Юлашки икӗ уйӑхра Шупашкарти Трактор савутне 3,7 млрд тенкӗ куҫарса панӑ. Кун пирки паян Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн сессийӗнче республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев пӗлтернӗ.
«Трактор савучӗсем» концерн предприятийӗсем йывӑрлӑха кӗрсе ӳкнине республика Правительстви куҫран вӗҫертмен. «Социаллӑ пӗлтерӗшлӗ ыйту пире яланах пӑшӑрхантарать. Савутра 8,2 пин ҫын ӗҫлет. Пирӗн вӗсене йывӑрлӑхра хӑварма нимӗнле ирӗк ҫук», — тенӗ Михаил Игнатьев.
«Сире, ӑнланманнисене, тепӗр хут калатӑп, концерн предприятийӗсем панкрута тухасси пирки нимӗнле калаҫу та пымасть. Ыйтӑва политика ҫине куҫарма юрамасть, халӑха суймалла мар. Предприятисем вӑй илсе каясси куҫкӗретех. Эпир яланах халӑхпа тӗл пулсан тӗрӗс хыпарсене пӗлтеретпӗр. Ҫынсен прависене хӳтӗленӗ, малашне те хӳтӗлӗпӗр», — ҫирӗппӗн каланӑ Михаил Игнатьев.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев республикӑра право йӗркипе тивӗҫтерессипе ӗҫлекен координаци ларӑвне ирттернӗ те унта тӗп ыйтусенчен пӗри халӑха вӑхӑтра ӗҫ укҫипе тивӗҫтересси пулнӑ.
Кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне ӗҫ укҫин парӑмӗ 6 организацире пухӑнса кайнӑ, 66,4 млн тенке ҫитнӗ. Нарӑс уйӑхӗнче парӑмӑн сахал мар пайне чакарма май килнӗ, хальлӗхе вӑл 16,5 млн тенкӗ тӑрса юлнӑ.
Хысна учрежденийӗсем парӑмлӑ мар. Ҫав вӑхӑтрах панкрута тухма хатӗрленекен предприятисен шӑпи вара пӑшӑрхантарать. «Оперативлӑ информацисемпе кулленех ӗҫлеме пӗлмелле. Граждансен прависене вӑхӑтра хӳтӗлемелле. Енчен те организацисен панкрута тухас хӑрушлӑх пулсан, ҫынсене те кун пирки пӗлтермелле. Тӑтӑшах ӗҫ коллективӗсемпе курса калаҫмалла, халӑха пӑтӑрмахран сирсе хӑварма тӑрӑшмалла», — тенӗ Михаил Игнатьев.
«Чӑвашавтотранс» патшалӑхӑн унитарлӑ предприятийӗнчи йывӑр лару-тӑру пирки эпир маларах пӗлтернӗччӗ. Унӑн Вӑрмарти филиалӗнче шалу илеймен водительсем иртнӗ ҫулхи чӳк уйӑхӗнче забастовка тунӑччӗ, каярах предприятие хупнӑччӗ. «Чӑвашавтотранс» пуҫлӑхне суйламалли конкурс ҫывӑх вӑхӑтра иртмелле.
Чӑваш Енри тӳре-шара республикӑн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министерствин предприятийӗ шутланакан «Чӑвашавтотранса» сыватасси ҫинчен шухӑшлать. ЧР влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче ҫырнӑ тӑрӑх, социаллӑ пӗлтерӗшлӗ маршрутсемпе турттарма тата автотранспорт туянма хыснаран ҫулсерен укҫа-тенкӗ уйӑрнӑ. Патшалӑх енчен чылай пулӑшсан та унта укҫа-тенкӗпе экономика енчен йывӑр лару-тӑру сиксе тухнӑ: тупӑш курасси иртнӗ ҫул унчченхинчен 5,6 процент сахалланнӑ, пассажирсене турттарасси юлашки тӑватӑ ҫулта 22 процент чакнӑ. Куншӑн предприятин менеджментне ӳпкелеҫҫӗ.
Михаил Игнатьев Элтепер ЧР Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министерствине, Юстици министерствине, Экономика министерствине предприятине финанс тӗлӗшӗнчен сыватмалли план хатӗрлеме хушнӑ.
Ҫурт-йӗре регистрацилеменнисене ӳлӗмрен налук нумайрах тӳлеттерме тытӑнӗҫ. «Российская газета» (чӑв. Раҫҫей хаҫачӗ) хаҫатра ҫырнӑ тӑрӑх, налук виҫине кӑҫалтан ӳстерӗҫ. Унччен, калӑпӑр, ҫӗршӗн 4 пин налук тӳленисем (кунти тӗслӗх Мускав облаҫӗ пирки пырать) малашне 8 пин кӑларса хурӗҫ.
Паян Раҫҫейре уйрӑм ҫурт-йӗр валли 16 миллиона яхӑн гектар ҫӗр уйӑрнӑ иккен. Вӗсенчен нумайӑшӗ ҫинче пӳрт хӑпартса лартнӑ, анчах ӑна регистрацилементен пурлӑх налукӗ хураймаҫҫӗ. Хыт-хура кашласа ларакан участоксем 5 миллиона яхӑн-мӗн.
Мускав облаҫӗн Пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министерстви РФ Налук кодексне улшӑну кӗртме сӗнесшӗн: регистрацилемен пӳрт хуҫисене ҫӗр налукне пысӑклатнӑ коэффициентпа тӳлеттерме пуҫласшӑн. Кунта пахча тата дача ҫурчӗсене те кӗртме пултарӗҫ.
Шупашкар районӗнчи Лапсарта вырнаҫнӑ «Юрма» предприятие унӑн хуҫи, Владимир Ермолаев усламҫӑ, сутса ярасшӑн. Кун пирки Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Михаил Игнатьев Инвестици климатне лайӑхлатассипе ӗҫлекен канашӑн ларӑвӗнче пӗлтернӗ.
Экспертсем шухӑшланӑ тӑрӑх, кайӑк-кӗшӗк ӗрчетекен предприятие ярӑнтарни вӑл хупӑнассине, ҫынсем ӗҫсӗр тӑрса юлассине пӗлтермест. Владимир Ермолаевӑн аллинче пулнӑ услама Тутарстанри «Агросила» компани илме пултарать-мӗн. Кӳршӗллӗ регионти ҫав предприяти ӑнӑҫлӑ ӗҫлет тесе калаҫҫӗ.
Шупашкар районӗнчи тепӗр чӑх-чӗп хапрӑкӗпе вара уҫӑмлӑх сахалтарах. Аса илтерер, унти «Чӑваш бройлерӗ» обществӑна панкрута кӑларасшӑн. Чӑваш Енӗн Арбитраж сучӗ «Корма и концентраты» (чӑв. Выльӑх апачӗ тата концентрат) тулли мар яваплӑ обществӑн тавӑҫне иртнӗ уйӑхра пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн предприятире панкрут умӗнхи сӑнав процедурине кӗртме йышӑннӑччӗ.
Кӑрлачӑн 26–27-мӗшӗсенче Шупашкарта Промышленноҫа аталантарас енӗпе ӗҫлекен координаци канашӗ тӗрлӗ мероприяти ирттерессине пӗлтернӗччӗ. Чӑн та, унта РФ промышленноҫ тата суту-илӳ министрӗ Денис Мантуров килсе ҫитнӗ.
Икӗ кун хушшинче пысӑк хӑнасем, ҫав шутра тӗрлӗ регионти вице-кӗпернаттӑрсемпе экономика министрӗсем те, Чӑваш Енри самай предприятие ҫитсе курнӑ. Тӗслӗх вырӑнне «Чувашторгтехника», Шупашкарти электроаппаратура савутне, «АБС ЗЭиМ Автоматизация» обществӑна, «Экра», «Эльбрус», «Яхтинг», «Акконд», «Сеспель» ятлисене асӑнмалла.
Хевтесӗр Трактор савучӗ вара хаклӑ хӑнасене кӗтсе илеймен, мӗншӗн тесен визит вӑхӑтӗнче унта ҫитме палӑртман. Координаци канашӗ хыҫҫӑнхи лару хыҫҫӑн журналистсемпе тӗл пулсан та савут пирки калаҫман. Унпа ҫыхӑннӑ ыйтӑва калем ӑстисене хускатма сӗнменнине Андрей Иванов журналист пӗлтернӗ. Чӑваш Енри предприятисен куравӗнче вара Денис Мантуровпа Трактор савучӗсен концернӗн вице-президенчӗ Наталия Партасова «Агромаш» трактора пӗрле ларса пӑхнӑ.
Ыранпа виҫмине, тепӗр майлӑ каласан, кӑрлачӑн 26—27-мӗшӗсенче, Шупашкарта Промышленноҫа аталантарас енӗпе ӗҫлекен координаци канашӗ тӗрлӗ мероприяти ирттермелле. Унта РФ промышленноҫ тата суту-илӳ министрӗ Денис Мантуров килмелле.
Ку тата ҫак мероприятипе ҫыхӑннӑ ытти хыпара Чӑваш Енӗн вице-премьерӗ Владимир Аврелькин республика Правительствин ҫак эрнери ларӑвӗнче пӗлтернӗ.
Шупашкарта иртекен анлӑ мероприятире апат-ҫимӗҫ машиностроенине аталантарас ыйтӑва сӳтсе явмалла. Денис Мантуров Шупашкарти хӑш-пӗр производство предприятине ҫитсе курмалла. Ларӑва ҫӗршывӑн 61 субъектӗнчен тӳре-шара килсе ҫитесси паллӑ. Вӗсем хушшинче пысӑк производство предприятийӗсен ертӳҫисем те, министрсем те пулмалла.
Шупашкар районӗнчи Шӗнерпуҫӗнчи республикипе паллӑ «Чувашский бройлер» (чӑв. Чӑваш бройлерӗ) чӑх-чӗп хапрӑкне панкурта кӑларасшӑнах. Чӑваш Енӗн Арбитраж сучӗ «Корма и концентраты» тулли мар яваплӑ обществӑн тавӑҫне пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн предприятире панкрут умӗнхи сӑнав процедурине кӗртме йышӑннӑ.
Асӑннӑ хапрӑка панкрута кӑларма ыйтса Перекет банкӗ, «Красная поляна» суту-илӳ ҫурчӗ, «Русские корма» общество ҫырнӑ. Ҫак уйӑх вӗҫлениччен вӗсен тавӑҫӗсене те пӑхса тухмалла. Маларах «Ваша марка» общество тавӑҫне пӑхса тухнӑччӗ, анчах ун чух унӑн тавӑҫне тивӗҫтерменччӗ.
Темиҫе кун каялла, ҫак уйӑхра, цехсене чӗпсем янӑ. Предприятин ӗҫ тӑвакан директорӗ Сергей Шпарев Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерствинче раштав вӗҫӗнче иртнӗ канашлура инкубацие 206,6 пин штук ҫӑмарта лартнине пӗлтернӗччӗ. Бройлерсене ӳстермелли 16 цех валли тата 4484,8 пин штук ҫӑмарта туянма палӑртнӑччӗ. Ҫӑмарта тумалли чӑхсене ӳстерме чӗп ака уйӑхӗн 21-мӗшӗнче илсе килесшӗнччӗ. Чӑх ашне пуш уйӑхӗнче сутма тытӑнасшӑнччӗ.
Ялта пурӑнма юлашки темиҫе ҫулта чӑннипех те лайӑх. Урам тӑрӑх резина атӑ ҫӑрса утнӑ самантсем иртсе кайрӗҫ темелле: урамсене чул та пулин сарнах, самай ялта шыва килех кӗртнӗ. Кил хушшине те асфальт сараҫҫӗ, плитка хураҫҫӗ, таса мар шыва та пӳртрен тухса каймалла тӑваҫҫӗ. Килсерен газ кӗртнине тахҫанах хӑнӑхса ҫитрӗмӗр те «кӑвак ҫулӑм» тӗлӗнтермест.
Ялта ырӑ курса та саркаланса-савӑнса пурӑнма ӗҫ вырӑнӗ тупма йывӑрри кансӗрлет. Ҫавна курах вӑйпиттисем республика тулашне тухса каяҫҫӗ. Ялта ӗҫ пулсан та шалу пысӑк мар. Юлашки пилӗк уйӑхра ял хуҫалӑхӗнче ӗҫ укҫи экономикӑри вӑтам кӑтартуран 56 процентран пуҫласа 75 процент таран ӳснӗ-ха, ҫапах та ку кӑтартӑва ҫителӗклӗ тесе калаймӑн. ЧР Патшалӑх канашне янӑ Ҫырура Михаил Игнатьев ку кӑтартӑва ҫителӗксӗр тесе хакланӑ, шалу республикӑри вӑтам кӑтартуран кая мар пулмаллине палӑртнӑ.
Чӑваш Енре усламҫӑсен шучӗ ӳссе пырать. Ҫакна кӑҫалхи ҫул пуҫламӑшӗнче пирӗн тӑрӑхӑмӑрта пурӗ миҫе ҫын регистрациленнине тишкернӗ май аван курӑнать. Цифра ҫине куҫарсан пӗчӗк тата вӑтам бизнеспа аппаланакансем — 51 пин ытла.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ЧР Патшалӑх Канашне янӑ Ҫырура ҫулталӑк каялла усламҫӑсен хисепӗ 50 пинтен сахалтарах пулнине аса илнӗ. «Лайӑх динамика савӑнтарать. Ҫынсем ӗҫлеҫҫӗ, хӑйсене тата хӑйсен ҫемйине тӑрантараҫҫӗ, тара илнӗ ӗҫченсене ӗҫпе тивӗҫтереҫҫӗ. Пирӗн тӗллев — вӗсене хӑтлӑ услови туса парасси», — тенӗ Михаил Игнатьев.
Республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче усламҫӑсене укҫа-тенкӗ тата укҫа-тенкӗ мар пулӑшу кӳнине те палӑртнӑ май вӗсем налук тӳлесси ҫулталӑкра вӑтамран 10 процент хушӑннине пӗлтернӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (12.07.2025 03:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 754 - 756 мм, 19 - 21 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Ҫулӗҫ Анатолий Степанович, чӑваш сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Фролов Андрей Игнатьевич, Вӑтам Азире Совет влаҫӗшӗн кӗрешекен вилнӗ. | ||
| Чӑваш облаҫӗн РКП(б) комитечӗ ӗҫлеме пуҫланӑ. | ||
| Кузьмин Афиноген Иванович, литература тӗпчевҫи, ҫыравҫӑ ҫуралнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |