Сӑн галерейисем: Кубока уҫни, Кубокри самантсем
Ҫапла, ҫу уйӑхӗн 10-11-мӗшӗсенче Шупашкарта Хӑвӑрт утакансен 23-мӗш Тӗнче Кубокӗ иртрӗ. Вырсарникун вӑл вӗҫленчӗ. Пӗтемлетӳсем тӑрӑх Раҫҫей ӑмӑртуҫисем 15 медале ҫӗнсе илчӗҫ.
Ҫу уйӑхӗн 10-мӗшӗнче Тӗнче Кубокне чи малтан ҫамрӑк яшсем пуҫларӗҫ. Вӗсем 10 ҫухрӑма утрӗҫ. Шел те, Шупашкар каччи Эдик Хайбуллин вӗҫне ҫити утса тухаймарӗ — тӳресем ӑна трассӑран тухма хушрӗҫ. Пӗрремӗш Алексей Барцайкин тухрӗ. 10 ҫухрӑма вӑл 39 минут та 57 ҫеккунт хушшинче утса тухма май тупрӗ — ҫавна май тӗнче рекордне те ҫӗнетрӗ. Иккӗмӗш Динг Чен пулчӗ — Алексейрен 15 ҫеккунт кая юлса ҫитрӗ. Виҫҫӗмӗшӗ каллех Раҫҫей спортсменӗ пулчӗ — Денис Стрелков Алексейрен 20 ҫеккунт кая юлчӗ.
Яшсем хыҫҫӑн хӗрсем тухрӗҫ. Кунта вара Раҫҫей спортсменӗсене хуса ҫитекенни пулмарӗ. Татьяна Калмыкова 10 ҫухрӑма 42 минут та 44 ҫеккунт хушшинче утса тухрӗ. Ирина Юманова малтан унпа тан утатчӗ, анчах кӑшт вӑхӑт иртсен кая юла пуҫларӗ.
Ҫу уйӑхӗн 6-мӗшӗнче «Шупашкар: 500 ҫул» паркра Чӑваш Республикинче пурӑнакан пур халӑх ҫыннисен пӗрлӗхне палӑртакан «Халӑхсемпе культурӑсене пӗрлештерекен» ансамбль скульптури уҫӑлчӗ. Ӑна уҫма Н.В. Фёдоров та килчӗ.
Палӑка чаплӑн уҫма пухӑннӑ мероприятине ЧПУ ректорӗ Л.П. Кураков пуҫларӗ — сӑмах тухса каларӗ. Вӑл Чӑваш Ен президентне халӑхсемпе культурӑсем хушшинче туслӑха ҫирӗплетме пысӑк ӗҫ тунишӗн тав сӑмахӗ каларӗ. Н.В. Фёдоров сӑмах каланӑ вӑхӑтра ку евӗр палӑк Раҫҫейре пӗрремӗш пулнине пӗлтерчӗ. Президент ҫакна та палӑртрӗ — пирӗн республикӑра 97 тӗрлӗ халӑх пурӑнать, 22 тӗрлӗ ентешлӗх ӗҫлет, 12 тӗслӗ тӗн пур.
Скульптурӑна ӑсталаканӗ — Владислав Зотиков. Вӑл Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ хуложникӗ, унӑн ӗҫӗсем чылай куравсенче пулса курнӑ. Скульптурӑра 7 хӗре кӑтартнӑ. Вӗсем ҫичӗ лепестоклӑ лотоса тытса тӑраҫҫӗ. Палӑк ҫӳллӗшӗ 7 метр, хӑй скульптура 5 метр. Пӗтӗмӗшле 3 тонна таяҫҫӗ.
Хӗвелтухӑҫ спортсменӗсен ҫулҫӳревӗ 30 сехете тӑсӑлнӑ. «Спорт» хӑна ҫуртне вырнаҫнӑ, канса илнӗ хыҫҫӑн вӗсем тӳрех ҫывӑхри лавккана васканӑ. Мӗн туяннӑ тетӗр-и? Пилӗк литр кӗрекен 15 савӑт «Архыз» минерал шывӗ. Ку 14 спортсмена виҫӗ куна анчах ҫитет. Пӗрле килнӗ врач валли аптекӑра шурӑ халат та туяннӑ. Унӑн багажӗ ҫул ҫинче ҫухалнӑ иккен. Ун пекки авиарейссенче час-часах пулать. Акӑ Шупашкара пӗр колумбиец та чӑматансӑр ҫитнӗ.
Китаецсенчен ушкӑн менеджерӗ Колин анчах акӑлчанла пӗлет. Вӑл тата Юлия студентка пулӑшнипе ҫеҫ пӗр-пӗрне ӑнлантӑмӑр. Техӗмлӗ апат ҫиме юратакан китаецсем хӑйсемпе пӗрле специсем те илсе килнӗ.
