10 октября 2013 года в Моргаушском районном суде оглашали приговор по обвинению чебоксарского журналиста Ильи Иванова в «экстремизме». Подсудимый оглашение приговора решил проигнорировать и в Моргауши из Чебоксар не поехал. Поехали на общественном транспорте пенсионер Александр Трифонов, исполнявший на судебных заседаниях функции видеооператора, и ваш корреспондент.
Мы приехали порознь, и, казалось, вовремя. Но судебный пристав на этот раз оказался более бдительным, чем обычно. Он очень тщательно проверял содержимое наших сумок и карманов.
Малалла...
Юлташсем! Пӗлместӗп, ӗҫӗ пулса тухӗ-и, ҫук-и... анчах Чӑваш халӑх сайчӗ ятӗнчен ЧНК Аслӑ Пухӑвне депутат мандатне илме заявка тӑратасшӑн. Чӑваш халӑх сайтне ушкӑн пек палӑртма вӑхӑт ҫитрӗ пуль.
Кам ҫак ятпа ЧНК пухӑвне хутшӑнма хатӗр ман пата ҫырӑр-ха ( p-code@mail.ru е np@chuvash.org ) — тулли Хушамат, Ят, Ашшӗ ячӗ.
Кам ҫырма пултарать: енчен те эсир пирӗн пӗрлӗх ӗҫне менле те пулин тӳпе хывнӑ пулсан: Хыпарсемпе тултаратӑр, пӗр-пӗр проектра хастар хутшӑннӑ (словарьсем, илемлӗ хайлавсем сканерлани, тата ыт. те), Кун-кӗнеки пирӗн сайтра тытса пыратӑр (сахалтан та 10 ҫыру пулмалла унта), пӗр-пӗр аслӑ вырӑна йышӑнатӑр (администратор, модератор).
ЧӐВАШ РЕСПУБЛИКИН ПУҪЛӐХНЕ
М.В. ИГНАТЬЕВ ӖМПИЧЧЕНЕ
КОПИСЕМ:
ЧӐВАШ РЕСПУБЛИКА ПАТШАЛӐХ КАНАШӖН ПРЕДСЕДАТЕЛЬНЕ
Ю.А. ПОПОВ ӖМПИЧЧЕНЕ
ЧӐВАШ НАЦИ КОНГРЕСС ПРЕЗИДЕНТНЕ
Г.Н. АРХИПОВ ӖМПИЧЧЕНЕ.
ХИСЕПЛӖ МИХАИЛ ВАСИЛЬЕВИЧ !
2013 ҫулхи октябрӗн 26-мӗшӗнче Чӑваш наци конгресӗн черетлӗ саккӑрмӗш Аслӑ Пухӑвне ирттерме палӑртнӑ.
Ыттисемпе пӗрле ҫак организацине йӗркелесе ярас ӗҫре май пур таран эпӗ те хутшӑннӑ.
Кӗрхи ҫумӑр.
Ала витӗр тухнӑ тейӗн
Тӗтӗм евӗр
Алӑ тӑрӑх шунӑ ҫемӗн
Шалк йӗпентӗм
Ӳнерҫе тухмарӑн пулӗ
Эсӗ.
Чарӑнмасӑр укеретӗн
Хура ҫийӗн хура
Тӗс.
Ҫӗр ҫине
Ӳкнӗ-ӳкмен хӑмӑр-
Шура юр
Ҫӗнелес пек туйӑм пурччӗ-
Урӑх ҫук.
--------------
Ӑшшалла вӗҫтернӗ майӗн
Тӗкне тӑкнӑ пулӗ
Кур-ха, ав, шап-шурӑ халӗ
Шур акӑшсен ҫулӗ
Ҫавсемех шуратрӗҫ тейӗн
Мӗнпур таврана
Кашни кӗркунесемӗн
Пӑлхатать темскер мана
«Самант» журналпа «Сувар» чӑваш наципе культурин аталану фончӗ пулӑшу ыйтаҫҫӗ:
«Чӑваш халӑхӗн хальхи ӑс-хакӑл улӑпӗсем» проекта пурнӑҫа кӗртме чӑваш яш-кӗрӗмне хутшӑнма чӗнет. Ӑс-хакӑл улӑпӗсен ятсарне сирӗн шухӑшӑрсене, сӗнӗвӗрсене шута илсе тытса пырасшӑн эпир. Ҫавӑнпа список пуҫласа паратпӑр та - ӑна малалла эсир тӑсасса кӗтетпӗр.
Ҫапла вара:
Николай Иванович Егоров,
Виталий Петрович Иванов,
Федор Иванович Мадуров...
Хастаррӑн хутшӑнасса шанатпӑр, ятсар тӑсӑмне кӗтетпӗр!
Нумаях пулмасть Чӑваш наци конгресӗн ларӑвӗнче пулса курма май лекрӗ. Унта мӗн сӑлтавӗпе пухӑннӑ, мӗнле йышӑнусем тунӑ - кун пирки эпӗ маларах хыпарланӑччӗ, ҫавӑнпа та вӗсем ҫинче эпӗ тепӗр хут чарӑнса тӑмастӑп. Мана вара пачах урӑххи канӑҫ памасть...
Эх, мӑнтарӑн эпир чӑвашсем... Пӗр шухӑшлӑ пулса нацийӗ сыхласа хӑварас ӗҫпе тӑрмашас вырӑнне пӗр-пӗрне чӗррӗн «кӑшлатпӑр» вӗт. Ларура та ҫаплах, залри ҫынсем икӗ фронта пайланнӑ тейӗн, пӗр-пӗрне хӗрсе кайса «ӑс» параҫҫӗ. «Фронтӑн» пӗр пайӗ конгресс ӗҫӗ-хӗлне хурлать, ҫитменлӗхӗсемпе кӑлтӑкӗсем ҫине тимлӗх тӑвать.
Вырӑс чӗлхинчен* кӗнӗ «Класс» чӑваш орфографийӗшӗн ыйту тӑратакан сӑмахсенчен пӗри. Тӗп падежра вӑл ҫаплах тӑрса юлать-ха, анчах ытти вӗҫлевсенче «темшӗн» вӗҫӗнчи пӗр с-не ҫухатать: класс, класра, класшӑн, класри, класа.
Ҫак ыйтӑва ҫӑмӑллатас тӗлӗшпе ман шутпа ҫак сӑмаха «КӐЛАС» тесе ҫырма йышӑнтармала: кӑлас, кӑласӑн, кӑласа, кӑласра, кӑласран, кӑласпа, кӑласпалан, кӑлассӑр, кӑласшӑн; кӑласӗ, кӑласӗн, кӑласне, кӑласӗнче, кӑласӗнчен, кӑласӗпе, кӑласӗпеле, кӑласӗсӗр, кӑласӗшӗн; кӑласӗсем, кӑласӗсен, кӑласӗсене, кӑласӗсенче, кӑласӗсенчен, кӑласӗсемпе, кӑласӗсемсӗр, кӑласӗсемшӗн; кӑласлӑ, кӑласла, кӑласӑнни, кӑласалла, кӑласшар, …
Лайӑн енсем:
1) ку форма сингармонизм сакунне пӑхӑнать;
2) чӑваш чӗлхишӗн тӑванрах курӑнма тытӑнать (витре, кӗрепле, кӗнеке пек);
3) ҫӗнӗ терминсем ӑсталама май парать: классификация — кӑласласси (кӑласлани; е кӑласлав); классифицируй — кӑласла (кӑласласа тух).
2013 ҫулхи юпа уйӑхӗн 9-мӗшӗнче Шупашкарта Чӑваш наци конгресӗн черетлӗ съезчӗ пухӑнмалла. Вӑхӑт нумай юлмарӗ. Ҫынсен, тӗрлӗ ушкӑнӑн съезд умӗнхи шухӑш-кӑмӑлне пӗрлештерес тӗллевпе «Хыпар» хаҫатра «Калаҫу тӗпелӗ» уҫма сӗнетӗп.
Чӑваш наци конгресӗ ӗҫлеме пуҫланӑранпа икӗ теҫетке ҫул иртрӗ. Вӑл вӑхӑтра Раҫҫей патшалӑхӗнче те, чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗнче те питӗ пысӑк пӗлтерӗшлӗ тӗрлӗ улшӑну пайтах пулчӗ. Чӑваш конгресӗ ҫав улшӑнусен вӑхӑтӗнче хӑйӗн кирлӗлӗхне, чӑмӑртану хӑватне, малаш туртӑмне кӑтартса хӑварма пултарчӗ. Вӗсене халӗ аванах курса тӑратпӑр.
Тунтикун пӗрремӗш хут судра пултӑм, унччен хам пурнӑҫра вӑл кантурпа ҫыхӑнма тивменччӗ-ха. Хальхинче те хамӑн ӗҫпе мар, Илле Ивановӑн судне ҫул тытрӑм.
Муркаш сучӗ пӗр енчен ман кӑмӑла кайрӗ — тунтикун эп кая юлса ҫитрӗм, ҫавӑнпа та ларӑвӑн пӗрремӗш пайне кӗреймерӗм. Ҫавах та кантур алӑкне сыхлакансем пӗр-пӗринпе чӑвашла калаҫни, суда килекенсемпе чӑрсӑррӑн тытманни ман кӑмӑла тивӗҫтерчӗ. Тунтикун эп паспорт чиксе кайсаччӗ, анчах вӗсем ун чухне ыйтмарӗҫ, ман сумккасене тӗрӗсленипе ҫеҫ ҫырлахрӗҫ (юнкун паспорта манса кайнӑччӗ, анчах унсӑр та кӗртрӗҫ).
Килти ҫӳп-ҫапа урама кӑларма хушмаҫҫӗ те, ҫак каларӑша хӑш-пӗр пуҫлӑхсем питӗ те тӗпе хураҫҫӗ вара. Начаррине пытарма уйрӑмах ӑста вӗсем.
Акӑ, Шупашкарти ломбардра пулса иртнӗ тӗслӗх. Унта пӗр ҫамрӑк пырса кӗнӗ те заведующие хӑйне кӑсӑклантаракан япалана кӑтартма ыйтнӑ. Клиент ыйтӑвне тивӗҫтерме тухсан заведующине каччӑ ҫапса янӑ, унтан пистолет туртса кӑларса пуҫран ҫапнӑ, кайран ломбард ӗҫченне ҫыхса лартнӑ та пуянлӑха вӑрласа тухса тарнӑ. Заведующи пуҫне хытах суранлатни пирки республикӑн Ӗҫ инспекцине систерес темен пулин те ку тӗслӗх пирки вӗсем илтнӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (18.09.2025 15:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 755 - 757 мм, 20 - 22 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 2-4 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
Приговор в Моргаушах / как это было
Кӗрхи туйӑмсем
Чӑваш наци конгресӗн ларӑвӗ - хӑйне майлӑ мыскара
+20.3 °C