Хӗрлӗ Чутай районӗнче спорт ӑмӑртӑвӗсем кулленех ирттереҫҫӗ.
Ҫак кунсенче яшсемпе хӗрсем пневматика пӑшалӗнчен тӗл перессипе тупӑшрӗҫ. Ӑмӑртусем 8-9 тата 10-11-мӗш класра вӗренекенсем хушшинче иртрӗҫ. 8-9 класра вӗренекенсем хушшинче чи нумай очко пухса пӗрремӗш вырӑна Сергей Сарин, иккӗмӗш вырӑна — Станислав Федотов, виҫҫҫӗмӗш вырӑна — Анастасия Сятрайкина тухрӗҫ (пурте Хӗрлӗ Чутай шкулӗнчен). Ку шкул 1-мӗш вырӑн ҫӗнсе илчӗ, 2-мӗш вырӑнта — Штанашри пӗтӗмӗшле вӑтам пӗлӳ паракан шкул вӗренекенӗсем.
10-11 класра вӗренекенсем — 1-мӗш вырӑнта Снежана Альгешкина, 2-мӗш вырӑнта Илья Ахматканов, 3-мӗш — Михаил Замуткин (Хӗрлӗ Чутайри вӑтам шкул). Командӑсем хушшинче каллех малтисем Хӗрлӗ Чутай шкулӗн вӗренекенӗсем, иккӗмӗшсем — Питӗркасси шкул ачисем.
Тунтикун, кӑрлачӑн 30-мӗшӗнче, Сӗнтӗрвӑрринчи пӗтӗмӗшле тӗп пӗлӳ паракан шкулта вӗренекенсем хушшинче шашкӑлла ӑмӑртӑвӑн финалӗ иртрӗ.
Ҫак ӑс-тӑн вӑййине 5-9 классенче вӗренекен 102 ача хутшӑнчӗ. Чи малтанах кашни класри икӗ ҫӗнтерӳҫе палӑртрӗҫ — пӗршер хӗрачапа арҫын ача. Вӗсен вара хӑйсен ӑс-тӑн ҫивӗчлӗхне финалта кӑтартма тиврӗ.
Чи маттуррисем 8-мӗш класра вӗренни палӑрчӗ. Арҫын ачасем хушшинче мала Сергей Тарасов тухрӗ (вӑл пур ӑмӑртуҫа та ҫӗнтерме пултарчӗ), хӗрачасем хушшинче — Наталья Львова. Иккӗшӗ те 8-мӗш класра пӗлӳ пухаҫҫӗ.
Классем хушшинчи ӑмӑртура ҫапла май 8-мӗшсем мала тухрӗҫ. Иккӗмӗш вырӑнта 6-мӗш класрисем пулчӗҫ, виҫҫӗмӗш вырӑнта — 7-мӗш класрисем. 9-мӗшсем, аслӑрах пулин те, выран йышӑнаймарӗҫ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Октябрьски ял тӑрӑхӗнче ваттисемпе ҫамрӑксем хушшинче хоккей вӑййипе юлташла тӗлпулу иртрӗ.
Кӑрлачӑн 29-мӗш кунӗ сивӗ тӑчӗ пулин те пӑр ҫине тухма вӑл никама та чӑрмантараймарӗ. Ваттисенчен тупӑшӑва Егоров А.В., Васильев С.Н., Назаров С.М., Малинин А.В., Сидяков Э.Р., Васильев В.А. хутшӑнчӗҫ, ҫамрӑксен ушкӑнӗнче Никаноров Г.Д., Никаноров А.Г., Корнилов Е.Ю., Васильев Н.С., Перов С.В., Иритков И.А. пулчӗҫ.
Ӑмӑрту хӗрӳ иртрӗ. Ҫамрӑксем аслӑраххисенчен вӑйлӑрах пулни тӳрех сисӗнчӗ пулин те ваттисем вӗсене парӑнасшӑнах пулмарӗҫ — хапхана тимлӗн сыхларӗҫ, ӑнсӑртран тапӑнса кӑткӑс лару-тӑрусем тума майсем тупрӗҫ. Ҫапах та юлашкинчен 8:4 счетпа выляса ячӗҫ.
Тупӑшу вӗҫленнӗ хыҫҫӑн кунашкал тӗлпулусене малашне те ирттерме калаҫса татӑлчӗҫ — чӑнах та, хоккей пӑрӗ мӗн-ма пушӑ тӑмалла?
Шупашкарти «Тус» спортклубра 10-12 ҫулхи Чӑваш Ен ачисем «Ылтӑн шайбӑ» ӑмӑртӑвӗн финалне ирттерчӗҫ. Кӑҫал ял ачисем хуларисенчен уйрӑм выллярӗҫ. Республикӑн пур кӗтесӗсенчен ҫитнӗ хастар ачасем пӑр ҫинче темиҫе эрне кӗрешрӗҫ.
Вӑйлӑраххисен ушкӑнӗ часах палӑрчӗ — вӗсем Патӑрьел, Елчӗк, Муркаш, Шӑмӑрша тата Ҫӗмӗрле ҫамрӑк хоккейҫисем пулчӗҫ. Ҫӗмӗрле ачисем вара виҫҫӗмӗш вырӑна ҫӗнсе илме пултарчӗҫ. Пулас чемпионсене чунтан-чӗререн саламлатпӑр!
Ҫӗмӗрле тӑрӑхӗнче паллӑ ҫын сахал мар. Тӗслехрен, СССР чемпионӗ Башкиров Сергей.
Унӑн чаплӑ ҫулӗ Ҫӗмӗрлери «Звезда» (чӑв. «Ҫӑлтӑр») ҫамрӑксен футбол клубӗнчен пуҫланнӑ. Кайран вӑл Шупашкарти «Сталь»-ре выллянӑ. 1979 ҫулта Сергей Мускаври «Спартакран» Ташкентри «Пахтакора» куҫнӑ, авиакатастрофа хыҫҫӑн 1984 ҫулта Башкиров Днепрпетровскри «Днепр» командӑра вылляма тытӑннӑ. Ҫак командара вара Сергейӑн пултаруллӑхӗ пӗтӗмпех уҫӑлса палӑрнӑ. 1984 тата 1985 ҫулсенче «пӑхар», 1987 ҫулта — «кӗмӗл», 1988 ҫулта «ылтӑн» медальсем ҫӗнсе илме пултарнӑ. Сергей СССР чемпионӗ пулса тӑнӑ. 1989 ҫулта унӑн «Днепрӗ» СССР Кубокне ҫӗнсе илнӗ.
Совет ҫӗршывӗ салансан Сергей Башкиров Европӑри футбол командисенче выллянӑ: Польшӑра тата Германире. Анчах хамӑр ҫӗршыври евӗр ҫитӗнӳсем урӑх тӑвайман. Ҫапах та пирӗн ентеш тӗнчери чи лайӑх футболистсем хушшинче 33-мӗш вырӑн йышӑнать. 1997 ҫултан пуҫласа Башкиров Сергей Леонидович «Металлург», «Слован», «Кривбасс» командисен тренӗре.
Кӑрлачӑн пуҫламӑшӗнче Хырхӗрри тӗп шкулӗнче нумай ҫул хушши физкультура вӗрентекенӗ пулса вӑй хуракан Николай Никандрович Ятманов хӑйӗн паллӑ юбилейне — 60 ҫула ҫитнине паллӑ турӗ. Ҫак кунсем каникулпа пӗр килнӗ пулин те, вӗрентекенсемпе вӗренекенсем те, пӗлӗш-тӑвансем те юбиляра чысласа ӑшӑ сӑмахсем куҫҫӑн курӑнса та, телефонпа шӑнкӑравласа та каларӗҫ. Каникул пӗтнӗ хыҫҫӑн тепӗр кунхинех шкулта Николай Никандровича халалласа ятарлӑ утренник ирттерчӗҫ. Кашни класра вӗренекен ачасем юрӑ-сӑвӑпа савӑнтарчӗҫ, шкул тата район ертӳҫисемпе профсоюз организацийӗ Хисеп хучӗсемпе тата хаклӑ парнесемпе чысларӗҫ.
Паллӑ уяв ҫакӑнпа ҫеҫ вӗҫленмерӗ. Уйӑх вӗҫӗнчи пӗр канмалли кун Николай Никандрович хӑйӗн ячӗллӗ йӗлтӗр чупӑвӗ ирттерчӗ. Ҫак чупӑва районти шкулсенче вӗренекенсем, предприятисемпе организацисем, ҫемье командисем хутшӑнчӗҫ. Тӗп хуламӑрти «Водоканал» предприяти те хӑйӗн спортсменӗсен ушкӑнне тӑратнӑ. Ытти ҫулсенче шкултан вӗренсе тухса кайнӑ ачасем те, инҫе ҫула пӑхмасӑрах, чылайӑн пуҫтарӑннӑ. Вӗрентекене саламласа ООО «Газпром межрегионгаз» генеральнӑй директорӗ, ЧР Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, нумай ҫул хушши вырӑнти «Восток» колхоз ертӳҫи пулса ӗҫленӗ К.
2012 ҫулта Вӑрнар поселокӗнче каток тума палӑртнӑ. Кун пирки Чӑваш Республикин влаҫ органӗсен официаллӑ сайчӗ пӗлтерет. Тӑррине витнӗ спорт керменӗнче тренажер залӗ, хывӑнса тӑхӑнмалли пӳлӗмсем тата ытти пулӗ.
Ҫӗнӗ ҫулта ҫавӑн пекех Тӑвай тата Хӗрлӗ Чутай ялӗсенчи физкультурӑпа спорт комплексӗсене туса пӗтерме, Ҫӗнӗ Шупашкарти 3-мӗш спорт шкулӗнчи ҫӑмӑл атлетика манежне, Шупашкарти 9-мӗш шкулти бассейна юсаса ҫӗнетме палӑртаҫҫӗ.
Нарӑсӑн 12-мӗшӗнче Чӑваш Енре 30-мӗш хут «Раҫҫей йӗлтӗр йӗрӗ» чупу пулать. Ҫак ӑмӑртусем ҫӗршывра 1982-мӗш ҫултанпа иртеҫҫӗ. Унта яланах халӑх питӗ йышлӑ хутшӑнать.
Кӑҫал йышлӑ чупу пур районпа хулара та иртет. Тӗп старт яланхи пекех Шупашкар 500 ҫул тултарнине халалланӑ Культурӑпа кану паркӗнче пулать. Йӗркелекенсем ҫак кун йӗлтӗр ҫине 40 пин ытла ҫын тӑрасса шанаҫҫӗ.
Ҫӗнтерӳҫӗсене медальсемпе дипломсем, хаклӑ тата асӑнмаллӑх парнесем кӗтеҫҫӗ. Чи ҫамрӑк тата чи аслӑ спортсменсене уйрӑммӑн чыслаҫҫӗ. Спорт уявне килекенсем валли анлӑ культура программи хатӗрлеҫҫӗ.
Хӗрлӗ Чутай районӗнче тӳрех 3 социаллӑ объект тӑваҫҫӗ: район центрӗнчи шкул ҫумне хушма ҫурт, вӑй-хал культурипе спорт комплексӗ тата тӑлӑх ачасем валли 15 хваттерлӗ ҫурт. Хӗрлӗ Чутайри пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан вӑтам шкулӑн хушма ҫуртне «Ялӑн социаллӑ аталанӑвӗ» федераллӑ тӗллев программипе килӗшӳллӗн тӑваҫҫӗ. Халӗ кунта шалти ӗҫсем пыраҫҫӗ. Пӗрремӗш хутра ӗҫсем вӗҫленнӗ, иккӗмӗшпе виҫҫӗмӗшӗнче те тумалли нумаях юлман. Шыв тата ӑшӑ пӑрӑхӗсене хурса ҫитернӗ. Ҫавӑн пекех сакайӗнче ӑшӑ тытӑмне туса пӗтернӗ, вентиляции вырнаҫтарнӑ, пур ҫӗрте те пластик кантӑксем лартнӑ. Ҫурта 2012 ҫулхи нарӑсӑн 23-мӗшӗнче хута яма палӑртаҫҫӗ. Унӑн лаптӑкӗ 1 408,5 тӑваткал метр. Вӑл 240 ача вӗренмелӗх пулать.
Вӑй-хал культурипе спорт комплексне вара кӑҫал ҫӗртмере, Республика кунӗ тӗлне уҫасшӑн. Халӗ ҫуртӑн тимӗр кӳлепине пуҫтарса пӗтернӗпе пӗрех. Нарӑс уйӑхӗн варринче кирпӗч хурса пӗтересшӗн. Ҫавӑн пекех кӗске вӑхӑтрах ҫурта хупламалла тата ӑшӑ хатӗрӗсене вырнаҫтармалла.
Мӗн авалтан чӑваш халӑхӗ сывӑ пурнӑҫ йӗркине пӑхӑнса тӑнӑ. Хальхи вӑхӑтра сывлӑха ҫирӗплетме спортпа туслашни те витӗм кӳрет. Ҫавӑнпа та-и, тен, нумай ял-хулара тӗрлӗрен спорт мероприятийӗсем, ӑмӑртусемпе тупӑшусем ирттересси вӑя кӗчӗ. Чӑн та, компьютер умӗнче пӗр хусканусӑр лариччен, е сехечӗ-сехечӗпе телевизорпа пыракан сериалсене шӑтарасла пӑхиччен тӗрлӗрен хусканусем туни, уйрӑмах ҫывӑхри вӑрманти е паркри сукмаксемпе уҫӑлса-чупса ҫӳрени сывлӑхшӑн питех те усӑллӑ пулнине каламасӑрах чухламалла ӗнтӗ. Урӑхла каласан: пурнӑҫ хусканура вӑл!
Ҫакна шута илсех ӗнтӗ Хырхӗрри тӗп шкулӗнче 1991 ҫулта йӗлме йӗлтӗрпе чупассипе ӑмӑрту йӗркелесе янӑ. Ӑна Олимп чемпионӗ Владимир Воронкова халалланӑ. Владимир Петрович 1944 ҫулхи пушӑн ҫирӗммӗшӗнче Комсомольски районне кӗрекен Тукай ялӗнче кун ҫути курнӑ, ачалӑхӗ Кӗтне Пасарта иртнӗ, ҫул ҫитсен Хырхӗрри ҫичӗ ҫул вӗренмелли шкулне ҫӳренӗ.
+7.3 °C