Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Штанаш ялӗ район центрӗнчен 25 ҫухрӑмра, Шупашкартан — 117-ре вырнаҫнӑ. Аякри ҫула пӑхмасӑр паян Штанаш шкулне шкулти уроксем вӗҫленнӗ ҫӗре Шупашкарти артистсен пӗр ушкӑнӗ концертпа килсе ҫитрӗ.
Математика учителӗ Нина Гордеевна Ухлинова Штанашри вӑтам (2007 ҫултанпа 9 ҫул вӗренмелли) шкулта 41-мӗш ҫул ачасене вӗрентет, нумаях пулмасть ветеран ятне тивӗҫрӗ, ӗнер черетлӗ ҫуралнӑ кунне паллӑ тунӑ, ҫак ятпа ӑна ывӑлӗ Валерий Геннадьевич Ухлинов, амӑшне пӗлтермесӗр, юрӑҫсен ушкӑнне хӑнана чӗнсе саламлама шутланӑ.
Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистне Сергей Павлова, вӑл шӑрантаракан юрӑсене, республикӑри халӑх итлеме юратать. Сергей Павлов чылай ҫул хушши Ҫамрӑксен театрӗнче куракансен чунне тӗрлӗ сӑнарсемпе пӑлхантарнӑ. Вӑл пухӑннисем умӗнче халӑхра анлӑ сарӑлнӑ юрӑсене шӑрантарчӗ: «Шырамастӑп ҫӑлтӑр тӳпере», «Пур юрату», «Манас ҫук» тата ытти чылай юрӑна халӑх тӑвӑллӑн алӑ ҫупса йышӑнчӗ: ытла та хитре, чӗрене тивмелле юрлать артист.
Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки Татьяна Зайцева-Ильина 1995 ҫултанпа Ҫамрӑксен театрӗнче вӑй хурать, халӑх умне тӗрлӗ сӑнарсемпе тухать, ҫав хушӑрах мӑшӑрӗ Вячеслав Ильин ертсе пыракан ушкӑнра республикӑри халӑха хӑйӗн илемлӗ сассипе савӑнтарать.
Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Юрий Васильева республика Пуҫлӑхӗн Администрацийӗн ертӳҫине лартасси пирки хушӑва алӑ пуснӑ. Унччен юлашки вӑхӑтра Юрий Егорович ку ӗҫе вӑхӑтлӑх пурнаҫласа пурӑннӑччӗ.
Михаил Игнатьев Юрий Васильева ку тытӑмра ҫӗнӗ структура йӗркелеме хушнӑ. Ҫапла тума вӑл, Элтеперӗн пресс-служби хыпарланӑ тӑрӑх, аппарат тухӑҫлӑрах ӗҫлетӗр, Патшалӑх Канашӗпе, вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсемпе ҫыхӑну тыттӑр тесе хушнӑ-мӗн.
Юрий Васильев 1968 ҫулта Тӑвай районӗнчи Кивӗ Элпуҫ ялӗнче ҫуралнӑ. Ленинградри ракета училищинче, Шупашкарти И.Я. Яковлев ячӗллӗ педучилищинче вӗреннӗ. Ҫар служби хыҫҫӑн педагогра ӗҫленӗ, кайран муниципалитет службине куҫнӑ. ЧР Элтеперӗн Администрацине ҫитиччен Тӑвай район администрацийӗн пуҫлӑхӗнче ӗҫленӗ.
Сӑнсем (5)
Раштавӑн 7-мӗшӗнче Шупашкарти Текстильщиксен урамӗнчи Ленин палӑкӗн постаменчӗ ҫине Украина ялавне ӳкерсе хунӑ. Ӑна кам туни паллӑ мар.
Халӑха ку ӗҫ тӗлӗнтернӗ те, пӑшӑрхантарнӑ та. ЧР ШӖМӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, ку ӗҫ тӗлӗшпе тӗрӗслев пырать.
Раҫҫей коммунисчӗсен партийӗн республикӑри уйрӑмӗ тӗрӗслеве хӑйсем сӑнаса тӑрӗҫ. Дмитрий Евсеев пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл ку ӗҫ тӗлӗшпе ЧР ШӖМӗн ертӳлӗхӗпе калаҫса вандалсене явап тыттарма ыйтнӑ. Депутат палӑртнӑ тӑрӑх, кунашкалли пӗрре кӑна пулман. Палӑксене тӗрлӗрен илемсӗрлетеҫҫӗ, анчах полицейскисем айӑплисене тупса палӑртаймаҫҫӗ-мӗн.
2012 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗнче палӑк харпӑр ҫын аллине куҫнӑ. Палӑк хула балансӗ ҫинче пулман тӑк та хула служби тӑрӑшнипе тепӗр кун валли постамент ҫинчи ӳкерчӗке хуратнӑ.
Аса илтерер: кӑҫал кӑрлач уйӑхӗнче Республика тӳремӗнчи Ленин палӑкӗ ҫине доллар ӳкерсе хунӑччӗ.
Раштавӑн 3-мӗшӗнчен пуҫласа 2015 ҫулхи пушӑн 20-мӗшӗччен Шупашкарта «Кайӑк апатланмӑшӗ» конкурс иртет. Ӑна «Симӗс хула» экологи общество организацийӗ тата Шупашкар хулин экологи управленийӗ ирттерет.
Конкурса Шупашкарти 1–4-мӗш классенче вӗренекен ачасем, хушма пӗлӳ паракан вӗренӳ центрӗсен, пултарулӑх ҫурчӗсен воспитанникӗсем хутшӑнма пултараҫҫӗ.
Унта хутшӑнас тесен кайӑксем валли сырӑш хатӗрлемелле, хулари парк-скверсенчи йывӑҫсем ҫине ҫакмалла. Кун хыҫҫӑн, пушӑн 10-мӗшӗччен, alekseev-fedor@mail.ru электронлӑ почтӑна заявка ямалла. Ҫаван пекех Powerpoint 2003–2010 программӑпа хӑтлав хатӗрлемелле. Унта ҫак информаци пулмалла: миҫе сырӑш хатӗрленӗ, вӗсене ӑҫта вырнаҫтарнӑ, вӗсен сӑнӳкерчӗкӗсем, сӑнавсен пӗтӗмлетӗвӗсем, кайӑксен хӗлле тӑрантарнин ӗҫӗ-хӗлӗ. Хӑтлава та электронлӑ почтӑна ямалла.
Финал пушӑн 20-мӗшӗнче пулӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсене грамотӑсемпе, парнесемпе чыслӗҫ.
Шупашкарта Республика тӳремӗнче пирвайхи юмах «ҫурчӗсем» курӑнма пуҫланӑ. Вӗсенче кӗҫех вырӑнти алӗҫ ӑстисен сувенирӗсем сутӑнма пуҫлӗҫ.
Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков пӗлтернӗ тӑрӑх, «Раштав ярмӑркки» хӗллехи каникулта та — кӑрлачӑн 1–10-мӗшӗсенче — ӗҫлӗ.
Ку проект Шупашкарти Республика тӳремӗнче пӗрремӗш хут иртӗ. Унта Ҫӗнӗ ҫулӑн тӗп чӑрӑшне вырнаҫтарнӑ ӗнтӗ. Унтах — наци стилӗпе килӗшӳллӗн тунӑ юмах «ҫурчӗсем».
Ярмӑрккӑра пӗтӗмпе 20 ҫурт пулӗ. Хула администрацийӗ вырӑнти тавар кӑларакансенчен, алӗҫ ӑстисенчен, Чӑвашри усламҫӑсенчен заявкӑсем йышӑнать.
Раштавӑн 4-мӗшӗнче Шупашкарти 10-мӗш шкулта Петров урамӗнчи 9-мӗш ҫуртра пурӑннӑ ҫынсемпе пуху иртнӗ. Унта хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков хутшӑннӑ.
Ҫак ҫурта ишсе антарса ҫӗннине тӑвасси унчченех паллӑччӗ. Ун чухне ҫынсен шӑпине татса паманччӗ-ха. Хальхинче халӑха епле вырнаҫтарас ыйтӑва татса панӑ.
Алексей Ладыков пухура икӗ вариант сӗннӗ. Пӗрремӗшӗ — ҫынсене кашни тӑваткал метршӑн 40-45 пин тенкӗ компенсаци тӳлесси. Иккӗмӗшӗ — халӑх тата муниципалитет вӑйӗпе ҫурта ишсе антарса ҫӗннине тӑвасси. Кун хыҫҫӑн ҫынсене ҫӗнӗ ҫуртра пӳлӗмсене тӳлевсӗр парӗҫ. Хушма тӑваткал метрсемшӗн вара тӳлеме тивӗ, анчах йӳнӗрех хакпа — 30 пине яхӑн тенкӗ 1 тӑваткал метршӑн.
Иккӗмӗш варинта ҫынсем ытларах кӑмӑлланӑ. Ара, халӗ компенсаци тӳленӗ укҫапа пӳлӗм туянма йывӑртарах. Ҫӗнӗ ҫурта пурӑнма куҫма вара питӗ кӑмӑллӑ.
Пухура Лебедев ячӗллӗ лицее вӑхӑтлӑха вырнаҫтарнӑ ҫынсем валли пур услови те туса пани пирки пӗлтернӗ: юсав ӗҫӗсем тунӑ, электросетьсене ҫӗнетнӗ. Унта ҫынсем вӑхӑтлӑха регистрациленме те пултараҫҫӗ-мӗн.
Пухӑва пухӑннисем кӑсӑклантаракан ыйтусен хуравне пӗлнӗ.
Шупашкарти Федор Павлов ячӗллӗ музыка училищи хӑйӗн 85 ҫулхине халалласа «Юлташсемпе пӗрле» халӑх инструменчӗсен уйрӑмӗн концертне пухнӑ. Унта баянпа, аккоредонпа вылякансем, хӗлӗхлӗ инструментпа вылякансем калакансем хутшӑннӑ.
Халӑх инструменчӗсем, уйрӑмах — баян, Раҫҫейре яланах анлӑ сарӑлнӑ тесе палӑртать Чӑваш Енӗн Культура министерстви. Шупашкарти музыкӑпа театр техникумӗн дирекцийӗ 1930 ҫултах гармоникӑпа халӑх инструменчӗсен класне сарассипе ҫав енӗпе штата анлӑлатасси пирки ыйту хускатнӑ-мӗн. Анчах ун чухне преподавательсене тупайман. Ку енӗпе уйрӑма 1945 ҫулта кӑна уҫайнӑ. Ҫавӑн хыҫҫӑн Чӑваш Енре халӑх инструмент искусствине сарма май килнӗ. Хальхи, юбилей концертӗнче, баянпа, аккордеонпа, тӑмрапа, балалайкӑпа, кӗслепе, гитарӑпа калакансем хӑйсен ӑсталӑхне пур енлӗн кӑтартнӑ.
Каҫа Раҫҫейӗн тата Чӑваш Енӗн культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, баянпа аккоредон уйрӑмӗн ертсе пыракан педагогӗ Александр Белянкин уҫнӑ. Унтан А. Вивальдипе И.С. Бахӑн a-moll концерчӗн финалне янӑратнӑ. Ӑна чуна тивертмелле выляканӗсем — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ Сергей Баранов ертсе пыракан ансамбль.
Вырӑс драма театрӗн ҫурчӗ раштавӑн 4-мӗшӗнче «ҫавра» дата паллӑ тунӑ. Ҫук-ха, уявласах ларман. Анчах историпе культура енчен республика пӗлтерӗшлӗ палӑк шутланакан ҫав ҫурт 55 ҫул тултарни пирки Чӑваш Енӗн Культура министерстви хӑйӗн сайтӗнче уйрӑммӑн ҫырсах пӗлтернӗ.
Ҫурта шӑп та лӑп 55 ҫул каялла, раштавӑн 4-мӗшӗнче, ӗҫлеттерсе янӑ. Малтан унта Чӑваш патшалӑх филармонийӗ вырнаҫнӑ. Вырӑс драма театрӗ унта 1982 ҫулта куҫса пынӑ.
Строительство ӗҫӗсене 1957 ҫулхи ҫӗртмен 17-мӗшӗнче тытӑннӑ. Ҫурт адресӗ ун чухне I-мӗш Кӑнтӑр ҫурмаҫул ҫаври ятлӑ урамра шутланнӑ. Паян ӑна Гагарин урамӗ теҫҫӗ.
Республика пӗлтерӗшлӗ историпе культура объекчӗ пулса тӑма пултарнӑ ҫурта Феофан Сергеев чӑваш архитекторӗ проектланӑ. Виҫӗ хутлӑ ҫурта унтанпа темиҫе хутчен те ҫӗнетсе юсанӑ-ха, ҫапах та авторӑн тӗп шухӑшне пӑсман.
Сӑнсем (7)
Шупашкар хулинче урамри хунарсем валли кӑҫал 2 миллион тенкӗ таран уйӑрма хатӗр. «Кӗмӗле» тӗп хулари 26 пине яхӑн ҫутӑ объекчӗ валли ямалла. Ҫак ӗҫе кам пурнӑҫласси ятарлӑ аукцион хыҫҫӑн паллӑ пулӗ. Конкурса ырана, раштавӑн 8-мӗшне, палӑртнӑ.
Аукционта ҫӗнтернӗ подряд организацийӗн хунарсене тӗрӗслеме, тасатма, юпасене юсама, кирлӗ тӗк ҫӗнетме тивӗ. Мӗнпур ӗҫе ҫӗнтерӳҫӗн раштавӑн 31-мӗшӗ тӗлне вӗҫлемелле.
Шупашкарта пурӑнакансем хула урамӗсене ҫутатассипе ыйту ҫивӗч тӑрать тесе шухӑшлаҫҫӗ. Вӗсем хунарсене 23 сехетре сӳнтернишӗн кӑмӑлсӑрланаҫҫӗ. Хӑш-пӗр ялти пирки вара каламӑпӑр та...
Юпа уйӑхӗнче Шупашкарта пурӑнакан, 15 ҫулти Дария Перевезенева лотерейӑра 857 пин тенкӗ выляса илнӗ. Вӗсем ҫак билета ҫемйипе пӗрле туяннӑ. Лотерея выляттарнӑ кун ҫемье пуҫӗ телевизор умӗнче ларнӑ, тухнӑ хисепсене чӗрсе пынӑ. Ыттисем хӑйсен ӗҫӗсемпе кайнӑ.
Ҫемье пуҫӗн мӑшӑрӗ чи малтанах ӗненмен. Тӗнче тетелне кӗрсе хисепсене тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн ҫеҫ ӗненме тивнӗ. Унччен ҫемье 50-200 тенкӗ ҫеҫ выляса илме пултарнӑ.
Дария киле таврӑнсан ашшӗпе амӑшӗ хӗрне тӗлӗнтермеллипех тӗлӗнтернӗ. Ара, билета вӑл туяннӑ та. Укҫана ашшӗпе амӑшӗ Мускава кайса илнӗ. Перевезенцевсем выляса илнӗ тупӑшпа хваттере лайӑхлатнӑ.
-0.7 °C