Элихун


Элихуна — мухтарĕç,

Ӳстермешкĕн пиллерĕç.

 

Выçлăх çулне Мускава,

Выç вилесрен хăраса,

Хамăр чăваш çĕрĕнчен

Элихунпа иксĕмĕр

Чугун çулпа тартăмăр.

 

Тискер выçлăх иртсессĕн,

Тепĕр çулне, Мускавран

Элихуна пĕр çынпа

Хамăр ӳснĕ çĕр-шыва,

Шупашкара, ăсатрăм.

Манăн ача — Элихун —

Ырă çынсен хӳтлĕхпе

Хамăр чăваш хушшинче

Ӳстĕр тесе янăччĕ.

Манăн ывăл Элихун

Пуштавайлă пуйăспах,

Чугун çулпа билетпах

Каяссине кайрĕ те —

Ним хыпар та пулмарĕ.

Ыйткаларăм çынсенчен.

— Шупашкарта Элихун

Чипер-сывă пурнать-ши? —

Тесе ыйтсан, пĕри те

Ман ачана курнисем

Никамах та пулмарĕç.

 

Аслă шывăн, Атăлăн,

Çӳллĕ сăртăн хĕрринче,

Пăртак айлăм вырăнта,

Ларать, теççĕ, Шупашкар.

 

Эпĕ вара шутларăм:

«Манăн ывăл Элихун

Шупашкарăн хулинче

Песприсурный пулчĕ пуль;

Ӳссе çитмен ачаскер,

Те çуркунне-кĕркунне

Чăнкă сăрта ухрĕ пуль.

Тăмлă-пылчăк сăрт çинчен,

Аташнăскер, аптраса,

Манăн çамрăк Элихун

Шуса аннă Атăла.

Атăл шывĕ — Энĕш мар,

Ура ярса каçма çук.

Тăна кĕмен Элихун

Атăл тĕпне путрĕ пуль.

 

Аслă Атăл шывĕнче

Манăн савнă Элихун

Çăрттанпала пулăпа

Шывра пурнать выляса», —

Тесе вара шутларăм.

 

Пĕртен-пĕрех ывăлăм

Маннăн савнă Элихун,

Çухалнăран кулянса,

Куллен-кунах сухалăм

Пĕрчĕн-пĕрчĕн шуралчĕ.

Пуçри çӳçĕм тăкăнса,

Пĕтĕмпелех пĕтрĕ те,

Аслă Мускав хулинче

«Кукша» тесе хушамат

Вара мана кăларчĕç.

 

Улттă çуса шурă юр

Улттă кайрĕ ирĕлсе.

Çиччĕ çуса çич хĕле

Вăхăт ярса пуснă чух

Кĕтмен çĕртен Элихун

Килсе çитрĕ Мускава,

Тупрĕ мана шыраса.

Таврăнасси таврăнчĕ

Чипер сывă пуçĕпех,

Анчах унăн аттине

Шупашкартан Мускава

Вăрман тăрăх, уй урлă

Вăрăм çула утнă чух

Тахăш хывса илнĕ тет.

 

Тăлăх пуçăн çамрăкла

Çула-йĕре ачапча

Хăй тĕллĕнех çӳресен,

Тĕрлĕ этем тĕл пулать.

 

Манăн ывăл хам пата

Килсе кĕрсен, эп ăна,

Алла тытса, çĕклесе:

— Эсĕ, ачам, Элихун,

Хамăр чăваш çĕрĕнчен

Мĕншĕн тарса килтĕн-ха? —

Тесе ыйтрăм ывăлтан.

 

Элихунăн куçĕсем,

Мана пăхса, шывланса,

Мана ывлăм каларĕ:

— Шупашкарта пурăнма

Ана-çаран памарĕç,

Мана ята кӳртмерĕç.

Çитменнине, критиксем

Хупса хучĕç шăкапа.

Шкапра йĕкехӳресем

Пĕртте каннăç памарĕç.

 

Пĕр каçхине шăкапа

Питĕрмесĕр хăварчĕç.

Çав каçхине шăкапран

Аран тухса çăлăнтăм.

Пĕт ту çинче ват юман.

Вăл юмана курсассăн:

«Атте!» — тесе чĕнтĕм те:

«Килех, ывлăм», — темерĕ.

 

Аслă уйра пĕр çăка

Çул хĕрринче ларатчĕ.

Çулпа иртсе пынă чух:

«Анне!» — тесе чĕнтĕм те:

«Килех, ывлăм», — темерĕ.

 

Çавăнпа та каялла

Килтĕм, атте, сан пата, —

Терĕ мана Элихун.

 

Ырă тăван, вулакан!

Çак сăмахăн пуçламĕш,

Астăватăн, çаплаччĕ:

Çыру терĕм — «Элихун».

 

Вара çавă çыруран

Ывăл ача пулнă пек

Сăмах тухрĕ çаврăнса.

Эпĕ çапла çырнăран,

Ыр çын, эсĕ ан тĕлĕн.

Мĕншĕн тесен, ху пĕлен,

Чĕлхе çинчи сăмахсем,

Çвара карса каласан,

Салакайăк кайăк пек

Çунатланса вĕçеççĕ,

Тем тĕслĕ те пулаççĕ

 

Салакайăк тăнпуçĕ —

Ача-пăча ăсĕ пек:

Салакайăк çавăнпа

Ăна-куна чухламасть:

Ăслă çынсем утакан

Сукмак çине ларать те

Ура айне пуласса

Çерçи кайăк чухламасть —

Сукмакпала йăлт та ялт,

Тăлтти-талтти сиккелет.

Çерçи майлă ман сăмах

Çавнашкалах пулсассăн,

Ӳпкев манрах çав ĕнтĕ.

 

Юмахра та пур-çке вăл:

Тупин старик çăпата

Хуçса сырнă урине.

Кукăр пуçлă шĕшлине

Вăрăм авăр лартнă та,

Лаша тесе, çав шĕшле

Пĕçĕ ярса утланса,

Шуршу масар тăв çине

Тухатмăшсен пуххине

Çитсе килнĕ пĕр çĕрте.

Таврăнсассăн шĕшлине,

Пысăк юман такани

Çумне йĕвен аврипе

Лайăххăнах кăкарса,

Сĕлĕ парса, витине

Лаша тесе хупнă тет.

 

Хĕвел, уйăх, çăлтăрсем

Эпир пурнан çĕр çинче

Этем ывăль-хĕрĕсем

Аташнине кураççĕ.

 

Çавăнпа та, вулакан,

Старик пекех аташса

Шур хут çине çырнине

Хамăн ывăл Элихун

Тесе хунă сăмахран

Тĕлĕнмеллех мар ĕнтĕ,

Кайран-малтан сăмахпа

Ӳпкев тавраш пуласран,

Тĕлĕнекен çынсене

Халех хурам каласа:

■ Страницăсем: 1... 5 6 7 8 9 10 11

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... »
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: