Пирӗн республика яланах сывлӑхлӑ пурнӑҫа пропагандӑланӑ. Ӗнер, ҫурлан 18-мӗшӗнче Шупашкар хули хӑйӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тунӑ чухне те ку йӑла пӑрахӑҫланман. Шупашкар ҫыннисем, хула хӑнисем Хӗрлӗ тӳремре иртекен массӑллӑ ирхи зарядкӑна тухнӑ. Чӑваш Енӗн ШӖМ управленийӗнче палӑртнӑ тӑрӑх унта пурӗ 28 пин ҫын хутшӑннӑ.
Тӗрлӗ професси ӗҫченӗсем, студентсем, шӑпӑрлансем пӗрлӗхлӗ упражнени комплексне тунӑ. Массӑлӑ зарядкӑна Чӑваш Республикин Элтеперӗ Михаил Игнатьев, Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов, министертсвӑпа ведомствӑ ертӳҫисем тата депутатсем те хутшӑннӑ.
Сехет хушши паллӑ спортсменсемпе тренерсем сцена ҫинчен стэп-аэробикӑпа физкультура упражненийӗсен элеменчӗсене кӑтартнӑ. Вӗсен шутӗнче совет союзӗн биотлонисчӗ, тӑватӑ хутчен олимп чемпионӗ, вунпӗр хутчен тӗнче чемпионӗ Александр Тихонов та пулнӑ. Унсӑр пуҫне зарядкӑна хутшӑнакансене пурне те хӑйӗн ҫӗкленӳллӗ кӑмӑлӗпе Виктор Логинов («Счастливы вместе» сериалта Гена Букин рольне выляканӗ) актер савӑнтарнӑ.
Массӑллӑ зарядкӑна ватти-вӗтти те хутшӑннӑ.
Республикӑн харпӑрлӑхӗнчи пурлӑха тара панипе Чӑваш Ен хыснине 110 миллион тенкӗ укҫа кӗнӗ. Ку вӑл — ҫурлан 12-мӗшӗ тӗлне илсен.
Пурлӑх министерстви ку цифрӑна пӗлтӗрхи ҫав тапхӑртипе те танлаштарса пӑхнӑ. Сӑмах май, ытларах кӗнӗ иккен. Ӳсӗм — 18,3 процент. Маларах асӑннӑ 111 миллион тенкӗрен 43,4 миллионӗ патшалӑх пурлӑхне тара панипе килнӗ тупра, 67,6 миллионӗ — республика харпӑрлӑхӗнчи ҫӗрсене тара панипе.
Раҫҫей Федерацийӗн Бюджет кодексӗн 57-мӗш статйинче патшалӑх харпӑрлӑхне палӑртман ҫӗрсене тара панинчен 20 проценчӗ регионсен хыснине юлма ирӗк парать-мӗн. Ҫавӑн йышшисене пула республика хыснине тепӗр 50 миллион тенкӗ кӗнӗ. Асӑннӑ категорие кӗрекен ҫӗрсенчен 78,7 проценчӗ Шупашкар хулинче вырнаҫнӑ.
Шупашкар хула кунӗ ҫитнӗ тӗлнелле республика тӗп хулине 10 кӑвакалсен кӳлеписем ҫитсе килмелли ҫинчен эпир маларах пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ. Кӗҫнерникун, ҫурлан 15-мӗшӗнче вара килсе ҫитнӗ квакалсен кӳлеписене сӑрласа илемлетессипе хула акцийӗ иртнӗ.
К.Иванов скверӗ умӗнчи тӳремре кӑвакалсен макечӗсене, эскизсене, сӑрӑ, киҫтӗксемпе сӗтӗлсем ҫине вырнаҫтарнӑ, шӑпӑрлансем валли ача-пӑча тӳремне йӗркеленӗ, сӑрлама пысаках мар кӑвакалсене хатӗрленӗ. Пултаруллӑ тӑрмашура хастаррӑн масӑллӑ информаци хатӗрӗсен элчисем, хушма вӗренӳ шкулӗн вӗренекенӗсем, ҫамрӑк юхӑмӑн активисчӗсем, блоггерсем, аслисемпе вӗсен ачисем, пуҫлӑхсем, кӗвӗҫӗсем, архитекторсем, спортсменсем тата ӳкеревҫӗсем хутшӑннӑ.
Кашни кӳлӗпе хӑйнӗ евӗрлӗ стильпе ӳкереннӗ. Вӗсене Хӗрлӗ тӳремре 3 метр ҫӳллӗш постаментра вырнаҫтарнӑ та ӗнтӗ.
