Чӑваш Енри организацисенчен пӗрне Чӑваш Республикин Хисеп грамотипе чыслама йышӑннӑ. 112-мӗш номерлӗ хушӑва Олег Николаев алӑ пуснӑ.
Хисеп грамотине тивӗҫнӗ организаци — Ҫӗнӗ Шупашкарта вырнаҫнӑ «Биологилле тасатмалли сооружени» патшалӑхӑн унитарлӑ предприятийӗ. Ӗҫлӗ хутра палӑртнӑ тӑрӑх, унитарлӑ предприяти регионти экологи хӑрушсӑрлӑхӗшӗн пысӑк тӳпе хывнӑ.
Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрта хӗрарӑмсем чӑваш тумӗ тӑхӑнса сӑн ӳкерӗннӗ. Мероприятие унтисем «Хитре кӗр» ят панӑ. Ӑна социаллӑ учрежденире пурнӑҫа кӗрекен «Илем шкулӗ» программӑна пурнӑҫа кӗртнӗ май йӗркеленӗ.
Кӗркунне йывӑҫсем хӑйсен сарӑ-хӗрлӗ тата ытти тӗслӗ ҫулҫисемлӗ тумӗсемпе куҫа илӗртеҫҫӗ. Ҫутҫанталӑкӑн ҫак вӑхӑтӗнче сӑн ӳкерӗнме питех те аван. Хитре чӑваш тумӗ ытти чух те килӗшӳллӗ те, кӗркунне вӑл тата илемлӗрех курӑнать тесе шухӑшлаҫҫӗ сӑн ӳкерӗннӗ херарӑмсем.
Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал ӗнерхи пек ӑшӑ кунсем текех пулмӗҫ.
Ҫитес 2-3 кунра республикӑра ҫумӑр ҫӑвӗ. Юнкун 10-15 градус ӑшӑ тӑрӗ, кӗҫнерникунпа эрнекун – сивӗрех: 7-12 градус. Юпан 7-мӗшӗнчен типӗ ҫанталӑк хуҫаланма пуҫлас шанчӑк пур.
Канмалли кунсенче уяр тӑрӗ, сывлӑш температури 11-16 градус таран ӑшӑнӗ. Анчах ҫил вӑйланӗ.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫитес тунтикун каллех ҫумӑр ҫӑвӗ. Кайран тепӗр 3 кун типӗ ҫанталӑк тӑрӗ, кӑнтӑрла 10-12 градус ӑшӑ пулӗ.
Ҫурла уйӑхӗнче типӗ ҫанталӑк тӑчӗ те авӑн уйӑхӗнче ҫумӑр лӳшкеме пуҫларӗ. Юпа уйӑхӗ мӗнлерех пулӗ-ха?
Авӑн уйӑхӗнче "карчӑк ӑшши" пулмарӗ. "Ылтӑн кӗркунне" пулас шанчӑк пур-и? Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ку тапхӑр юпа уйӑхӗн 7-17-мӗшӗсене лекӗ. Анчах ку - 100 проценчӗпех мар.
Ҫапах, синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, ку уйӑх пире ӑшӑ кунсемпе савӑнтарӗ-ха. 15 градус ӑшӑ кунсем пӗрре мар пулӗҫ. Уйӑх вӗҫӗнче, 15-20-мӗшӗсенче, ҫумӑр вӑйлӑ ҫӑвӗ. Виҫҫӗмӗш декадӑра юр ҫума та, шӑнтма та пултарӗ.
Мӗнле ҫанталӑк кӗтет пире? Паян-ыран ҫумӑр ҫумӗ. Вырсарникун аслати авӑтма пултарӗ, кӑнтӑрла хыҫҫӑн, ахӑртнех, хӗвел тухӗ. Тунтикун вара кунӗпех ҫумӑр лӳшкеме пултарӗ, ҫил те вӑйланӗ. Анчах ҫанталӑк ӑшӑ тӑрӗ.
Ҫитес 3 кунра республикӑра сывлӑш температури 15-20 градус пулӗ. Юпан 3-мӗшӗнче ҫӗрле те 10-15 градус ӑшӑ тӑрӗ. Каҫхине тата ирхине тӗтре карса илме пултарӗ.
Ытларикунпа юнкун ҫумӑр ҫӑвӗ. Юпан 6-мӗшӗнченпе уяртӗ, ҫил те лапланӗ. Синоптиксем малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ку «ылтӑн кӗркунне» пуҫламӑшӗ пулӗ. Вӑл юпан 12-мӗшӗччен тӑсӑлӗ.
Вӑрнар районӗнчи йӗрке хуралҫисем Оттикӑвӑ ялне вӑрра шыраса пырса кӗнӗ. Унччен судпа айӑпланнӑ 43 арҫын килне ухтарнӑ чухне пакунлисем пӑши пуҫне асӑрханӑ.
Арҫын ӑнлантарса панӑ тӑрӑх, тискер чӗрчуна вӑл авӑн уйӑхӗн 20-мӗшӗнче персе ӳкернӗ. Ӑна тирпейленӗ те какайӗпе пуҫне килне илсе кайнӑ. Ҫав вӑхӑтрах арҫын офицаллӑ майпа сунарҫӑ шутланмасть, пӑшалне те тивӗҫлипе регистрацилемен.
Саккуна пӑсса сунара тухнӑшӑн арҫын тӗлӗшпе РФ Пуҫиле кодексӗн 258-мӗш стайин 1-мӗш пайӗпе пуҫиле пуҫарнӑ. Пӑшие персе пӑрахса ҫутҫанталӑка 80 пин тенкӗлӗх сиен кӳнӗ тесе йышӑннӑ.
Ыран республикӑра 20 градус таран ӑшӑтӗ те кайран сивӗтӗ. Ҫапла пӗлтереҫҫӗ «Чӑваш Енри ҫанталӑк» проект синоптикӗсем.
Ыран хушӑран ҫумӑр ҫукалӗ, вырсарникун вара типӗ ҫанталӑк тӑрӗ. Анчах 8-13 градус таран сивӗтӗ, ҫӗрле 5-7 градус ҫеҫ пулӗ.
Эрне варринче ҫанталӑк лайӑхланма пуҫлӗ. Сывлӑш 12-17 градус таран ӑшӑнӗ. Юпа уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче татах сивӗтме пултарӗ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, уяр та сивӗ ҫанталӑк тӑрӗ, каҫсерен шӑнтӗ. Кайран, ахӑртнех, ылтӑн кӗркунне пуҫланӗ.
Паян урамра кӗркунне пулсан та ҫуллахи пекех шӑрӑх – 20 градус ӑшӑ тӑрать. Каҫ енне, синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫумӑр ҫума пуҫлӗ, ҫил вӑйланӗ. Кун хыҫҫӑн пирӗн пата сивӗрех сывлӑш ҫитӗ.
Ыран ҫил вӑйлӑ пулнӑран 8-13 градус пек ҫеҫ ӑшӑ туйӑнӗ. Хӗвеллӗ пулсан ӑшӑрах тумланма тивӗ. Юнкун ҫил лӑпланӗ.
Кӗҫнерникун каллех кӗркунне таврӑнӗ, хушӑран ҫумӑр ҫума пуҫлӗ. Эрнекунран сывлӑш температури 11-13 градус ҫеҫ пулӗ.
Халех ан кулянӑр. Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑшӑ пирӗн пата авӑн вӗҫӗнче е юпа пуҫламӑшӗнче тавранӗ. Ун чухне 15-20 градус пулӗ.
Кӑҫал пирӗн республикӑра 820 гектар ҫинче йывӑҫ лартма палӑртнӑ. Ҫак цифрӑна республика Элтеперӗ Олег Николаев вӑрманҫӑсене професси уявӗпе саламланӑ май асӑнса хӑварнӑ.
«Пӗрле ҫыхӑнса ӗҫленипе вӑрман отраслӗ лайӑх аталанать, вӑрман хуҫалӑхне тытса пырас енӗпе Чӑваш Ен Топ-10 йышне кӗнӗ. «Экологи» наци проекчӗпе килӗшӳллӗн пӗлтерӗшлӗ мероприятисем ирттеретпӗр. Акӑ 2022 ҫулта 820 гектар ҫинче йывӑҫ лартӑпӑр», — тенӗ республика ертӳҫи.
Авӑн уйӑхӗн 18-мӗшӗнче пирӗн ҫӗршывра Вӑрман ӗҫченӗсен кунӗ пулчӗ.
Ку эрнере ҫумӑр самай ҫурӗ, 1 тӑваткал метр ҫине 20 литр шыв ӳкнӗ. Ку кӑна мар-ха. Ҫитес 3 кунра 1 тӑваткал метр ҫине 25 литр шыв ӳкме пултарӗ.
Шӑматкун ирхине тата кӑнтӑрла кӑштах ҫумӑр ҫукалӗ. Вырсарникун вара кунӗпех йӗпе-сапа пулӗ. Ҫапах 15-20 градус ӑшӑ тӑрӗ. Тунтикун пирӗн пата тропика сывлӑшӗ килӗ. Пӗлӗтсен ҫийӗнче 16 градус ӑшӑ тӑрӗ. Кун пек чухне типӗ те ҫилсӗр ҫанталӑкра 30 градус шӑрӑх тӑрать. Тунтикун 23 градус ӑшӑ тӑрӗ, аслати авӑтма пултарӗ.
Ҫитес эрне вӗҫӗнче кӑнтӑрла 11-16 градус ҫеҫ ӑшӑ пулӗ. Ҫӗрлесерен – 7 градус кӑна.
+12.5 °C