Электронлă вулавăш

Мĕтри. Сехре хăпартакан килте пур ман. Ультиматум лартрĕ (йĕкĕлтесе): «Малашне манпах пурăнасшăн тăк пурнăçна улăштар, çитет иртĕхсе. Çăварлăхла ăйăрна!» Сехремет темерĕн.Çавăнпа имиджа улăштарасшăн... Реабилитаци тумалла хама. Пĕтĕм халăх умĕнче. Во! Майра кĕтӳçи пулаймăп тек. Хăвăрта çав... Манран Дон Жуанах туса хутăр вĕт.

Тимкка. Эпир мар-çке, хăв юрататăн вĕсене — саррисене, хурисене (юрласа ярать)

 

Савса пăхăр-ха, хĕрсем,

Сар чечек пек саррисем.

Саррисем, саррисем,

Сар чечек пек саррисем.

Çапла шăрантармастăнччĕ-и-ха хăв?

 

Мĕтри. Пулнă-иртнĕ. Все. Ча-рă-натăп! Па-ян-тан!

Тимкка. Ненай, ют пахчана хăнăхнă качакана кăкарса лартмасăр та чараймастăн.

Мĕтри. Хама хам кăкарасшăн çав. Çуралнă куна паллă тăватăп та...

Тимкка. Юлашки хут ашкăнса юласшăн-и?

Мĕтри. Ну, Тимкка, мĕнле ăнланмастăн эс.

Тимкка. Ăнлантар эппин.

Мĕтри. Паян кунта арçынсем улах лараççĕ. Пач пĕр хĕрарăмсăр. Ыран ман юбилей пирки пĕтĕм халăх калаçма тытăнать. Çын сăмахĕ арăм хăлхине те кĕрет... Ман имидж улшăнать вара. Верук та шанма тытăнĕ...

Тимкка. Ытла ансат-çке сан шухăшу. Пĕр самантрах çур ĕмĕр пухнă пĕтĕм çылăхунтан хăтăласшăн.

Мĕтри. Пĕр самантрах мар ĕнтĕ. Хăв та пулăшатăн пулĕ тетĕп. Çырса кăтарт хаçатунта. Мĕнле ярăм пур-ха унта сирĕн? «Хыпар-хăнарччĕ»-и е «Тĕнчере тĕрлĕрен кĕнчелеччĕ»-и? Пĕлччĕр пурте, «Дмитрий Солнцев художник çур ĕмĕрхи юбилейне чаплăн паллă тунă, анчах ĕçкĕ-çикине пĕр хĕрарăма та чĕнмен...» Янăрать-и?

Тимкка. Янăрасса янăрать-ха... Çырса кăларăп-ха эп. Сăмахна тытайăн-ши?

Мĕтри. Вĕрент, эппин, мĕн тумалла?

Тимкка. Вĕрентсе курнă-ха эп сана. Каллех ун пек пулса тухмĕ-и?

Мĕтри. Помидор лартнă пирки-и эс?

Тимкка. Ара... Чапа тухрăмăр çав. Пĕтĕм хаçат-журнал çырчĕ. Вĕрентĕп те ак, каллех... Лапшу Çтаппанĕ туса хурĕç хамран.

Мĕтри. Тумаççĕ, тумаççĕ. Эп çынна шарламăп.

Унтри (юнашар пырса тăрать). Мĕнле чапа тухнă-ха эсир унта? Ну-ну... каласа парăр-ха.

Мĕтри ахăлтатса пăрăнса утать.

Тимкка (ахăлтатса кулать, Мĕтрие пӳрнипе тĕллесе ăсатать). Каласа паман-и вăл сана хăй? Пĕлместĕн-и?

Унтри. Çук, пĕлместĕп, илтмен.

Тимкка. Итле, эппин. Хăвна та кирлĕ пулĕ. Паллах, ун чух хальхи марччĕ. Лавккари хаксем урăхлаччĕ. Пулă ашран чылай йӳнĕрехчĕ, выльăх-чĕрлĕх комплексĕсенче сыснасене унпа самăртатчĕç... (тутисене шăлкалать, хăйне мăнна хурса калаçать).

Пĕлетĕнчи, мĕнле пулчĕ? Кунта çĕр иличчен ман урăх дачă пулнăччĕ. Шомикра. Вăт çавăнта пĕр хĕрарăм, пулă базин директорĕ, чаплă помидор çитерсе курнăччĕ. Шултра, тутлă, хĕп-хĕрлĕ, хĕрарăм купарчи пек! Тӳсеймерĕм, вĕрент-ха мана çакăн пек помидор туса илме терĕм.