Китаецсем иккӗмӗш кунне тӳрех «Олимпийский» тӗп стадиона тухнӑ. Кашни спортсменӑн хӑйӗн тренировкӑсен йӗрки иккен. Хӑшӗсемшӗн кунне - виҫшер, икшер е пӗрре утни те ҫителӗклӗ. Китаецсем тренировка хыҫҫӑн тӳрех тӗп трассӑпа паллашма васкарӗҫ.
- Ӑмӑрту ирттермелли вырӑна тӗрӗсех суйласа илнӗ-ши? - ыйтрӑм команда тренерӗнчен Ю.Вэй Лиран.
- Шӑрӑх та, сивӗ те мар. Сывлӑш температури шӑпах Кубок ирттерме юрӑхлӑ. Килсе ҫитнӗ спортсменсене климата хӑнӑхма та ҫӑмӑл.
Кубок ӑмӑртуҫисем килсех пыраҫҫӗ. Ак Колумби спортменӗсем хыҫҫӑн Эквадорти ушкӑн та ҫитрӗ. Колумби ӑмӑртуҫисем пекех вӗсем икӗ пайран тӑраҫҫӗ. Ку пӗр пайӗ кӑна, иккӗмӗшӗ ӑмӑрту пуҫланас умӗн ҫитмелле. Хӑнасем пӗлтернӗ тӑрӑх Шупашкарти ҫанталӑк вӗсемшӗн пӗрре те ют пек курӑнман. Ӑмӑртуҫӑсем пӗлтернӗ тӑрӑх ҫӗнӗ кӑтартусем кӑтартма Шупашкар ҫанталӑкӗ вӗсене чарса тӑмӗ.
Хӑна ҫуртне канма кайиччен хӑнасем пулас ӑмӑртӑвӑн ҫулӗпе тата Шӗкӗр хуламӑрти Тӗп стадионпа паллашрӗҫ.
Ӑмӑрту пуҫланиччен 10 кун кӑна юлчӗ — ӑмӑртуҫӑсем Шупашкара пуҫтарӑнма та пуҫларӗҫ ӗнтӗ. Ак, вырсарникун, ака уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, сӑмахран, Колумби ушкӑнӗ ҫитрӗ. Хӑнасем пӗлтернӗ тӑрӑх вӗсен ушкӑнӗ икӗ пайран тӑрать. Ку пӗрремӗш пайӗ кӑна, иккӗмӗш пайӗ ҫу уйӑхӗн 3-4-мӗшӗсенче ҫитӗҫ. Ҫавӑн пекех вӗсен тренерӗ тата массажистсем килӗҫ.
Ӑмӑртуҫӑсем ҫитес кубокӑн ҫулӗпе те паллашрӗҫ — тренировка ирттерчӗҫ. Трасса хӑнасене килӗшрӗ, ҫӗнӗ ҫитӗнӳсем пуласса шанаҫҫӗ.
«Ҫӗр ҫуллӑх нимеҫисем» ятлӑ пӗтӗм тӗнчери ыркӑмӑллӑх фонд президенчӗ ҫырӑвӗнче ку палла Чӑваш Енпе унти халӑх тӗнче тӑнӑҫлӑхӗшӑн тӑрӑшса тӑрашса ӗҫленишӗн, халӑхсемпе тата патшалӑхсемпе ӑнӑҫлӑ ӗҫленишӗн панӑ.
Ку ҫӑлтӑра ака уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Пхеньянра (унта «Мирпа ырлӑх кӳрекенсем» ятлӑ IV пӗтӗм тӗнче канашлӑвӗ иртет) уҫрӗҫ.
Мир Орденне чаплӑ уяв туса Мускаври Ҫӑлакан Христос Храмӗнче Шуппашкар представительне парӗҫ.
Шупашкарта Етӗрне ҫулӗ ҫинче вырнаҫнӑ «Чебоксары» палӑка ватма пуҫланӑ — ун вырӑнне ҫӗнӗ палӑк лартаҫҫӗ. Малтанхи «Чебоксары» палӑк 1972 ҫултанпа хулана кӗнӗ вырӑнта ларать, ӑна хатӗрлекенӗ Владимир Филатов пулнӑ. Ҫӗнӗ палӑк Хыркасси патӗнче ларӗ. Унӑн авторӗ — Александр Герасимов.
Палӑк ҫӳллӗшӗ — 16,2 метр, сарлакӑшӗ — 8 метр. Ӑна алюкобонд материалтан хатӗрленӗ. Палӑка чӑваш тӗррисемпе ерешленӗ, тӑрринче Шупашкар гербне вырнаҫтарнӑ.
Ака уйӑхӗн 1-мӗшӗпе 5-мӗшӗ хушшинче И.Я. Яковлев ҫуралнӑранпа 160 ҫул ҫитнине халалланӑ олимпиада иртрӗ. Хутшӑнакансен http://pedkanash.chuvash.org сайтра аслӑ вӗрентӳҫӗн пурнӑҫӗпе ҫыхӑннӑ 12 ыйту ҫине хуравлама тивнӗ. Ыйтусемпе пурӗ 352 ҫын паллашнӑ теме пулать, вӗсенчен 291-шӗ хуравсене ярса панӑ. Шел те, пур хуравсене те йышӑнма май килмен — хӑш-пӗрисене йӑнӑшла тултарнине пула пӑрахӑҫлама тивнӗ. Ҫапла май олимпиадӑна 205 хурава йышӑннӑ.
Олимпиада пӗтӗмлетӗвӗсем вара ҫапла:
11 класс
* Поручиков Владимир, Шупашкар хули, 2-мӗш лицей (вӗрентекенӗ Михеев П.П.) - 1-мӗш вырӑн,
* Трофимова Анастасия, Шупашкар хули, 6-мӗш шкул (вӗрентекенӗ Поручикова Э.Н.) – 2-мӗш вырӑн,
* Григорьева Юлия, Йӗпреҫри 1-мӗш шкул (вӗрентекенӗ Козлова И.Н.) – 3-мӗш вырӑн,
10 класс
* Иванов Александр, Муркаш районӗнчи Москакасси шкулӗ (вӗрентекенӗ Матросова М.Г.) – 1-мӗш вырӑн,
* Шнуров Дмитрий, Шупашкар районӗнчи Чӑрӑшкасси шкулӗ (вӗрентекенӗ Николаева А.М.) – 2-мӗш вырӑн,
* Андреев Андрей, Йӗпреҫ районӗнчи Пучинке шкулӗ (вӗрентекенӗ Михайлова Е.
Почтӑн тӳлев паллисем — ҫӗршывӑн культура пурнӑҫӗн тата историллӗ пулӑмсен уйрӑмах ҫутӑ та пӗлтерӗшлӗ саманчӗсене сӑнпаса хӑваракан хӑйне евӗрлӗ хроника. Анчахрах ҫак чаплӑ йӑла почта конверчӗсен ҫӗнӗ ярӑмӗнче тепӗр хут курӑнчӗ. Вӗсене хӑвӑрт утас енӗпе ҫу уйӑхӗнче Чӑваш Республикинче иртекен Тӗнче кубокне халалланӑ.
Амӑрту логотипне ӳкернӗ хитре конвертсене «Марка» издательство центрӗ кӑларнӑ. Пирӗн республикӑна вӗсене 420 пин экземпляр кӳрсе килнӗ. Ҫак почта конверчӗсене март вӗҫӗнче сутма пуҫлаҫҫӗ.
Хӑвӑрт утас енӗпе Тӗнче кубокӗн ӑмӑртӑвӗсем пуҫланиччен пӗр уйӑх ҫурӑ ҫеҫ юлчӗ. Унта утмӑл ытла ҫӗршыв спортсменӗсем килсе ҫитмелле. Пирӗн тӗп хула вӗсене кӗтсе илме пӗтӗм енлӗн хатӗрленет.
Кубокӑн йӗркелӳ комитетне 55 ҫӗршывран официаллӑ заявкӑсем тӑратнӑ та ӗнтӗ. Спорт делегацийесем Мускавран Шупашкара ятарлӑ автобуссемпе тата ятарлӑ пуйӑспа ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнче килме пуҫлаҫҫӗ. Спортсменсене ҫавӑн пекех Хусанти, Чулхулари аэропортсенче йышӑнаҫҫӗ.
Ҫу уйӑхӗн 9-пе 11-мӗшӗ хушшинче иртекен Хӑвӑрт утакансен XXIII тӗнче кубокне 55 патшалӑх ушкӑнӗсем килессине ҫирӗплетнӗ. Спортсменӗсемпе официаллӑ ҫыннисене шутласан ку вӑл пурӗ 607 ҫын. Йышӑнакан ене шутламасан ушкӑн йышӗпе ҫак делегацисем пысӑк пулӗҫ: Итали (31 ҫын), Мексика (30 ҫын), Испани (30 ҫын), Франци (29 ҫын), Польша (28 ҫын).
Паянхи куна спортсменсен чи пысӑк пайӗ арҫынсен хушшинчи 20 ҫыхрӑмри кӗрешӗве ҫырӑннӑ (ку вӑл 109 ҫын). Хӗрарӑмсене илес пулсан ку дистанцине 3 ҫын сахалтарах ҫырӑннӑ. 105 спортсмен 50 ҫыхрӑм тӑршшӗпе кӗрешме палӑртать. Ҫавӑн пекех 61 каччӑпа 51 хӗр хӑйсен вӑйне кӑтартӗҫ.
Кубок йӗркелекенсем ҫакна палӑртаҫҫӗ — пӗрремӗш хут кубокра хутшӑнакансен йышӗ те ӳснӗ. Вӗсен шутӗнче: Ӗнчӗ (Инди), Монголи, Гана, Молдова, Перу, Палестина, Марокко, Таджикистан.
Хутшӑнакас текенсем заявкӑсене ака уйӑхӗн варри таран ярса пама пултараҫҫӗ. Кубока йӗркелекенсем ҫапла май хутшӑнакан патшалӑхсен шучӗ 60 ытла та пуласса шанаҫҫӗ.
+11.3 °C