Чӑваш Енре «Покупай чувашское» (чӑв. Чӑвашрине туян) лозунгпа вырӑнти тавара рекламӑлланине пирӗнтен кашниех асӑрханӑ.
Элӗк районӗ те хӑйсем патӗнчи тавара сарасшӑн. Унти райцентрта кашни кӗҫнерникунах пасара пухӑнаҫҫӗ те, ярмӑрккӑна вырӑнтисем «Покупай дешевле!» (чӑв. Йӳнӗрехпе туян) лозунгпа йӗркелессине йӑлана кӗртсе янӑ.
Пасар кунӗнче Пушкин урамӗнче тӳлевсӗр икӗ вырӑн уйӑрнине пӗлтереҫҫӗ. Вӗсем иккӗшӗ те — усламҫӑсем валли. Пысӑккисем те, вӑтаммисем те, пӗчӗккисем те унпа усӑ курма пултарнине ӗнентереҫҫӗ.
Икӗ вырӑнтан пӗринче ял хуҫалӑх апат-ҫимӗҫне сутаҫҫӗ, тепринче — социаллӑ пӗлтерӗшлӗ шутланакан таварсене.
Ку эрнере, ӗнер, иртнӗ пасар вӑхӑтӗнче тӳлевсӗр вырӑнпа «ВММ» тулли мар яваплӑ общество усӑ курнӑ. Вӑл ҫӑкӑр, пахча-ҫимӗҫ, улма-ҫырла, кӗрпе, пулӑ сутнӑ.
Телевизорпа пӗлтерӳ курнӑ та 663 пин тенкӗсӗр тӑрса юлнӑ. Муркаш районӗнче пурӑнакан 33 ҫулти хӗрарӑм ҫак укҫана йӑлтах экстрасенса панӑ.
ЧР ШӖМӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗлтӗрхи ака уйӑхӗнче ҫак хӗрарӑм телевизор курнӑ чухне экстрасенс пулӑшу пани пирки пӗлтерӳ асӑрханӑ. Лешӗ йывӑр лару-тӑрӑва лекнисене пулӑшма хатӗр-мӗн.
Хайхи хӗрарӑм ун патне шӑнкӑравланӑ. Лешӗ унӑн ыйтӑвӗсене татса пама шантарнӑ. Ҫакна курнӑҫмасӑрах пурнӑҫлать-мӗн.
Укҫа тӳлесен ултавҫӑсем сеанс ирттернӗ. Унтан усал-тӗселрен сыхлакан япаласем туянма сӗннӗ. Ҫапла майпа ҫак хӗрарӑм пӗлтӗрхи ака-юпа уйӑхӗсенче «экстрасенса» 663 пин тенкӗ панӑ. Халӗ кун тӗлӗшпе следстви тата оперативлӑ шырав мероприятийӗсем ирттереҫҫӗ.
Утӑ уйӑхӗн 27-мӗшӗнче ЧР Министрсен Кабинечӗн черетлӗ ларӑвӗ иртнӗ. Унта хысна пирки калаҫнӑ.
Кӑҫал республика хыснине тавӑрмалла мар 16 миллиард тенкӗ килнӗ. 3,7 миллиард тенкӗ тата хушса панӑ. Ҫапах укҫа нумай кӗрсен те Шупашкарти пӗлтерӗшлӗ объектсене юсаса ҫӗнетме укҫа тупӑнман.
Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков ларура хула унччен ҫирӗплетнӗ проектсемпе килӗшӳллӗн федераци тата республика укҫине тивӗҫнине палӑртнӑ. Кунсӑр пуҫне Лебедев ячӗллӗ лицей пулнӑ ҫурта юсама (60 миллионран 25-шӗ ҫитнӗ), Эгер бульварӗнчи сывлӑха ҫирӗплетмелли комплекса (240 миллионран 30-шӗ пур), Чантӑрти шыв пӑрӑхне юсама (70 миллионран 15-шӗ килнӗ) заявкӑсем тӑратнӑ. Анчах ку объектсем ЧР Финанс министерствин планне кӗмен-мӗн.
Ведомство пуҫлӑхӗн Светлана Енилинӑн шухӑшӗпе, малтан хысна дефицитне пӗчӗклетмелле, Шупашкарти объектсене укҫан пулӑшнӑ ҫӗре ямалла мар. Ку федераци хыснинчен хушма дотаци (500 миллион тенкӗ) илнӗ чухнехи условисенчен пӗри пулнӑ. Алексей Ладыков вара дефицита пӗчӗклетмелле мар, укҫа-тенке хулашӑн пӗлтерӗшлӗ объектсене тунӑ ҫӗре ямалла тесе шухӑшлать.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Тури Шурҫырма ялӗнчи ҫынсем ҫул сарса парасса кӗтмен — хӑйсемех ӗҫе пуҫӑннӑ. Ял пысӑках мар, 1 урам ҫеҫ, унта — 50 ҫурт. 2 ҫул каялла вырӑнти хысна укҫипе 400 метра вӗтӗ чул сарса панӑ. 550 метр валли ҫитмен.
Кӑҫал Владимир Барышев пуҫарӑвӗпе, вӑл ялта пурӑнать, ял халӑхӗнчен укҫа пухнӑ. Пӗтӗмпе — 160 пин тенкӗ. Унтан вӗсем смета хатӗрленӗ. Вӑл 440 пин тенкӗлӗх пулнӑ. 160 пин тенки халӑхран пухни кайӗ. Ытти — район администрацийӗн укҫи.
Строительсем ӗҫе тӳрех пуҫӑннӑ. Малтан хӑйӑр сарнӑ, унтан щебень тӑкнӑ. 1 уйӑхрах ҫул сарса пӗтернӗ.
Халӑх халӗ кӑмӑллӑ. Ҫӗрпӗве, Шупашкара ним мар тухса ҫӳреме пулать. Васкавлӑ медпулӑшу, пушарнӑйсем те йӗркеллех ҫитме пултарӗҫ. Унччен вӗсене ял пуҫӗнче кӗтсе илнӗ.
Чваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ҫак кунсенче республикӑри тӗрлӗ районта пулса унти лару-тӑрупа паллашать. Ӗнер вӑл Шупашкар район администрацийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Владимир Димитриевпа курнӑҫнӑччӗ. Паян республика ертӳҫи Вӑрмар районне ҫитсе Александр Тихонов сити-менеджерпа тӗлпулнӑ.
Район администрацийӗн пуҫлӑхӗ шкулсене ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулне епле хатӗрлени пирки каласа кӑтартнӑ. Александр Тихонов Элтепере ӗнентернӗ тӑрӑх, юсав планпа килӗшӳллӗн пулса пырать. Икӗ шкулта спорт залӗсене ҫӗнетеҫҫӗ. Спорт оборудованине туянма вырӑнти хыснаран та укҫа уйӑраҫҫӗ.
Нумай хваттерлӗ ҫуртсене тӗплен юсани пирки калаҫнӑ май юсав валли халӑхран укҫа пухассине лайӑхлатмалли пирки те сӑмах хускатнӑ. Вӑрмарсене Элтепер газ укҫипе вӑхӑтра татӑлса пымалли ҫинчен те аса илтернӗ.
Выртан каска мӑкланнӑ, ҫӳрен каска якалнӑ тенӗ ваттисем. Шупашкарти 2-мӗш пуҫламӑш шкул: «Укҫа хӗсӗк, ҫитсе пымасть», — тесе ларас вырӑнне шкулсенчи инноваци проекчӗсене аталантарма федераци хыснинчен паракан «кӗмӗле» ҫӗнсе илессишӗн конкурса хутшӑннӑ.
Хутсем хатӗрлесе чӑрманни сая кайман: «Вӗренӳри стартап» лотпа ҫӗнтернӗ. Заявкӑсем нумай пулнӑ — пурӗ 117. Анчах конкурса 84-шне кӑна йышӑннӑ.
Шупашкарти 2-мӗш шкул та, каларӑмӑр ӗнтӗ, телейлисен шутне лекнӗ. Вӗренӳ учрежденийӗн директорӗ Алевтина Димитриева федераци хыснинчен тивӗҫекен 1,8 миллион тенке педагогсен квалификацине ӳстерме, ачасемпе вӗсен ашшӗ-амӑшӗ валли навигатор хатӗрлеме, вӗренӳре кирлӗ тата ытти хӑш-пӗр тӗллевпе усӑ курассине пӗлтернӗ.
Вӑл Абхазире канма шухӑшланӑ. Анчах ҫунатлӑ ӗмӗчӗ ӑна ҫука хӑварнӑ. Арҫын тӗнче тетелӗпе усӑ курса укҫа-тенкӗсӗр тӑрса юлнӑ.
59-ти арҫын кӑҫалхи ака уйӑхӗнче тӗнче тетелӗнче Абхазири санаторире канмалли путевка туяннӑ. Ӑна укҫа-тенкӗн пӗр пайне маларах тӳлеме ыйтнӑ.
Хайхи арҫын тӗнче тетелӗнчи ҫынна 25 пин тенкӗ куҫарса панӑ. Кун хыҫҫӑн лӑпках пурӑннӑ-ха вӑл. Утӑ уйӑхӗнче вӑл ҫав пансионатпа ҫыхӑнма шухӑшланӑ. Анчах лешсем пӗлтернӗ тӑрӑх, санаторий ҫурла уйӑхӗнче канмалли путевкӑшӑн тӳленӗ укҫана илмен. Тепӗр «санаторие» шӑнкӑравласан никам та тытман.
Йӗрке хуралҫисем тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх, ултавҫӑсем ҫав санаторин суя сайтне йӗркеленӗ.
Нумаях пулмасть, пӗрлехи информаци кунӗнче, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Кукашни ял тӑрӑхӗнче министерство ӗҫченӗсем, вырӑнти хӑйтытӑмлӑх халӑхпа курнӑҫнӑ.
ЧР культура министрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Константин Яковлев Кукашние пушӑ алӑпа килмен. Вӑл кунти культура ҫуртне 460 пин те 260 тенкӗлӗх сертификат парнеленӗ. Ку укҫапа культура тытӑмне аталантарӗҫ.
Ку укҫапа Кукашни клубӗ валли ҫӗнӗ хатӗр-хӗтӗр туянӗҫ. Константин Геннадьевич правительство культура тытӑмне тимлӗх нумай уйӑрнине ҫирӗплетнӗ. Сӗнтӗрвӑрри районӗ хальхи пурнӑҫпа килӗшсе тӑракан кинозал туянмашкӑн 5 миллион тенкӗ тивӗҫнӗ ултӑ район йышне те кӗнӗ. Ҫитес вӑхӑтра Шуршӑлти А.Николаевӑн асӑну комплексне ҫӗнетӗҫ. Унта ҫӗнӗ курав залӗсем уҫӑлӗҫ.
Савут ӗҫлет, тӗтӗм тухать. Апла пулсан, производство аталанать, продукци кӑлараҫҫӗ, ҫынсем ӗҫсӗр лармаҫҫӗ. Ҫапли ҫапла-ха та, анчах санитарипе эпидемологи нормисене те пӑхӑнмалла.
Шупашкар районӗнчи Ишлей станцийӗ ҫывӑхӗнче вырнаҫнӑ асфальтпа бетон кӑларакан савутсем саккун ыйтнине пӑхӑнсах пӗтереймеҫҫӗ иккен.
Вӗсен ӗҫ-хӗлне асӑннӑ районти прокуратура тӗрӗсленӗ те кӑлтӑксем асӑрханӑ. «Магистраль-М» ятлӑ тулли мар яваплӑ общество та, «Асфальтобетонный завод» текенни те санитарипе хӳтлӗх зонине йӗркелесси ҫинчен проект хатӗрлемен. Хӑйсем вара Атайкасси, Кивпулӑх тата Моҫҫакасси ялӗсенчен инҫе мар вырнаҫнӑ.
Шупашкар район прокурорӗ Зелфинас Карама пӗлтернӗ тӑрӑх, «Асфальтобетонный завод» обществӑн производство пуҫлӑхне тата «Магистраль-М» предприятин пуҫлӑхне административлӑ майпа явап тыттарнӑ.
2017 ҫулта Раҫҫей банкӗ 200 тата 2000 тенкӗллӗ укҫа кӑларасси пирки, вӗсем ҫине регионсенчи паллӑ вырӑнсене сӑнласси ҫинчен унчченех пӗлтернӗччӗ. Твоя-Россия.РФ сайтра халӗ сасӑлав пырать.
Унта Шупашкарти Анне палӑкӗшӗн те сасӑлаҫҫӗ. Вӑл 5 пин ытла сасӑ пухнӑ. Чӑваш Енри халӑх кунпа ҫеҫ ҫырлахасшӑн мар. Ҫынсем тепӗр палӑкшӑн сасӑлама тытӑннӑ. Василий Чапаев палӑкӗ те 5 пин ытла сасӑ пухма пултарнӑ.
Сасӑлав утӑ уйӑхӗн 28-мӗшӗнче вӗҫленет. Унта малти вырӑнсене Атӑлҫи федераци округӗнчен ытти хула та тухнӑ: Хусан, Чулхула, Пермь, Сарӑту, Самар, Ӗпхӳ. Пӗтӗмпе конкурсра 36 хула тата 51 символ малта пыраҫҫӗ.
Конкурс вӗҫленсен Раҫҫейри 10 хулана тата вӗсенчи 20 паллӑ вырӑна палӑртӗҫ. Виҫҫӗмӗш тапхӑрта икӗ ҫӗнтерӳҫе тата тӑватӑ символа суйлӗҫ.
+16.3 °C