«Хăрамастăн-и?» — тет. «Ма?» -тетĕп. «Çимĕçне йăтса пĕтерейместĕн, — тет. — Ку пĕрре. Иккĕмĕшĕнчен, илтмен-и вара эс ку таранччен, помидор арçыншăн сиенлĕ!» «Ан суеçтер-ха», — тетĕп: ĕненес килмест хамăн. «Халăх юррине пĕлместĕн-и вара эс?» — тет. Эп тĕлĕнсех кайрăм. «Хăшне?» — тетĕп. «Акă, итле», — терĕ те юрласа ячĕ. (Тимкка юрласа ярать — ирĕклĕ кĕвĕпе.)

 

Помидорĕ, помидорĕ —

Пахчасемшĕн укçа мурĕ.

Арăма та хĕсĕр турĕ,

Хамăнне те темскер турĕ...

 

«Э-э-э, -тетĕп, — ан суй, ку халăх юрри мар, куна... шутласа тупнă... Эппин, эс суеçтеретĕн. Эп сана тытрăм! Çавăнпа мана тӳлевсĕр консультаци пама тивĕç. Турткаланса тăмарĕ, пĕтĕм вăрттăнлăха уçса пачĕ. Кашни помидор кăкĕ айне виçĕ минтай хума сĕнчĕ. Ăслă сĕнӳ вĕт, ăслă шухăш! Çапла турăм та, çак дачăна туянсан пĕрремĕш çулах помидор кăкĕ айне пулă хурса хăвартăм. Мĕтрие те вĕрентрĕм. Иксĕмĕр те помидорсене çапла лартса хăвартăмăр. Тепĕр кун ир-ирех васкарăм пахчана. Мĕтри манран малтан çитнĕ иккен. Çуйхашать кăна: «Вăрăсем! Сволочсем! Халăх художникне çаратаççĕ. Эп сире!» Чупрăм хайхискер патне. «Мĕн пулнă-ши?» — тетĕп. Хăраса ӳкрĕм. Çитрĕм те чутах йăванса каяттăм: помидор çеçкисене такам кăлара-кăлара та пăрахнă, апăршасем шаннă та кайнă... Пĕтрĕ пуç, чупрăм хам пата. Ман пахчана та такам кĕнĕ, анчах виçĕ-тăватă тĕме çеç кăларса пенĕ... Пăхатăп та: йытă йĕрри. Тавçăрса илтĕм: анчăксем пулă шăршине сиснĕ те тапăннă Мĕтри пахчине. Вăл иккен помидорĕсене ăшăх лартнă, айван. Эп вара, опытли, тарăнрах чакаласа купаланă помидорсене. Çавă мана хăтарнă та! Во мĕнле!

Унтри (ахăлтатса кулать.)М-да, м-да! Пахчаçăсем, дачниксем! Тепрехинче хам та сирĕн пектуса пăхатăп-ха... Пулă терĕн те, ĕçес килсе кайрĕ. Эс те пырна йĕпет-ха кăштах... Пăх-ха, айвансем, хаклă хăнана алăк умĕнче тытатпăр.

Çемен Тимккана тулли черкке тыттарать.

Мĕтри пӳртрен тухать.

Мĕтри. Итле-ха, Тимкка, çумăр çумасть-ши паян? Эс пĕлместĕн-и?

Тимкка. Çусан-çумасан та ăçта кайса кĕрĕн... Чараяс çук ĕнтĕ.

Мĕтри. Сан пленка таврашĕ çук пуль?

Тимкка. Çук, юлмарĕ. Мĕн тăвасшăн унпа?

Мĕтри. Сĕтел тăррине карса хумалла мар-ши тетĕп?

Тимкка. Мĕн пуç ватса тăмалли пур? Ав парник çинчен сĕвсе ил те карса яр.

Мĕтри. Юрĕ-юрĕ, усала ан вĕрент-ха. Ун пек тăвас текенсем сансăрах тупăнĕç... Тарăн калуш таврашĕ те çук-и сан?

Тимкка. Калушпа тата мĕн тăвасшăн?

Мĕтри. Хăнасем валли. Çумăр ярсан пӳрте кĕрсе тарăпăр-ха, тухма-кĕме тарăн калуш меллĕрехчĕ. Тахçанах пĕр вунă мăшăр туянса хурасшăн та, ал çитмест.— Пахчана çитсен çеç аса илетĕп...

Тимкка. Темиçе мăшăр калуш пулмалла ман. Кайса пăхам-ха.

Тимкка каять. Мĕтрипе Унтри хăма хурса сактăваççĕ. Кӳрши каялла таврăнать.

Тимкка. Совçем аптриш. Уççисене киле манса хăварнă. Хулана сулланма тивет ĕнтĕ. Эх!

Виççĕн кĕреççĕ-Янраш Кули(дипломатпа), Пасар Насарĕ (фотоаппарат сумки çакнă), Вăрăм Ахванеç (хул пуççи урлă мольберт уртса янă).

Мĕтри. Ниçта кайса çӳреме те кирлĕ мар, Тимкка. Кӳршĕ пулса пулăш мана. Хăнасене кĕтсе илме, пăхма. Пуçтарăнма пуçларĕç ав. Иртĕр, иртĕр, туссем. Тӳрех сĕтел çывăхнерех вырнаçăр.

Янраш Кули, Пасар Насарĕ, Вăрăм Ахванеç мĕнле килнĕ, çавăн пек— вырăнесене улăштармасăр, стройпа утнă евĕр, пĕчĕккки хыççăн вăтамрах та мăнтăртараххи, унтан çӳлли — малалла иртеççĕ. Мĕтрие черетпе алă параççĕ.

Унтри (Тимккана вăрттăн). Паллатăн-и эс кусене?

Тимкка. Палламасăр. Виçĕ пăхаттире аван пĕлетĕп. Пĕрле ĕçсе-çисе куркаланă.

Мĕтри (хăнисене). Япалăрсене ăçта та пулсан пăрахса ярăр. Халăх пухăнса çитиччен çырткалăр кăштах.

Пасар Насарĕ. Пĕлетĕн-çке эс, Мĕтри, фотоаппарата унта-кунта пăрахмаççĕ. Çынна та тыттармаççĕ. Мĕнле калаççĕ-ха?

Янраш Кули. Арăмна тата фотоаппаратна алăран ан вĕçерт теççĕ...

Вăрăм Ахванеç... Тата мольбертна, кистăчкуна.

Мĕтри. Юрĕ эппин. Черкке тытма аллăрсем çеç пушă пулччăр. Унтри, хăнасене сăра ярса пар-ха.

Янраш Кули. Эпир кунта, Мĕтри, хăналанма килмен. Ĕç тумалла пирĕн.

Пасар Насарĕ. Халăхăн паллă ывăлне, Хĕвел Мĕтрйне, историлле самантра сăнласа юлмалла.

Вăрăм Ахванеç. Сăрăпа, фотоаппаратпа, ручкăпа...

Янраш Кули.Тата видеокамерăпа (дипломатĕнчен пĕчĕк видеокамера кăларать).

Мĕтри. Ӳкерĕр, ӳкерĕр, манран чару çук.

Вăрăм Ахванеç. Каллĕ-маллĕ чупса ан çӳре эс тульккăш. Лар вырнаçса.

Мĕтри. Чимĕр-ха эсир, хăнасене йышăнмалла ман.

Янраш Кули. Уншăн ан кулян эс. Швед сĕтелĕ пултăр — камăн ĕçес-çиес килет, вăтанса тăмĕ. Лар эс, лар, ĕçе пуçăнар (пукан илсе кирлĕ пек вырнаçтарать).

Ахванеç мольбертне вырнаçтарса ӳкерме пуçлать, Насар фотоаппарачĕпе урлă-пирлĕ кускалать, Куля хутпа ручка кăларса сăвă çырма пикенет.

 

Виççĕмĕш курăну

 

Çавăнтах.

Ахванеç ӳкерчĕкне мольберт çинчен сĕвсе илет те пурне те çĕклесе кăтартать. Хапха çине тул енчен çакса хурать. (Укерчĕк спектакль тăршшĕпех хапха çинче çакăнса тăрать.)Мĕтри пуканĕ çинчен тăма хатĕрленет. Тин çеç пырса кĕнĕ тăватă арçын (Йăкăнат, Иван Иванович, Платон Павлович, Егор Егорович) ăна тăма памаççе, пукана тăватă уринчен тытса çĕклеççĕ. Темиçе хутчен çĕкле-çекле сиктереççĕ. Пасар Насарĕ вĕсене фотоаппарачĕпе укерсе чарăнмасăр чупкалать.

Тăватă хăна пĕр харăс. Ну, юбиляр, мĕн кăларатăн? Мĕн лартатăн? Мĕн паратăн? Кала! Унсăрăн антармастпăр!

Мĕтри. Мĕн ыйтатăр — çавă пулĕ.

Тăватă хăна. Мĕн-ши? Мĕн-ши? Каласам!

Мĕтри. Пĕр фляга — сăра! Пĕр фляга — аншарли! Тепĕр фляга — шашлăк! Пĕр ещĕк — эрех! Тивĕçтерет-и? Урăх мĕн кирлĕ?

Йăкăнат. Кашнине — пĕрер майра!

Мĕтри. Майра — кайран... Çук, пулмасть! Ку тĕлĕшпе паянтан моратори.

Йăкăнат (пуканне ярать). Мĕнле моратори? Кам чарнă?

Виçĕ арçын чалăшса кайнă пукана тытма ĕлкĕреççĕ, Мĕтрие ӳкме памаççĕ. Çитăр мучи кĕрсе тăрать.

Çитăр мучи. Арăмĕ чарнă, арăмĕ. Мĕтри Мĕтрич аркă хыççăн чупса тăраннă. Паянтан çветтуя тухать, мана сăмах пачĕ! Паян кунта пĕр хĕрарăма çул памăп (пурне те туйипе юнаса асăрхаттарать).

Йăкăнат. Ак тата, пĕлнĕ пулсан килместĕм. Мĕтри тавра яланах чиперуксем нумайччĕ... Эх... (кайма тăрать). Арăма суеçтерсе хăвартăм, çĕр каçмаллах яла каяп терĕм...

Мĕтри (çӳлтен, пукан çинчен). Каçар ĕнтĕ, Йăкăнат. Арçын туйĕ паян! Хамăра улах пулĕ. Çитет ĕнтĕ мана çеç шаннипе, хăвăн вĕренмелле хĕрсен пуçне çавăрма.

Йăкăнат. Эп сан пек чаплă художник мар çав. Ман хыççăн никам та чупмасть...

Мĕтри. Юрĕ, Йăкăнат, юрĕ, кайран калаçăпăр... Антарăр-ха мана.

Янраш Кули (мала тухса тăрать). Чимĕр-ха, туссем, чимĕр! Çĕклер-ха юбиляра çӳлерех! Во, во! Çапла! Пурте итлĕр! (Сăвă вулать.)

 

Хама валли хам палăк лартрăм -

Эп тивĕçлĕ: эп аллăра!

Сире пурне те савăнтарăп

Паян пĕрле хам дачăра.

 

Пурте «Ура!» кăшкăраççĕ. Мĕтрие антараççĕ. Хăнасем сĕтел тавра тăрса тухаççĕ.

Мĕтри. Кама тăвăпăр-ха туй пуçĕ?

Йăкăнат. Атьăр Иван Ивановича тăвар. Ятлă-сумлă çын. Резина завочĕн тĕп инженерĕ.

Иван Иванович. О, çок, çок! Манран полас çок! Эп калаçма пĕлсех каймас, хăнасене те палламас.

Янраш Кули. Апла пулсан кĕнеке издательствин тĕп редакторне...

Платон Павлович. Сана хăвна лартмалла тамадана. Мĕнле чаплă янрашан!

Ахванеç. Вăл-и? Ытлашшипех янрашать. Ăна влаç пама юрамасть.

Платон Павлович. Поэт ĕçĕ ĕнтĕ вăл -янрашасси. Пĕтĕм усси те çав анчах.

Ахванеç. Ĕçке пăсса хурĕ çеç. Пĕлетĕп ăна. Хам чарса тăмасан...

Йăкăнат. Чимĕр-ха, туссем. Çапла тăвар. Ним тамади те кирлĕ мар. Кĕленче çавăрттаратпăр та — ĕçĕ пĕтнĕ. Кĕленче пуçĕ кама тĕллет — çав сăмахĕпе юбиляра пиллет. Во! Мĕнле ăслă пулчĕ. Çапла-и?

Мĕтри. Кĕленчине кам çавăрттарать?

Тимкка. Пирĕн кунта чи асли кам-ха? Çитăр мучи мар-и? Пуçласа патăр... Ытти курăнĕ.

Хăнасем сăра-эрех тултарнă май пахча хуралçи тепелерех иртет. Пушă кĕленче илсе сĕтел çинче çавăрттарса ярать.

Янраш Кули. Итлĕр-ха мана, туссем. Кĕленче чарăнасса кĕтсе эпир типсе вилме пултаратпăр. Ку пĕрре. Иккĕмĕшĕнчен: паян Дмитрий Дмитриевича халалласа манăн çĕнĕ ода çуралчĕ. Атьăр-ха çав одăшăн черккесене çĕклер. Мĕтри пек хĕвеллĕ çынсем пирĕн хушăра хушăнсах пыччăр, манăн одăсем çырăнсах тăччăр. Çапла пултăр!

Пурте. Çапла пултăр! Çапла пултăр! Çапла пултăр! (Ĕçсе параççĕ.)

Çитăр мучи. Ăнланмарăм, темшĕн ĕçрĕм — те Мĕтришĕн, те çак янраш каччăшăн. Тултарăр-ха тепре. Ав кĕленче шăпах чарăнчĕ. Кам çине пăхать-ха вăл?

Темиçен. Хапха еннелле пăхмасть-и вăл? Ак тамаша! Мĕне пĕлтерет ку?

Хапха умне почтальон сумки çакнă, хитре курупка йăтнă вăрăм арçын пырса тăрать. Пурте ун еннелле çаврăнаççĕ. Пасар Насарĕ ăна хирĕç чупса пырать, фотоаппарачĕпе ӳкерме тытăнать.

Янраш Кули. Печкин почтальон? Каснă лартнă вăл. Мĕнле килме пĕлтĕн?

Почтальон (сасне улăштарса калаçать). Мана Солнцев кирлĕ. Дмитрий Дмитриевич. Ун дачи çакăнта тесе тĕллесе ячĕç те, йăнăшмарăм-ши?

Йăкăнат. Йăнăшман, йăнăшман! Ирт, ирт. Пуш алăпа мар пулас.

Почтальон. Пуш алăпа кил тăрăх çӳрес çук ĕнтĕ. Посылка илсе килтĕм. Срочнăй! Хуçине алран памалла.

Мĕтри. Интереслĕ япала. Çактарана çитсе дачăна посылка килсе курманччĕ-ха. Вăт сюрприз.

Пурте хытса тăраççĕ. Мĕтри почтальона хирĕç пырать.

Почтальон. Чим, çыру та пур ман. Малтан ăна тыттарам-ха. Акă, тытăр.

Мĕтри. Тавах сана, ырă çыннăм. Иртĕр-ха сетел патнерех.

Почтальон. Иртсе тăма вăхăт çун ман, малалла таплаттармалла.

Тимкка сăра курки йăтса пырать почтальона тыттарать. Унран курупка илет.

Тимкка. Дмитрий Дмитриевичăн юбилей паян. Хисеп туса тытса парăр ĕнтĕ.

Почтальон. Апла пулсан саламлатăп, телейлĕ пулăр, пурнăçăр ăнса пытăр. Тем, паян татах килмелле пулмĕ-ши? Салам яракансем, тен, татах тупăнĕç?

Тимкка. Пулĕ те. Дмитрий Дмитриевича хисеплекен нумай вĕт. Такам та пĕлет, такам та юратать ăна. Çырăва та пули-пулмискер ярас çук. Ну, Мĕтри, уçса вула-ха.

Мĕтри (çырăва васкаса уçать, тăхтамасăр сасăпа вулама пикенет). Хаклăран та хаклă Дима! Мĕтри чунăм! Сана чун-чĕререн юбилей ячĕпе саламлатăп. Ырлăх-сывлăх, ăнăçу, телей тата юрату сунатăп. Çитеймерĕм паян сан уявна, шел, мансăрах савăнатăр ĕнтĕ. Тем пек пĕлес килет, кам-ши халĕ санпа юнашар? Çывăх тусусемпе юлташусем-ши, ĕлĕкхи савнисемпе çĕнĕ чиперуксем-ши? Кирек кам пулсан та вĕсенчен пĕри те мана çитеймĕ. Шел, çак тарана çитсе тивĕçлипе хакласса кĕтсе илеймерĕм. Ан çиллен. Юбилее юбилей пекех тăвăр. Савăнăр, юрлăр, ташлăр. Иксĕмĕр пĕрле уяв тума ĕлкĕрĕпĕр-ха. Хальлĕхе йышăнсам манран пĕчĕк парне, хăв тахçантанпах кĕтнĕскере. Ан çиллен, тархасшăн, парне кăмăла каймасан. «Пĕчĕк парнен хакĕ пысăк», — теççĕ ваттисем. Парни пĕчĕк те усси пысăк пултăр, тусăм! Унсăр пуçне паян радиопа «Музыка саламĕ» передачăна итлемесĕр ан юл: эс юратнă юрă янăрĕ унта.

Мĕтри çыру вуланă вăхăтра почтальон йăпшăнса тухса каять.

Мĕтри. Юлташсем, миçе çитнĕ? Пăхăр-ха, пăхăр, «Музыка саламĕ» пуçланман-ши? Унтри, радиоприемник илсе тух-ха пӳртрен! Хăвăртрах, тархасшăн, хăвăртрах!

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн