Электронлă вулавăш

Чыслать чĕлхи-çăварпе…

 

Кутник сакки çинче, алăк патĕнче —

Ялти чаплă кĕслеçĕ Çиментей

Ĕçкĕне сиктермест, кĕслине хăвармасть,

Ун кĕсли вăййисĕр Урхан ĕçки пулаймасть.

Унтах шăпăрăç — ӳпнер куçлă Мулентей,

Урха ĕçки урса шавлама тапратсан,

Шăпăрне кăларать, ӳлесе ахăрать,

Вăрманти арçури пек çуйăхса шăхăрать.

 

Ташлама та выляма

Урхан урай сарлака.

Ал-урана, шăм-шака

Хĕртсе ярать пыл-сăра

Ĕçкĕ хĕре пуçласан,

Ташă кĕвви тапратсан,

Пуçлать ташша Унерпи:

Юхать, шăвать ун ури!

Унтан вара хăнасен

Уçăлаççĕ урисем…

Юрă… Ташă… Кĕвĕсем…

Ян янтраççĕ кĕслисем…

 

Анчах Урха мухтанмасть ĕçкĕпе,

Кăмăлне çеç пусарать унăн шавĕпе…

Мĕнте пурнăç тыттине курать-ха Урха?

Мĕскер-ха çав уншăн нимĕнрен те паха?

II. Чĕкеç

Урхашăн мултан та хакли,

Чаплăхран та пахи —

Хăйĕн савнă арăмĕн парни —

Илемлĕ чечек пек хĕр усни.

 

Ырлăхпа тутлăх хушшинче,

Тĕнче мулĕшĕн хапсăнан ĕçсенче,

Уйра та, килте те, хăнара чухне те —

Пур чухне те Урхан хĕрĕ асĕнче.

 

Урхан ахахĕ, пурăнăç тĕрекĕ —

Чĕкеç ятла хĕрĕн ирĕкĕ:

Урăх унăн ача çук,

Йăх йышлатма ывăл çук.

 

Сат варринчи сар кайăк пек

Чĕкеç чепчен чĕлхеллĕ;

Ирхи сывлăм тумламĕ пек

Чĕкеç таса, илемлĕ:

Кăтра хĕриллĕ çырă çӳç,

Тăрăхла тĕксĕм хура куç,

Хура çинçе куç харши,

Авăнса тăран çӳхе тути,

Сентел тĕсĕ пит çăмарти,

Яштак пӳ те тӳрĕ ура —

Пӳрнĕ хĕре пурнăçра!

 

Хĕр ӳсет хӳтлĕхре пукане пурнăçпе,

Ыр курать ашамĕшĕн ячĕпе:

Пурнăç йӳçлĕхне хальччен тутанман

Йывăр ĕçре те пĕртте тарламан:

 

Пир-арне тĕртеççĕ ялти тăлăхсем.

Тĕррине тĕрлеççĕ хăйĕн тантăшсем.

Хăш чухне çеç вăл кăмăлне килнипе

Ĕç тытса ларать тантăш хĕрсемпе.

 

Мĕн çитмест Чĕкеçĕн, мĕншĕн кулянас?

Хыпаланса тăрăшса мĕскер туянас?

Ашшĕне çеç калать — ыйтнийĕ пулать,

Çийĕ пуçĕпе пĕрле кăмăлĕ те тулать.

 

Хĕлле тухса кĕме — сăсар тумтирсем,

Çуллахи шăрăхра — çинçе пир кĕписем.

Хĕр ĕмĕрĕ иртет сисĕнмест,

Хуйхă суйхăна хĕр пĕлмест…

 

Хăш чухне, хĕлĕн вăрăм çĕрĕнче,

Ашшĕсем хăнара ĕçне чух,

Чĕкеç пухать юлташсем килĕнче,

Кăнчалана тытать çавăн чух.

 

Вара шăранаççĕ хĕрсем юрăра,

Тилмĕреççĕ çемçе халапра…

Таçти çĕре те пырса перĕнеççĕ,

Темĕн те сӳтсе пуплеççĕ…

 

Каччăсем улаха пырса кĕрсессĕн,

Чĕкеçĕн кăмăлне, ирĕкне илсессĕн,

Çиментее чĕнеççĕ хăйĕн кĕслипе,

Киленеччен ташлаççĕ унăн кĕввипе…

 

Сурхури вăхăтĕнче пухăнсан,

Таш ташлама пăрахсан,

Тытăнаççĕ çĕр яма,

Такмакласа юрлама:

 

Пулас пурнăç хисепне

Çĕррисене чӳлмеке

Пăрахаççĕ шыв ăшне,

Пăтратаççĕ йĕкепе.

 

Çĕр кăларса йĕркерен

Пулас пурнăç çийĕнчен

Юр сăввинчен пĕлеççĕ,

Пĕлмесен те пуплеççĕ.

 

Çĕррисене кăлараççĕ,

Çакан майла юрлаççĕ:

 

«Шурă кăçатă чăпар пулсан —

Шеллемĕттĕм эпĕ шел çипне,

Хамăр савнине каяс пулсан —

Шеллемĕттĕм кĕмĕл çĕрĕне».

 

«Хура вăрман витĕр каçса кур.

Ним пулмин те, кантăр ани пур…

Атте-апи çуртне пырса кур

Ним пулмин те тăварпа çăкăр пур».

 

«Çӳренех утсем пур чухне

Çӳресе юлар-ха çулсене;

Аттепе апи пур чухне

Чысласа юлар-ха пуçсене».

 

Ак Чĕкеç çĕрине кăларас умĕн

Юррине те юрлаççĕ урăхла тĕслĕ мĕн:

 

«Ылтăнах та хапха, кĕмĕл тăпса,

Эпир каяс пуян çурчĕсем.

Ылтăнран çĕрĕ эпĕ хывтартăм

Вунă сум ылтăн укçаран.

Шырарăм, тăван, тупрăм сана

Пан улми пиçнĕ пахчаран».

«Сачĕсем çăра, улмисем хĕрлĕ,

Илешеççĕ сарă кайăксем.

Кăмăлăр лайăх, чĕлхĕр çемçе —

Илешеççĕ ыр çын ачисем…»

 

Е тата çĕр янă хушăрах,

Çур çĕрте, автансем авăтсан.

Тухаççĕ урама ракатка шутлама,

Çиччĕрен пĕрине кăларса суйлама:

Камăн тӳрĕ ракатка тухать,

Çавăн яштак мăшăрĕ пулать…

 

Е тата сурăх картине

Кĕрсе хыпалаççĕ сурăх урине:

Кам путеклĕ тĕл пулать,

Çавăн çулла туй пулать.

 

Чĕкеçĕн шухăшĕ çакăнта сарăлать,

Вĕри юнлă чĕри çак сывлăшпа сывлать…

Тантăшĕсем асăнаççĕ ютри яшсене,

Çурхи сĕрен ачипе, акатуй каччине…

Асăнаççĕ улăхсенче утă çулнине,

Мĕнле каччă паккуса яка хунине…

 

Вăл улăхра пулман, паккуссем çулман,

Сĕрен ачи уншăн саламатпа çапман…

Пĕрре ашшĕ, хĕлле, Шупашкар хулине

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн