӑн наци тӗллевӗсене пурнӑҫланинчи витӗмӗ» ятпа пленарлӑ лару та пулӗ.
Чӑваш Енӗн Правительстви «Трактор савучӗсем» концерна пулӑшӗ. Кун пирки ТАСС информаци агентстви ӗнер пӗлтернӗ. Предприяти ҫӗнӗ проектсене укҫа хывнине тата савута аталантарма илекен кредитӑн процент ставкине субсидилеме республика укҫа хывма хатӗр. Ҫакӑн пирки регион ертӳҫи Михаил Игнатьев ӗнер Мускавра иртнӗ X Гайдар форумӗнче каланӑ.
ТАСС «Трактор савучӗсем» концерн темиҫе ҫул каялла йывӑр лару-тӑрӑва лекнине, унта производство чарӑнса ларнине, ӗҫлекенсене шалу тӳлеменнине аса илнӗ. Предприятие укҫа-тенкӗ енчен сыватас тесе 2016 ҫулхи раштав уйӑхӗнче Тулашэкономбанк ҫирӗплетнӗ программӑпа килӗшӳллӗн 5,75 млрд тенкӗ уйӑрнӑ. 2017 ҫул вӗҫӗнче концерн «Ростех» аллине куҫнӑ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ ТАСС информаци агентствине савутӑн малашлӑхне ӗненнине пӗлтернӗ.
Иртнӗ шӑматкун Чӑваш Енри ашшӗсен пӗрремӗш форумӗ иртнӗ. Унта пухӑннисем ӳсекен ӑрӑва тивӗҫлӗ ҫын пулма, хӑйсене пур енлӗн аталаннӑ ҫын евӗр туйма пулӑшасси, ашшӗн ят-сумне ӳстересси пирки калаҫнӑ.
Ашшӗсен канашне Чӑваш Енри 200 ытла ҫын пухӑннӑ. Асӑннӑ канаш ертӳҫи Алексей Мурыгин калашле, ик айкки те тӑвайкки маррисем пуҫтарӑннӑ унта.
Форума ирттерме ҫавӑн пекех Чӑваш Енӗн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерстви, Чӑваш Енри хӗрарӑмсен канашӗ, Ачасен правине хӳтӗлес енее ӗҫлекен республикӑри уполномоченнӑй йӗркеленӗ.
Форум виҫӗ секцие пухӑнса ӗсленӗ. Унта хастарсем шкула, ача пахчисене тухса хӑйсем ирттерекен мероприятисемпе паллаштарнӑ. Ашшӗсен канашӗн пайташӗсем Ҫӗмӗрле тата Улатӑр хулисенче, Вӑрмар районӗнче уйрӑмах хастар ӗҫлеҫҫӗ.
Юпан 23–25-мӗшӗсенче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче наци драматургийӗн регионсем хушшинчи иккӗмӗш лаборатори-форумӗ иртет.
Виҫӗ кунлӑ форумӑн кашни кунӗ пуян программӑран тӑрать тесе ӗнентереҫҫӗ театрта. Лабораторие, сӑмах май, театр директорӗ Елена Николаева, Иосиф Дмитриев тӗп режиссер тата Мускаври театровед, «Современная драматургия» журналӑн критикӑпа теори пайӗн заведующийӗ Полина Богданова уҫнӑ. Ҫав кун унта Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институчӗн, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн студенчӗсем, театрӑн актерӗсем, халӑх театрӗсен режиссерӗсем, драматургсем, драматургипе кӑсӑкланакансем пухӑннӑ.
Ҫак кунсенче Калуга облаҫӗнчи «Этномир» паркра ҫамрӑксен «Тӗрӗк ылтӑнӗ» пӗтӗм Раҫҫейри III форумӗ иртет. Унта Чӑваш Енри ҫамрӑксем те тухса кайнӑ. Йышра республикӑри массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче ӗҫлекен ҫын та пур. Вӑл — «Хыпар» издательство ҫурчӗн редакторӗн ҫумӗ Дмитрий Моисеев. Дмитрий Моисеев паян «Наци журналистики: ӑнӑҫy cтратегийӗ» панель дискуссине эксперт пулса хутшӑннӑ.
«Кунта пӗтӗм тӗнче, кашни халӑx, кашни ҫӗpшыв пур. Паркри Чӑваш Республики пирки хатӗрленӗ стенд та кӑcӑклӑ. Форум программи питӗ анлӑ. Вӑл кашни кунах ирхи 8 сехетре пуҫласа 23 сехетчен пырать. Эпӗ cоциаллӑ проектсем хатӗpлеме вӗpентекен мастер-классене хутшӑнатӑп. Дискуссисем кӑсӑклӑ иртеҫҫӗ», — пӗлтернӗ вӑл ӗҫтешӗсене вырӑнтан.
Форум пӗлтӗр Хусанта иртнӗччӗ. Хальхи шучӗпе — виҫҫӗмӗш. Унта ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионӗнчи тюркологипе ҫыхӑннӑ проектсене пурнӑҫа кӗртекен ҫамрӑксем пухӑнаҫҫӗ. Хастар яшсемпе хӗрсем ҫак кунсенче хӑйсен проекчӗсемпе программисем пирки ыттисене каласа кӑтартаҫҫӗ, паллӑ тӳре-шарапа, артистсемпе, спортсменсемпе тата усламҫӑсемпе тӗл пулаҫҫӗ.
Аса илтерер, ӑна пӗлтӗр «Патшалӑх наци политикине пурнӑҫлани» федераци программине кӗртнӗ.
Чӑваш Енӗн предприятийӗсем тата Михаил Игнатьев Элтепер Мускав облаҫӗнче иртекен ҫарпа ҫыхӑннӑ «Армия-2018» форума хутшӑнаҫҫӗ. Ҫурла уйӑхӗн 21-26-мӗшӗсенчи мероприятие Мускав облаҫӗнчи Кубинка хулинчи «Патриот» конгреспа курав центрӗнче йӗркеленӗ.
Чӑваш Енри паллӑ промышленность предприятийӗсем форумра хӑйсен продукцийӗпе паллаштараҫҫӗ. Пӗтӗм тӗнчери мероприятире «ВНИИР-Прогресс», «Волгостальконструкция», «Комбинат автомобильных фургонов» (чӑв. Автомобиль фургонӗсен комбиначӗ), «Лента», Шупашкарти В.И. Чапаев ячӗллӗ производство пӗрлешӗвӗ, «ХСН» тулли мар яваплӑ общество, «ЭЛАРА» Г.А. Ильенко ячӗллӗ ӑслӑлӑхпа производство комплексӗ ҫар промышленноҫӗ валли кӑларакан продукцине хаклама май килӗ.
«Армия-2018» форум вӑхӑтӗнче ӑслӑлӑхпа ӗҫ программисен шучӗ 140-рен иртмеллине пӗлтереҫҫӗ.
Раҫҫейӗн ҫар техникин хӑвачӗпе те паллаштарӗҫ.
Астана хулинче Казахстан Республикин Президенчӗн администрацийӗ тата Пӗтӗм тӗнчери тӗрӗк академийӗ «Ұлы Дала» (Анлӑ уй-хир) ятпа виҫҫӗмӗш форум ирттернӗ.
Чӑваш Республикинчен унта Тюркологсен пӗтӗм тӗнчери ассоциацийӗн президиумӗн пайташӗ, Турцири лингвистика пӗрлӗхӗн член-корреспонденчӗ, Пӗтӗм тӗнчери болгароведени академийӗн чӑн пайташӗ, Чӑваш Республикин ӑслӑлӑхӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, филологи наукисен тухтӑрӗ Николай Егоров хутшӑннӑ.
Форумра тюркологи ӑслӑлӑхӗн аталанӑвне пысӑк тӳпе хывнисене уйрӑммӑн чысланӑ. Пӗтӗм тӗнчери тӗрӗк академийӗн ылтӑн медальне — Николай Егоров (Чӑваш Ен), Фирдаус Хисамитдинов (Пушкӑртстан), В. Томсен ячӗллӗ кӗмӗл медальне Олег Мудрак (Мускав) тата Чулун Сампилдондов (Монголи) тивӗҫнӗ. Палӑртса хӑвармалла, Пӗтӗм тӗнчери тӗрӗк академийӗн ылтӑн медальне тӗрлӗ ҫулсенче казах поэчӗ Олжас Сулейманов, паллӑ тюрколог ӑсчах Дмитрий Насилов, Узбекистанри наукӑсен академийӗн академикӗ Ахмадали Аскаров, Азербайджанри наукӑсен наци академийӗн президенчӗ Акиф Ализаде, 2015 ҫулхи Нобель премийӗн лауреачӗ Азиз Санжар, Кемал Карпат историк-тюрколог, Америка историкӗ Эдвард Олуорт тата паллӑ ытти ӑсчах илнӗ.
«Пӗр килограмм ҫӑнӑхран миҫе ҫӑкӑр пӗҫерме пулать?» Ҫапла ыйтнӑ Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӗнер Атӑл леш енче уҫӑлнӑ «Ҫамрӑксен хули» форума пухӑннӑ ҫамрӑксенчен.
Ҫак мероприяти кӑҫалхипе вуннӑмӗш хут иртет. Палаткӑллӑ уйлӑха кӑҫал пине яхӑн ҫамрӑк пуҫтарӑннӑ.
Михаил Васильевич форумри ҫамрӑксемпе калаҫнӑ май Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн студенчӗсемпе те сӑмахланӑ. Тӗрлӗ предприятире практика тухакан ҫак аслӑ шкул студенчӗсенчен вӑл пӗр килограмм ҫӑнӑхран миҫе ҫӑкӑр тухнине ҫеҫ мар, продукци мӗнле сутӑнни таранах ыйтса пӗлнӗ.
Форума студентсем ҫеҫ мар, шкул ачисем те, тӗрлӗ ҫӗрте ӗҫлекенсем хутшӑнаҫҫӗ.
Атӑл леш енчи «Ҫамрӑксен хули» форум ҫӗртме уйӑхӗн 10-мӗшӗнче хупӑнӗ.
-5.7 °C