ЕРМЕЙ РОЖАНСКИЙ
сонет
...Ун чух Раҫҫей Империйӗ ҫӗн "ҫимӗҫ"
Сӗнет чӑвашсене пӗрре вӑйпа,
Тепре илӗртӳпе: пулайӗ, имӗш,
Тӗне кӗрсессӗн пурлӑх пӗр купа!
Лару-тӑру хаяр пулсан та тивӗҫ
Ӗҫне тумашкӑн чи таса чунпа...
Ермей Рожанский, ак сана шӑпа
Сӗнет яваплӑ, йывӑр, хӑшкӑлти ӗҫ.
Тӑнлантаравҫӑ пулнине кура
Чиркӳсенче янрать сан лӑпкӑ сасӑ,
Ҫапах та урӑххи те пур пуҫра:
Тахҫан лӳппер ӗне хыпса ҫӑтсассӑн
Ҫухалнӑ кӗнеке тупӑнтӑр-и? —
Шурри ҫине шав акӑнтӑр хури!
Чӗрчунсем кашни хӑйне евӗр. Хӑш-пӗр япала тӗлӗнтерет те.
• Арӑсланпа шурӑ упа тытӑҫсан шурӑ упа ҫӗнтерет.
• Ӗне вӑтамран кунне 400 литр метан кӑларать.
• Вӑкӑрсем – дальтониксем.
• Индире – 50 миллион упӑте.
• Чӑх ҫулталӑкне 190 ҫамӑрта тӑвать.
• Чау-чау йытӑн ҫеҫ чӗлхи кӗрен мар.
• Ылтӑн пулӑн ӑсӗ 3 минутлӑха ҫеҫ.
• Чт пысӑк юн пусӑмӗ – жирафӑн.
• Тропика вӑрманӗнчи 10 тӑваткал метрта хурт-кӑпшанкӑ, Новосибирскри ҫынсемпе танлаштарсан, нумайрах.
• Чи ӑслӑ йытӑ – бордер-колли.
Малалла...
Килти бассейн пирки кам ӗметленмӗ-ха? Паллах, чылайӑшӗн килте бассейн тӑвас килет. Анчах ку вырӑн нумай йышӑнать-ҫке-ха. Анчах хальхи технологисем темӗн тума та май параҫҫӗ. Укҫа ҫеҫ пултӑр.
Hydrofloors компани тӑрӑшнипе ку ҫуртри урай бассейна ҫаврӑнма пултарать. Пускӑч ҫине пуссан урай аялалла анма тытӑнать, ятарлӑ шӑтӑксенчен шыв тулма пуҫлать. Ҫапла майпах бассейн урая ҫаврӑнать.
Ӳнерҫӗсем нумай ӗҫлесе илеҫҫӗ-и? Тӗнчери чи пуян ӳнерҫӗсемпе паллашма сӗнетпӗр.
Ӑна Ретна тесе те чӗнеҫҫӗ. Вӑл Лос-Анджелесра пурӑнать, вӑл – урамри ӳнерҫӗ. Маркиз – пултаруллӑ ҫамрӑк. Унӑн картинисем 10000 доллартан кая мар тӑраҫҫӗ. Вӑл 33 ҫулта кӑна-ха. Анчах унпа Forbes ҫыхӑнса ӗҫлет. Ун пирки халӑх 2010 ҫулта пӗлнӗ. Вӑл Нью-Йоркри мода эрнинче курӑннӑ. Ретна хӑйӗн ӗҫӗсенче иероглифсемпе, калиграфипе усӑ курать. Ӳнерҫӗ 5 000 000 доллар ӗҫлесе илнӗ.
Уругвай президенчӗ тӗнчере чи чухӑнни шутланать.
Тӗнчери пур патшалӑхра та тенӗ пекех халӑх шухӑшӗпе политиксем вӗсен пурнӑҫне ӑнланмаҫҫӗ пек. Уйрӑмах пысӑк пукан ҫинче ларакансем. Президентсен яланах пысӑк керменсем, вӗсем чаплӑ машинсемпе ҫӳреҫҫӗ, апат-ҫимӗҫне те чи тутлине ҫиеҫҫӗ. Уругвай президенчех пач урӑхла — вӑл чаплӑ керменте мар, ялта пурӑнать, ӗҫлесе илекен укҫине те чухӑнсене салатса пӗтерет.
Ун килӗ умне ҫитсе тӑрсан эсир типӗтме ҫакнӑ япаласене асӑрхама пултаратӑр. Шыв ӑсма та Уругвай президенчӗ хӑйех ҫӳрет — алӑпа ҫӑлран йӑтать.
Вӑл Хӗвелтухӑҫ Ҫӗпӗрте вырнаҫнӑ. Унӑн лаптӑкӗ – 31722 километр, вӑтам тарӑнӑшӗ – 744 метр. Тӑп-тӑрӑ шыв пирки хӑш-пӗр ҫӗрте 40 метр тарӑнӑшӗнчине асӑрхама пулать.
Сычуань провинцийӗнче вырнаҫнӑ. Унӑн тӗпӗнче выртакан ӳкнӗ йывӑҫсем те курӑнаҫҫӗ. Ҫут ҫанталӑкӑн вӑхӑтне кура пӗвери шыв тӗсӗ ылмашса тӑрать. Тӗсе ылмаштараканӗсем – минераллӑ тварсем тата шыври ӳсентӑрансем.
Кунта сӑмах Нидерланд пирки пырать. Унта тем пысӑкӑш лаптӑкра тюльпан ӳстереҫҫӗ. Ҫӗр ҫинчен те хитре курӑнаҫҫӗ-ха ҫав чечексем. Анчах самолетпа сывлӑша хӑпарсан куҫ умне тӗлӗнмелле геометриллӗ ӳкерчӗксем лекеҫҫӗ.
Ку ӳкерчӗксенче этем чӗрчунсене ҫӑлакан самантсене кӑтартнӑ. Чӗрчунсем ҫакӑншӑн ҫынна тав тӑваҫҫех-тӗр. Хӑйне май. Ӑшра.
Компьютер генине, Стив Джобса, хӑйӗн компанинчен кӑларса ярсан вӑл, «Ку вӑл ман вӗт!» тесе ура тапман, тӗнчене улӑштарасси пирки малалла ӗмӗтленнӗ. Кӗҫех вӑл NeXT электрон компанине йӗркелет, унтан – Pixar анимаци студине. «Пурнӑҫ темле лӑскасан та юратса тӑвакан ӗҫ тупмалла, ҫавна пурнӑҫламалла», – тенӗ Стив Джобс.
Пирӗн планета тӗлӗнмелле пуянлӑха – минералпа – пуян. Паллашар-ха вӗсенчен хӑшӗсемпе.
Хуҫӑлса ӳкнӗ йывӑҫ ҫут ҫанталӑкӑн тепӗр условийӗнче ҫӗрсе каймасть, чулланса ларать, тем тӗрлӗ хурӑм та йышӑнать. Анчах ку вӑл пӗр кун та пулса иртмест паллах. Кун валли темиҫе ҫӗр ҫул кирлӗ. Ҫапла вара йывӑҫ пӑрланса ларнӑ йывӑҫа аса илтерекен минерала ҫаврӑнать. Унӑн хӗрри опалпа халцедонпа ҫуталса тӑрать.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (28.04.2025 21:00) сайра пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 752 - 754 мм, 1 - 3 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 0-2 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
+5.3 °C