Сӑрланӑ вӑхӑтри самантсем (68 сӑн)
Кӑвакалсен тӗсӗсем (13 сӑн, Атнер кун кӗнекийӗ)
Ачасен интересӗсене хӳтӗлессипе туса ирттермелли ӗҫсене пурнӑҫлассипе ҫак эрнере координаци канашӗн ларӑвӗ иртнӗ. Республикӑн вӗренӳ министрӗ Владимир Иванов унта сусӑр ачасен пурнӑҫне ҫӑмӑллатас ыйтусем тавра тухса калаҫнӑ.
Хальхи вӑхӑтра пирӗн республикӑра сусӑр ачасен хисепӗ 5 пине яхӑн. Вӗсенчен 1 150-шӗ — шкул ҫулне ҫитменнисем. Сусӑрсене вӗрентме ятарлӑ учрежденисем пур. Хӑшӗсем вара муниципалитет шкулӗсенче те ӑс пухаҫҫӗ. Пӗлтӗр вӗсенче 2 100 ача вӗреннӗ. Ку йышран 210-шӗ пӗлӗве дистанци мелӗпе шӗкӗлченӗ, 507-шӗ патне учительсем киле пырса ҫӳренӗ. Ҫапах та сусӑрсене вӗрентессинче йӑлтах кал-кал теме ҫук. Шкулсенче логопедсемпе дефектологсем ҫитмеҫҫӗ. Хальхи вӑхӑтра ҫавӑн йышши 71 специалист тӑрӑшать. Вӗсенчен пысӑк йышӗ, 55 логопедпа дефектолог, тӗп хулари шкулсенче ӗҫлет, Ҫӗнӗ Шупашкарта — 6 специалист, Ҫӗрпӳ хулинче тата Ҫӗмӗрле районӗнче — 2-шер, Улатӑрпа Канаш хулисенче. Вӑрнар, Хӗрлӗ Чутай, Вӑрмар тата Шупашкар районӗсенче — пӗрер.
Хӑйне мар-ха, унӑн проектне. Ҫурлан 15-мӗшӗнче Шупашкарта хула тӑвакан комитет ларӑвӗ иртнӗ. Унта республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗ Алла Самойлова тӗп хуламӑрти Ленин проспектӗнче тума палӑртакан нумай ӗҫ пурнӑҫлакан поликлиника проекчӗпе паллаштарнӑ.
Ҫуртӑн тӗп пайне аслисене сиплеме уйӑрасшӑн-мӗн. Унпа юнашар ачасемпе ҫамрӑксен сывлӑхне тӗрӗслемелли центр тата реабилитацилемелли уйрӑм пултарасшӑн. Ҫуртӑн мал енне паянхи пекех хӑварасшӑн-мӗн, илемлетме кӑна шухӑшлаҫҫӗ.
Министр ҫынсем унта талӑкне 500 ҫын йышӑнмалӑх сиплев учрежеднийӗ пултарсшӑн иккенне пӗлтернӗ. Пульницӑна тума ҫитес ҫул валли хыснара пӑхса хӑварнӑ та иккен.
Анчах архитекторсем проекта хурласа пӗтернӗ. Стройминра ӗҫлекенсем те тиркенӗ. Вӗсен шучӗпе эскиза «Чӑвашгражданпроект» институт специалисчӗсене тата ытти архитектора явӑҫтарса йӗркелесе ҫитермелле.
Ку вырсарникун, ҫурлан 18-мӗшӗнче республикӑн тӗп хули хӑйӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать. Ку уява хула ҫыннисемпе хӑнасем чӑтӑмсӑр кӗтеҫҫӗ. Анчах та пурин кӑмӑлне ӗнӗрпе паян тӑракан ӑмӑрлӑ, йӗпе ҫанталӑк хуҫать. Пурте пӗр ыйтупа кӑсӑкланаҫҫӗ: «Хула кунӗнче мӗнле ҫанталӑк пулӗ?»
Чӑваш Енӗн гидрометеоцентрӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх ҫумӑр паян-ыран кӑна ҫуса тӑрӗ. Вырсарникун вара пӗлетсем хушшинчен хӗвел тухӗ, сывлӑш температури кӑнтӑрла 21–26 градус, каҫ еннелле — 13–17 градус пулӗ. Ҫурҫӗртен килекен ҫил ҫеккунтра 5–10 метр хӑвртлӑхпа вӗрӗ.
Ҫапла вара республика ҫыннисем кулянмасӑрах, тулли кӑмӑлпа Шупашкарӑн ҫуралнӑ кунне паллӑ тума пултарӗҫ.
Ҫапла, ҫапла... Тахҫан Шупашкар Арбатӗнче «кун каҫнӑ» республикӑн тӗп хулин чысне варалатакан ӳкерчӗк ҫак кунсенче хӑйӗн вырӑнне ҫухатнӑ та. Кун ҫинчен «Ирӗклӗ сӑмах» интернет-хаҫата Этнер Егоров блогер пӗлтернӗ.
«Чапа» тухнӑ «Шупашкартан салам!» ӳкерчӗк ҫинчен эпир иртнӗ кунсенче пӗлтернӗччӗ. Сӑра ӗҫмелли сӑна сӑнарлакан «пултаруллӑх» хайхи блогера кӳрентернӗ.
Ҫурлан 14-мӗшӗнче Егоров хӑйӗн блогӗнче фотоаппарт ҫине ӳкерсе илнӗ хайхи сӑнӳкерчӗке хула пуҫлӑхне ярса парап тесе ҫырнӑ. Ҫырни вара кӑлӑха пулман, ҫак кунсенче ӳкерчӗк хӑвӑрттӑн Ехрем купса урамӗнчен ҫухалнӑ.
Вӗрентекенсем хушшинче тем тӗрлӗ конкурс та ирттернӗрен хӑш вӑхӑтра вӗрентсе ӗлкӗреҫҫӗ-ши тесе те калас килет… Халӗ, акӑ, пуҫламӑш тата вӑтам професси пӗлӗвӗ паракан учрежденисенче тӑрӑшакансем «Раҫҫей ӑстасемпе палӑрса тӑрать» конкурса хатӗрленеҫҫӗ. Ун йышшин республикӑри конкурсӗ маларах иртнӗ те, ҫавӑнта ҫӗнтернисем халӗ ҫӗршыв шайӗнчи ӑмӑртӑвне хутшӑнӗҫ. Унта Шупашкарти 2-мӗш, 4-мӗш, 23-мӗш училищесенче, 12-мӗш лицейре тата Ҫӗнӗ Шупашкарти политехника техникумӗн пӗрер преподавателӗ 11 ӗҫпе хутшӑнӗҫ.
Паян Шупашкарта тепӗр ача-пӑча пахчи хута кайнӑ. Вӑл уйрӑм ҫын харпӑрлӑхӗнчи учреждени пулӗ. Ӑна уҫнӑ ҫӗре хутшӑннӑ республика ертӳҫи Михаил Игнатьев ҫак учреждение уҫни патшалӑхпа уйрӑм ҫын пӗр тӗвӗре ӗҫлеме пултарнине палӑртса хӑварнӑ.
«Шкул ҫулне ҫитменнисен академийӗ» ят панӑскер Шупашкарӑн ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ микрорайонӗнче хута кайнӑ. Унта пилӗк ушкӑн уҫма палӑртаҫҫӗ. Кашнинче 20-шер ачана йышӑнма май пур-мӗн. Ачасен аталанӑвӗн центрӗ те, ача-пӑча пахчи текен ҫав учрежденире музыка тата физкультура залӗсем пур иккен. Паллах, психолог та ӗҫлӗ. Сенсор пӳлӗмӗ те пур. Тата, паллах, ӗҫре кирлӗ ытти пӳлӗм…
Ҫулталӑк вӗҫлениччен вӑл тӑрӑхра шкул ҫулне ҫитменнисен тепӗр учрежденине уҫма палӑртнине пӗлтернӗ вӑл тӑрӑхри нумай хваттерлӗ ҫурт-йӗре хӑпартакан предприяти директорӗ Николай Угаслов.
Сӑнсем (25)
Ҫурлан виҫҫӗмӗш вырсарникунӗнче Чӑваш Республикин тӗп хули пурне те пысӑк та савӑнӑҫлӑ уява — Шупашкар хули кунне — паллӑ тума йыхравлать. Ҫак куна халаласа Шупашкарта тӗрлӗ мероприятийӗсем ирттерме планланӑ. Йӑла тӑрӑх хулан ҫуралнӑ кунӗ тӗлнелле чӑваш ӳкеревҫисен пӗрлешӗвӗ юлашки ҫулта ӳкернӗ ӗҫӗсем тӑрӑх ятарлӑ курав уҫать.
Кӑҫалхи «Савнӑ Шупашкарӑм» ятпа ҫӳрекен курав паян, ҫурлан 16-мӗшӗнче Президент бульварӗнчи паянхи вӑхӑтри ӳнер центрӑн залӗсенче уҫӑлнӑ. Йӗркелевҫӗсем палӑртнӑ тӑрӑх курав яланхи пекех ҫынсемшӗн кӑсӑклӑ та тухӑҫлӑ пулӗ.
+10.3 °C