
Ӗнер Чӑваш Республикин Вӗренӳ институчӗ «Константин Иванов тата шкул вӗренӗвӗ» конференци ирттернӗ. Унта Чӑваш, Тутар, Пушкӑрт республикисенче, Чӗмпӗр облаҫӗнче чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекен 70 ҫын хутшӑннӑ.
Конференцие ЧР Вӗренӱ институчӗн ректорӗ Юрий Исаев уҫнӑ.
К. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗн ертӳҫи Ирина Оленкина ӳнер учрежденийӗ поэт эткерне шкул вӗренӗвӗнче усӑ курма сӗнекен майсемпе мелсемпе паллаштарнӑ. К. Иванов пултарулӑхӗ шкул программинче мӗнле вырӑн йышӑнни ҫинчен Чӑваш Республикин Вӗренӱ институчӗн этнокультура вӗренӗвӗ кафедрин доценчӗ Надежда Иванова каласа панӑ.
Чӗмпӗр хулин 57-мӗш шкулӗн вӗрентекенӗ Владимир Грузин К. Ивановӑн «Нарспи» поэмине хӑйсен шкулӗнче мӗнле вӗрентни ҫинчен, аслӑ поэтӑмӑр юбилейне Чӗмпӗр облаҫӗнче епле уявлани пирки каласа кӑтартнӑ. Шупашкар хулин 33-мӗш шкулӗн вӗpeнтекенӗ рӗ.
Ирина Диарова, Шупашкар районӗнчи Атайкасси шкулӗн вӗрентекенӗ Светлана Ефимова, Ҫӗнӗ Шупашкар хулин 18-мӗш лицейӗн вӗрентекенӗсем Любовь Севрикова, Елена Иванова тата Алевтина Такина, Шупашкар хулин 40-мӗш шкулӗн вӗpeнтекенӗ Александр Степанов, Тутар Республикин Элкел районӗнчи Кивӗ Матак шкулӗн вӗpeнтекенӗ Ольга Салюкова, Пушкӑрт Республикин Пелепей хулин Чӑваш гимназийӗнче вӑй хуракан Полина Кирилловӑпа Вера Алексеева, Вӗренӳ институчӗн этнокультура вӗренӗвӗн кафедрин ертӳҫи Анна Егорова сӑмах илнӗ.

Ӗнер, кӑрлачӑн 21-мӗшӗнче, Чӑваш тӗррин музейӗнче Анастасия Андреева ӑстан «Анастасийӑн тӗрӗри пурнӑҫӗ» куравӗ уҫӑлнӑ.
Анастасия Васильевна «Паха тӗрӗ» художество промыслисен фирминче ӗҫлет. Кураври унӑн ӗҫӗсем художникӑн пурнӑҫ ҫулне кӑтартаҫҫӗ. Куравра унӑн ҫамрӑк чухнехи ӗҫӗсем те вырӑн тупнӑ. Ал тутрисем те, алшӑллисем те, хыҫлӑ ҫемҫе пукан ҫине сармаллисем те ӑсталать, тӗртет. «Паха тӗрӗне» ӗҫе вырнаҫсанах сӑнавлӑ лабораторире пир тӗртекенте тӑрӑшнӑ.
Курав уҫнӑ ҫӗре Шупашкар районӗнчи Атайкассинчи «Атай» халӑх юррин ансамблӗ (ертӳҫи — Геннадий Якимов) пырса ҫитнӗ. Курава ӑшӑ сӑмах каласа уҫма республикӑн Культура министерствин пай пуҫлӑхӗ Инна Ильина хутшӑннӑ. Художника вӑл культура министрӗн Тав хучӗпе чысланӑ.

Кӑҫал пирӗн республикӑра 16 ача пахчи хута ямалла. Ҫакӑн валли хыснаран 2 млрд тенкӗ уйӑрма пӑхса хӑварнӑ. Апла пулин те ӗҫ пур ҫӗрте те кал-кал пымасть иккен. Ҫакӑн пирки Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Правительство ҫуртӗнче тунтикунсерен ирттерекен канашлура сӑмах хускатнӑ.
Графикпа ӗлкӗрсе пырайманнисен шутӗнче, сӑмахран, — Йӑлӑмри садик. Ӑна «Стройград» текен предприяти тума пуҫланӑ. Шупашкар районӗнчи Атайкасси ялӗнчи ача пахчи тӑвасси ҫинчен контракт та хатӗр мар иккен. Шупашкарти Университет урамӗнче хӑпартма пуҫланӑ ача пахчине утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗччен вӗҫлемелле пулнӑ, анчах ӗҫсем вӗҫленмен.
Хӑйсен вӑйне шанман строительсем тивӗҫе субподрядчике шаннӑ тӗслӗхсем те пур. Михаил Игнатьев ӗҫе хӑвӑртлатмалли пирки асӑрхаттарса каланӑ.

Шупашкарта, Ҫӗрпӳре тата Шупашкар районӗнче ача пахчисем хута яма палӑртнӑ. Ҫак тӗллевпе Чӑваш Енӗн резерв фондӗнчен 396,1 миллион тенкӗ уйӑрса парӗҫ. Документа ЧР премьер-министрӗ Иван Моторин алӑ пуснӑ.
Ҫӗрпӳ хулинче 240 шӑпӑрлан ҫӳремелӗх ача пахчи пулмалла. Ӑна тумашкӑн 162,1 миллион тенкӗ парӗҫ. Шупашкарта вара 160 шӑпӑрлан вырнаҫмалӑх ача пахчи хута ярасшӑн. Ку тӗллевпе 145,3 миллион тенкӗ тӑкаклӗҫ. Шупашкар районӗнчи Атайкасси ялӗнчи ҫӗнӗ ача пахчине вара 110 пепке ҫӳрӗ. Унти строительство валли 88,6 миллион тенкӗ уйӑрса парӗҫ.
Палӑртмалла: 2018-2019 ҫулсенче 17 ача пахчи тума Чӑваш Ен хыснинчен – 2,4 миллиард, федераци хыснинчен 1,8 миллиард тенкӗ ярӗҫ.

Иртнӗ талӑкра Чӑваш Енре икӗ хутчен вут-ҫулӑм тухнӑ. Иккӗшӗ те хӑрушсӑрлӑх правилине пӑснипе ҫыхӑнма пултарнӑ. Ҫак шухӑша Чӑваш Енӗн Инкеклӗ ӗҫсен патшалӑх комитетӗнче палӑртаҫҫӗ.
Ӗнер, утӑ уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, 11 сехет те 38 минутра Шупашкар районӗнчи Атайкасси ҫывӑхӗнчи пахча юлташлӑхӗсенчен пӗринче дача ҫуртӗнче вут хыпса илнӗ. «Хӗрлӗ автан», малтанласа шухӑшланӑ тӑрӑх, хуҫине, 62-ри хӗрарӑма, 100 пин тенкӗлӗх шар кӑтартнӑ. Специалистсем инкек сӑлтавӗ газ оборудованийӗпе усӑ курнӑ чухне асӑрханусӑр пулни тесе тӗшмӗртеҫҫӗ.
Куславкка районӗнчи Варасӑр ялӗнче 37-ри кил хуҫин 50x12 метр калӑпӑш кирпӗч склачӗ ҫунма тытӑннӑ. Инкек электрохатӗрпе тимсӗртерех пулнӑран тухнӑ пуль теҫҫӗ. Вута пула хуҫи, малтанласа шухӑшланӑ тӑрӑх, ҫур миллион тенкӗлӗх тӑкак тӳснӗ.
Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа пирӗн республикӑра 496 хут пушар тухнӑ. Вӗсенче 39 ҫын вилнӗ, 48-ӑн суранланнӑ.

Чӑваш Енре «Вӗрентӳ аталанӑвӗ» республика программипе килӗшӳллӗн ялсенчи шкулсем валли сакӑр автобус туяннӑ. Кун пирки «Мой город Чебоксары» (чӑв. Ман хула Шупашкар) портал хыпарлать.
Ҫӗнӗ автобуссем туянма регион хыснинчен 15,4 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Кӳрсе килнӗ транспорт хатӗрӗсене ГЛОНАССпа тата тахографпа тивӗҫтернӗ. Унсӑр пуҫне вӗсем ҫине ҫутӑлакан маячок вырнаҫтарнӑ.
Палӑртса хӑвармалла, туяннӑ автобуссенчен виҫҫӗшне кивелнӗ транспорт хатӗрӗсем вырӑнне панӑ, тепӗр пиллӗкӗшне ҫӗнӗ маршрутсем йӗркелеме уйӑрнӑ. Телейлисен шутне хальхинче Улатӑр районӗнчи Чуварлей, Канаш районӗнчи Янкӑлч, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Октябрьски, Шупашкар районӗнчи Атайкасси тата Елчӗк районӗнчи Шӑмалак шкулӗсем кӗнӗ.

Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри тата Чӗмпӗр облаҫӗнчи уйрӑмӗн ӗҫченӗсем Шупашкар районӗнчи ял хуҫалӑх пӗлтерӗшлӗ тӑватӑ гектар ытла ҫӗр ҫинче чӑх каяшне саккунсӑр тӑкса тултарнине тупса палӑртнӑ. Кун пирки «Ман хулам Шупашкар» (выр. «Мой город Чебоксары») портал хыпарлать.
Саккуна пӑсса чӑх каяшне Атайкасси тата Лапсар ял тӑрӑхӗсен хушшинчи лаптӑка пырса тӑкнӑ. Ҫӗре сиенленӗшӗн ҫак пӑтӑрмах тӗлӗшпе ҫийӗнчех административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Ку статьяра каланипе килӗшӳллӗн должноҫри айӑплӑ ҫынна 400-тен пуҫласа 700 пин тенкӗ таран штрафлама пултараҫҫӗ.
Каласа хӑвармалла, Россельхознадзор хыпарта чӑх каяшне хӑш пӗрлешӳ кӑларса тӑкнине палӑртман. Анчах кунашкал ӗҫ-пуҫшӑн вырӑнти «Юрма» пӗрлешӗве пӗрре мар явап тыттарнӑ.

Чӑваш Енре те крематори пуласси пирки тахҫанах калаҫаҫҫӗ. Пӗрисем ӑна хирӗҫлеҫҫӗ, теприсем часрах хӑпраттарасшӑн. Халӗ ӑна хӑҫан ӗҫлеттерсе ярасси те паллӑ: 2020 ҫулхи ака уйӑхӗнче. Крематорие хӑпартмашкӑн ҫӗр уйӑрма «Экологи» тулли мар яваплӑ обществӑпа килӗшӳ алӑ пуснӑ. Кун пирки Шупашкар хула администрацийӗ хӑйӗн сайтӗнче паян хыпарланӑ.
«Правда ПФО» портал пӗлтернӗ тӑрӑх, крематорие Шупашкар районӗнчи Атайкасси ял тӑрӑхӗн 10 пин тӑваткал метр лаптӑкӗнче туса лартӗҫ. Тӳрех палӑртса хӑварар, ку ҫӗр Явӑш ялӗ патӗнче вырнаҫнӑ. Хайхи лаптӑка кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнчен пуҫласа 2020 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 6-мӗшӗччен тара панӑ. Арендӑн ҫулталӑкри чи пӗчӗк виҫи — 115 пин тенкӗ, чи пысӑкки – 118 пин те 450 тенкӗ.

Элӗк районӗнче ял тӑрӑхӗсен старостисен канашлӑвӗ иртнӗ. Вӗренӳ евӗр ирттернӗ мероприятире старостӑсемсӗр пуҫне райадминистрацире тӑрӑшакансем, право хуралҫисем, пушар хуралӗпе ҫӑлавҫӑсем хутшӑннӑ.
Хастар старостӑсене район администрацийӗн пуҫлӑхӗн Тав хучӗсемпе палӑртнӑ. Хаклава Сморотинти Ираида Васильева, Тури Вылӑри Нина Сорокина, Юманлӑхри Реомир Быков, Атайкассинчи Алиса Федорова, Чартакри Анатолий Ивановский, Утаркассинчи Наталия Миронова, Ураскилтри Николай Терентьев, Кӗҫӗн Тӑванти Светлана Матьянова, Йӑранарти Фаина Андреева, Тури Юлӑшри Игорь Платонов, Яккушкӑньти Федор Белецкий, Ҫӗнкасри Георгий Никоноров тивӗҫнӗ. Вӗсене райадминистраци пуҫлӑхӗн пӗрремӗш ҫумӗ Лидия Никитина чысланӑ.

Шупашкар районӗнчи Ишлей ял тӑрӑхӗнче пушар хуралӗ йӗркеленӗ. Вут-ҫулӑмпа кӗрешекен урапасене пур муниципалитет та тытса тӑраймасть: ун валли укҫа та, вырӑн та, техника та, штат та кирлӗ.
Ишлейсем хӑйсен пушар хуралне иртнӗ эрне вӗҫӗнче савӑнӑҫлӑ лару-тӑрурах уҫнӑ. Вут-ҫулӑма сӳнтермелли урапана «Ишлейское» пушар хуралӗн харпӑрлӑхне куҫарса панӑ. «АРС-14» маркӑллӑ урапана малтан юсанӑ.
Халӗ ишлейсен хайсен посчӗ пур. Инкек сиксе тухсан урапа Ишлей ял тӑрӑхенчи ялсене кӑна мар, Кӑшавӑш, Ҫӗньял Покровски, Атайкасси, Вӑрман Ҫӗктер тӑрӑхӗсене те тухса вӗҫтерӗ.
Вырӑнтисем пӗлтернӗ тӑрӑх, Ишлейра муниципалитетӑн пушар хуралне йӗркелени асӑннӑ тӑрӑхри ялсем район центрӗнчен, Кӳкеҫрен, аякра вырнаҫнипе ҫыхӑннӑ.
