Элихун


Тутар патшин купăсĕн

Итлесессĕн сассине,

Пĕтĕм çынсем макăрнă.

 

Тепĕр кĕвĕ каласан,

Итлекенсем ташланă.

Хула çумĕн юхакан

Хусан шывĕ çумĕ те,

Хăйне хăех чарăнса,

Купăс кĕвви çеммипе

Ик айккинчи çыранне

Шавла-шавла хум çапнă.

Виççĕмеш хут каласан,

Халăх тепре макăрнă.

Вара Хусан шывĕ те,

Хумне çапма чарăннă,

Каллех хăйĕн юхăмпе

Атăлала юхтарнă.

 

Унта вара Утямăш

Хăй каланă купăса

Пашне çинчен çӳлелле

Ячĕ, тетĕ, ывăтса.

 

Тутар патши купăсĕ

Шурă акăш пулчĕ тет;

Хăй Утямăш çавăнтах

Хура акăш пулчĕ тет.

 

Хура акăш, шур акăш

Пашне çинчен çӳлелле

Харăс вĕçсе кайрĕç тет.

Сĕтлĕ кӳлĕ хĕррине

Вĕçсе кайса ӳкрĕç тет.

 

(Эпĕ пĕчĕк ача чух

Пӳртре сивĕ вăхăтра

Хăйĕн кĕрĕк аркипе

Мана тытса чĕркесе

Ларнă чухне ăшăтса,

Çак юмаха асатте

Мана панă каласа.

 

Хусан вăрçи кĕввине

Асаттепе асанне

Ĕçкĕ-çикĕ ĕçнĕ чух

Ярăнтарса юрлатчĕç).

 

Çакни

Аруйĕнчи таврара,

Хусан хули хыçĕнче,

Курак-çăхан явăнать,

Вăрç юлашки тасатса,

Виле какай юратса…

 

Çавă ватă хурăна

Икĕ урлă туратран

Туртса çакнă Сатура;

Мăйне кантра явăннă,

Ури-алли усăннă…

 

Аруйĕнчи таврара —

Вăрмансенче, уйра та

Этем вилли темĕн чул

Çаплах çĕрсе выртаççĕ.

Шăна-пăван сĕрлесе

Виле çине тăрăнать.

 

Сатур пичче патĕнче —

Хурăн кунче — çич виле

Урлă-пирлĕ выртаççĕ.

Хăшне чикнĕ кăкăртан

Шĕвĕр вĕçлĕ сăнăпа.

Куна пенĕ пăшалпа

Ĕнси витĕр витĕрех.

Хăшĕн пуçĕ шăммине

Касса çурнă хĕçпеле.

Пĕрин пуçĕ ав унта

Карнă юнлă çăварне,

Хура юнпа варланса

Кĕççеленнĕ сухалĕ.

Курак-çăхан кунта та

Виле чавас ĕçпеле

Пăлтти-палтти сиккелет,

Вăрçă ташши ташласа.

 

Икĕ енчен ик çăхан

Сатур пичче хулпуççи

Çине ухса ларнă та,

Кăр-ринк, кăр-ринк! кракласа,

Çунатланса, ун куçне

Сăха-сăха илеççĕ.

Çăхан чавнă майĕпе

Сатур пичче сулланать.

 

Пытарăн-а?

Чар Иванăн тарçисем

Опричниксем — тытасран,

Сĕм вăрмантан астуса,

Пĕтĕм тĕнче çывăрсан,

Аçу ӳтне хурăнтан

Салтса илсе çĕр айне

Пытармашкăн, Элихун,

Сана майĕ пулĕ-ши?

 

Сыхлан

Сыхлан, сыхлан, Элихун!

Йĕри-тавра пăхкала —

Чар Иванăн хурчкисем

Сана тытма ялсенче

Вĕçе-вĕçе çӳреççĕ.

 

Санăн пуçна касасшăн,

Усал-тискер Чар Иван

Кĕмĕл çĕçĕ хăйрать, тет:

Ылтăн сапса, серепе

Сана тытма лартать, тет.

 

Мускав патĕнче

Мускав шывне хирĕçле

Хура пĕлĕт хăпарать.

Пынăçемĕн çӳлелле

Пысăкланса вăл пырать.

 

Хура пĕлĕт çийĕнчен,

Çутă хĕçпе каснă пек,

Йăлтăр-ялтăр çут çиçĕм

Çиçсе илет çутатса.

Унтан пулин аслати

Хăлтăр-халтăр! кĕрлетет.

 

Анса çитнĕ хĕвелĕн

Пĕлте юлнă çутине,

Кăвакарса-хуралса,

Хура пĕлĕт хупларĕ.

 

Мускав шывне хумхатса,

Пăртак çил те вĕретчĕ,

Вăл та халĕ чарăнчĕ.

Пĕр самантра кăлт анчах,

Лăп çанталăк пулчĕ те,

Нимле сас та илтĕнмест.

 

Кăлт та çапла тăмарĕ —

Асар-писер çил-тăвăл

Таçтан сиксе тухрĕ те

Мускав çырми шывĕпе

Хумпа кăпăк çаптарать.

Мускав шывĕ хĕрринчи

Чăрăш-хырă вăрманне

Авкалать те тайкалать.

 

Чăлтăр-чăлтăр сирпĕтсе,

Хура пĕлте çутатса,

Тата çиçет çиçĕмĕ.

Çиçĕм çиçнĕ хыççăнах

Кĕр-кĕр! кĕрлет мăнаçи.

 

Çилпе тăвăл ахăрса

Чарăниччен пулмарĕ —

Вăйлă çумăр чреслетсе

Сăрăхтарса ячĕ те.

 

Иккĕн

Çумăр айĕн, васкаса,

Юланутпа утланса,

Пĕр çамрăкпа ватăскер,

Мăн çул çинчен пăрăнса,

Мускав хули патĕнчи

Çерçи тăвĕн вăрманне

Çитсе ӳкрĕç йĕпенсе.

 

Вĕсемпеле ик сăрă,

Амăш айĕ тиха пек

Кашкăр йăхлă йытăсем

Шăршла-шăршла пыраççĕ.

 

Сĕм вăрмана шаларах

Кĕрсе çитсен, çак çынсем

Пысăк ватă хыр çумне

Пырса тăрса чарăнчĕç.

 

Пĕве çитнĕ яшăскер,

Хура лаша утланни,

Сиксе анчĕ зăмăллăн

Йăмăх хура ут çинчен.

Вара çапла сăмахлать:

— Этрел пичче, çакăнта

Çĕр каçар-и çак çĕре?

 

■ Страницăсем: 1... 3 4 5 6 7 8 9 10 11

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... »
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: