Пӗлтӗр, 2021 ҫулта, Чӑваш Енре ялти пульницӑсене 74 «земство тухтӑрӗсене» ӗҫе вырнаҫтарнӑ. Вӗсен йышӗнче 49 тухтӑр, 25 медӗҫчен.
Ку енӗпе Шупашкар, Канаш, Патӑрьел районӗсем малти вырӑнта пыраҫҫӗ. «Земство фельдшерӗ» программӑпа килӗшӳллӗн 106 медӗҫчене ӗҫе вырнаҫтарнӑ.
Аса илтерер: ялти пульницӑна ӗҫлеме каякан тухтӑрсене – 1 миллион, фельдшерсене 500 тенкӗ параҫҫӗ. Пӗлтӗрхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗнченпе кӗрсе тухма йывӑр яла ӗҫлеме каякансене 1,5 миллион тенкӗ пама йышӑннӑ. Ку – тухтӑрсем валли. Фельдшерсен вара 750 пин тенкӗ илме май пур.
Каласа хӑварар: «Земство тухтӑрӗ» программа пирӗн республикӑра 2012 ҫултанпа ӗҫлет. Унтанпа 568 тухтӑр яла ӗҫлеме кайнӑ.
Пултаруллӑ та пуҫаруллӑ ҫамрӑксем ҫулсерен ЧР Элетеперӗн стипендине тивӗҫеҫҫӗ. Кӑҫал та ӑна 1 пин ҫамрӑк илсе тӑрать.
Халӗ унӑн виҫи 1830 тенкӗпе танлашать. Стипенди виҫи 13 ҫул ӳсмен. Ӑна 2009 ҫултанпа индексацилемен. Паян ЧР Элтеперӗ Патшалӑх Канашне янӑ Ҫырура ӑна 670 тенкӗ таран ӳстересси пирки каланӑ. Ҫапла ҫитес ҫул стипенди 2500 тенкӗпе танлашӗ.
Аса илтерер: пӗлтӗр ку стипедие 35 ҫула ҫитмен ҫамрӑксем илме пултарасси пирки йышӑннӑ. Унччен ку ӳсӗм 30 ҫулпа танлашнӑ.
Вӑрнарта пурӑнакан 28 ҫулти хӗрарӑм ҫуралнӑ кунне поселокри саунӑра паллӑ тунӑ. Киле кайма пуҫтарӑнсан хайхискер енчӗкне тупайман. Шырасан вӑл ҫиелти тум купи айӗнче выртнине курнӑ. Анчах Мускав облаҫӗнче ӗҫлесе илнӗ 12 пин те 800 тенкӗ унта пулман. Ӑҫта кайса кӗнӗ?
Саунӑна ют ҫынсем кӗменнине шута илсе хӗрарӑм пур хӑнана та кӗсйисене тавӑрса кӑтартма ыйтнӑ. Пӗр хӗр ҫеҫ ҫакна туман, хӑвӑрт тумланнӑ та тухса тарнӑ.
Полици ӗҫченӗсенчен вӑл туалетра пытаннӑ. Ӳкӗтлесен те тухма килӗшмен. Калаҫсан-калаҫсан пӗр хӗрарӑм полицейски шала кӗнӗ. 23 ҫулти хӗр вара унта укҫана унитазра юхтарса яма, унтан ҫиме хӑтланнӑ.
Ҫак хӗр унччен судпа айӑпланман. Ӗҫ-пуҫа уҫӑмлатас тӗллевпе ӑна полици уйрӑмне илсе ҫитернӗ.
Красноармейски районӗнче пурӑнакан арҫын хӑйӗн ҫуралнӑ кунне Шупашкарта паллӑ тӑвас тенӗ. Тусӗпе пӗрле вӗсем хваттер тара илнӗ. Унта икӗ хӗрарӑма йыхравланӑ. Хайхисене вӗсен пӗлӗшӗсем сӗннӗ иккен.
Икӗ арҫынпа икӗ хӗрарӑм ҫуралнӑ куна аванах тунӑ. Ӗҫнӗ, ҫинӗ, савӑннӑ. Кайран арҫынсем тӳнсе кайнӑ.
Ирпе ыйхӑран вӑрансан арҫын хӑйӗн банк картти ҫинчи 7 пин тенкӗ укҫана темиҫе ӑстрӑмпа паллӑ мар ҫынна куҫарса панине асӑрханӑ. Арҫын йӗрке хуралҫисенчен пулӑшу ыйтнӑ. Вӑл вӗсене никама та хӑй аллипе укҫа куҫарса паманнине пӗлтернӗ.
Пакунлисем укҫа кам патне ҫитнине хӑвӑрт тупса палӑртнӑ. Ӑна арҫынсем патӗнче хӑнара пулнӑ хӗрарӑмсенчен пӗри, 33 ҫултискер, лешсем хуп турттарнӑ самантпа усӑ курса куҫарса панӑ иккен. Ҫын укҫине вӑрланӑшӑн халӗ ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Чӑваш Енре премьер-министра тата министрсене хваттер тара илсе пурӑннин тӑкакне хыснаран саплаштарӗҫ. Ҫавӑн пек йышӑну проектне Чӑваш Ен Элтеперӗн Администрацийӗ хатӗрленӗ.
Ҫӗнӗ йӗрке Министрсен Кабинечӗн Председательне, премьер-министрӑн ҫумӗсене, министрсене, Чӑваш Ен Элтеперӗн Администрацийӗн ертӳҫине, Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи Чӑваш Енӗн полпредне пырса тивӗ. Вӗсене тӑкака патшалӑх должноҫӗнче ӗҫленӗ вӑхӑтра саплаштармалла.
Хваттер тара илсе пурӑнас, ҫавӑншӑн хыснаран укҫа илес текен тӳре-шаран социаллӑ килӗшӳ мелӗпе е харпӑрлӑхри ҫурт-йӗр пуррипе ҫуккине шута илӗҫ. Асӑннӑ пурлӑх Шупашкарта, Ҫӗнӗ Шупашкарта, Шупашкар, ӗнтӗрвӑрри, Муркаш тата Ҫӗрпӳ районӗсенче пулсан тара илнин тӑкакне спалаштармӗҫ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи 36 ҫулти арҫын савнийӗпе вӑрҫӑнса кайнӑ тӗнче тетелӗнче хӗрсемпе паллашма тытӑннӑ. Вӑл паллашу сайтӗнче регистрациленнӗ. Анчах унта ултавҫӑ аллине ҫакланнӑ.
Пӗр хӗрарӑм паллашнӑ-паллашман 2,5 пин тенкӗ кивҫен ыйтнӑ. Арҫын куҫарса панӑ. Тепӗр кун киви-енчӗке 50 пине яхӑн куҫарма ыйтнӑ. Укҫа хаклӑ йышши эмелсем илме, хӗрне сиплеме кирлӗ-мӗн. Кайран хӗрарӑм Шупашкарта тара илнӗ хваттершӗн 30 пин ыйтсан та арҫын иккӗленмен. Анчах хӗрарӑм унпа тӗл пулма килӗшменрен ҫыхӑну татӑлнӑ.
Вӑл тепӗр хӗрпе паллашнӑ. Лешӗ ӑна хӑнана пыма шантарнӑ. Анчах ҫул тӑкакне саплаштарма, телефон номерӗ ҫине укҫа хума ыйтнӑ. Ҫӑпла вӑл ӑна 194 пине яхӑн куҫарса панӑ.
Арҫын хӑйне улталанине ӑнлансан полицие кайнӑ.
Лавккара «VAKMA» маркӑллӑ макарон сутнине курсан ӑна хам та «Макфа» тесе, пӗҫернӗ чухне ирӗлсе каймасть тесе туяннӑччӗ. Анчах киле ҫитсен пӑхрӑм та – ячӗ урӑхларах иккен. Макаронӗ те пиҫсен нимӗрленме тытӑнчӗ.
Икӗ ҫул каялла икӗ фирма тавлашма тытӑннӑ. «Макфа» Шупашкарти «Вакмӑна» суда панӑ, автор правине пӑснӑран /хутаҫӗ те «Макфӑнни» пекех симӗс тата/ пӗтӗм продукцие суту ҫаврӑнӑшӗнчен кӑларса тӗп тутарма ыйтнӑ. Ҫавӑн пекех 10 миллион тенкӗ тӳлеттерме ыйтнӑ. Кайран 10 пинне чакарттарнӑ. Суд тавӑҫа тивӗҫтернӗ.
Кӑҫал «Макфа» каллех тавӑҫ тӑратнӑ. Хальхинче вӑл тавар паллин правипе ҫыхӑннӑ. «Вакмӑран» 5 миллион тенкӗ ыйтнӑ. Суд ларӑвне нарӑсӑн 17-мӗшӗнче ирттерме палӑртнӑ.
Кӑрлач уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Шупашкарти полици уйрӑмне 26 ҫулти хӗр пулӑшу ыйтма килнӗ. Вӑл хӑйӗн укҫине упраса хӑварас тенӗ те тата нумайрах нухрат ҫухатнӑ.
Хӗр каласа кӑтартнӑ тӑрӑх, ун патне палламан ҫын шӑнкӑравланӑ, вӑл банкра ӗҫлекен ҫын имӗш. Хайхискер каланӑ тӑрӑх, такам хӗрӗн паспорт даннӑйӗсемпе усӑ курса кредит карточки ҫинчи укҫана илесшӗн. "Банк ӗҫченӗ" карточкӑна хӗр нумаях пулмасть илнине, унта мӗн чухлӗ укҫа пулнине тӗрӗс каланӑ.
Палламан ҫын укҫана сыхласа хӑвармалли мел пуррине пӗлтернӗ - ӑна резерв счет ҫине куҫармалла. Ҫапла вӑл 97 пин тенкӗ ытла куҫарса панӑ. Банка шӑнкӑралама вара кайран тин ӑс ҫитернӗ. Унти ӗҫченсем банкра нимӗнле резерв счет та ҫуккине пӗлтернӗ. Хӗр ултавҫасен аллине лекнине тинех ӑнланнӑ.
73 ҫулти хӗрарӑм тӗнче тетелӗнче тус тупнӑ та укҫасӑр тӑрса юлнӑ. Кун пирки ШӖМ пӗлтерет.
Хӗрарӑм полицие пырса нуши пирки каласа кӑтартнӑ. Вӑл халӑх тетелӗнче Джастин ятлӑ арҫынпа паллашнӑ. Хайхискер «хӗрӳ точкӑра» ӗҫлет-мӗн.
Арҫын ватӑ хӗрарӑмӑн шанӑҫне кӗнӗ те темиҫе кунран ӑна укҫа куҫарса пама ӳкӗте кӗртнӗ. Ывӑлне ҫуралнӑ кунпа парне тӑвасшӑн-мӗн. Реквизичӗсене те ярса панӑ. Анчах унта хӗрарӑмӑн славян ячӗ пулни, укҫана тенкӗпе куҫарса пама ыйтни те хӗрарӑма иккӗлентермен. Вӑл ӑна 31 пин тенкӗ куҫарса панӑ. Кун хыҫҫӑн тин иккӗленме тытӑннӑ, веҫех ывӑлне каласа панӑ. Анчах Джастин укҫине каялла тавӑрса паман, ҫыхӑнӑва та тухман.
Пӗлтӗр Раҫҫейре амӑшӗн капиталне 3,9% ӳстерме палӑртнӑччӗ. Халӗ вара ӑна 8,4% хӑпартма йышӑннӑ.
Кӑҫал пӗрремӗш ачашӑн паракан амӑшӗн капиталӗ 524,5 пин тенкӗпе танлашӗ. Иккӗмӗшне ҫуратнисене 693,1 пин тенкӗ параҫҫӗ. Анчах – пӗрремӗш ачашӑн амӑшӗн капиталне илмен пулсан ҫеҫ. Пӗрремӗшӗшӗн илнӗ пулсан ҫемьере иккӗмӗш ача ҫуралсан 168,6 пин тенкӗ параҫҫӗ.
Пӗлтӗр каланӑ тӑрӑх, кӑҫал амӑшӗн капиталӗ 503,2 тенкӗ пулмаллаччӗ. Иккӗмеш ачашӑн вара – 665 пин тенкӗ.
-1.7 °C