Ҫурла уйӑхӗнче Атӑлҫи федераци округӗнче бензин хакӗ 32,35 тенкӗпе танлашнӑ, дизель топливи — 32,95 тенкӗ. Кун пирки Росстат пӗлтернӗ.

Ҫурла уйӑхӗнче Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи регионсенче чи хаклӑ бензин Чӑваш Енре тата Мӑкшӑ Республикинче пулнӑ, ун хыҫҫӑн — Самар облаҫӗ. Списока Киров, Чулхула, Сарӑту облаҫӗсем тӑснӑ. Чи йӳнӗ бензин Пушкӑрт Республикинче тата Чӗмпӗр облаҫӗнче пулнӑ.

Дизель топливи Ӗренпур, Самар облаҫӗсенче, Пушкӑртстанра, Удмурт Республикинче, Киров облаҫӗнче чи хаклӑ пулнине шута илнӗ. Чи йӳнни — Тутарстанра, Сарӑту облаҫӗнче.

Кӑҫалхи ҫурҫулта Чӑваш Енри туризм организацийӗсем 5 миллиарда яхӑн укҫа ӗҫлесе илнӗ. Республикӑна килсе куракан туристсен йышӗ ӳссе пынине палӑртаҫҫӗ. Республикӑн культура министрӗн наци тата архив енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ Иван Иванов пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫавсен шучӗ 5 пин нумайланса 80 пинпе танлашнӑ.

Туристсенчен ытларахӑшӗ, 35 пин ытларахӑшӗ, экскурсипе килнисем. Экускурсие килекенсен хушшинче ют ҫӗршыв ҫыннисме те пур иккен.

Росстат патшалӑх граждан тата муниципалитет служащийӗсем вӑтамран мӗн чухлӗ укҫа илнин федераци сӑнавӗн пӗтӗмлетӗвне тунӑ.

Экспертсем пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енри чиновнисем уйӑхне вӑтамран 22251 тенкӗ илеҫҫӗ. Атӑлҫи федераци округӗнче Мӑкшӑ тата Мари республикисенче ҫеҫ ку кӑтарту Чӑваш Енрен пӗчӗкрех.

Пермь крайӗнче чиновниксем чи пысӑк шалу илеҫҫӗ — 29936 тенкӗ. Чулхула облаҫӗнче — 28638 тенкӗ, Самар тӑрӑхӗнче — 28055 тенкӗ.

Чӑваш Енре тата Атӑлҫи федераци округӗнче вырӑнти хӑйтытӑмлӑх ӗҫченӗсем сахал укҫа илеҫҫӗ. Вӗсен шалӑвӗ — 23567 тенкӗ. Самар тата Чулхула облаҫӗсенче вара нумайрах укҫа илеҫҫӗ — 31908 тата 31602 тенкӗ.

Чӑваш Енри ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсен ӗҫченӗсем те, уйӑхне 31207 тенкӗ илекенскерсем, аутсайдерсен йышӗнче. Ӗҫ тӑвакан влаҫӑн федераци органӗсен служащийӗсен ӗҫ укҫи — 25027 тенкӗ. Мӑкшӑ тата Мари республикисенче тата сахалрах илеҫҫӗ.

Росстат ҫырава ирӗксӗрлесе хутшӑнтарма йышӑннӑ иккен. Енчен те кам та кам ҫырав ирттерекене кӗртмест пулсан е хӑй пирки йӑнӑш даннӑйсем парать пулсан — укҫа тӳллетерӗҫ. Вырӑнта ҫук тӑванӗсем пирки пӗлтерме килешменнишӗн те «кӗмӗл» кӑларса хума тивӗ. Хальлӗхе штрафӗ пысӑках мар — 100–300 тенкӗ кӑна.

Асилтеретпӗр, юлашки хут ҫырав 2010 ҫулта иртнӗччӗ. Теприне 2020-мӗшӗнче йӗркелесшӗн. Ҫырав кӑҫал та пулӗ, анчах Раҫҫейӗн «ҫӗнӗ лаптӑкӗсенче» — Крымра тата Севастопольте. Вӑл юпан 14-мӗшпе 25-мӗшӗсенче иртмелле. Ҫӗнӗ саккунпа унта усӑ курӗҫ е ҫук хальлӗхе паллӑ мар-ха.

2010 ҫулхи ҫырава пӗтӗмлетнӗ май Росстат 1 миллион ҫын унта хутшӑнма кӑмӑл туманни пирки асӑннӑ, тепӗр 2,6 миллион ҫынна килте кӗтсе илеймен пулать. Вӗсем ҫине даннӑйсене туллин тултарма май килмен иккен — администрацисенче мӗн пуррипе кӑна ҫырлахайнӑ. Статистсен тепӗр пысӑк хуйхӑ — ҫынсем хӑйсем пирки тулли информаци пама килӗшменни. Тӗслӗхрен мӗнле пӗлӳ илни пирки 3,5 миллион ҫын хуравлама кӑмӑл туман, 4 миллион — тупӑш ҫӑлкуҫӗ ҫинчен каламан.

Чӑваш Енре сывлӑха ҫирӗплетмелли ҫуллахи кампание пӗтӗмлетнӗ. Кӑҫал уйлӑхсенче (лагерьсенче) 85 385 ача каннӑ.

Ку телӗшпе хыснаран 441 154,87 пин тенкӗ уйӑрнӑ. 12 336 ҫамрӑка ӗҫ вырӑнӗпе тивӗҫтернӗ. Йывӑрлӑха лекнӗ 85 ача Крымри, Севастопольти лагерьсенче каннӑ. Ҫавӑн пекех Чӑваш Ене Украинӑран килнӗ 12 ачана канмалли майсем туса панӑ.

Лагерьсенче ачасене патриотлӑх туйӑмне аталантарма пулӑшакан сменӑсем ӗҫленӗ. Республикӑри 14 район-хулари ачасем сывлӑха ҫирӗплетмели «Гвардеец» лагере хутшӑннӑ.

Телее, кӑҫал уйлахсенче пӑтӑрмахсем пулман.

Константинпа Людмила

Юлашки вӑхӑтра республикаӑри демографии лару-тӑрӑвӗ лайӑхланса пырать. Ҫемье ҫавӑракан та йышлӑ. Районсенче, хуласенче 100, 1000-мӗш мӑшӑрсене саламласси йӑлана кӗнӗ.

Ҫак кунсенче Канаш районӗнче 100-мӗш мӑшӑра чысланӑ. Константинпа Людмилӑшӑн ку кӗтмен парне пулнӑ.

ЗАГС пайӗн ӗҫенӗсем ҫамрӑк мӑшӑра Канаш район администрацийӗн пуҫлӑхӗн Владислав Софронов ятӗнен саламланӑ. Тин кӑна семье ҫавӑрнӑ ҫамрӑксене ӑнӑҫу, юрату суннӑ.

Раҫҫей Федерацийӗнчи миграци службин Комсомольски районӗнчи уйрӑмӗ кӑҫалхи кӑрлач-ҫурла уйӑхӗсенче ют ҫӗршывӑн 115 гражданинне шута илнӗ, пӗлтӗр вӗсем 183-ӗн пулнӑ. Вӗсенчен 9-шӗ пурӑнакан вырӑнта регистрациленнӗ, 106-шӗ — ҫитнӗ вырӑнта. Ҫынсем Украинран, Азербайджанран, Латвирен, Эрменрен, Грузирен, Кӑркӑсстанран, Молдавирен, Туркменирен, Узбекистанран, Афганистанран килсе ҫитнӗ.

Районта вӑхӑтлӑх пурӑнма 19 гражданин ирӗк илнӗ, ют ҫӗршывран килсе ҫитнӗ 20 ҫын ялан пурӑнакан вырӑнта тӗпленнӗ. Вӗсенчен 6-шӗ тӗрлӗ ҫӗрте ӗҫлет те. 2014 ҫулта 21 гражданин уйрӑм ҫынсем патӗнче тӑрӑшма патент илнӗ.

Респуликӑра шыва кӗмелли сезон вӗҫленнӗ. Пляжсенче асӑрхаттарса ҫырнӑ ялавсене антарнӑ, пляжсем ӗҫлеме чарӑннӑ.

Шел те, пӗтӗмлетӳ савӑнтармасть. Кӑҫал шывра 43 пӑтӑрмах пулнӑ, вӗсенче 37 ҫын вилнӗ. Пӗтӗмпе 8 ача путса вилнӗ, 8 ҫынна ҫӑлнӑ.

Пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан, сахалрах. Пӗлтӗр 49 пӑтӑрмах пулнӑ, 44 ҫын вилнӗ.

ИӖМ пӗлтернӗ тӑрӑх, япӑх кӑтарту ҫынсем канма пӗлменнипе, яваплӑха туйманнипе ҫыхӑннӑ. Чылай пӑтӑрмах эрех-сӑра ӗҫнӗ ҫынпа пулать. Нумайӑшӗ юраман ҫӗрте шыва кӗрет. Шыва кӗмешкӗн ятарласа уйӑрнӑ вырӑнсенче, ача-пӑча лагерӗсенче кунашкал пӑтӑрмахсем пулман.

Кӑҫал Шупашкар районӗнчи пилӗк ҫемьене ашшӗ-амӑшӗн прависӗр хӑварнӑ. Район администрацийӗн опекӑпа попечительство пайӗнче шутра 137 ача тӑрать, вӗсенчен 93-шӗ — социаллӑ тӑлӑх, 44-шӗ — тӑлӑх.

Тӑлӑха юлакансене районта опекӑна (попечительствӑна) тата усрав ҫемьесене илеҫҫӗ иккен. Паянхи кун усрав ҫемьере 15 тӑлӑх хӳтлӗх тупнӑ, опекунсемпе попечительсеннинче — 122. Ку цифрӑсене вӗретекенсен ҫурла уйӑхӗнчи конференцийӗнче райадминистрацин вӗренӳ управленийӗн пуҫлӑхӗ Юорис Романов пӗлтернӗ.

Ҫурлан пуҫламӑшӗ тӗлне тата тепӗр 9 тӑлӑхпа ашшӗ-амӑшӗн хӳттисӗр юлнӑ ачана тупса палӑртнӑ. Вӗсене пурне те ҫемьене вырнаҫтарнӑ.

2013 ҫулта районта 61 ӑнӑҫсӑр ҫемье шутра тӑнӑ-тӑк, кӑҫал ун пеккисем — 56-ӑн. Вӗсенче 108 ача ӳсет.

2012 ҫулта 12 ашшӗ-амӑшне хӑйсен правинчен хӑтарнӑ, пӗлтӗр — 17-не, кӑҫал — 5-не.

Муркаш район администрацийӗн экономика тата агропромышленность комплексӗн аталанӑвӗн пайӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫалхи кӑрлач-утӑ уйӑхӗсенчи ӗҫ-хӗле пӗтӗмлетнӗ. Унти ял хуҫалӑх тата промышленность предприятийӗсем 1,8 миллиарда яхӑн тенкӗлӗх продукци туса кӑларнӑ. Иртнӗ ҫулхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан ку вӑл 20,3 процент нумайрах тенине пӗлтерет.

Ял хуҫалӑх продукцине илесси те ӳснӗ. Пӗтӗмпе 1948,6 тонна, е 91 процент, аш-какай туса илнӗ, 24196,6 тонна, е 97,3 процент, — сӗт.

Кашни ӗнерен вӑтамран 2944 килограмм (99,8 процент) суса илнӗ.

Мӑйракаллӑ шултра выльӑх хисепӗ 14745 пуҫпа, е 92,6 процентпа танлашать. Ял хуҫалӑх производство предприятийӗсенче 4696 пуҫ, е 92,4 процент, хушма хуҫалӑхсенче — 9842 пуҫ, е пӗлтӗрхи ҫав вӑхӑтрин 92,5 проценчӗ чухлӗ, хресчен (фермер) хуҫалӑхӗсенче — 207 пуҫ (96,3 процент).