Пӗлтӗрхи ҫурла уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Шупашкарти «Космос» клубра арҫынна вӗлернине Чӑваш халӑх сайчӗ темиҫе хутчен те пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: ҫуралнӑ кун хыҫҫӑн каҫхи клуба кайнӑ ушкӑн пӑтӑрмаха лекнӗ. Хуралҫӑсемпе сиксе тухнӑ ӑнланманлӑх 35-ри арҫын вилнипе вӗҫленнӗ.
Хӑнана хуралҫӑ асӑрханмасӑр вӗлернӗ тесе пӗтӗмлетнӗ хыҫҫӑн ҫемье Пӗрремӗш каналпа кӑтартакан «Мужское и женское» телекӑларӑма ҫитсе пӑтӑрмах пирки каласа кӑтартнӑччӗ. РФ Пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗнче Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗ хуралҫӑ тата кану заведенийӗнче ӗҫленӗ тепӗр ҫын тӗлӗшпе ӗҫ пуҫарнине пӗлтернӗччӗ.
Паян суд хуралҫӑна 3 ҫул та 3 уйӑхлӑха пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние хупма йышӑннӑ, администратор пулӑшуҫи пулнӑ ҫыннӑн ирӗкне 2 ҫуллӑха пӳлме пӑхса хӑварнӑ. Приговор хальлӗхе вӑя кӗмен.
Шупашкарта пурӑнакан хӗрарӑм йӗрке хуралне сайра тӗл пулакан ыйтупа пынӑ. Упӑшки ют паспортпа усӑ курса авланнӑран хайхискер мӑшӑрланӑва саккунсӑр тесе йышӑнма тата икӗ ачин ҫуралнине ӗнентерекен хучӗсенче ашшӗн ятне тӗрӗс мар палӑртнине ҫирӗплетме ыйтнӑ.
Чӑваш Енӗн прокуратури хыпарланӑ тӑрӑх, ҫак хӗрарӑм виҫӗ ҫул каялла качча тухнӑ. Вӗсен 2015 тата 2017 ҫулсенче икӗ ача ҫуралнӑ.
Чӑваш Енӗн тӗп хулинче пурӑнакан хӗрарӑм ют ят-хушаматлӑ паспортпа усӑ куракан Узбекистан гражданинӗпе ҫемье ҫавӑрнӑ. Лешӗ пирӗн ҫӗршывра Раҫҫей гражданинӗн суя паспорчӗпе пурӑннӑ. Ку кӑна та мар, 2015-2016 ҫулсенче вӑл темиҫе преступлени тунӑ, ҫакӑншӑн ӑна пӗлтӗр судпа айӑпласа явап тыттарнӑ.
Суд хӗрарӑмӑн ыйтӑвне туллин тивӗҫтернӗ, мӑшӑрланӑва саккунсӑр тесе йышӑннӑ, ачисен ашшӗн ячӗ тӗрӗс маррипе те килӗшнӗ.
Шупашкарта пурӑнакан арҫынна урама майор пакунӗпе тухнӑшӑн судпа айӑпланӑ. Хӑй вара прапорщик пакунӗпе ҫеҫ ҫӳреме тивӗҫ пулнӑ.
Шупашкарти Ленин районӗн сучӗ палӑртнӑ тӑрӑх, пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗн 7-мӗшӗнче ҫак арҫын Шупашкарта иртнӗ митинга хутшӑннӑ. Вӑл РФ Хӗҫ-пӑшаллӑ вӑйсен тумне тӑхӑннӑ, майор пакунӗпе ҫӳренӗ. Ҫапла майпа вӑл йӗркене пӑснӑ.
Митинга ҫапла тумланса тухнӑ арҫынна суда панӑ. Суд вара вӑл айӑплӑ тесе йышӑннӑ, штраф тӳлеттермелле тунӑ. Арҫыннӑн 1000 тенкӗ кӑларса хума тивӗ. Кунсӑр пуҫне унӑн ҫар тумне, пакунӗсене туртса илнӗ.
«Суя майор» вара суд йышӑнӑвӗпе ҫырлахман. Вӑл суд пынӑ чухне ҫӑхав панӑ. Анчах ӑна пӑрахӑҫланӑ.
Суя пурнӑҫ — ҫур пурнӑҫ. Ҫапла каланӑ ваттисем. Анчах Патӑрьел районӗнче фермер хуҫалӑхӗ уҫнӑ арҫыншӑн ку чӑна килмен: суйни часах тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ.
50 ҫулти арҫын — Шупашкартан. Патӑрьел районӗнче хресчен фермер хуҫалӑхӗ уҫнӑскер ЧР Ял хуҫалӑх министерствине 6 миллион тенкӗ субсиди илмешкӗн документсем тӑратнӑ. Хайхискер пӗр фирмӑпа шӑвармалли хатӗр-хӗтӗр туянмашкӑн суя килӗшӳ тунӑ. Анчах арҫын нимӗнле техника та илмен. Асӑннӑ ведомство ӑна суда панӑ.
Суд арҫын айӑплӑ тесе йышӑннӑ. Халӗ фермерӑн ҫав укҫана министерствӑн счечӗ ҫине куҫарса памалла.
Суд приставӗсем вара хальлӗхе, парӑма татиччен, фермерӑн Тайотине тата Патӑрьел районӗнче вырнаҫнӑ 2 ҫӗр лаптӑкне арестленӗ. Арҫыннӑн вӑхӑт нумай юлман: унӑн парӑма 10 кунра парса татмалла. Унсӑрӑн вӑл хӑйӗн пурлӑхӗсӗр тӑрса юлма пултарать.
Шупашкарта пурӑнакан пӗр ҫемье амӑшӗн капиталӗпе усӑ курса ипотекӑна парса татасшӑн пулнӑ. Анчах хушаматри Ё саспаллине пула пӑтӑрмах сиксе тухнӑ.
Ҫемье пуҫӗ Артем ятлӑ. Анчах официаллӑ документсенче унӑн ятне Ё саспаллипе те ҫырнӑ. Ҫавна май Раҫҫей пенси фончӗ ҫемье ыйтса ҫырнӑ заявление тивӗҫтермен.
Тӗрӗслӗхе прокуратура шыраса тупма пулӑшнӑ. Калинин районӗн прокуратури суда тавӑҫ тӑратнӑ, Раҫҫей пенси фончӗ йышӑнӑвӗ тӗрӗс мар пулнине ҫирӗплетме ыйтнӑ. Суд тавӑҫа тивӗҫтернӗ. Ҫапла майпа Шупашкарти ҫемье, Ё саспаллине шар курнӑскер, ипотекӑна амӑшӗн капиталӗпе парса татайӗ.
Хальлӗхе суд йышӑнӑвӗ вӑя кӗмен.
Чӑваш Енӗн Арбитраж судне Чӑваш Енӗн энергетикӗсем Шупашкарти промышленность тракторӗсен савутне ҫутӑсӑр хӑварма тавӑҫпа тухнӑ. Суд «Чӑвашэнергосбыт компанийӗ» предприятийӗ суйланӑ ҫула ырламан.
Энергетиксем суд тӑрӑх ахальтен ҫӳремен-ха. Промышленность предприятийӗн ҫутӑ укҫи парӑмӗ 130,8 миллион тенке ҫитсе кайнӑ. Ӑна савут 2016 ҫулхи утӑ уйӑхӗнчен пуҫласа пухса тултарнӑ иккен.
Суд тавӑҫа тишкернӗ май мӗнпур материала пӑхса тухнӑ та ҫапларах пӗтӗмлетнӗ: савута ҫутӑсӑр хӑварсан предприятин парӑмпа татӑлма ниепле те май пулмӗ.
Маларах Чӑваш халӑх сайчӗ ЧР Арбитраж судӗнче «Трактор савучӗсем» концерна кӗрекен тепӗр предприятие — Шупашкарти агрегат савутне — панкрута кӑларас ӗҫ пуҫланнине пӗлтернӗччӗ.
Чулхулара пурӑнакан арҫынна йӗплӗ пралук леш енне Чӑваш Енрен ӑсатнӑ. Хайхискер ултӑ ҫул хушшинче 500 тенкӗлӗх ҫӗр-ҫӗр хут укҫа ҫапнӑ.
Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗр-ҫӗр хут укҫаран 280-шне вӑл пирӗн республикӑра тата Иваново облаҫӗнче ӑсталанӑ. Ухтару вӑхӑтӗнче суя купюрӑсем туса кӑлараканран пӗтӗмпе 214 пин тенкӗ суя укҫа туртса илнӗ. Унӑн ҫумӗнче 500 тенкӗлӗх 400 ытла хут укҫа пулнӑ.
Следстви ӗҫӗсем пынӑ вӑхӑтра хайхи арҫын хӑй айӑплине туллин йышӑннӑ тата йӗркелӗх хуралҫисене ӗҫе тишкерсе уҫӑмлатма пулӑшса пынӑ. Ҫак сӑлтавсене шута илсе суд айӑплава ҫемҫетнӗ — суя укҫа ҫапакана пӗтӗмӗшле йӗркеллӗ колоние 3 ҫул ҫурӑлӑха ӑсатма йышӑннӑ. Унсӑр пуҫне кирпӗч шутлаканӑн патшалӑха 160 пин тенкӗ тӳлеме тивӗ.
Республикӑн тӗп хулинчи транспортӑн 90-а яхӑн проценчӗ ҫул укҫине терминал урлӑ илет. Ятарлӑ йӗрке ҫирӗплетнӗ пулин те ыттисем пассажирсенчен «чӗрӗ» укҫа кӑна илеҫҫӗ.
Пассажирсене турттаракан маршрутҫӑсен терминал пулмаллине Чӑваш Ен Элтеперӗ республикӑн Патшалӑх Канашне янӑ Ҫырура та палӑртнӑччӗ.
Ҫул укҫине транспорт карттипе тӳлеме май туса пани пассажирсемшӗн те пайталлӑ, мӗншӗн тесен ҫапла кашни тӳлемессерен нухрат (хулара, тӗслӗхрен, 4-шар тенкӗ) перекетленет. Тепӗр ен вӑл налук тӳлессипе ҫыхӑннӑ. Касса витӗр тухакан укҫана налукҫӑсенчен пытараймӑн.
Шупашкарти 32, 41, 49, 51, 65-мӗш маршрутсенче терминалпа тивӗҫтермен, вӗсене хула администрацийӗ ӗҫлеме чарнӑ. Йышӑнупа килӗшмесӗр маршрутҫӑсем суда кайнӑ.
Кашни пиллӗкмӗш пуҫиле ӗҫпе килӗшмесӗр пӗлтӗр пирӗн Чӑваш Енре аппеляци ҫӑхавӗ ҫырнӑ. Кунашкал пӗтӗмлетӗве республикӑн прокуратури иртнӗ ҫул кӑларнӑ пуҫиле ӗҫсем тӗлӗшпе пысӑкрах шайри суда аппеляци ҫӑхавӗсем шӑрҫаланине тишкернӗ май тунӑ.
Судсем пӑхса тухнӑ пуҫиле ӗҫсен 20 проценчӗ, е 1280 ӗҫ, тӗлӗшпе прокурорсем аппеляци ҫӑхавӗсем шӑрҫаланӑ. 249 ҫын тӗлӗшпе унчченхи приговорсене ылмаштарнӑ е улӑштарнӑ. Ҫав шутран 90 проценчӗ — прокуратура хатӗрленӗ ҫӑхав хыҫҫӑн. Прокурорсен аппеляци шалӑпӗ хыҫҫӑн 159 ҫын тӗлӗшпе айӑплава ҫемҫетнӗ.
Пӗрремӗш инстанцири судсем кӑларнӑ приговора ылмаштарни е пӑрахӑҫлани, ЧР прокуратурин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, пуҫиле саккун ыйтнине пӑснипе, судсем мӗнпур саманта шута илменнипе ҫыхӑннӑ.
Кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Арбитраж сучӗ Шупашкарти агрегат савутне панкрута кӑларас ӗҫе пуҫӑннӑ. Предприятире хальхи вӑхӑтра сӑнав процедури йӗркеленӗ.
Трактор савучӗсен концерне кӗрекен Шупашкарти савута панкрута кӑларма Внешэкономбанк (чӑв. Тулашэкономбанк) тухнӑ.
Суд ларӑвӗнче савут налукҫӑсем умӗнче 60 миллион тенкӗ ытла парӑма кӗрсе кайнӑ. Суд ларӑвӗ иртнӗ кун тӗлне предприяти парӑма татманни палӑрнӑ.
Шупашкарти агрегат савучӗн вӑхӑтлӑх управляющийӗ пулма Владимир Соломатина шаннӑ. Вӑл — «Содействие» (чӑв. Пулӑшу) арбитраж управляющийӗсен хӑй тӗллӗн йӗркелекен организацийӗн пайташӗ.
Вӑхӑтлӑх управляющине сӑнав тапхӑрӗнче уйӑхсерен 30-шер пин тенкӗ шалу илсе тӑма ирӗк панӑ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (10.05.2025 15:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, ҫумӑр ҫума пултарать, атмосфера пусӑмӗ 747 - 749 мм, 12 - 14 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Мӗтри Ваҫлейӗ, чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Кӗҫтӳк Кольцов, чӑваш сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Куснар-Иванов Станислав Александрович, чӑваш сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Якимов Сергей Александрович, агроном, Чӑваш АССРӗн тава тивӗҫлӗ агрономӗ вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |