Электронлă вулавăш

Çӳлте-çӳлте — епле вăл ирĕк! —

Мăнаçлăн ярăнать хăлат.

Ача шутлать: «Мĕскершĕн пирĕн

Вăл çук-ши çавăн пек хăват?..

 

Мĕскершĕн çуккă-ши çунатăм?

Мĕн-ма çунатлă мар чĕре?

Эп те вара хăлат пулаттăм,

Çӳреттĕм ирĕк тĕнчере...»

 

Çак вăхăтра пĕр систермесĕр

Мучи пырать, кăшт ӳсĕрет:

— Ачам, мĕн шухăшлатăн эсĕ,

Мĕскер куратăн тӳпере?

 

Хветут тăрать. Вăл кăшт именнĕн:

— Çав хăлата сăнатăп, — тет. —

Мĕнле хăват ăна çĕкленĕ,

Епле вăл пит çӳлте вĕçет?

 

Якур мучи вара парать те,

Хăй чĕлĕмне кăшт тӳрлетсе:

— Хăлатсенчен те вăйлăрах, — тет, —

Вĕçеççĕ ăмăрткайăксем.

 

— Мучи, эс курни ăмăрткайăк?

— Таçта, тен, курнă пуль, ара...

Унтан вăл Хветута пĕр лайăх,

Манми юмах ярса парать.

 

3. Якур мучи юмахĕ

Инçе çĕрте, пĕр çĕрте,

Вĕçĕмсĕр çеçенхирте,

Çичĕ тинĕс леш енче,

Çĕрпе пĕлĕт хушшинче,

Уçă сывлăш уççинче,

Çутă хĕвел ăшшинче

Хăйне майăн курăмлă

Пĕр сунарçă пурăннă.

 

Ухă пулнă — пурлăхĕ,

Тĕнче пулнă — ырлăхĕ.

Тусĕ пулнă — ăмăрткайăк,

Вĕçсе пынă вăл çӳлтен.

Хуçине сыхланă лайăх

Тĕрлĕ тĕлсĕр инкекрен.

 

Пурнăç пулнă пыл та çу, —

Сан аçу та аслаçу

Ун пекки тĕлне пĕлмен,

Тĕлĕкре те тĕлленмен.

 

Пурнăç тĕлĕк-юмах мар çав

Ăна лайăх пĕлмелле...

Пурăннă çапла сунарçă

Чаннипех тĕлĕнмелле.

 

Чухламан — мĕскер вăл хуйăх

Нушине те ăнланман;

Кантăкран çутатнă уйăх,

Каçхине хĕвел анман.

 

Ун паян та, ун ыран та

Пурте пулнă питĕ янтă;

Пуснă атă кĕлипе —

Шыва çуталнă кӳлĕ пек;

Туртса янă çĕмренне —

Ăсан ӳкнĕ ун умне.

Кăвайт хунă — ăшаланă,

Йăпăрт ларнă — апатланнă;

Тăнă утнă уй урлах,

Ирĕккĕн, юрла-юрла.

 

Ун ăçта-ха васкасси? —

Каç пулсассăн — канасси.

Ешĕл сăртлăх — ун минтерĕ,

Çивитти — сенкер тӳпе.

Кун пек чух ыйха илтерĕн

Вăранмасăр çĕрĕпе.

 

Ăмăрткайăкĕ унтах

Ларать тĕрĕс хуралта.

Кăнтăрла та ывăнмасть,

Каçхине те куç хупмасть.

Пуç вĕçĕнче пĕр-пĕччен

Вăл ларать çапла ирччен.

Çитмĕл çичĕ çил тухсан та,

Тумак çумăр тапрансан та,

Ним мар пултарать тӳсме,

Пăрахмасть вăл хăй тусне;

Кунĕн-çĕрĕн хураллать,

Çунаттипеле хуплать.

Ирхине тăрать те тусĕ

Питне çăвать сывлăмпа.

Çак сунарçăн пичĕ-куçĕ

Нар пек хĕрлĕ çавăнпа.

 

Ăмăрткайăк çĕкленет

Каллех пĕлĕтрен çӳле.

— Эп кунтан хураллăп, — тет, —

Эсĕ çĕр çинче çӳре.

 

Çӳллĕ тӳперен ăна

Пурте витĕр куранать,

Хăй хуçишĕн ăнсăртран

Хăрушши тем палăрсан,

Тусне хăвăрт систерет,

Пулăшма вăл вĕçтерет,

Хăйĕн хурçă сăмсипе,

Мурăм Илли сăнни пек,

Кашкăр пулсан — кашкăра

Тăрăнтарать çамкаран.

 

Вĕсене нимле тăшман

Иккĕшне хăруш пулман;

Хуçа хуштăр кăшт кăна —

Кайăк çапать тăшмана.

 

Çапла çынпа ăмăрткайăк

Пурăнаççĕ питĕ лайăх;

Икĕ тус та ик чĕре —

Пĕр чун евĕр тĕнчере;

Пĕр-пĕрне хуçа темеççĕ,

Хăрхăм-тарçă та темеççĕ;

Кайăк итлет этеме,

Этем итлет кайăка;

Туслăх пулсан çĕр çинче

Çӳреме те лайăхах.

 

Çак сунарçă хăй тусне

Пĕчĕкрен пăхса ӳстернĕ.

Кайăк айванрах чухне

Вăл ăна лартса çӳрене

Хăйĕн хулпуççи çине.

Алăран апат çитернĕ,

Алăран çӳле вĕçтернĕ —

Тусем урлă инçене.

Вăл çапла вĕçме вĕрентнĕ

Аслă çутă тĕнчене.

 

Кайăка вăл ят та панă:

Ирĕк-кайăк — чаплă ят.

Ирек-кайăк çунат сарнă —

Сарлака кăна çунат.

Ирĕк-кайăк тытнă çулăн

Вĕçĕ çуккă тӳпере:

Тĕнчипе çӳре хăюллăн,

Çил çӳренĕ пек çӳре.

 

Кунçул тăнăç шунăçем

Çапла пурăннă вĕсем;

Пĕр-пĕрне ӳпкев туман,

Чăркăшман та харкашман;

Анчах çывăхрах çаксен

Пулнă иккен пĕр тăшман.

 

Усал патша Хăрпан-пуç,

Сăхă куç та выçă куç,

Никама та курайман

Çакă ĕмĕтсĕр тăшман.

 

...Ăнсăртран, çĕрле пĕрре,

Туссем çывăрнă çĕре

Тĕксĕм сĕм вăрман енчен,

Хăрпан патша патĕнчен,

Вĕçсе пынă вăрă майлă

Икĕ пуçлă ăмăрткайăк.

Ирĕк туспа сунарçа

Вăл шутланă çав каçах

Систермесĕр тапăнма,

Тыткăна тытса кайма;

Хăрпан-пуç патша валли

Ĕмĕр ырă курмалли

Ирĕкрен чура тума,

Юнпа тар куллен сăхма.

 

Икĕ пуçлă ăмăрткайăк —

Тăхланран çуначĕсем.

Хурлăх курнă нумай халăх

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн