Электронлă вулавăш

— Ну, каяр! — терĕ вăл.

— Ох, Петĕр, мĕн туса хутăн эсĕ!.. Пурпĕрех ыррăн хăтăлас çук!..

— Ан нăйкăш! Пулнă-пулнă, тӳрлетме çук!.. Асту, çур сăмах ан шарланă пултăр! Унсăрăн… хăвна та тĕп тăватăп! Ну, уттар килелле! Çын куриччен кĕпӳ-йĕммӳсене тасат!

Вăл мана çурăмран хытах чышса ячĕ. Эпĕ каллех çĕрелле тăрăнса кайрăм. Петĕр çилĕллĕн аллипе сулчĕ те лаши патне утрĕ.

Вăл кайсан, эпĕ çĕрлехи вăрманта пĕчченех выртса юлтăм. Тăма хăтлантăм, ал-ура та, кĕлетке те сиксе чĕтреççĕ. Пуç çаврăнать. Тăнлавра юн тымарĕсем çурăласлах тапаççĕ. Чĕре сиксе тухас пек кăртлатать… Пултараймарăм… Тимофей Михайловича нимĕнпе пулăшаймарăм. Петĕре çак тискер ĕçе тума чарса ĕлкĕрейменшĕн, ун чури çеç пулса тăнăшăн хама хам ӳпкелесе, çĕре ыталаса илсе, чун кӳтнипе йĕрсе ятăм… Чылай вăхăт выртсан, çумри йывăçран тытса ура çине тăтăм.

Пăч тĕттĕм. Ял еннелле кайма тесе тăтăм та, пĕччен юнлă тумтирпе каçхи сĕмлĕхре чун çӳçенсе кайрĕ. Куç умне Тимофей Михайловичăн юнланса пĕтнĕ кĕлетки тухса тăчĕ. Хăлхаран та унăн сасси каймарĕ. «Пулăш! Пулăш! Ан тарт ăна! Пурттине, пурттине часрах туртса ил! Ан яр ăна, Кĕркури, ответ тыттарăр!» Акă вăл сулăнса кайрĕ, лаша йĕвенĕнчен ярса илчĕ. «Шутламарăм, ĕненмерĕм çак пĕренесемшĕн хама çаплах тăвасса…» Куçа хытă пăчăртаса хупсан та, унăн манран пулăшу кĕтсе шанса пăхакан куçĕсем умрах тараççĕ. Каçар, Тимофей Михайлович, каçар! Пултараймарăм эпĕ, пулăшаймарăм сана… Пурттине те Петĕртен туртса илеймерĕм тесе, хам ытамри йывăçа тата хытăрах çупăрласа кăшкăратăп. Юнпа вараланса пĕтнĕ кĕпе ӳт çумне çыпçăнса ларнă, типсе хытса пырать, хуп пек каптăртатать. Тимофей Михайлович мĕлки çаплах манран хăпмасть, ман паталлах çывхарать, хăрăлтатакан сассипе кăшкăрать.

— Кала, мĕн туса хутăн эсĕ? Петĕре пулăшмаллаччĕ-и санăн?! — Çапла каласа мана кăкăртан лăскассăнах туйăнать. Алăри пӳрнесем те юнпа çыпçăнса хытса ларнă. Çулсăр-мĕнсĕрех йывăçсен хушшипе çапăна-çапăна чупатăп, ăçталлине хам та пĕлместĕп. Сасартăк вăрман уçланкинчи кӳлле кĕрсе ӳкрĕм. Шывĕ сивĕ те шăршлă, çан-çурăм сăрлатса кайрĕ. Тавçăрса илтĕм: — курăс хутакан кӳлĕ. Васкаса çири кĕпе-йĕме хывса шăршлă шыва пăрахрăм.

Хуллен тӳпене тулли уйăх хăпара пуçларĕ. Тавралăх кăшт çуталчĕ. Шăлсем пĕр-пĕрне перĕнсе шаккаççĕ. Çынсем илтессĕнех туйăнать. «Кĕпе-йĕме çуса, чӳхесе тăхăнас пулать», — терĕм хама хам. Пăхатăп — вĕсем шыва путнă. Шырасан-шырасан кĕпине тупрăм, татах шырарăм. Çутăласса кĕтмелле… Çулçăсем шăпăртатса тăкăнни те çын çывхарнă пекех туйăнать.

