Кӑрлачӑн 7-мӗшӗнче Чӑваш наци культурин «Сӑвар» фончӗ йӑлана кӗнӗ тӑрӑх 15 хут Сурхури уявне ирттерчӗ. Унта чӑвашлӑха аталантаракан чылай ҫын пухӑнчӗ — ваттисем те, ҫамрӑккисем те пулчӗҫ. Эпир вара сире ҫак уявра янранӑ сӑмахсемпе тата юрӑсемпе паллаштарас тетпӗр.
Сурхури — авалхи чӑваш уявӗ. Ӗлӗкрех ӑна хӗлле кун ӳсме пуҫласан ирттернӗ. Сурхурие ытларах яш-кӗрӗм, ача-пӑча хутшӑннӑ. Сурхури ирттерме ятарласа пӗр киле пуҫтарӑннӑ. Килтен киле пуҫтарнӑ апат-ҫимӗҫрен, сӑраран, тӗрлӗ апатран сӗтелҫи майланӑ.
Малалла...
Сурхури… Темиҫе ҫул каялла ҫак уява пирӗн ялта анлӑ паллӑ тӑватчӗҫ. Шел те, халӗ ку уяв манӑҫса пырать. Эпир ача чухне ҫветке чупаттӑмӑр. Аслисем те тӗрлӗ тум тӑхӑнса килӗрен ҫӳресе пӑрҫа сапалатчӗҫ. Эх, интереслӗччӗ мӗн тери! Хӑшӗ-пӗри сурхури ачисене кӗртес мар тесе алӑка питӗретчӗ. Урамра тӗл пулнӑ ҫынсене юр ӑшне чӑмтараттӑмӑр. Пӗррехинче ҫветке супса чутах шар кураттӑмӑр. Ун чухнехи пӑтӑрмаха аса илме кӑмӑллӑ мар та, ҫапах каласа кӑтартам. Хамӑр урам ачисем пуҫтарӑнтӑмӑр та пит-куҫа капрон чӑлхапа хупласа, тӑлӑп-пальто, ҫӑмат тӑхӑнса килӗрен кайрӑмӑр.
Ӳкерчӗкре: Н.К.Сверчковӑн: "Чӑваш сӑваплӑхӗ" карччынӗ. Тӗрӗсрех, ҫав карччынӑн репродукцийӗ (Интернетра репродукцилени). Оригиналӗ — тӗрлӗ тӗслӗ кӑранташсемпе хут ҫине ӳкернӗскер. Ҫавнашкал техника.
Ҫак карччына Никита Кузьмич Сверчков (1891-1985) 1946-мӗш ҫулта ӑсталанӑ.
Унӑн вырӑсла ячӗ — "Чувашская молельня". Тепӗр тӗлте ӑна "Языческая молельня" тесе асӑннӑ, 1940-мӗш ҫулта ӑсталанӑ тенӗ.
Чӑваш Республикинчи тӳре-шара кӑмӑл-сипет тата культура шайӗ самаях уксахланипе тахҫанах чапа тухнӑ. Паллах, Н. Плотников илсе кӑтартнӑ тӗслӗхсенче курӑмлӑ сӑмахсене юри, сӑтӑр тӑвас тесе чӑвашла ҫыртарман тесе каламастӑп. Ҫапах та... Ҫав вӑхӑтрах вырӑс каларӑшне те асра тытар: простота хуже воровства. Яваплӑ ҫынсен, пирӗн ертӳҫӗсем шутланаканскерсен, патшалӑх шухӑшлавӗ аталанса ҫитейменнине кӑтартать «перекетлӗх».
Тавлашу кӗтесӗ
Пирӗн паянхи хӑна — Станислав Упаҫҫи (Александров-Убасси). Эпир унпа философи тавра калаҫас терӗмӗр. Ку — пӗрремӗш калаҫу.
— Станислав, паянхи калаҫӑва Анӑҫпа Тухӑҫ ыйту тавра пуҫлас килет. Чӑваш халӑхне Анӑҫ шутне е Тухӑҫ йышне кӗртмелле? Мӗн вӑл сирӗн шутпа Анӑҫпа Тухӑҫ?
— Чи малтанах мӗн вӑл Анӑҫ, мӗн вӑл Тухӑҫ палӑртмалла. Анӑҫ е Тухӑҫ тенӗ чухне пирӗн географи вырнаҫӑвӗ ҫине пӑхмалла мар. Анӑҫпа Тухӑҫ — символла архетипсем.
Хаклӑ вулаканӑм! Ҫак статьяна тимлӗн вуласа пыратӑн пулсан эп саншӑн савӑнмаллипех савӑнатӑп!
Ҫӗршывра укҫа-тенкӗ ҫитменнине пула пирӗн пуҫлӑхсем тӗрлӗ майпа перекетлеме тӑрӑшаҫҫӗ. Мӗн тӗлӗнмелли пур? Эсӗ те, хаклӑ вулаканӑмӑр, перекетлетӗн пуль-ха. Санӑн ту тупӑшу ыттисен пекех чакса пырать пуль-ха. Эсӗ те ыттисем пекех йӳнӗрех таварсем ҫине куҫма тӑрӑшатӑн, лавккара йӳнӗреххине суйлатӑн. Ҫак сӑлтавпах ӗнтӗ пирӗн тӳре-шара та чӑваш сӑмахӗсене перекетлет, вӗсемпе сайра хутра усӑ курать.
В Национальной библиотеке Чувашской Республики работает выставка «Осенняя палитра Волги». На ней представлены пейзажи, написанные недавно преподавателями Чувашского госпедуниверситета, живописцами Союза художников ЧР в Мариинско-Посадском районе ЧР, в спа-отеле «Жуковское».
На одной из картин изображен дом, в котором во время отпусков отдыхал космонавт-3 Андриян Николаев, уроженец района. На других — домики для туристов, вид села Кокшайска, расположенного за Волгой, на её левом марийском берегу; а также живописные окрестности правобережья.
Ӗнер кӳршӗ ялта туй пулчӗ. Ялӗ инҫех мар вырнаҫнӑ. «Вара мӗн — туй?» — тейӗ хӑшӗ-пӗри. Анчах вӑл мана тыткӑнларӗ. Мӗншӗн тесен хӗр илме килекенсем чӑваш туйӗн юррисене шӑрантарчӗҫ. Туй юррисене итлеме ҫав тери кӑмӑллӑ пулчӗ. Аякранах уйӑрса илтӗм: каччӑ енчисем хамӑр тӑрӑхрисемех — Трак енчи туй юррисене пӗтӗм урам илтмелле янӑраттарчӗҫ.
Астӑватӑп-ха: эпир пӗчӗк чухне хӗр илме кайнӑ чухне туй арӑмӗсем хура кӗпе тӑхӑнса, тӗрлӗ-тӗслӗ хӑюллӑ хыҫҫакки ҫакса каятчӗҫ. Хӗр енчисем вара — шурӑ кӗпепе.
(Из записок зрителя)
17 ноября 2016 года. Чувашская филармония. Концертный зал переполнен. Бабушки и дедушки, дошкольники и ученики с букетами цветов. Много счастливых пар. Передо мной семья в десять человек! В середине у прохода, прямо среди других зрителей – Глава Республики Михаил Игнатьев, спикер Госсовета Валерий Филимонов, министр культуры Константин Яковлев. И с ними запросто здороваются или даже присаживаясь беседуют бывший министр Герольд Алексеев, старейшина песенной гвардии Иван Христофоров, почетный президент ЧНК Атнер Хузангай.
Праздник «Кӗрсӑри–2016» по календарю Чувашского народного сайта отмечен 5 ноября как «Хурлану кунӗ» (День скорби). В соответствии с этим ныне он в Чемень карди у деревни Малый Сундырь Чебоксарского района Чувашии, в отличие от прежних годов, был приурочен ко Дню единения России и посвящен воинским почестям и светлой памяти чувашских ратников прошлых веков.
...Погода выдалась тихой, мягкой, с обильным снегопадом. Под минорную музыку на гостей праздника она навевала грустное настроение.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (30.11.2024 03:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 757 - 759 мм, -1 - 1 градус сивӗ пулӗ, ҫил 4-6 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
«Ҫӑлкуҫ» кафере иртнӗ Сурхури уявӗ
Сурхури уявӗнчи пӑтӑрмах
Карччына реставрацилемелле
Простота хуже воровства
Выставка художников и туристический отель
Филармония обновляет путь
Кӗрсӑри с начинкой вирема
-1.7 °C