РСФСР халӑх артисчӗ, Чӑваш АССР халӑх артисчӗ, К. Станиславский ячӗллӗ патшалӑх премийӗн лауреачӗ Виктор Родионов (22.07.1924-19.05.1987 ҫҫ.) ҫуралнӑранпа 95 ҫул ҫитнине халалласа астӑвӑм каҫӗ иртӗ. Ӑна авӑн уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ирттерӗҫ.
Астӑвӑм каҫӗнче Виктор Родионов пурнӑҫӗпе пултарулӑхне аса илӗҫ. Унтан «Туя туй пек тӑвар-и?» спектакле кӑтартӗҫ. Спектакле Арсентий Тарасов пьеси тӑрӑх лартнӑ. Астӑвӑм каҫӗ 18 сехетре пуҫланӗ.
Виктор Родионов Сӗнтӗрвӑрри хулинче ҫуралнӑ. 1941 ҫулта Чӑваш музыка училищинчен, виолончелипе композици класӗнчен вӗренсе тухнӑ, 1947 ҫулта — А. Луначарский ячӗллӗ Мускаври театр ӳнерӗн патшалӑх институтӗнчен. Чӑваш театрӗнче музыкант, артист пулса ӗҫленӗ.
Авӑн уйӑхне Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче ачасене халалланӑ. Унта уйӑхӗн 8-мӗшӗнчен пуҫласа 29-мӗшӗччен ача-пӑча спектаклӗсен «Для вас, дети!» (чӑв. Сире валли, ачасем!) фестивалӗ иртӗ.
Ҫав тапхӑрта тӗрлӗ жанрлӑ ӗҫе пӑхса савӑнма май килӗ. Программӑра — музыка юмахӗсем, балет, мюзикл.
Театрта пӗлтернӗ тӑрӑх, авӑн уйӑхӗн 8-мӗшӗнче 12 сехетре А. Галкинӑн «Дюймовочка» музыка юмахне кӑтартӗҫ. Авӑн уйӑхӗн 15-мӗшӗнче 12 сехетре «Дитя и волшебство» (М. Равель) лирикӑлла фантазине курма пулать. Авӑн уйӑхӗн 22-мӗшӗнче 12 сехетре театр «Кентервильское привидение» мюзикла йыхравлать. Авӑн уйӑхӗн 29-мӗшӗнче 12 сехетре П. Чайковскин икӗ пайлӑ «Щелкунчик» балетне кӑтартӗҫ. Театрта пурне те кӗтеҫҫӗ.
К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн труппи ӗнер, ҫурла уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, масарсем ҫинче пулнӑ. Вӗсем театрта ӗҫленисен тата пьесӑсем ҫырнӑ ҫынсен вил тӑприсем ҫине ҫитсе вӗсене тирпейлеҫҫӗ. Театрта пӗлтернӗ тӑрӑх, ку йӑла учрежденире тахҫантанпах пырать.
Йыш чи малтанах Шупашкарти Богдан Хмельницкий урамӗнчи масар ҫине кӗрсе тухнӑ. СССР халӑх артистки Вера Кузьмина мӑшӑрӗн, чӑваш халӑх поэчӗн Петӗр Хусанкайӑн вил тӑпри ҫине чечек хунӑ. Артистсем СССР халӑх артисчӗн Алексей Ургалкинӑн, РСФСР халӑх артисчӗн Виктор Родионовӑн, Чӑваш АССР тава тивӗҫлӗ артисчӗн Леонид Семеновӑн вил тӑприсене тирпейленӗ. Театра питӗ юратнӑ Валерий Ярды Олимп чемпионӗ канлӗх тупнӑ вырӑна пуҫ тайнӑ.
Карачурари, Лапсарти, Явӑшри ҫӑвасем ҫине те кӗрсе тухнӑ.
Паян, ҫурла уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче Андриян Павловӑн пултарулӑх каҫе иртет. Вӑл 18 сехетре пуҫланнӑ.
Андриян Николаевич — режиссер, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ комсомол премийӗн лауреачӗ.
70 ҫулти актера уяв каҫӗнче ӗҫтешӗсем, пултарулӑх коллективесем саламлаҫҫӗ. Унтан «Чуххӑм Ванькка авланать – кай, кай, кай…» спектакль кӑтартма палӑртнӑ.
Андриян Павлов 1949 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑл ялӗнче ҫуралнӑ. Ленинградри театр институтӗнче вӗреннӗ. К.В. Иванов ячӗллӗ театрта 1972-1983 ҫулсенче актер пулса ӗҫленӗ. 1985 ҫулта режиссер курсӗсенчен вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн режиссер-постановщикра ӗҫлеме тытӑннӑ.
Ыран, ҫурла уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, Шупашкарта тӳлевсӗр киноконцерт кӑтартӗҫ. Вӑл 19 сехетре Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ умӗнчи лапамра пуҫланӗ. Ӑна Раҫҫейӗн патшалӑх ялавӗн кунне халалланӑ.
«Чӑвашкино» пӗлтернӗ тӑрӑх, киноконцерта Чӑваш Ен Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерстви, Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗ, Чӑваш патшалӑх академи капелли, Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ, «Чӑвашкино» тата электрон документацин архивӗ йӗркелӗҫ.
Программӑна республикӑри паллӑ ушкӑнсен: юрӑпа ташӑ ансамблӗн, академи капеллин, оперӑпа балет театрӗн — артисчӗсен концерчӗпе пӗрлех патшалӑх ялавӗ ҫинчен ӳкернӗ фильмсене кӗртнӗ. Фильмсене «Чӑвашкино» тата электрон документацин архивӗ кӑтартӗ.
Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ «Нарспи» оперӑна ҫӗнетсе сцена ҫине кӑларӗ. Ӗҫе ҫурла уйӑхӗн 23-мӗшӗнче хаклама май килӗ.
Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗн гранчӗпе Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ оперӑна ҫӗнетсе хатӗрленӗ. Ӑна унччен курнисем малтанхи ӗҫпе танлаштарма пултарӗҫ.
Оперӑра Нарспи сӑнарне Надежда Степанова артист калӑплӗ, Сетнер сӑнарне — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ Дмитрий Семкин. Театр ӳнерне кӑмӑллакансен пултаруллӑ ытти артист ӗҫӗпе те киленме май килӗ.
Режиссер-постановщикӗ — Раҫҫей искусство тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Раҫҫей тата Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ Борис Марков. Оперӑна Елена Лемешевская режиссер тата балетмейстер ҫӗнетнӗ.
«Нарспи» опера — чӑвашсен паллӑ композиторӗн Григорий Хирбюн вилӗмсӗр ӗҫӗ. Композитор пурӑннӑ ҫулсенчех ӑна ӳнер ӑстисем пысӑка хурса хакланӑ. Ҫавна май часах вӑл чӑваш опера классики пулса тӑнӑ.
Ҫеспӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ автобус туянасшӑннине Чӑваш халӑх сайчӗ унччен пӗлтернӗччӗ-ха. Аса илтерер: автобус илесси пирки Патшалӑх закупкисен порталӗнче кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗн вӗҫӗнче хыпарланӑччӗ. Автобус хакӗ 3,5 миллион тенкӗрен иртмелле маррине каланӑччӗ. Аукцион документацийӗнче автобуса 10 ҫынтан кая мар вырнаҫмаллине пӗлтернӗччӗ.
Халӗ вара театр 30 вырӑнлӑх автобуслӑ пулса тӑнӑ. Паян Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн труппи пухӑннӑ. Пухура культура учрежденин пуҫлӑхне Елена Николаевӑна «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин Чӑваш Енри секретарӗ, ЧР Патшалӑх Канашӗн Председателӗн ҫумӗ Юрий Кислов автобус уҫҫине панӑ. Республикӑн Культура министерствин сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, «ПАЗ-4234» автобуса «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин «Пӗчӗк тӑван ҫӗршывӑн культури» програмине пурнӑҫа кӗртнӗ май уйӑрнӑ.
Чӑваш патшалӑх филармонийӗн ҫуртне юсакан тупӑнман. «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, тендера никам та хутшӑнман.
Культура учрежденине юсама строительство организацине шырасси ҫинчен хыпарланӑ аукционта контрактӑн пуҫламӑш хакне 215 миллион та 400 пин тенкӗпе хакланӑ. Тендер ирттерекенсем юсав ӗҫне 2020 ҫулхи авӑн уйӑхӗ тӗлне вӗҫлемеллине палӑртнӑ.
Патшалӑх закупкисен порталӗнче аукцион пӗтӗмлетӗвӗн протоколне вырнаҫтарнӑ. Комисси тендерта ҫӗнтерӳҫӗ организацие суйласа илме май килменнине пӗлтернӗ. Аукциона хутшӑнас текенсенчен пӗр заявка та тупӑнман.
Сӑмах май каласан, ҫуртӑн юсав ӗҫне строительсем унччен пуҫӑнса ӗлкӗрнӗ-ха. Урам енчен ӗҫсем тытӑнни аякранах курӑнса ларать.
Ҫурла уйӑхӗн 23-25-мӗшсенче Шупашкарта Ыттисенчен уйрӑлса тӑракансен V «Одинаковыми быть нам необязательно» (чӑв. Пирӗн пӗр пек пулмасан та) фестивалӗ иртӗ. Ӑна ыттисенчен уйрӑлса тӑракан куракансем валли йӗркелеҫҫӗ. Мероприяти пуҫаруҫи — РФ Культура министерстви. Ыттисенчен уйрӑлса тӑракансен фестивальне Пукане театрӗсен пӗтӗм тӗнчери «Карусель сказок» (чӑв. Юмахсен каруселӗ) I фестивальне пуҫтарӑннӑ май ирттерӗҫ. Чӑваш Ен тӗп хулине Китайран, Раҫҫейӗн ҫичӗ регионӗнчен: Мускавран, Улатимӗр, Волгоград, Воронеж, Мускав облаҫӗсенчен, Тутарстантан, Удмурт Республикинчен пултарулӑх ушкӑнӗсем килмелле.
«Юмахсен каруҫҫельне», сӑмах май, хӑнасем 7 ют ҫӗршыран: Бангладешран, Беларуҫран, Германирен, Казахстанран, Китайран, Японирен тата Раҫҫейӗн 18 регионӗнчен ҫитмелле.
Шупашкарти Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрне Мускав укҫипе юсама пуҫланӑ. Раҫҫей Культура министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионӗнчи ача-пӑча тата пукане театрӗсене «Культура» наци проекчӗпе килӗшӳллӗн ҫӗнетме йышӑннӑ. Министерство асӑннӑ учрежденисен списокӗнче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ ҫамрӑксен театрӗ те пур. Регионсенчи ача-пӑча тата пукане театрӗсене федераци укҫипе 2024 ҫулччен юсамалла. 5 ҫулта 40 театра ҫӗнетӗҫ.
Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, унта ӑшӑ тата шыв пӑрӑхӗсене ылмаштарӗҫ, пӳлӗмсене пӑсса ҫӗнӗлле йӗркелӗҫ, пысӑк тата пӗчӗк залсене юсӗҫ. Залсенчи тата пӗрремӗш хутри кивӗ материалсене сӳтсе пӗтернӗ ӗнтӗ. Ҫивиттие ҫӗнӗрен витме тата театрӑн урам енне юсама пуҫланӑ.
Юсавӑн тӗп пайне 2019 ҫулхи ҫӗнӗ сезон пуҫланнӑ вӑхӑта вӗҫлесшӗн. Юсанӑ учреждение кӑҫалхи пӗрремӗш квартал умӗн уҫасшӑн.
+27.3 °C