Нумаях пулмасть Шупашкарти аэропортран Самара самолетпа вӗҫме ҫитме май туса панӑ иккен.

Регионсенче авиаҫыхӑнупа ҫыхӑнтарасси ҫинчен калакан пилотлӑ программа пирки хӑй вӑхӑтӗнче массӑллӑ информаци хатӗрӗсем хавхалансах пӗлтернӗччӗ. Мун чухне эпир, журналистсем, Шупашкара виҫӗ хулапа ҫыхӑнтарасси пирки савӑнса систернӗччӗ. Анчах ҫырасса ҫыртӑмӑр та, каласса каларӑмӑр та, анчах самолечӗсем вӑл проектпа пирӗн патран ниепле хускалмарӗҫ. Пурӑнсан-пурӑнсан Ӗпхӗве вӗҫме пуҫларӗҫ-ха. Анчах вӑл та пулин нумайлӑха пыман. Самолётсене вӗҫтерекен Тутарстанри компани унта-кунта 10 хут каллӗ-маллӗ хутлаттарнӑ хыҫҫӑн рейса «техника сӑлтавне» пула хупса хунӑ. Малтанласа ҫак уйӑхӑн 27-мӗшӗччен, каярах вара 29-мӗшӗччен хупасси пирки асӑрхаттарнӑ иккен.

Мӗнех, Самарӑна вӗҫекен самолетсем апла «кутӑнлашмасса» шанас килет. Тӳррипе, унта та тутарсемех вӗҫтереҫҫӗ-ха. Сӑмах май, тӑхӑр вырӑнлӑ самолетпа пӗрремӗш рейспа Самара тӑватӑ ҫын вӗҫсе кайнӑ иккен. Сахал йышпа хутлаттарнинчен авиакомпание усси ҫукрах пуль ҫав…

Республикӑн Министрсен Кабинечӗ инкек-синкек пирки пӗлтермелли тытӑма ҫӗнетесси пирки калакан йышӑну кӑларнӑ. Ӑна Инкеклӗ ӗҫсен министерствин тӗп управленийӗпе тата Инкеклӗ ӗҫсен патшалӑх комитечӗпе пӗрле хатӗрленӗ.

Тытӑм епле ӗҫленине республикӑра ҫак уйӑхӑн 4-мӗшӗнче тӗрӗсленӗччӗ-ха. «Внимание всем» текен сигнала ун чух 74 электросиренӑпа тата хыттӑн пӗлтермелли 52 хатӗрпе ҫынсем патне ҫитернӗ иккен. Кунсӑр пуҫне Россия-1», «Россия-24», «Россия-К» телеканалсемпе тата «Маяк», «Радио России», «Чӑваш Енӗн наци радиовӗ» радиоканалсемпе систернӗ. Ку мероприятие «пысӑк виҫҫӗнлӗх» текен йыша кӗрекен карас ҫыхӑнӑвӗн операторӗсене те явӑҫтарнӑ-мӗн. Урамра хыттӑн пӗлтермелли хатӗрсем вырнаҫтарман Шупашкарӑн ҫӗнӗ микрорайонӗсенче вара сасса ӳстермелли станциллӗ 2 машина вырнаҫтарнӑ та информацие ҫавсем пулшӑнипе халӑх патне ҫитернӗ.

Ку цифрӑна социологи ыйтӑмӗ ирттерни ҫине таянса калаҫҫӗ. Раҫҫейӗн Ҫыхӑну тата массӑллӑ коммуникацисен министрӗ Николай Никифоров «Россия 24» телеканала пӗлтернӗ тӑрӑх, маларах 2 миллион ҫын урӑх компание куҫасшӑн тесе тӗшмӗртнӗ пулсан, соцыйтӑм ҫурри урӑх оператор пирки ӗмӗтленнине ҫирӗплетнӗ иккен.

Аса илтеретпӗр, карас ҫыхӑнӑвӗн «чуринчен» тухма ирӗк паракан саккуна Раҫҫей Президенчӗ Владимир Путин пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗн вӗҫӗнче алӑ пуснӑччӗ. Унта ҫынсене пӗр оператортан теприн патне унччен илнӗ телефон номерӗпех куҫма май парасси ҫинчен сӑмах пырать.

Карас ҫыхӑнӑвӗпе тивӗҫтерекен компанисен ҫӗнӗ пулӑшӑва кӑҫалхи раштавӑн 1-мӗшӗччен вӗҫлемелле. Анчах ку вӗсене питех тивӗҫтермест иккен. Ҫӗнӗлле ӗҫлеме май пуррине «Теле-2» тата «Мегафон» компанисем кӑна хальлӗхе тӗрӗслесе пӑхнӑ иккен. Ҫӳлерех асӑннӑ ведомство ертӳҫи каланӑ тӑрӑх, пурте хатӗрленсе ҫитессе кӗтмесен те юрать, хатӗррисем патне кӑна куҫма ирӗк парсан та аван. Пӗр оператор патӗнчен теприн патне куҫнишӗн ҫынсен 100 тенкӗ кӑна тӳлемелле пулать теҫҫӗ.

Ҫапла пӗтӗмлетме май парать республикӑн информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министерстви. Вӑл ҫынсен ытларах пайӗ интернета карас ҫыхӑну хатӗрӗсем урлӑ тухма кӑмӑлларах панине асӑрханӑ-мӗн. Ҫыхӑну хатӗрӗсен шутне кӗсье телефонӗсем кӑна мар, смартфонсем тата планшет компьютерӗсем те кӗреҫҫӗ.

«Пысӑк виҫенлӗх» текен йыша кӗрекен карас ҫыхӑнӑвӗн операторӗсем: МТС, Вымпелком (тепӗр майлӑ каласан, «Билайн») тата Мегафон компанисем — республика территорийӗн 98-а яхӑн процентне тивӗҫтереҫҫӗ иккен. «Билайн» абоненчӗсен, сӑмах май, кашни виҫҫӗмӗшӗ карас интернечӗпе усӑ курать иккен. Интернет-трафикпа усӑ курнин калӑпӑшне кашни абонента пайласа шутласан пӗлтӗрхи ҫурла уйӑхӗнчинчен кӑҫалхи ҫав уйӑхра виҫ хут нумайланнӑ.

Мӗнпе тивӗҫтерет 4G? Хула таврашӗнче унӑн хӑвӑртлӑхӗн вӑтам кӑтартӑвӗ мӗнле-ши? 4G тивӗҫтерекен модем, телефон таврашне туянма юрать-и? Ҫак тата ытти ыйтусем ҫине хурав тупма Шупашкар блогерӗсем хула тӑрӑх пӗчӗк ҫӳрев ирттернӗ.

Тест-драйв маршрутне мероприятие хутшӑнакансем хӑйсем суйланӑ пулнӑ. «Мегафонӑн» 4G тетелӗн майне хулан тӗрлӗ вырӑнӗсенче тӗресленӗ: ҫӗнӗ ҫурт-йӗр таврашӗнче, нумай ҫын ҫӳренӗ вырӑнсенче, хулан промышленность зонисенче. Тӗрӗслеве вара ятарлӑ виҫе техникипе тата ахаль телефонпа пурнӑҫланӑ.

Тӗрӗслев пӗтӗмлетӗвӗ тӑрӑх 4G хӑвӑртлӑхӗн вӑтам кӑтартӑвӗ 30 Мбит/ҫ, ытти вырӑнсенче вара 45 Мбит/ҫ та ҫитнӗ. Ҫӗнӗ технологи мелӗпе усӑ курас текенсене карас версийӗ ҫеҫ кирлӗ: телефон е модем.

Радиоҫыхӑну енӗпе пирӗн республика юлашки 20 ҫул хушшинче Раҫҫейри пысӑк ӑмӑртусене хутшӑнман-мӗн. Кӑҫал вара айккинче юлас темен. Утӑн 20–21-мӗшӗсенче Чулхула облаҫӗнчи Городец хули ҫывӑхӗнче иртнӗ Раҫҫей чемпионтне ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесӗнчен 13 ушкӑн пырса ҫитнӗ. Вӗсен хушшинче — Раҫҫейӗн спорт маҫтӑрӗсем иккӗн, тӗнче класлӑ маҫтӑрсем пилӗккӗн, спорт маҫтӑрӗсем тӑххӑррӑн.

8 сехете пынӑ ӑмӑрту вӑхӑтӗнче республика ушкӑнӗ радиона юратакан пӗтӗм тӗнчери ҫынсемпе 1 065 хутчен радиосеанс ирттернӗ. Руслан Владимиров вара спорт маҫтӑрӗн виҫине тултарнӑ.

Телефон ҫыхӑнӑвӗшӗн тӳлессинчен пӑрӑнма хӑтланмаҫҫӗ-ха вӗсем. Тӑкаксене пӗчӗклетесшӗн иккен.

Республикӑн Информаци тата массӑллӑ коммуникацисен политикин министерстви хыпарланӑ тӑрӑх, Чӑваш Енре влаҫ органӗсенче IP-телефоние вырнаҫтарас ӗҫ вӗҫленсе пырать. Калӑпӑшлӑ ку проекта пӗлтӗр пуҫланӑ. Чи малтанах унпа республика Элтеперӗн Администрацине, Финанс, Экономика аталанӑвӗн, Юстици, Информаци политикин министерствисене ҫыхӑнтарнӑ иккен.

Сӑмах май каласан, специалистсен шучӗпе IP-телефони йӑлана кӗнӗ телефон сетьне айккинелле пӑрса хӑварӗ. Ҫӗнӗлӗхпе хальлӗхе банксем, страхлакан организацисем тата ыттисем усӑ кураҫҫӗ иккен. IP-телефони аудио- тата видеоконференцисене те хутшӑнма май парать иккен. Унӑн тӗп лайӑх енӗсен шутне ют хуласемпе тата ҫӗршывсемпе калаҫни самай йӳнӗ ларнине кӗртеҫҫӗ.

IP-телефоние кӑҫал Чӗваш Енри мӗнпур министерствӑпа ведомствӑна ҫыхӑнтарнӑ, ҫав шутра — республика парламентне те. Ӑна муниципалитетсене те ҫитерме палӑртаҫҫӗ.

Паян республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев Болгари Республикин Раҫҫейри полномочиллӗ элчипе Бойко Коцевпа тӗл пулнӑ. Хӑна ӑна «Самар хӗресӗ» паллӑпа чысланӑ. Ӑна ҫӗршывсем хушшинчи ҫыхӑнӑва аталантарассишӗн ҫине тӑракан Болгари тата Раҫҫей ҫыннисене параҫҫӗ иккен. Наградӑна Болгарие османсенчен ирӗке кӑларнӑранпа 135 ҫул ҫитнӗ май кӑларнӑ.

Тӗлпулура енсем ӗҫлӗ ҫыхӑнусене аталантарссине сӳтсе явнӑ. Экономикӑпа туризма аталантарма Шупашкар тата София хуласене самолетпа ҫыхӑнтарас шанчӑк пур.

Ҫак кунсенче Республика кунне халалласа Чӑваш Енре тӗрлӗ мероприяти иртет. Ҫакӑн пек хӗрӳ график вӑхӑтӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Питӗрте иртнӗ Пӗтӗм тӗнчери экономика формуне ҫитсе килме вӑхӑт тупнӑ.

Унта Михаил Васильевич «Сименс» компанин Раҫҫейри тата Вӑтам Азинчи президенчӗпе Дитрих Мёллерпа тӗл пулса калаҫнӑ. Усламҫӑ Чӑваш Енре регионсем хушшинчи сервис центрӗ тӑвас шухӑшлине палӑртнӑ иккен. Предприяти медицина оборудованине юсассипе специализациленмелле иккен. Калаҫу вӑхӑтӗнче ҫавӑн пекех «Сименс» производствине Шупашкарти электроаппаратура заводӗнче йӗркелес ыйтӑва та сӳтсе явнӑ. Компани элчисем ҫитес уйӑхӑн 8-9-мӗшӗсенче Шупашкара килме шухӑшлаҫҫӗ имӗш.

Кунсӑр пуҫне Чӑваш Ен Элтеперӗпе Михаил Игнатьевпа Питӗр хулин кӗпӗрнаттӑрӗ Георгий Полтавченко суту-илӳпе экономика, ӑслӑлӑхпа техника, социаллӑ тата культура пурнӑҫ енӗпе 2013-2014 ҫулсенче килӗштерсе ӗҫлесси пирки икӗ енлӗ килӗшӳ тунӑ.