Белгород облаҫӗнче Чӑваш Енрен килнӗ салтак-контрактник пӗрле служба тухакан ҫар ҫыннисене автоматран пени пирки пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: 29 ҫулти Алексей утӑ уйӑхӗн 11-мӗшӗнче каҫхине виҫӗ салтака автоматран пенӗ. Иккӗшӗ вилнӗ, пӗри аманнӑ. Алексей вырӑнтан тарса ҫухалнӑ. Малтан ун ҫумӗнче Калашников автомачӗ пур тесе пӗлтернӗччӗ, анчах ӑна кайран инҫех мар тупнӑ.
Алексея тытса чарнӑ. Ӑна Белгород облаҫӗнчех тупнӑ. Вӑл салтаксене мӗншӗн пенӗ-ха? Тӗп верси - хӑйне мӗскӗтлетнӗшӗн тавӑрнӑ-мӗн.
Белгород облаҫӗнче Чӑваш Енри ҫар ҫыннине шыранине пӗлтернӗччӗ. Вӑл пӗрле ҫар службине пурнӑҫлакансене автоматран пенӗ, кайран тарса ҫухалнӑ. Регионта «Перехват» план ирттересси пирки пӗлтернӗ.
Аса илтерер: ӗнер каҫхине 29 ҫулти ҫар ҫынни, Чӑваш Енрен килнӗскер, Белгород облаҫӗнчи ҫар дислокацийӗнче пеме тытӑннӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, икӗ ҫын вилнӗ, тепри аманнӑ.
Малтан вӑл пӗрле Калашников автоматне илнине пӗлтернӗ. Ӑна кайран инҫех мар тупнӑ.
«На связи» портал хыпарланӑ тӑрӑх, ку ӗҫе контракт службинчи рядовой Алексей Журавлев, 1995 ҫулта ҫуралнӑскер, тунӑ.
Куславккари юсанмалли 5-мӗш колонире ларакан хӗрарӑм ятарлӑ ҫар операцине хутшӑнакан савнийӗпе пӗрлешнӗ.
Вӗсем пӗр-пӗрне тахҫанах килӗштернӗ-мӗн. Пӗр-пӗринчен аякра чухне вара ҫакна тата лайӑхрах ӑнланнӑ. Арҫын отпуска килсен вӗсем пӗрлешнӗ.
Туй туй пекех иртнӗ: хӗр шурӑ кӗпе тӑхӑннӑ, пӳрнисене ылтӑн ҫӗрӗ тӑхантартнӑ, Мендельсон маршӗ янӑранӑ. Колоние чӗнсе илнӗ ЗАГС ӗҫченӗ мӑшӑра ҫырӑнтарнӑ.
Ака уйӑхӗнче Мускаври «Центр» шырав отрячӗн хастарӗсем Ржев хули ҫывӑхӗнче каска тата медальонри документсен пӗр пайне тупнӑ. Вӗсем тӑрӑх салтакӑн ятне-шывне палӑртнӑ. Вӑл - Вӑрнар районӗнчи Эпшик ялӗнче ҫуралнӑ Михаил Игнатьевӑн. 1942 ҫулта 19-ти Михаил фронта кайнӑ, тӳрех «Ржев мясорубкине» лекнӗ, унта пуҫ хунӑ.
Чӑваш Енри «Веда» отряд шыравҫисем салтак виллин юлашкине республикӑна илсе ҫитерме пулӑшнӑ. Ҫу уйӑхӗн 5-мӗшӗнче паттӑр салтака тӑван ялӗнче чыслӑн пытарнӑ. Палӑртмалла: Эпшик ялӗнчен 77 ҫын Тӑван ҫӗршывӑн вӑрҫине тухса кайнӑ. Вӗсенчен 38-шӗ каялла таврӑнман.
Халӗ чӑваш шыравҫисем Волгоград облаҫӗнче ӗҫлеҫҫӗ. Вӗсем 5 салтак юлашкине тупнӑ. Хальлӗхе вӗсен ятне-шывне палӑртайман-ха.
Республикӑра ака уйӑхӗн 1-мӗшӗнче ҫурхи призыв пуҫланнӑ. Чӑваш Енри ҫар комиссарӗ Бахтиер Холиков «Советская Чувашия» хаҫата пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал республикӑран 1350 яш салтака каймалла. Каччӑсене ҫар чаҫӗсене ака уйӑхӗн варринче ӑсатма тытӑнӗҫ. Призыв утӑ уйӑхӗн 15-мӗшӗнче вӗҫленӗ.
Хальхинче ҫӗнӗлӗх пур. Унччен 27 ҫултан аслисене ҫара илмен, халӗ вара ҫак ӳсӗм 30 ҫулпа танлашнӑ. Ытти – унчченхи пекех. Служба срокӗ – 1 ҫул. Салтаксене Раҫҫейӗн ҫӗнӗ регионӗсене ямӗҫ.
1989 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 15-мӗшӗнче 10 ҫул хыҫҫӑн Афганистанран совет салтакӗсене илсе тухнӑ. Паян интернационалист салтаксене асӑннӑ.
Совет салтакӗсене Афганистанран илсе тухнӑранпа 36 ҫул ҫитнӗ. Ҫав вӑрҫа Чӑваш Енри 4,5 пин салтак хутшӑннӑ, вӗсенчен 115-шӗ вилнӗ, тӑваттӑшӗ хыпарсӑр ҫухалнӑ. Салтаксене асӑнса Шупашкарти «Ҫӗнтерӳ» паркра палӑк лартнӑ. Шӑпах ҫавӑнта пухӑннӑ та паян тӳре-шара.
Раҫҫейре юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнче кӗрхи призыв пуҫланнӑ. Вӑл рашавӑн 31-мӗшӗччен пырӗ.
Чӑваш Енри ҫар комиссарӗ Бахтиёр Холиков пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал республикӑран 1 пинрен кӑшт ытларах«» ҫамрӑк салтака кайӗ. Ҫуркуннехи призывпа танлаштарсан, самай сахалрах. Ун чухне 1400 яхӑн каччӑна ҫара илнӗ.
Служба срокӗ унчченхи пекех - 1 ҫул. Призывпа кайнисене ятарлӑ ҫар операцине хутшӑнтармӗҫ. Служба срокӗ вӗҫленсен вӗсене киле ярӗҫ.
Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче паттӑрлӑх кӑтартнӑ салтаксене асӑнса Нева юханшывӗн сулахай ҫыранӗнче Астӑвӑм аллейи йӗркеленӗ.
Нева плацдармӗнчи салтаксем блокадӑри Ленинграда хӳтӗлеме паттӑррӑн хутшӑннӑ, вӗсенчен чылайӑшӗ ҫавӑнта куҫне хупнӑ.
Асӑну аллейинче Питӗрти чӑваш хастарӗсем ентешсене асӑнса стелла вырнаҫтарасшӑн. Ку ӗҫе укҫасӑр тӑваймӑн. Ҫавна май Ленинград облаҫӗнчи чӑвашсен общество организацийӗ укҫа пухассине пӗлтернӗ.
Раштав уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнчи Хумри Ишек ялӗнче Хӗрлӗ Ҫар салтакӗн ӳт юлашкине тивӗҫлипе пытарнӑ. Вӑл Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче ҫапӑҫса пуҫ хунӑ.
Михаил Кириллович Кириллов 1941 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче вилнӗ. Унӑн ӳт юлашкине кӑҫал ҫӗртмен 23-мӗшӗнче шыравҫӑсен отрячӗ тупнӑ. Ун чухне вӗсем Хӗрлӗ Ҫарӑн 28 салтакӗн ӳт юлашкине шыраса тупнӑ. Пӗрин кашӑкӗ ҫине "Кириллов М" тесе ҫырнӑ. Унӑн япалисем те тупӑннӑ: салтак каски, кӑранташ, ҫӑлтӑр, ҫӗҫӗ, 20 тата 2 пуслӑх укҫа.
Салтак ӳчӗн юлашкине пытарнӑ ҫӗре тӳре-шара, Михаил Кирилловӑн тӑванӗсем хутшӑннӑ.
Вӑрмар районӗнчи Шӑхаль ялӗнче пурӑнакансем салтака чӑваш йӑли-йӗркине пӑхӑнса ӑсатнӑ.
Каччӑсен ушкӑнӗ ӗлӗкхи пек салтак юрри юрласа ял тӑрӑх ҫӳренӗ, тӑванӗ-пӗтенӗ патне кӗрсе тухнӑ. Ирхине вара пурте пӗрле пӑшӑл пӑтти ҫинӗ те чарӑну патне утнӑ. Унта ҫамрӑксем эрех кӗленчипе чӗрккине юпа ҫине персе ҫӗмӗрнӗ. Кун хыҫҫӑн пулас салтака сбор пунктне ӑсатнӑ.
+21.3 °C