Çĕрле пулсан та брюкисĕр ниçта кайма çук, çавăнтах ирччен юлма тиврĕ. Эпĕ Мишша кукаç мунчала типĕтнĕ чухне выртса-тăракан ӳплене кĕтĕм, çунă кĕпене ӳпле умне типме хутăм. Урайĕнче — типĕ утă çĕклемĕ, кĕтесре — илсе кайса пĕтереймен мунчала купи. Эпĕ çав мунчала купине сиркелесе курăс тĕркисем хушшине кĕрсе лартăм. Вара ăшăнса çывăрса кайнă…

Вĕри сывлăш пите çапнипе эпĕ хыттăн кăшкăрса вăранса кайрăм. Умра Тимофей Михайлович йытти тăрать, вăл йынăша-йынăша мана питрен çуллать. Хăй ирхи курăк çинчен чупса килнипе хырăмĕ таранах йĕп-йĕпе. Пĕрмаях вăрманта ĕçленипе вăл мана лайăх паллать. Çавăнпа вĕрмен, пĕлекен çынна курнипе саламласа питрен çуллама пикеннĕ иккен. Эпĕ аран-аран тăтăм. Кĕлеткере пĕр вăй та çук. Пĕтĕм шăм-шак вутри пек çунать, сывланă чух кăкăрта темскер хыттăн чикет. Эпĕ шăла çыртсах кӳлле брюки шырама кĕтĕм. Çав самантра ансăр сукмакпа ӳпле еннелле Мишша кукаç утнине асăрхарăм. Вăл Тимофей Михайлович пăшалне çакнă та лăпчăнса утать. Ӳпле умне çитсен:

— Эс мĕскер, çак кĕрхи çанталăкра шыва кĕретĕн-и? Ухмаха ертĕн-им? Е… — вăл ӳпле çумне çакнă йĕпе кĕпене курчĕ, — кĕпе çăватăн-и? Килте çума çуккă-им? Кам хуса ячĕ? Ну-ка, тух кунта хăвăртрах! — тесе кăшкăрчĕ.

Эпĕ кӳлĕ тĕпĕнче урасемпе хыпашласа брюкине шырарăм. Акă сылтăм урана темĕн çемçескер çакланчĕ. Ăна урапах çĕклесе илтĕм. Брюки. Ун çине хытса ларнă юн халĕ исленнĕ. Ăна хуллен çеç пăртăм. Хам тавралла кӳлĕ шывĕ хĕрлĕрех хăмăр тĕспе пĕвенчĕ. Мĕн пуласси пулĕ ĕнтĕ, брюкине чăмăртаса тытрăм та пĕтĕм вăя пухса кӳлĕрен тухрăм.

— Мĕне пĕлтерет ку? Шыва кĕрсе ӳкрĕн-и? Мĕншĕн… юн? Тимафи ăçта? Эсĕ ĕнер пирĕн пата Тимафи патне килнĕ, терĕ. Киле таврăнмарĕ вăл… Эсĕ курнă-и ăна?

Манăн чĕре татăлса анчĕ пулĕ терĕм… Юнланнă йĕпе брюки чăмăрккипех çара ӳте картласа, ума тытса, Мишша кукаç умне чĕркуççи çине ӳкрĕм те сасăпах ĕсĕклесе йĕре-йĕрех:

— Мишша кукаç, хуть вĕлер, хуть çапса пăрах!.. Тимафи пичче юнĕ ку… Анчах эп вĕлермен ăна… Ăна Петĕр… Петĕр… — Малалла астумастăп. Больницăра тăна кĕрсен, сывалсан, арестлерĕç. Урăх каламалли-хушмалли манăн çук, — терĕ Кĕркури хурлăхлăн.

Тимофей Михайлович виллине тупнă чухне пулнă тăватă-пилĕк свидетель тухса каларĕç, адвокатпа прокурор, халăх судйи, унăн заседателĕсем те нумай ыйтусем пачĕç.

Лару залĕнчен мунчари пекех ăшă та пăчăх сывлăш коридоралла тухать.

Петĕр кукăрланма, айăпа хăй çинчен сирме хăтланчĕ. Кĕркури çине ярасшăн пулчĕ.

— Эпĕ Кĕркурие Тимофей Михайлович вилли умĕнче куртăм. Хăй чĕп-чĕрĕ юнахчĕ. Аллинчи пуртти те юнланса пĕтнĕ. Мана курсан, вăл пурттине вăрманалла персе ячĕ. Эпĕ, ку хăрушă вырăнтан часрах аяккалла каяс тесе, пăрăнса утрăм, — терĕ вăл.

— Ма суятăн? — чăтаймарĕ Кĕркури, — ху тунине пĕтĕмпех ман çине яратăн. Ху турăн вĕт çак тискер ĕçе!

— Ан чăрмантарăр, Алексеев, вăхăт çитсен, сирĕнтен татах ыйтăпăр, — чарчĕ ăна судья.

— Манăн ыйту пур, Иванов айăпланакана ыйту пама юрать-и? — терĕ адвокат.

— Тархасшăн.

— Калăр-ха, Иванов, пĕренесене турттарма лашине кам илнĕччĕ вăл кун?

— Эп илнĕ, эп хам пĕренесене турттарнă, вăл хăйĕнне.

— Çук, Иванов, следстви тĕрĕсленĕ тăрăх, Алексеев вăл кун бригадиртан лаша илмен. Апла пулсан вăл вуттине вăрлама та пултарайман. Тепĕр ыйту: (адвокат чӳрече янаххи çине хаçатпа чĕркесе хунă юнлă пуртта илсе кăтартрĕ) камăн, сирĕн е Алексеевăн?

— Манăн… Анчах ăна Кĕркури манран ыйтса илнĕччĕ.

— Çук, Алексеева вăл кун пуртă кирлĕ пулман, вăл, хăй каланă тăрăх, хуралçăпа курса калаçма çеç кайнă ун патне. Кăна Степанова Марийăпа Николаева Фекла çирĕплетсе пама пултараççĕ. Эпĕ çак свидетельсене суд ĕçне хутшăнтарма ыйтатăп.

Суд адвокат ыйтнине тивĕçтерет.

Зала вăрманта ĕçлекен икĕ хĕрарăма чĕнсе кĕртрĕç.

— Калăр-ха, — ыйтрĕ судья, — Алексеев Хригорие Михайлов лесник патне кайма эсир хушрăр-и?

— Эпир, — иккĕшĕншĕн те ответлерĕ Степанова Мария текенни.

— Арçын арçынах, ăна лесникпе калаçма вăрмана хамăр йывăçсене кайса пăхма эпир хушрăмăр. Хутне çыртарма та вăл çӳренĕ. Вара, алла хут илсен, хăçан турттарма май пулассине ыйтса пĕлме ăнах хушрăмăр. Эпирех ятăмăр, эпирех.

— Апла вăл кун Алексеев вутă турттарма та, лаша илме те пултарайман?

— Ийя, ара, малтан лесник патне кайса пăх, терĕмĕр эпир Кĕркурие, — хушса хучĕ Николаева Фекла.

— Юрĕ, — терĕ судья, — эсир тухма пултаратăр. Халĕ Михайлова Анфисана чĕнĕпĕр.

Суд залне Анфис аппана чĕнсе кĕртрĕç. Ăна палламалла та мар. Вăл темиçе кун хушшинче хуйхăпа шурса, ватăлса ларнă. Çӳçĕсем шап-шурă, пичĕсем пĕркеленсе пĕтнĕ. Пуçĕ хăйĕн вĕçĕмсĕр чĕтрет. Тимофей Михайловича пытарсан темиçе кунтан милиционерсем тата следователь Кĕркури вăрманалла персе янă пуртта шырама кайнă. Вĕсемпе пĕрле Володьăпа Улайкка та пынă: йытă пуртта тупса пама пулăшнă. Çавăн чухне вăл Тимофей Михайловичăн тухса ӳкнĕ куçлăхне тупнă. Володя ăна килне илсе таврăнсан, Анфис аппа, хуйхăпа ахаль те аран çӳрекенскер, тăнсăр пулса ӳкнĕ. Çакăн хыççăн вара унăн пуçĕ çапла чĕтреме пуçланă.

Анфис аппа нимĕн калама пĕлмесĕр хытса тăчĕ малтан. Унтан Кĕркури çине пăхрĕ те:

— Эх, Кĕркури, Кĕркури! Сана тăван ывăл пекех юратса, хĕрхенсе пăхса ӳстертĕмĕр-çке, çак ĕçе тăвасса пĕлмерĕмĕр…

Петĕрне лайăх пĕлместĕп, тен, ăна пула туса хутăн-и вара!? Ах, тур-тур, пĕтертĕр, пĕтертĕр пире, — терĕ, ача пекех хăйĕн куççулĕпе хăех чыхăна-чыхăна йĕрсе, хăй çав хушăрах чĕтрекен аллисемпе, пуçĕнчи тутăр вĕçĕсемпе куççульне шăлчĕ.

Анфис аппа сăмахĕсене илтсен, Кĕркури хăйне никам сăмах парасса кĕтмесĕрех:

— Анфис аппа! Анфис аппа! Эпĕ вĕлермен, ĕненсем мана. Эпĕ мар, Петĕр. Тĕрĕссине калатăп. Ĕненĕр мана, анне вырăнĕнчех пултăр, ун вырăнĕнчех юлăр. Эпĕ мар, эпĕ вăл кăшкăрнине илтсен пулăшма чупрăм, анчах çитеймерĕм… Ăна больницăна илсе каяс тесе ыталаса юнлантăм. Тĕрĕссипе калатăп, Анфис аппа, ĕненĕр мана! Эсир те пулсан ĕненĕр!

Унăн куçĕнчен куççуль тумларĕ.

Кĕркури çапла тархасланипе Анфис аппа сасартăк ун çине тинкерчĕ те:

— Чĕре ĕненмест манăн, пулма пултараймасть, вунă-вуникĕ çул хушшинче пирĕн патра пулман кун иртмен санăн, хам ывăл пек пĕлсе, хăнăхса çитрĕмĕр, нихăçан кăмăлсăр юмах-сăмах пулманччĕ… анчах сăлтавĕсем халĕ… Чăннипе кала, ывăлăм Кĕркури, чăннипе. Чăнлăх çиеле тухатех. Эпĕ мар, халăх суд тутăр, — терĕ юлашкинчен.

— Анфиса Петровна, калăр-ха Тимофей Михайловичăн юлашки кунĕсем çинчен. Кам пынă, мĕнле ыйтупа? — терĕ судья.

— Эпир вăл виличчен пĕр кун малтанхи каç çĕрĕпех тем çинчен те аса илсе калаçса лартăмăр. Асăнмалăх пулчĕ пуль çав. Пирĕн пата ун чухне пĕр çын районтан вăрманта ĕçлекенсем çинчен çырма тесе килнĕччĕ… Тимафи ăна хăй ĕçĕпе паллаштарчĕ. Тепĕр кун вĕсем кунĕпех вăрманта çӳрерĕç. Районтан килнине ăсатса ярсан, çурçĕрчченех вăл темскер çырса ларчĕ. Ыран пуху пулать, çавăнта хатĕрленетĕп-ха, терĕ. Йывăçсемпе вутта ăçта, миçемĕш кварталта, камсем каснине тата мĕн чухлĕ юлнине шут шăрçипех шутларĕ, эпĕ каласа пытăм. Çывăрма выртиччен хай юратакан орденлă, значоклă кительне тасатса çакрĕ. Пĕр тăватă сехет кансан мунчаласене тĕрĕслесе килчĕ. Пӳрте йĕркеллех, терĕ. Унтан ирех апат çырткаларĕ, хайхи кительне тăхăнса тухса кайрĕ. Хапхаран тухса кайиччен каялла кĕрсе; «Тен, эпĕ çук чухне мунчала патне килĕç, йытта аттепе хăварас пулĕ. Кĕрт, чĕнсе кĕрт ăна каялла. Аттепе пултăр паян», — терĕ. Мĕншĕн илмерĕ-ши вăл çав йытта?! Кам чарчĕ-ши? Ах, турă, çав йытта илнĕ пулсан, çапла пулас çукчĕ, пуçĕ сывах юлатчĕ… Çапла тухса кайрĕ те текех çаврăнса килеймерĕ. Каçалапа Кĕркури килчĕ. Йывăçсене турттарас пирки Тимафи пиччепе калаçса пăхма килтĕм, терĕ. Вара, йывăçсене хамах кайса пăхам-ха, тен, Тимафи пиччене çул çинче хирĕç пулăп, тесе тухса кайрĕ.

— Хăш вăхăталла тухса кайрĕ вăл?

— Пĕр пилĕк сехетсем пулĕ ун чухне…

— Калăр-ха, Анфиса Петровна, пуртă пурччĕ-и Алексеев аллинче? — каллех ыйту пачĕ адвокат, ăна куçран хĕрхенсе пăхса.

— Çук, пуртăсăрахчĕ вăл.

— Юрĕ, сирĕнтен ыйтмалли çук урăх, Михайлова свидетель, — терĕ судья.

Унтан вăл Петĕртен ыйтрĕ:

— Ну, халĕ мĕн калама пултаратăр, айăпланакан Иванов?

— Пĕлместĕп… Тен, Кĕркури Тимафи пиччесем патĕнчен тухсан, унпа çул çинче курса калаçнă пуль, тем пирки хирĕçсе кайса тытăçса ӳкнĕ… Вара вĕлернĕ ĕнтĕ вăл ăна…

— Иванов, Алексеев хăй сăмахне тĕрĕс каларĕ е тĕрĕс мар? Хăй каланă тăрăх тата свидетельсем кăтартса панипе вăл вĕлермен пулса тухать. Пуртти те унăн мар, сирĕн…

Шăп çав вăхăтра хĕрарăмăн вăйсăр сасси илтĕнчĕ:

— Петĕр! Судьясем, хам ывăлтан хамах ыйтам-ха… Петĕр амăшĕ ура çине тăчĕ. Вăл куççулĕпе шыçăнса кайнă куçĕсемпе ывăлĕ çине пăхрĕ. Аллисемпе стенаран тытса, суккăр çын пек хыпашласа çĕкленчĕ вăл.

— Илтрĕм, пурне те илтрĕм… ăнлантăм. Вăл мана Тимафи пиччене Кĕркури вĕлернĕ тесе суйрĕ. Амăшĕн нихăçан хай ывăлĕ усаллине курас, илтес килмест. Ĕç кун пек пулнине пĕлмен эпĕ. Халăх тĕрĕссине илттĕр, пирĕн пек ухмах ан пултăр. Мăшăрпа пурăннă чухне сиксе тухакан йăнăшсене вăхăтра сирме пĕлччĕр. Паян мана калама шутсăр йывăр, çапах та калама чĕрем анчах чăттăрччĕ… Петĕрĕн усал ĕç тăвасси ак мĕнрен пуçланчĕ: вăл вуникĕ çул тултарсан, ашшĕ ют яла платнике тухса кайрĕ. Унта вăл эрех туса сутакан хĕрарăмпа çыхланса кайрĕ, вара киле текех таврăнмарĕ. Ăна ачашăн алимент тӳлемелле турĕç. Судра вăл мана çапла каларĕ: «Алимент маншăн нимĕн те мар. Пĕр уйăх шабашниксемпе кайса ĕçлесен вунă çул тӳлеме çитет. Анчах эсĕ çакна ан ман: алимент вăл — ашшĕне ĕмĕр парăмлă ачана кивçен укçалла ӳстерни пулать. Вунсакăр çула çитиччен кăштах тӳлетĕп, кайран ăна сĕвелетĕп», — терĕ. Манăн пурнăçа çеç мар, хăйĕнне те эрех аркатрĕ. Ĕçсе çӳренипе часах урасăр пулса платнике çӳрейми пулчĕ. Вара алимент тӳлессинчен хăраса суяпа ачана хăй патне илсе кайрĕ.

Амăш сăмахĕсене илтсен, Петĕре те асран кайми ултавлă, тискер кунсем курăнчĕç. Амăшĕ патĕнчен мĕнле тухса кайнине аса илсен, кĕлеткипе чĕтренсе туртăнчĕ. Хăй, мунчари пекех хĕрелсе, пуçне вăйсăррăн çĕрелле усрĕ. Хăлхинче ашшĕн суя сăмахĕсем илтĕнчĕç: «Петя, паян эпĕ сана велосипед илсе паратăп. Айта, пуçтарăн, халех районти лавккана çитĕпĕр. Унта хăвна мĕнле тĕсли килĕшет, çавна суйла». Велосипед тесен, Петя çил-тăвăл пекех пуçтарăнчĕ. Шкул сумккине çакса ячĕ… Амăшĕн чĕререн тухакан хурлăхлă, куççуллĕ сăмахĕсене ашшĕ итлеме памарĕ.

Район центрне çитсен, пĕр çуртри пӳлĕме ашшĕ васкаса кĕчĕ. Часах унта Петьăна та чĕнсе кĕртрĕç. «Ну, Петя, эсĕ малалла аçупа пурнас тетĕн апла?» «Аттепе, аттепе çав. Вĕренме те урăх шкула çӳреме пуçлатăп. Анне патĕнче вĕренме йывăртарах мана. Вăл час-часах чирлет, вара мана шкула та ямасть».

Çак сăмахсене пурне те ашшĕ çул çинче вĕрентнипе каланăччĕ ача. Унтан тухсан магазина çитрĕç. Петя, алăкран кĕрсенех, пĕр симĕс велосипеда курчĕ. Вăл ун тавра савăнăçлăн чупкаларĕ, шăнкăртаттарса пăхрĕ. Хăйĕн телейлĕ те йăлтăртатакан куçĕсемпе ашшĕне куçĕнчен тинкерчĕ.

Ашшĕ кĕсйинчен пĕр тенкĕлĕх укçа туртса кăларчĕ, çавăркаларĕ ăна. Вара шалти кĕсйине хыпашласа:

— Ах, мур илесшĕ, укçа килех юлнă-çке ман…

Петьăн йăлтăртатакан куçĕсем сӳнме пуçларĕç. Хăй çаплах шанчăкне çухатмасăр:

— Тен, шаларах, тĕплĕнрех хунă пуль, анне те çапла хурать те манать, шыра-ха, шыра, атте!

— Çук, çуках. Ан пăшăрхан, ыран та кая пулмасть, тепĕр кун та… .

Петĕр çĕрĕпех тĕлĕкре симĕс велосипеда курчĕ, ярăнчĕ, савăнчĕ. Ыйхăран вăрансан, ашшĕ умне пырса:

— Атте, атте! Атте тетĕп, магазина каятпăр-и велосипед илме?

— Лесипе-ед?! — кăшкăрса кулса ячĕ ама çури амăшĕ. Ара, ухмах, кам сана лесипед илсе парĕ?! Эпĕ-и? Аçун хăçан виçĕ тенкĕ укçа пулнă? Ăна хăй те астумасть вăл. Ан та шутла! Сана та суймасан, кама суймалла тата ун?.. Эпир лесипед илес укçапа çу каçах ĕçсе савăнатпăр вĕт. Ăна илме ĕçлес пулать, ĕçле пирĕн патра. Ĕçĕ çителĕклех сан валли, пирĕн вăхăчĕ çук!

Пуçланчĕç Петьăн çĕнĕ çĕрти кунсем…

Тăван амăшĕ патне каялла кайма шутласан:

— Эсĕ суд хучĕ çине алă пусса панă, кам ярать, хупаççĕ сана суда суйнăшăн, — тесе хăратса тăкрĕç. Ача мĕн пĕлнĕ.

Çулсем хуллен, савăнăçсăр иртрĕç Петьăн. Вăл çавăн хыççăн çынри чăнлăха пачах ĕненми пулчĕ. Хăй çинчен кам та пулин шӳтлесе кулкаласан, ăна çапса пăрахма хатĕрччĕ.

Çапла çултан çул тискерлĕх, çынна курайманлăх ӳссе пычĕ унăн.

Килте яланах эрех юхтарнипе ĕçме вĕренчĕ, ĕçрен пăрăнакан пулчĕ. Ӳсĕрпе çапăçнăшăн часах тĕрмене хупрĕç. Унтан тухсан, колхоз тыррине вăрласа сутнипе, ама çури амăшĕ тепĕр хут хуптарчĕ. Халĕ ĕнтĕ… Вăл амăшĕн куççуллĕ, хурлăхлă сăмахĕсене илтсен ун çине пăхрĕ. Амăшĕ хут пек шурнă, тутисем кăвакарнă. Петĕр тинех хăй чăн та çак çĕр çинче текех çынна юрăхсăр чун пулнине шутласа илчĕ. Мĕншĕн аттепе тухрăм-ши çуралнă килтен?.. Ĕçме те вĕренес çукчĕ. Халĕ ĕнтĕ… Амăшĕ çавăнтах ывăлĕ еннелле çаврăнса:

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн